Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İran kürdləri (kürd. Kurdên Îranê/کورد لە ئێران,fars. کردها در ایران) — kürd əsilli iranlılar. Kürd dili onların ana dilidir. Kürdlər İranda etnik farslardan və azərbaycanlılardan sonra üçüncü ən böyük etnik qrupdur.MKİ illik kitabında verilən məlumata görə, onlar ölkə əhalisinin təxminən 5-10%-ni və ya 7%-ni təşkil edir.
 |
| Mərivan kürdləri Kobani blokadasına görə İŞİD-ə qarşı etiraz aksiyası keçirir. 2014-cü il. |
| Özünüadlandırma |
|---|
| kürd. Kurdên Îranê/کورد لە ئێران |
| Ümumi sayı |
| 4.9 milyon (5%) - 8.1 milyon (10%) |
| Dili |
| Dini |
| Şiə İslam (On iki imam) |
| Qohum xalqlar |
Tarixi
İran Kürdüstanı və ya Şərqi Kürdüstan İranın şimal-qərbində kürdlərin yaşadığı ərazinin qeyri-rəsmi adıdır. Region İraq və Türkiyə ilə həmsərhəddir. Regiona Kürdüstan, Kirmanşah, Qərbi Azərbaycan, İlam və Həmədan ostanları daxildir. Kürdlər ümumiyyətlə İran Kürdüstanını daha böyük Kürdüstan bölgəsinin dörd hissəsindən biri hesab edirlər. Bölgənin digər hissələrinə Türkiyənin cənub-şərqi, Suriyanın şimalı və İraqın şimal əraziləri də daxildir. Bundan başqa, İlam ostanının cənub bölgələrində lurlar yaşayır. Kürdlər Qərbi Azərbaycanın qalan hissəsində əhalinin 21%-ni təşkil edir.
Kürdlərin ümumi sayı İran əhalisinin 5-10%-ni təşkil edir. Bəzi mənbələr İrandakı kürdlərin əksəriyyətinin şiə müsəlmanlar olduğunu göstərir.Bunun tərsinə bəzi mənbələr isə İran kürdlərinin çoxluğunun sünni olduğunu irəli sürüblər. Şiə kürdlər Kirmanşah və İlam ostanlarında, Kürdüstan, Həmədan və Şimali Xorasan ostanlarının bəzi ərazilərində yaşayırlar.İran İslam İnqilabı zamanı əsas kürd siyasi partiyaları kürdlərin siyasi muxtariyyəti məsələsini qaldırmağa çalışsalar da, bu təşəbbüs etnik kürdlərin böyük hissəsi tərəfindən dəstəklənməmişdir. Buna baxmayaraq, 1990-cı illərdən etibarən kürdlərin yaşadığı bölgələrdə milliyətçilik yüksəlməyə başlamışdır.
İstinadlar
- Leinonen, Anu. Unity or Diversity? Turkish Nationalism, Kurds, and the Turkish Mainstream Press (PDF). Helsinki: University of Helsinki. 2017. səh. 66. ISBN . 2019-03-31 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-30.
Most Iranian Kurds are Shi’a (of Twelver Shi’ism).
- Sebastian Maisel. The Kurds: An Encyclopedia of Life, Culture, and Society. 2018. səh. 54.
- Ali Ezzatyar. The Last Mufti of Iranian Kurdistan: Ethnic and Religious Implications in the Greater Middle East. 2016. səh. 29. ISBN .
- "Dervish practice Sufism on a yearly, 30-day journey through Kurdistan". . 27 February 2019. 9 July 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 22 April 2020.
- "خوێندکارانی کورد لە ئێران". zheen.org (kürd). 2020-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
- محمّدعلی چلونگر; کیومرث عظیمی. "پراکندگی فرق و مذاهب تشیّع در کردستان". فصلنامه علمی شیعه شناسی (fars). 10 (39). 2012: 81–100. 2022-01-21 tarixində . İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
- Political Geography of Iranian Nationalities 2018-02-18 at the Wayback Machine farsnews.com 18 February 2018
- National portal for electronic services of İran 2011-06-27 at the Wayback Machine :...The Kurds, who make up about 7 percent of the population, reside primarily in the Zagros Mountains near the borders with Iraq and Turkey.
- Lyle, Garry. Iran (series: Major World Nations), Philadelphia: Chelsea House Publishers (1999); pg. 9-10.
- . The World Factbook. 2012-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-08-26.
- "Iran" (PDF). Library of Congress. 2008-05. 2015-05-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2013-08-26.
- . . 2016-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-27.
- Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland, (2014), by Ofra Bengio, University of Texas Press
- Federal Research Division, 2004, Iran: A Country Study, Kessinger Publishing, ISBN , ISBN , p. 121, «The Kurdish area of Iran includes most of West Azerbaijan.»
- Youssef Courbage, , 2011, A Convergence of Civilizations: The Transformation of Muslim Societies Around the World, p. 74. Columbia University Press, ISBN , ISBN . «Kurds are also a majority of the population in the provinces of Kermanshah, West Azerbaijan, and Ilam.»
- William Eagleton, 1988, An Introduction to Kurdish Rugs and Other Weavings, University of California, Scorpion, 144 pages. ISBN , ISBN . «Iranian Kurdistan is relatively narrow where it touches the Soviet border in the north and is hemmed in on the east by the Azerbaijani Turks. Extending south along the border west of Lake Urmia is the tribal territory.»
- "anmeldung". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-17.
- "Iran Provinces". statoids.com. 2016-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-30.
- [3] fevral 5, 2015, at the Wayback Machine
- General Culture Council of Islamic Republic of Iran for West Azerbaijan province: فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران * شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۶۹۰ *عنوان و نام پدیدآورنده:طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی){گزارش}:گزارش های پیشرفت طرح ها وکلان شهرها/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس *بهاء:۱۰۰۰۰۰ ریال-شابک:۷-۶۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۵ ص:جدول(بخش رنگی)،نمودار(بخش رنگی)*یادداشت:عنوان دیگر:طرح و بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی) سال ۱۳۸۹ *توصیفگر:شاخص های غیرثبتی+شاخص های فرهنگی+گزارش های پیشرفت طرح ها و کلان شهرها *توصیفگر:ایران ۳۸۶۲۸۹ *تهران۱۹۹۰۶۶ /مشهد۲۹۲۳۴۱ /اصفهان ۱۷۰۰۱۷/تبریز۱۸۴۸۱/کرج ۲۷۸۲۵۲/شیراز۲۵۱۷۰۳/اهواز۱۷۶۴۰۳/قم۲۷۰۸۷۷ *شناسنامه افزوده:واعظی،منصور،۱۳۳۳-۷۳۵۰۶۸ *شناسنامه افزوده:شرکت پژوهشگران خبره پارس /شورای فرهنگ عمومی *مرکز پخش:خیابان ولیعصر،زرتشت غربی،خیابان کامبیز،بخش طباطبایی رفیعی،پلاک۱۸،تلفن:۷-۸۸۹۷۸۴۱۵ *لیتوگرافی،چاپ وصحافی:سازمان چاپ و انتشارات اوقاف , (German)Titel: Der Plan um Untersuchungen und Auswertungen der Indikatoren der generellen Kultur des Landes, ISBN , Jahr der Veröffentlichung: 2012, Verlag: Ketabe Nashr |language=Persian
- "Unity or Diversity? Turkish Nationalism, Kurds, and the Turkish Mainstream Press" (PDF). 2019-03-31 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-30.
- Ethnicity unit is not the reason for making an independence country 2018-02-08 at the Wayback Machine Retrieved 8 February 2018
- Zare'i: Kurds... 2018-06-12 at the Wayback Machine Retrieved 8 February 2018
- "Arxivlənmiş surət". 2021-09-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-02.
- "http://rangvarehayeyekrang.ir". 2017-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-17.
- "www.kojaro.com". 2017-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-30.
- Romano, David. The Kurdish Nationalist Movement. New York: . 2006. 235. ISBN .
- David McDowall. A modern history of the Kurds 2021-12-18 at the Wayback Machine. London: I.B. Tauris, 2007, p. 270.
- "The Passion and Death of Rahman the Kurd". google.com. 2016-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-30.
- David McDowall. A modern history of the Kurds. London: I.B. Tauris, 2007, p. 278.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iran kurdleri kurd Kurden Irane کورد لە ئێران fars کردها در ایران kurd esilli iranlilar Kurd dili onlarin ana dilidir Kurdler Iranda etnik farslardan ve azerbaycanlilardan sonra ucuncu en boyuk etnik qrupdur MKI illik kitabinda verilen melumata gore onlar olke ehalisinin texminen 5 10 ni ve ya 7 ni teskil edir Iran kurdleri Merivan kurdleri Kobani blokadasina gore ISID e qarsi etiraz aksiyasi kecirir 2014 cu il Ozunuadlandirmakurd Kurden Irane کورد لە ئێرانUmumi sayi4 9 milyon 5 8 1 milyon 10 DiliKurd gorani farsDiniSie Islam On iki imam Sunni Islam Sefilik Sufizm ve Qadiriyye de movcuddur YarsanizmQohum xalqlarIrandilli xalqlarTarixiIran Kurdustani ve ya Serqi Kurdustan Iranin simal qerbinde kurdlerin yasadigi erazinin qeyri resmi adidir Region Iraq ve Turkiye ile hemserheddir Regiona Kurdustan Kirmansah Qerbi Azerbaycan Ilam ve Hemedan ostanlari daxildir Kurdler umumiyyetle Iran Kurdustanini daha boyuk Kurdustan bolgesinin dord hissesinden biri hesab edirler Bolgenin diger hisselerine Turkiyenin cenub serqi Suriyanin simali ve Iraqin simal erazileri de daxildir Bundan basqa Ilam ostaninin cenub bolgelerinde lurlar yasayir Kurdler Qerbi Azerbaycanin qalan hissesinde ehalinin 21 ni teskil edir Kurdlerin umumi sayi Iran ehalisinin 5 10 ni teskil edir Bezi menbeler Irandaki kurdlerin ekseriyyetinin sie muselmanlar oldugunu gosterir Bunun tersine bezi menbeler ise Iran kurdlerinin coxlugunun sunni oldugunu ireli surubler Sie kurdler Kirmansah ve Ilam ostanlarinda Kurdustan Hemedan ve Simali Xorasan ostanlarinin bezi erazilerinde yasayirlar Iran Islam Inqilabi zamani esas kurd siyasi partiyalari kurdlerin siyasi muxtariyyeti meselesini qaldirmaga calissalar da bu tesebbus etnik kurdlerin boyuk hissesi terefinden desteklenmemisdir Buna baxmayaraq 1990 ci illerden etibaren kurdlerin yasadigi bolgelerde milliyetcilik yukselmeye baslamisdir IstinadlarLeinonen Anu Unity or Diversity Turkish Nationalism Kurds and the Turkish Mainstream Press PDF Helsinki University of Helsinki 2017 seh 66 ISBN 978 951 51 2890 4 2019 03 31 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 08 30 Most Iranian Kurds are Shi a of Twelver Shi ism Sebastian Maisel The Kurds An Encyclopedia of Life Culture and Society 2018 seh 54 Ali Ezzatyar The Last Mufti of Iranian Kurdistan Ethnic and Religious Implications in the Greater Middle East 2016 seh 29 ISBN 9781137563248 Dervish practice Sufism on a yearly 30 day journey through Kurdistan 27 February 2019 9 July 2019 tarixinde Istifade tarixi 22 April 2020 خوێندکارانی کورد لە ئێران zheen org kurd 2020 08 11 tarixinde Istifade tarixi 30 avqust 2021 محم دعلی چلونگر کیومرث عظیمی پراکندگی فرق و مذاهب تشی ع در کردستان فصلنامه علمی شیعه شناسی fars 10 39 2012 81 100 2022 01 21 tarixinde Istifade tarixi 30 avqust 2021 Political Geography of Iranian Nationalities 2018 02 18 at the Wayback Machine farsnews com 18 February 2018 National portal for electronic services of Iran 2011 06 27 at the Wayback Machine The Kurds who make up about 7 percent of the population reside primarily in the Zagros Mountains near the borders with Iraq and Turkey Lyle Garry Iran series Major World Nations Philadelphia Chelsea House Publishers 1999 pg 9 10 The World Factbook 2012 02 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 08 26 Iran PDF Library of Congress 2008 05 2015 05 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2013 08 26 2016 03 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 07 27 Kurdish Awakening Nation Building in a Fragmented Homeland 2014 by Ofra Bengio University of Texas Press Federal Research Division 2004 Iran A Country Study Kessinger Publishing ISBN 1 4191 2670 9 ISBN 978 1 4191 2670 3 p 121 The Kurdish area of Iran includes most of West Azerbaijan Youssef Courbage 2011 A Convergence of Civilizations The Transformation of Muslim Societies Around the World p 74 Columbia University Press ISBN 0 231 15002 4 ISBN 978 0 231 15002 6 Kurds are also a majority of the population in the provinces of Kermanshah West Azerbaijan and Ilam William Eagleton 1988 An Introduction to Kurdish Rugs and Other Weavings University of California Scorpion 144 pages ISBN 0 905906 50 0 ISBN 978 0 905906 50 8 Iranian Kurdistan is relatively narrow where it touches the Soviet border in the north and is hemmed in on the east by the Azerbaijani Turks Extending south along the border west of Lake Urmia is the tribal territory anmeldung 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 17 Iran Provinces statoids com 2016 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 30 3 fevral 5 2015 at the Wayback Machine General Culture Council of Islamic Republic of Iran for West Azerbaijan province فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران شماره کتابشناسه مل ی ۲۸۹۰۶۹۰ عنوان و نام پدیدآورنده طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور شاخص های غیرثبتی گزارش گزارش های پیشرفت طرح ها وکلان شهرها به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری منصور واعظی اجرا شرکت پژوهشگران خبره پارس بهاء ۱۰۰۰۰۰ ریال شابک ۷ ۶۸ ۶۶۲۷ ۶۰۰ ۹۷۸ وضعیت نشر تهران موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ وضعیت ظاهری ۲۹۵ ص جدول بخش رنگی نمودار بخش رنگی یادداشت عنوان دیگر طرح و بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور شاخص های غیرثبتی سال ۱۳۸۹ توصیفگر شاخص های غیرثبتی شاخص های فرهنگی گزارش های پیشرفت طرح ها و کلان شهرها توصیفگر ایران ۳۸۶۲۸۹ تهران۱۹۹۰۶۶ مشهد۲۹۲۳۴۱ اصفهان ۱۷۰۰۱۷ تبریز۱۸۴۸۱ کرج ۲۷۸۲۵۲ شیراز۲۵۱۷۰۳ اهواز۱۷۶۴۰۳ قم۲۷۰۸۷۷ شناسنامه افزوده واعظی منصور ۱۳۳۳ ۷۳۵۰۶۸ شناسنامه افزوده شرکت پژوهشگران خبره پارس شورای فرهنگ عمومی مرکز پخش خیابان ولیعصر زرتشت غربی خیابان کامبیز بخش طباطبایی رفیعی پلاک۱۸ تلفن ۷ ۸۸۹۷۸۴۱۵ لیتوگرافی چاپ وصحافی سازمان چاپ و انتشارات اوقاف German Titel Der Plan um Untersuchungen und Auswertungen der Indikatoren der generellen Kultur des Landes ISBN 978 600 6627 68 7 Jahr der Veroffentlichung 2012 Verlag Ketabe Nashr language Persian Unity or Diversity Turkish Nationalism Kurds and the Turkish Mainstream Press PDF 2019 03 31 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 08 30 Ethnicity unit is not the reason for making an independence country 2018 02 08 at the Wayback Machine Retrieved 8 February 2018 Zare i Kurds 2018 06 12 at the Wayback Machine Retrieved 8 February 2018 Arxivlenmis suret 2021 09 02 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 02 http rangvarehayeyekrang ir 2017 12 17 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 17 www kojaro com 2017 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 30 Romano David The Kurdish Nationalist Movement New York 2006 235 ISBN 0 521 85041 X David McDowall A modern history of the Kurds 2021 12 18 at the Wayback Machine London I B Tauris 2007 p 270 ISBN 9781850434160 The Passion and Death of Rahman the Kurd google com 2016 05 11 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 30 David McDowall A modern history of the Kurds London I B Tauris 2007 p 278 ISBN 9781850434160