Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsrafil bəy Mustafa bəy oğlu Yadigarov (15 dekabr 1815, Tiflis quberniyası – 1885) — Rusiya Çar Ordusunda xidmət etmiş Azərbaycanlı əsilli ilk yüksəkrütbəli hərbçi, general-leytenant. Yadigarlı Qarapapaq sülaləsinə mənsub Borçalı ağası.
| İsrafil bəy Yadigarov | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 15 dekabr 1815 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1885 |
| Fəaliyyəti | hərbi qulluqçu |
| Uşağı | |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | Rusiya imperiyası |
| Qoşun növü | süvari |
| Rəhbərlik edib | |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | general-leytenant |
| | |
| Təltifləri |   |
Həyatı
İsrafil bəy Mustafa bəy oğlu Yadigarov 1815-ci il dekabrın 15-də, Borçalı qəzasının Təkəli kəndində Qarapapaq sülaləsi olan Yadigarlı ailəsində dünyaya gəlib.
Təhsili
1825-ci ildən 1830-cu ilədək Qaçağan kəndindəki Kərbəlayi Hüseyin Mikayılın dini məktəbində ilk təhsili alıb 1831-ci Tiflisdə rus gimnaziyasında təhsil alan İsrafil bəy Yadigarov 1834-cü il sentyabrın 1-də Zaqafqaziya bəylərindən təşkil olunmuş Müsəlman Süvari alayına könüllü qəbul olunub. Bir il sonra praporşik olan İsrafil bəyə 1839-cu il dekabrın 23-də dağlılara qarşı döyüşlərdə fərqləndiyinə görə podporuçik rütbəsi verilib. Əlahiddə Qafqaz korpusunun qərargahında xidmətini davam etdirib.
Hərbi karyerası
1841-ci il yanvarın 2-də Əlahəzrət İmperatorun şəxsi təşəbbüsü ilə təşkil olunmuş Müsəlman Süvari alayına təyin olunub. Üç il sonra (1846-cı il) ştabs-rotmistri, 1849-cu il aprelin 3-də rotmistr rütbəsi alan İsrafil bəy üsyan etmiş macarlara qarşı döyüşlərdə iştirak edir. 1851-ci il yanvarın 29-da podpolkovnik İsrafil bəy Peterburqdan Tiflisə qayıdır, Əlahiddə Qafqaz süvari korpusunda xidmətini davam etdirir. 1853-cü ildə Krım müharibəsi başlananda podpolkovnik İsrafil bəy Yadigarov azərbaycanlılardan ibarət min nəfərlik süvari Müsəlman briqadası komandirinin müavini olub. Bir il sonra borçalılardan ibarət könüllü yığma "ovçu" döyüşçülər təşkil edən İsrafil bəy ordunun tərkibində ikinci süvari Azərbaycan alayı yaradıb.
1854-cü il avqustun 19-da döyüşən ordu komandanı Əlahiddə Qafqaz korpusunun komandirinə göndərdiyi bir məlumatda yazırdı: "Bu gün möhkəm və dəhşətli bir hücum oldu. Düşmən müdafiə olunmağa cəhd göstərirdi. Lakin onlar polkovnik İsrafil bəy Yadigarovun süvarilərinin hücumuna davam gətirə bilmədilər. Düşmənin sol cinahı yarıldı. Draqunlar, kazaklar, ikinci Azərbaycan süvariləri və gürcü drujinası sürətlə irəli atılıb onları döyüş səhnəsindən sildilər". Arxiv sənədləri göstərir ki, 1855-ci ilin iyul ayında polkovnik İsrafil bəy Yadigarov Şəki və Şamaxı könüllülərindən təşkil etdiyi süvari alayla Qars üzərinə olan qəti hücumda bir neçə dəfə fəal döyüşlər aparıb. Bu döyüşlərdə qeyri-adi qəhrəmanlığa görə təltif olunan 350-dən çox azərbaycanlı arasında polkovnik İsrafil bəy Yadigarov da var.
Mükafat və təltifləri
Krım müharibəsi dövründə Qafqaz milli hərbi xadimləri içərisindən çıxmış hərbi rəisləri Rusiyanın şöhrətli hərbi xadimləri ilə yanaşı qoysaq, səhv etmərik. Onlara azərbaycanlı general İsmayıl bəy Qutqaşınlı, podpolkovnik Mənsur ağa Vəkilov, polkovnik İsrafil bəy Yadigarov, general-leytenant Fərəc bəy Ağayev, general , kabardin polkovniki , osetin polkovniki Kondukov, Dudarov və başqalarını aid etmək olar.
1855-ci il yanvarın 17-də İsrafil bəy Yadigarova polkovnik rütbəsi verilir. 1855-ci il dekabrın 10-da o, Qars hərbi dairəsinin rəisi təyin olunur. Lakin Tiflisə müalicəyə getdiyinə görə həmin vəzifəni qəbul edə bilmir.
Nizami orduda əla xidmətlərinə görə 1866-cı il noyabrın 8-də İsrafil bəy Yadigarova general-mayor rütbəsi verilir. 1877-ci il iyunun 6-da döyüşən ordu korpusunun tərkibində Qafqaz-Türkiyə sərhədlərinə ezam olunan general İsrafil bəyin süvari korpusu , Sərdarabad, Arpaçay, və Qars uğrunda döyüşlərdə qəhrəmanlıq nümunəsi göstərir.
Nizami orduda əlli illik xidmətlərinə görə İsrafil bəy Yadigarov 1883-cü il aprelin 14-də general-leytenant rütbəsi alır. Həmin il istefaya çıxır, ona aldığı maaş saxlanılmaqla ömrünün axırına kimi general formasını gəzdirmək hüququ da verilir. Rusiya Mərkəzi Hərbi Tarix Arxivindən aldığımız rəsmi sənəddə general-leytenant İsrafil bəy Mustafa bəy oğlu Yadigarova məxsus "Xidmət dəftərçəsi"ndə onun döyüş yolu, ailə vəziyyəti, təltif olunduğu orden və medallar təfsilatı ilə göstərilib.
Sənəddə qeyd olunur ki, şərəfli bəylər nəslindən olan İsrafil bəy Gürcüstanın Tiflis quberniyasının zadəgan ailəsindəndir. Dini müsəlmandır. İsrafil bəy ilk dəfə 1848-ci ildə üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna", 1854-cü ildə ikinci dərəcəli "Müqəddəs Anna", 1856-cı ildə ikinci dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" (imperator tacının təsviri ilə birgə), 1859-cu ildə ikinci dərəcəli "Müqəddəs Anna" (imperator tacının təsviri və qılıncla birgə), 1860-cı ildə "İyirmi illik qüsursuz xidmətinə görə" medalı ilə, 1863-cü ildə müsəlmanlar üçün təsis olunmuş dördüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir", 1869-cu ildə üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir", 1877-ci ildə müsəlmanlar üçün təsis olunmuş birinci dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordenləri ilə və üstü "İgidliyə görə" yazılı gümüş, Krım müharibəsindəki qəhrəmanlığına görə açıq rəngli xatirə medalları ilə təltif olunmuşdur.
Sənədlərdə o da qeyd olunur ki, general-leytenant İsrafil bəy Yadigarov Borçalı qəzasının Təkəli kəndində ikimərtəbəli dədə-baba mülkə (qardaşları ilə birgə) və Tiflis şəhərində daşdan tikilmiş, hər bir şəraiti olan mənzilə malikdir. Bir neçə mağaza, bağ və Qırmızı körpü yanındakı Xorpuxis-Saneli, Kaziux-Kalone, Çələbli, Körpülü, Ənvəli və Loris-Aqek kəndləri və iki min desyatin torpaq sahəsi generala məxsusdur.
Ailə tərkibi
Generalın həyat yoldaşı rotmistr İsmayıl bəy Vəzirovun qızı Səidə xanımdır. General-leytenant İsrafil bəy 7 övlad atası olub. Birinci oğlu Rəhim bəy 1845-ci il oktyabrın 10-da, Kərim bəy 1854-cü il yanvarın 21-də, Məmməd bəy 1855-ci il avqustun 25-də, Həsən bəy və Hüseyn bəy 1856-cı il oktyabrın 8-də (əkiz olublar), Səkinə xanım 1843-cü il martın 27-də, Xeyranisə xanım 1850-ci il dekabrın 23-də anadan olublar. Həyat yoldaşı və uşaqları islam dininə etiqad ediblər.
İstefaya çıxan general-leytenant İsrafil bəy ömrünün sonuna kimi Tiflis quberniyasında ikinci şöbənin barışdırıcı münsifi, yəni kəndlilərlə mülkədarlar arasında törəyən torpaq mübahisələrini qaydaya salan şöbənin rəisi vəzifəsində çalışmışdır.
General İsrafil bəy 1884-cü il fevralın 6-da vəfat etmişdir. Həmin il "Kavkaz" qəzeti (N 99) belə bir elan vermişdir: "İstefada olan general-leytenant İsrafil bəy Yadigarov fevralın 6-da vəfat etmişdir. Oğlanları yaxın qohum və tanışlardan xahiş edir ki, fevralın 8-də saat 12-də dəfndə iştirak etsinlər. Cənazə generalın Vorontsov küçəsindəki şəxsi mülkündən götürüləcək. Dəfn Tiflisdəki müsəlman qəbiristanlığında olacaq".
Ədəbiyyat
- Şəmistan Nəzirli. General Yadigarov qardaşları. Bakı, "Şirvannəşr", 2004 (az.)
Mənbələr
- GENERAL YADİGAROV QARDAŞLARI 2009-12-15 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Israfil bey Yadigarov podpolkovnik ile sehv salmayin Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Yadigarovlar Israfil bey Mustafa bey oglu Yadigarov 15 dekabr 1815 Tiflis quberniyasi 1885 Rusiya Car Ordusunda xidmet etmis Azerbaycanli esilli ilk yuksekrutbeli herbci general leytenant Yadigarli Qarapapaq sulalesine mensub Borcali agasi Israfil bey YadigarovSexsi melumatlarDogum tarixi 15 dekabr 1815 1815 12 15 Dogum yeri Tiflis quberniyasiVefat tarixi 1885Fealiyyeti herbi qulluqcuUsagi Hesen bey YadigarovHerbi xidmetMensubiyyeti Rusiya imperiyasiQosun novu suvariRehberlik edib Leyb Qvardiyanin Qafqaz eskadronuDoyusler Macaristanda 1848 ci il inqilabi Krim muharibesi Rus turk muharibesiRutbesi general leytenantTeltifleriHeyatiIsrafil bey Mustafa bey oglu Yadigarov 1815 ci il dekabrin 15 de Borcali qezasinin Tekeli kendinde Qarapapaq sulalesi olan Yadigarli ailesinde dunyaya gelib Tehsili1825 ci ilden 1830 cu iledek Qacagan kendindeki Kerbelayi Huseyin Mikayilin dini mektebinde ilk tehsili alib 1831 ci Tiflisde rus gimnaziyasinda tehsil alan Israfil bey Yadigarov 1834 cu il sentyabrin 1 de Zaqafqaziya beylerinden teskil olunmus Muselman Suvari alayina konullu qebul olunub Bir il sonra praporsik olan Israfil beye 1839 cu il dekabrin 23 de daglilara qarsi doyuslerde ferqlendiyine gore podporucik rutbesi verilib Elahidde Qafqaz korpusunun qerargahinda xidmetini davam etdirib Herbi karyerasi1841 ci il yanvarin 2 de Elahezret Imperatorun sexsi tesebbusu ile teskil olunmus Muselman Suvari alayina teyin olunub Uc il sonra 1846 ci il stabs rotmistri 1849 cu il aprelin 3 de rotmistr rutbesi alan Israfil bey usyan etmis macarlara qarsi doyuslerde istirak edir 1851 ci il yanvarin 29 da podpolkovnik Israfil bey Peterburqdan Tiflise qayidir Elahidde Qafqaz suvari korpusunda xidmetini davam etdirir 1853 cu ilde Krim muharibesi baslananda podpolkovnik Israfil bey Yadigarov azerbaycanlilardan ibaret min neferlik suvari Muselman briqadasi komandirinin muavini olub Bir il sonra borcalilardan ibaret konullu yigma ovcu doyusculer teskil eden Israfil bey ordunun terkibinde ikinci suvari Azerbaycan alayi yaradib 1854 cu il avqustun 19 da doyusen ordu komandani Elahidde Qafqaz korpusunun komandirine gonderdiyi bir melumatda yazirdi Bu gun mohkem ve dehsetli bir hucum oldu Dusmen mudafie olunmaga cehd gosterirdi Lakin onlar polkovnik Israfil bey Yadigarovun suvarilerinin hucumuna davam getire bilmediler Dusmenin sol cinahi yarildi Draqunlar kazaklar ikinci Azerbaycan suvarileri ve gurcu drujinasi suretle ireli atilib onlari doyus sehnesinden sildiler Arxiv senedleri gosterir ki 1855 ci ilin iyul ayinda polkovnik Israfil bey Yadigarov Seki ve Samaxi konullulerinden teskil etdiyi suvari alayla Qars uzerine olan qeti hucumda bir nece defe feal doyusler aparib Bu doyuslerde qeyri adi qehremanliga gore teltif olunan 350 den cox azerbaycanli arasinda polkovnik Israfil bey Yadigarov da var Mukafat ve teltifleriKrim muharibesi dovrunde Qafqaz milli herbi xadimleri icerisinden cixmis herbi reisleri Rusiyanin sohretli herbi xadimleri ile yanasi qoysaq sehv etmerik Onlara azerbaycanli general Ismayil bey Qutqasinli podpolkovnik Mensur aga Vekilov polkovnik Israfil bey Yadigarov general leytenant Ferec bey Agayev general kabardin polkovniki osetin polkovniki Kondukov Dudarov ve basqalarini aid etmek olar 1855 ci il yanvarin 17 de Israfil bey Yadigarova polkovnik rutbesi verilir 1855 ci il dekabrin 10 da o Qars herbi dairesinin reisi teyin olunur Lakin Tiflise mualiceye getdiyine gore hemin vezifeni qebul ede bilmir Nizami orduda ela xidmetlerine gore 1866 ci il noyabrin 8 de Israfil bey Yadigarova general mayor rutbesi verilir 1877 ci il iyunun 6 da doyusen ordu korpusunun terkibinde Qafqaz Turkiye serhedlerine ezam olunan general Israfil beyin suvari korpusu Serdarabad Arpacay ve Qars ugrunda doyuslerde qehremanliq numunesi gosterir Nizami orduda elli illik xidmetlerine gore Israfil bey Yadigarov 1883 cu il aprelin 14 de general leytenant rutbesi alir Hemin il istefaya cixir ona aldigi maas saxlanilmaqla omrunun axirina kimi general formasini gezdirmek huququ da verilir Rusiya Merkezi Herbi Tarix Arxivinden aldigimiz resmi senedde general leytenant Israfil bey Mustafa bey oglu Yadigarova mexsus Xidmet deftercesi nde onun doyus yolu aile veziyyeti teltif olundugu orden ve medallar tefsilati ile gosterilib Senedde qeyd olunur ki serefli beyler neslinden olan Israfil bey Gurcustanin Tiflis quberniyasinin zadegan ailesindendir Dini muselmandir Israfil bey ilk defe 1848 ci ilde ucuncu dereceli Muqeddes Anna 1854 cu ilde ikinci dereceli Muqeddes Anna 1856 ci ilde ikinci dereceli Muqeddes Stanislav imperator tacinin tesviri ile birge 1859 cu ilde ikinci dereceli Muqeddes Anna imperator tacinin tesviri ve qilincla birge 1860 ci ilde Iyirmi illik qusursuz xidmetine gore medali ile 1863 cu ilde muselmanlar ucun tesis olunmus dorduncu dereceli Muqeddes Vladimir 1869 cu ilde ucuncu dereceli Muqeddes Vladimir 1877 ci ilde muselmanlar ucun tesis olunmus birinci dereceli Muqeddes Anna ordenleri ile ve ustu Igidliye gore yazili gumus Krim muharibesindeki qehremanligina gore aciq rengli xatire medallari ile teltif olunmusdur Senedlerde o da qeyd olunur ki general leytenant Israfil bey Yadigarov Borcali qezasinin Tekeli kendinde ikimertebeli dede baba mulke qardaslari ile birge ve Tiflis seherinde dasdan tikilmis her bir seraiti olan menzile malikdir Bir nece magaza bag ve Qirmizi korpu yanindaki Xorpuxis Saneli Kaziux Kalone Celebli Korpulu Enveli ve Loris Aqek kendleri ve iki min desyatin torpaq sahesi generala mexsusdur Aile terkibiGeneralin heyat yoldasi rotmistr Ismayil bey Vezirovun qizi Seide xanimdir General leytenant Israfil bey 7 ovlad atasi olub Birinci oglu Rehim bey 1845 ci il oktyabrin 10 da Kerim bey 1854 cu il yanvarin 21 de Memmed bey 1855 ci il avqustun 25 de Hesen bey ve Huseyn bey 1856 ci il oktyabrin 8 de ekiz olublar Sekine xanim 1843 cu il martin 27 de Xeyranise xanim 1850 ci il dekabrin 23 de anadan olublar Heyat yoldasi ve usaqlari islam dinine etiqad edibler Istefaya cixan general leytenant Israfil bey omrunun sonuna kimi Tiflis quberniyasinda ikinci sobenin barisdirici munsifi yeni kendlilerle mulkedarlar arasinda toreyen torpaq mubahiselerini qaydaya salan sobenin reisi vezifesinde calismisdir General Israfil bey 1884 cu il fevralin 6 da vefat etmisdir Hemin il Kavkaz qezeti N 99 bele bir elan vermisdir Istefada olan general leytenant Israfil bey Yadigarov fevralin 6 da vefat etmisdir Oglanlari yaxin qohum ve tanislardan xahis edir ki fevralin 8 de saat 12 de defnde istirak etsinler Cenaze generalin Vorontsov kucesindeki sexsi mulkunden goturulecek Defn Tiflisdeki muselman qebiristanliginda olacaq EdebiyyatSemistan Nezirli General Yadigarov qardaslari Baki Sirvannesr 2004 az MenbelerGENERAL YADIGAROV QARDASLARI 2009 12 15 at the Wayback MachineHemcinin baxCar Rusiyasi ordusunda qulluq etmis azerbaycanli generallar