Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İnformasiya menecmenti – XX əsrin 70-ci illərində meydana gələn informasiyanın idarəolunması və bölüşdürülməsini təmin edən menecmentin xüsusi sahəsidir.
Menecmentdə informasiya anlayışı
İnformasiya – idarəetmənin ən başlıca xammalıdır. İnformasiya, hər hansı bir yolla ölçülə bilən və tərkibində yenilik olan məlumatdır. Texniki-iqtisadi informasiyanın ölçü vahidi «bit»dir. İnformasiyanın toplanmasında, saxlanmasında, araşdırılmasında və verilməsində texniki və rabitə vasitələrindən istifadə olunduqda, onu kommunikasiya prosesi adlandırırıq. İnformasiyanın növləri çoxdur. Qlobal bölgü üzrə: texniki, sosial, iqtisadi, siyasi, tarixi, hərbi, tibbi və digər informasiya növlərini fərqləndirmək olar. Hazırkı dövrdə idarəetmə prosesini kommunikasiya və qərar qəbul etmə proseslərindən ayrı təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. İdarəetmənin 5 funksiyasının – planlaşdırma, təşkiletmə, motivləşdirmə, nəzarət və marketinqin ümumi xüsusiyyətləri də bunlarla bağlıdır. Bu funksiyalar hamısı qərarların qəbul edilməsini tələb edir və hamısına informasiya lazımdır ki, düzgün qərar qəbul etmək üçün ondan istifadə etsinlər və bu qərarı müəssisənin başqa üzvlərinə çatdıra bilsinlər. Bu iki xüsusiyyət idarəetmənin bütün funksiyalarını özündə birləşdirdiyi üçün kommmunikasiya və qərarların qəbul edilməsini çox vaxtı əlaqələndirici funksiyalar adlandırılırlar. Operativ, obyektiv və effektiv qərarın qəbul edilməsi üçün və ya problemin həqiqi miqyasının dərk edilməsi üçün əsas tələb, relevant dəqiq informasiyanın olmasıdır. Bu informasiyanın yeganə alınma üsulu isə kommunikasiyadır.
İdarəetmədə tətbiq olunan informasiyaların növləri
Menecmentdə və müəssisələri darəetmə prosesində zəruri olan və bu səviyyədə daha çox iştirak edən texniki-iqtisadi və sosial informasiyanın aşağıdakı bölgüsü vardır .
- Əks etdirmə formasına görə (vizual, audio vizual və qarışıq).
- Təqdim etmə forması üzrə (rəqəmli, hərfi, kodlaşdırılmış).
- İdarəetmə prosesində roluna görə (analitik proqnozlu, hesabat, elmi, normativ).
- Keyfiyyətinə görə (həqiqi, dürüst, həqiqətə uyğun , doğru olmayan, yanlış).
- İstifadə imkanlarına görə (zəruri olan, kifayət edən, izafi).
- Yenilənmə dərəcəsi üzrə (daimi,dəyişən).
- Müəssisənin fəaliyyət dərəcəsinə görə (iqtisadi, idarəedici,sosial, texnoloji).
- Yaranma mənbəyi üzrə (təşkilatdaxili, xarici).
- Yaranma dərəcəsinə görə (ilkin, törəmə,ümumiləşdirilmiş).
- Təmsil edilmə növünə görə (çap mətni, mikrofilm, videofilm, maşın daşıyıcısı).
- Daxil olma vaxtına görə (dövri, daimi, epizodik, təsadüfi).
İnformasiyanın alınma mənbələri
İdarəetmədə istifadə olunan informasiyaları əsasən aşağıdakı mənbələrdən əldə etmək olar:
- İnformasiya büroları.
- Mətbuat, kütləvi informasiya vasitələri.
- Ticarət – sənaye palatası.
- Statistika komitəsi.
- Standartlaşdırma və metrologiya komitəsi.
- İqtisadi Inkişaf nazirliyi.
- Banklar
- Xidmət və konsaltinq (məsləhət) firmaları və s.
Bu qeyd olunanlardan başqa, digər mənbələr də vardır. Lakin, həmin mənbələrdən informasiya alınmasına məhdudiyyət qoyulur. Misal üçün, Gömrük Komitəsində, Dövlət Statistika Komitəsində, Maliyyə Nazirliyində və digər bu kimi dövlət qurumlarında kifayət qədər iqtisadi informasiya olsa da, onlardan bu barədə lazımi məlumatları almaq çox çətindir. Vergilər Nazirliyindən və hər bir rayonun özünün vergi müfəttişliyindən də məhdud çərçivədə məlumat almaq olar. Həm dövlət, həm də kommersiya bankları informasiya mənbəyi kimi çıxış edə bilərlər. Bunlarla yanaşı, əsasən elmi-texniki tərəqqi ilə bağlı yeni məhsullar istehsalını şərh edən referativ jurnallarda geniş informasiya olur. Bu jurnallardan faydalı informasiya almaq olar. Digər tərəfdən, arxivlərdən, kitabxanalardan, elm və təhsil ocaqlarından, eləcə də elektron-informasiya şəbəkələrindən (misal üçün, İNTERNETdən) informasiya mənbəyi kimi istifadə edə bilərik.
İnformasiya sistemi
İnformasiya sistemi – idarəetmə prosesinin informasiya ilə təmin olunmasını təşkil edən vasitə olub, bütün idarə sisteminin bölmələrinə lazım olan dəqiq məlumatların vaxtında verilməsinə imkan verir. Informasiya sistemi aşağıdakı elemintləri özündə əks etdirir:
- İnformasiyanın toplanması.
- İnformasiya dövriyyəsinin təşkili.
- İnformasiyanın saxlanması və aktuallaşdırılması.
- İnformasiya sisteminin texniki təminatı.
- İformasiya sisteminin riyazi (proqram) təminatı.
- İnformasiyanın verilməsi.
İnformasiya sistemləri sadə və mürəkkəb quruluşlarda hazırlana bilərlər. Sadə informasiya sistemləri əsasən müəssisədaxili bölmələr üçün nəzərdə tutulur və informasiyanın toplanması, saxlanması, verilməsi prosesləri insanlar tərəfindən əl ilə həyata keçirilir. Mürəkkəb informasiya sistemləri isə bütün əməliyyatların avtomatlaşdırılmış qaydada icrası və tətbiqi ilə bağlıdır. Hər bir informasiya sistemi aşağıdakı parametrlərlə xarakterizə olunur:
- Məlumatlar bazasındakı sabit informasiyanın həcmi.
- Daim hərəkətdə olan, axın xarakterli, dəyişən informasiyanın həcmi.
- İnformasiya sistemində kommunikasiya şəbəkəsinin buraxa bilmə qabiliyyəti.
- İnformasiya sistemin operativ və dəqiq fəaliyyəti.
- İnformasiya işlərində əlaqələndirmə dərəcəsi.
İdarəetmədə informasiyaların rolu
İdarəetmədə informasiyanın əhəmiyyəti olduqca böyükdür. İnformasiyasız idarəetməni təsəvvür etmək olmaz. İnformasiya idarəetmə prosesi üçün yeganə material rolunu oynayır. Bu materiallar nə qədər obyektiv, real olarsa idarəetmənin məhsuldarlığı və səmərəliliyi bir o qədər yüksək olar. İdarəetmədə informasiyaların rolu aşağıdakılardan ibarətdir:
- müəssisə informasiyalar vasitəsilə ətraf mühitə uyğunlaşır və məlumatlanır;
- informasiya idarəedən və idarəolunan sistemlər arasında əlaqələndirici rol oynayır;
- informasiyalardan idarəetmə qərarları hasil olur.
İnformasiya sisteminin tətbiqi və bazar sisteminə uyğunlaşdırılması riyazi, statistik, plan, proqnoz və analitik hesablamaların aparılması ilə bağlıdır. Müəssisədə informasiyanın istifadəçiləri aşağıdakılar hesab olunur:
- Müəssisənin təsisçiləri.
- Rəhbərlər, menecerlər.
- Müəssisənin ayrı-ayrı struktur bölmələrində çalışan işçilər.
- Təşkilatdan kənara informasiya vermək hüququ olan şəxslər. (mətbuat katibləri, ictimaiyyətlə əlaqə şöbəsi, reklam şöbələri və s.).
İnformasiya idarəetmənin bütün funksiyaları üçün vacib materialdır. İnformasiya təminatı idarəetmə prosesi üçün olduqca əhəmiyyətlidir. İnformasiyalar müəssisənin bütün sferalarında istifadə olunur. İdarəetmə informasiyaları müəssisənin fəaliyyətinin təhlil olunmasında və ona qiymət verilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu cür idarəetmə informasiyalarına aşağıdakıları aid etmək olar.
- Firmanın plan göstəriciləri haqqında informasiya;
- Təşkilati-struktur və onun səmərəlilik səviyyəsi haqqında informasiya;
- Firmanın maliyyə potensialı haqqında informasiya;
- Firmanın məhsul istehsalının həcmi haqqında informasiya;
- Satış fəaliyyəti və onun nəticələri haqqında informasiya;
- Bazarın vəziyyəti (rəqabətin səviyyəsinin öyrənilməsi) haqqında informasiya;
- Müəssisənin mənfəəti haqqında informasiya;
- Firmanın balans göstəriciləri haqqında informasiya.
Menecmentdə kommunikasiya anlayışı
Kommunikasiya iki və daha çox insanlar arasında informasiya mübadiləsi prosesidir. İnsanların vacib fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biri mücərrəd (abstrakt) fikirləri ifadə etmək bacarığıdır. Bu,insanların şəxsi əlaqələrinin nə qədər dəqiq və səmimi olması, onlar arasında möhkəm əlaqələrin mövcudluğu ilə bağlıdır. Kommunikasiya prosesi təkcə fərdlər arasındakı əlaqələrin yox, həmçinin müəssisənin bölmələri arasında, digər müssisələrlə, bazarla, partnyorlar və rəqiblərlə və digər iştirakçılarla qarşılıqlı əlaqələrin qurulması və istifadə olunması kimi başa düşülməlidir.
Kommunikasiya prosesinin mərhələləri
Kommunikasiya prosesində dörd əsas mərhələni fərqləndirmək olar:
- İnformasiyanın toplanması, işlənməsi və hazırlanması;
- İnformasiyanın kodlaşdırılması və göndərilməsi;
- İnformasiya kanalı və ötürmə vasitələri;
- İnformasiyanın alınması və kodun açılması
Bu mərhələlərdən əlavə, alınmış informasiyanın dürüstlüyünü müəyyən etmək üçün “əks əlaqə” qurmaq yolu ilə eyni proses əksinə aparılır. Əgər bu halda alınmış informasiya birincisi ilə eyni olarsa, o, düzgün informasiya kimi qəbul olunur və sonrakı araşdırmalar üçün əsas götürülür.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Uchebnik-menedjment/informatsiya-vidyi-znachenie-informatsii.html". 2022-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-17.
- (PDF). 2019-11-26 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-17.
- "Этапы коммуникационного процесса". 2021-11-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-17.
Xarici keçidlər
- İnformatsionnyy_menedzhment
- Информационный менеджмент
- İnformation management, official website
Ədəbiyyat
- MÜASIR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ EDİLMƏSİ 2019-06-17 at the Wayback Machine
- K.A.Şahbazov, M.H.Məmmədov, H.S.Həsənov, "Menecment", Bakı 2005 2019-07-12 at the Wayback Machine
- M. Ramazanov, İnformasiya sistemləri menecmenti, Bakı 2017
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Informasiya menecmenti XX esrin 70 ci illerinde meydana gelen informasiyanin idareolunmasi ve bolusdurulmesini temin eden menecmentin xususi sahesidir Menecmentde informasiya anlayisiInformasiya idareetmenin en baslica xammalidir Informasiya her hansi bir yolla olcule bilen ve terkibinde yenilik olan melumatdir Texniki iqtisadi informasiyanin olcu vahidi bit dir Informasiyanin toplanmasinda saxlanmasinda arasdirilmasinda ve verilmesinde texniki ve rabite vasitelerinden istifade olunduqda onu kommunikasiya prosesi adlandiririq Informasiyanin novleri coxdur Qlobal bolgu uzre texniki sosial iqtisadi siyasi tarixi herbi tibbi ve diger informasiya novlerini ferqlendirmek olar Hazirki dovrde idareetme prosesini kommunikasiya ve qerar qebul etme proseslerinden ayri tesevvur etmek qeyri mumkundur Idareetmenin 5 funksiyasinin planlasdirma teskiletme motivlesdirme nezaret ve marketinqin umumi xususiyyetleri de bunlarla baglidir Bu funksiyalar hamisi qerarlarin qebul edilmesini teleb edir ve hamisina informasiya lazimdir ki duzgun qerar qebul etmek ucun ondan istifade etsinler ve bu qerari muessisenin basqa uzvlerine catdira bilsinler Bu iki xususiyyet idareetmenin butun funksiyalarini ozunde birlesdirdiyi ucun kommmunikasiya ve qerarlarin qebul edilmesini cox vaxti elaqelendirici funksiyalar adlandirilirlar Operativ obyektiv ve effektiv qerarin qebul edilmesi ucun ve ya problemin heqiqi miqyasinin derk edilmesi ucun esas teleb relevant deqiq informasiyanin olmasidir Bu informasiyanin yegane alinma usulu ise kommunikasiyadir Idareetmede tetbiq olunan informasiyalarin novleri Menecmentde ve muessiseleri dareetme prosesinde zeruri olan ve bu seviyyede daha cox istirak eden texniki iqtisadi ve sosial informasiyanin asagidaki bolgusu vardir Eks etdirme formasina gore vizual audio vizual ve qarisiq Teqdim etme formasi uzre reqemli herfi kodlasdirilmis Idareetme prosesinde roluna gore analitik proqnozlu hesabat elmi normativ Keyfiyyetine gore heqiqi durust heqiqete uygun dogru olmayan yanlis Istifade imkanlarina gore zeruri olan kifayet eden izafi Yenilenme derecesi uzre daimi deyisen Muessisenin fealiyyet derecesine gore iqtisadi idareedici sosial texnoloji Yaranma menbeyi uzre teskilatdaxili xarici Yaranma derecesine gore ilkin toreme umumilesdirilmis Temsil edilme novune gore cap metni mikrofilm videofilm masin dasiyicisi Daxil olma vaxtina gore dovri daimi epizodik tesadufi Informasiyanin alinma menbeleri Idareetmede istifade olunan informasiyalari esasen asagidaki menbelerden elde etmek olar Informasiya burolari Metbuat kutlevi informasiya vasiteleri Ticaret senaye palatasi Statistika komitesi Standartlasdirma ve metrologiya komitesi Iqtisadi Inkisaf nazirliyi Banklar Xidmet ve konsaltinq meslehet firmalari ve s Bu qeyd olunanlardan basqa diger menbeler de vardir Lakin hemin menbelerden informasiya alinmasina mehdudiyyet qoyulur Misal ucun Gomruk Komitesinde Dovlet Statistika Komitesinde Maliyye Nazirliyinde ve diger bu kimi dovlet qurumlarinda kifayet qeder iqtisadi informasiya olsa da onlardan bu barede lazimi melumatlari almaq cox cetindir Vergiler Nazirliyinden ve her bir rayonun ozunun vergi mufettisliyinden de mehdud cercivede melumat almaq olar Hem dovlet hem de kommersiya banklari informasiya menbeyi kimi cixis ede bilerler Bunlarla yanasi esasen elmi texniki tereqqi ile bagli yeni mehsullar istehsalini serh eden referativ jurnallarda genis informasiya olur Bu jurnallardan faydali informasiya almaq olar Diger terefden arxivlerden kitabxanalardan elm ve tehsil ocaqlarindan elece de elektron informasiya sebekelerinden misal ucun INTERNETden informasiya menbeyi kimi istifade ede bilerik Informasiya sistemiInformasiya sistemi idareetme prosesinin informasiya ile temin olunmasini teskil eden vasite olub butun idare sisteminin bolmelerine lazim olan deqiq melumatlarin vaxtinda verilmesine imkan verir Informasiya sistemi asagidaki elemintleri ozunde eks etdirir Informasiyanin toplanmasi Informasiya dovriyyesinin teskili Informasiyanin saxlanmasi ve aktuallasdirilmasi Informasiya sisteminin texniki teminati Iformasiya sisteminin riyazi proqram teminati Informasiyanin verilmesi Informasiya sistemleri sade ve murekkeb quruluslarda hazirlana bilerler Sade informasiya sistemleri esasen muessisedaxili bolmeler ucun nezerde tutulur ve informasiyanin toplanmasi saxlanmasi verilmesi prosesleri insanlar terefinden el ile heyata kecirilir Murekkeb informasiya sistemleri ise butun emeliyyatlarin avtomatlasdirilmis qaydada icrasi ve tetbiqi ile baglidir Her bir informasiya sistemi asagidaki parametrlerle xarakterize olunur Melumatlar bazasindaki sabit informasiyanin hecmi Daim hereketde olan axin xarakterli deyisen informasiyanin hecmi Informasiya sisteminde kommunikasiya sebekesinin buraxa bilme qabiliyyeti Informasiya sistemin operativ ve deqiq fealiyyeti Informasiya islerinde elaqelendirme derecesi Idareetmede informasiyalarin roluIdareetmede informasiyanin ehemiyyeti olduqca boyukdur Informasiyasiz idareetmeni tesevvur etmek olmaz Informasiya idareetme prosesi ucun yegane material rolunu oynayir Bu materiallar ne qeder obyektiv real olarsa idareetmenin mehsuldarligi ve semereliliyi bir o qeder yuksek olar Idareetmede informasiyalarin rolu asagidakilardan ibaretdir muessise informasiyalar vasitesile etraf muhite uygunlasir ve melumatlanir informasiya idareeden ve idareolunan sistemler arasinda elaqelendirici rol oynayir informasiyalardan idareetme qerarlari hasil olur Informasiya sisteminin tetbiqi ve bazar sistemine uygunlasdirilmasi riyazi statistik plan proqnoz ve analitik hesablamalarin aparilmasi ile baglidir Muessisede informasiyanin istifadecileri asagidakilar hesab olunur Muessisenin tesiscileri Rehberler menecerler Muessisenin ayri ayri struktur bolmelerinde calisan isciler Teskilatdan kenara informasiya vermek huququ olan sexsler metbuat katibleri ictimaiyyetle elaqe sobesi reklam sobeleri ve s Informasiya idareetmenin butun funksiyalari ucun vacib materialdir Informasiya teminati idareetme prosesi ucun olduqca ehemiyyetlidir Informasiyalar muessisenin butun sferalarinda istifade olunur Idareetme informasiyalari muessisenin fealiyyetinin tehlil olunmasinda ve ona qiymet verilmesinde boyuk ehemiyyet kesb edir Bu cur idareetme informasiyalarina asagidakilari aid etmek olar Firmanin plan gostericileri haqqinda informasiya Teskilati struktur ve onun semerelilik seviyyesi haqqinda informasiya Firmanin maliyye potensiali haqqinda informasiya Firmanin mehsul istehsalinin hecmi haqqinda informasiya Satis fealiyyeti ve onun neticeleri haqqinda informasiya Bazarin veziyyeti reqabetin seviyyesinin oyrenilmesi haqqinda informasiya Muessisenin menfeeti haqqinda informasiya Firmanin balans gostericileri haqqinda informasiya Menecmentde kommunikasiya anlayisiKommunikasiya iki ve daha cox insanlar arasinda informasiya mubadilesi prosesidir Insanlarin vacib ferqlendirici xususiyyetlerinden biri mucerred abstrakt fikirleri ifade etmek bacarigidir Bu insanlarin sexsi elaqelerinin ne qeder deqiq ve semimi olmasi onlar arasinda mohkem elaqelerin movcudlugu ile baglidir Kommunikasiya prosesi tekce ferdler arasindaki elaqelerin yox hemcinin muessisenin bolmeleri arasinda diger mussiselerle bazarla partnyorlar ve reqiblerle ve diger istirakcilarla qarsiliqli elaqelerin qurulmasi ve istifade olunmasi kimi basa dusulmelidir Kommunikasiya prosesinin merheleleri Kommunikasiya prosesinde dord esas merheleni ferqlendirmek olar Informasiyanin toplanmasi islenmesi ve hazirlanmasi Informasiyanin kodlasdirilmasi ve gonderilmesi Informasiya kanali ve oturme vasiteleri Informasiyanin alinmasi ve kodun acilmasi Bu merhelelerden elave alinmis informasiyanin durustluyunu mueyyen etmek ucun eks elaqe qurmaq yolu ile eyni proses eksine aparilir Eger bu halda alinmis informasiya birincisi ile eyni olarsa o duzgun informasiya kimi qebul olunur ve sonraki arasdirmalar ucun esas goturulur Hemcinin baxInformasiya Menecment Kommunikasiya Informasiya sistemiIstinadlar Uchebnik menedjment informatsiya vidyi znachenie informatsii html 2022 01 29 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 17 PDF 2019 11 26 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 06 17 Etapy kommunikacionnogo processa 2021 11 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 17 Xarici kecidlerInformatsionnyy menedzhment Informacionnyj menedzhment Information management official websiteEdebiyyatMUASIR INFORMASIYA SISTEMLERININ IDARE EDILMESI 2019 06 17 at the Wayback Machine K A Sahbazov M H Memmedov H S Hesenov Menecment Baki 2005 2019 07 12 at the Wayback Machine M Ramazanov Informasiya sistemleri menecmenti Baki 2017