Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə İllüminatlar məqaləsinə çox yaxındır və hər ikisinin eyni başlıq altında birləşdirilməsi mümkündür.
İlluminati (Lat: illuminatus , aydınlanmışlar ) və ya tarixdə Bavariya İlluminati, mövhumata, xurafatlara, dinin sosial həyata təsirinə, hakimiyyətdən sui-istifadəyə qarşı 1776-cı il mayın 1-də Maarifçilik dövründə yaradılmış və 1785-ci ildə dağılmış gizli ziyalılar cəmiyyətidir. .
Tez-tez Bavariya İlluminati ilə qarışdırılan Müasir İlluminati isə nəzarət tətbiq edərək Yeni Dünya Nizamını qurmağı, hökumətləri və qurumları ələ keçirməyi, monarxiyaları dağıtmağı, dini inancları məhv etməyi, milli dövlətlərə və vətənpərvərliyə son qoyaraq ictimai quruluşu alt-üst etməyi hədəflədiyi iddia edilən bir quruluşdur, ancaq varlığı və ya effektivliyi sübut edilməmişdir.
Tarixi
Hərəkat 1776-cı il mayın 1-də İnqolştadtda (Yuxarı Bavariya) beş nəfərlə İnqolştadt Universitetinin kanon hüququ professorlarından biri Adam Weishaupt (ing.) tərəfindən yaradılmışdır.Maarifçilik dövrünün bir qolu kimi onların birliyi masonluqdan sonra modelləşdi. İlluminati üzvləri öz rəhbərlərinə itaət edəcəklərinə dair gizli and içdikləri iddia olunur. Üzvlər hər biri müxtəlif dərəcələrə malik üç əsas sinfə bölünürdülər və bir çox İlluminati qrupları mövcud mason lojası üzvlüklərini ləğv edirdilər.
Onların ideologiyası "İlluminizm" adlanırdı. Brunsvik hersoqu Ferdinand və diplomat Frans Xaver fon Zvak kimi bir çox mühüm şəxsiyyətlər, ziyalılar və siyasətçilər cəmiyyətin üzvü hesab olunurdular. Cəmiyyətin bir çox Avropa ölkələrində filialları açılmış və 1784-cü ildə 2000-ə yaxın üzvü olmuşdur. Qrup həmçinin ədəbi dünyadan Yohann Volfqanq fon Hötenin, İohann Qotfrid Herderin, eləcə də Qota və Veymar hersoqlarının da diqqətini çəkib.
Bu erkən dövrdə sektanın üç dərəcəsi var idi: Naşı, Minerval və Maarifləndirilmiş Minerval, onlardan yalnız Minerval dərəcəsi mürəkkəb ritualı ehtiva edirdi. Bu mərasimdə gizli işarələr və kod verilirdi. Cəmiyyətin sevimliləri hakim şuranın və ya Areopaqın üzvləri idi. Bəzi işə götürənlərə təşəbbüskar kimi üzv olmağa icazə verilirdi. Yaxşı xasiyyətli xristianlar fəal şəkildə axtarılır, yəhudilər və bütpərəstlər, qadınlar, rahiblər və digər cəmiyyətlərin üzvləri qəbul edilmirdi. Varlı, itaətkar, öyrənməyə həvəsli və 18-30 yaşlarında olan namizədlərə üstünlük verilirdi.
Keçid prosesi
Bəzi üzvlərini masonlara qoşulmaqdan çəkindirmək üçün Weishaupt material əldə etmək üçün köhnə nizama qoşulmağa qərar verdi. 1777-ci il fevralın əvvəlində o, Rite of Strict Watch-un "Prudence" lojasına qəbul edildi. Onun üç dərəcə "mavi qutu" masonluğu ilə irəliləməsi ona istismar etmək istədiyi daha yüksək dərəcələr haqqında heç nə öyrətmədi, lakin növbəti il Abbe Marotti adlı bir keşiş Zvaka məlumat verdi ki, bu daxili sirlər qədim dini və ibtidai kilsə biliklərinə əsaslanır. Zvak Weishauptu inandırdı ki, onun təriqətləri masonluqla dostluq əlaqələri qurmalı və öz lojalarını yaratmaq üçün icazə almalıdırlar. Bu mərhələdə (dekabr 1778), masonluğun ilk üç dərəcəsinin əlavə edilməsi ikinci dərəcəli bir layihə olaraq nəzərdən keçirildi.
Bavariya hersoqu Çarlz Teodora xoş görünmək üçün yeni loja Teodorun adı ilə bağlı oldu. Loja 21 mart 1779-cu ildə Münhendə quruldu və tezliklə İlluminati ilə doldu. Radl adlı ilk ustad Badendəki evinə qayıtmalı oldu və iyul ayına qədər Weishaupt lojaya hakim oldu.
Növbəti addım onların Böyük Lojasından müstəqil olmaq idi. İngilis Böyük Lojasına bağlı olan Frankfurtdakı Birlik lojası ilə masonluq əlaqələri quran Teodor lojası müstəqilliyini elan edə bildi. O, yeni usta lojası olaraq indi öz lojalarını yarada bilərdi.
Təşvişə düşən Çarlz Teodor və hökuməti İlluminati də daxil olmaqla bütün gizli cəmiyyətləri qadağan etdi. 2 mart 1785-ci il tarixli hökumət fərmanı Bavariyadakı İlluminatilərə ölümcül zərbə vurmuş oldu. Weishaupt qaçdı və 1786 və 1787-ci illərdə ələ keçirilən sənədlər və daxili qeydlər daha sonra 1787-ci ildə hökumət tərəfindən nəşr olundu. Von Zvakın evində axtarış aparıldı və qrupun ədəbiyyatının çox hissəsi ifşa olundu.
Barruel və Robinson
1797-1798-ci illər arasında Avqustin Barruelin Yakobinizm Tarixini İllüstrasiya edən Xatirələri və Con Robisonun Sui-qəsdin sübutları illuminatinin mövcud olduğu və davam edən beynəlxalq sui-qəsdi təmsil etdiyi nəzəriyyəsini üzə çıxardı. Bu, Fransa İnqilabının arxasında İlluminatinin olması iddiasını da əhatə edirdi. Hər iki kitab çox populyar olub və başqaları tərəfindən yenidən çap olunub və şərh edilib. Bunun ən yaxşı nümunəsi Möhtərəm Set Paysonun 1802-ci ildə nəşr olunan Real Varlığın sübutları və İllüminizmin Təhlükəli Meyilləri kitabıdır.
Robison və Barruelin işi ABŞ və Yeni İngiltərəyə qədər yayıldı. Pravoslav Konqreqasiya pastoru və coğrafiyaşünası Rev. Jedidiah Morse İlluminati əleyhinə təbliğ edənlər arasında idi. Əslində, İlluminati haqqında ABŞ-da çap edilən ilk rəvayətlərdən biri Morsenin 9 May 1798-ci il tarixli Oruc Günü xütbəsidir. Morze Edinburq keşişinə Robisonun sui-qəsd sübutlarının Avropada nəşr olunacağını söylədi. Timothy Dwight kimi digər anti-İlluminati yazıçıları sui-qəsdçilər qrupunu pisləməyə başladılar.
Müasir İlluminati
Yaxın keçmişdə və bu gün bir çox qardaş təşkilatlar orijinal Bavariya İlluminatidən törədiyini iddia edir və açıq şəkildə "İlluminati" adını istifadə edirlər. Ancaq indiki bu qrupların tarixi məzhəblə real əlaqəsi olduğuna dair heç bir dəlil yoxdur. Onlar əhəmiyyətli siyasi güc və ya təsir əldə etməyiblər və bir çoxları gizli qalmağa çalışmaq əvəzinə, üzvləri cəlb etmək vasitəsi kimi Bavariya İlluminati ilə əsassız əlaqələri vurğulayırlar.
Müasir mədəniyyətdə
Bu gün İlluminati ilə əlaqəli bir çox simvolun Hollivud kinosunda və Amerika musiqisində istifadə edildiyi görünür. Stenli Kubrik -in "Geniş bağlanmış gözlərlə" əsəri İlluminati haqqında indiyə qədər edilən ən əhatəli təhlil hesab olunur. Məlumdur ki, filmdə çoxlu istinadlar var ki, onları ancaq qurumun ayinlərini, semiotikasını yaxşı bilən adamlar başa düşə bilər.
Pop musiqidə Lady Gaga, Rihanna, Katy Perry, Jay Z və Kanye Vest kimi müğənnilər kliplərində İlluminati simvollarından istifadə ediblər. Ən çox istifadə edilən simvollar ilkin təşkilatla heç bir əlaqəsi olmayan piramida, Horun gözü, üçbucaq və günəşdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Tarihin en gizemli cemiyetlerinden İlluminati hakkında neler biliniyor?". BBC News Türkçe (Türkçe). 22 Haziran 2021. 4 Mart 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 4 Mart 2023.
- "New England and the Bavarian Illuminati, Vernon Stauffer (1918)" (İngilizce). 31 Aralık 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 26 Haziran 2012.
- (28 Ocak 2011) (ing.)
- "A Bavarian Illuminati primer, Compiled by Trevor W. McKeown" (İngilizce). 28 Ocak 2011. 6 Kasım 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 26 Haziran 2012.
- Ellic Howe, Illuminati, Man, Myth and Magic (partwork), Purnell, 1970, vol 4. 1402–1404.
- René le Forestier, Les Illuminés de Bavière et la franc-maçonnerie allemande, Paris, 1914, Book 1, Chapter 3. 45–72.
- René le Forestier, Les Illuminés de Bavière et la franc-maçonnerie allemande, Paris, 1914, Book 3 Chapter 1. 193–201.
- . web.archive.org. 2011-01-01. Archived from the original on 2011-01-01. İstifadə tarixi: 2023-04-16.
- Roberts, J.M. (1974). The Mythology of Secret Societies. NY: Charles Scribner's Sons. 128–129.
- . web.archive.org. 2011-04-30. Archived from the original on 2022-01-28. İstifadə tarixi: 2023-04-16.
- Simpson, David (1993). səh. 88.
- Proofs of the Real Existence, and Dangerous Tendency, of Illuminism: Containing an Abstract of the Most Interesting Parts of what Dr. Robison and the Abbe Barruel Have Published on this Subject, with Collateral Proofs and General Observations (ingilis). Samuel Etheridge. 1802. 2023-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-31.
- Tise, Larry (1998). 351–353.
- Weishaupt, Adam. The Illuminati Series. Hyperreality Books, 2011. 6 vols.
- "Angels & Demons Causing Serious Controversy | abc30.com". web.archive.org. 2011-06-04. 2011-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-16.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Illuminatlar meqalesine cox yaxindir ve her ikisinin eyni basliq altinda birlesdirilmesi mumkundur Illuminati Lat illuminatus aydinlanmislar ve ya tarixde Bavariya Illuminati movhumata xurafatlara dinin sosial heyata tesirine hakimiyyetden sui istifadeye qarsi 1776 ci il mayin 1 de Maarifcilik dovrunde yaradilmis ve 1785 ci ilde dagilmis gizli ziyalilar cemiyyetidir Adam Weishaupt ing 1748 1830 Illuminati icmasinin qurucusu Tez tez Bavariya Illuminati ile qarisdirilan Muasir Illuminati ise nezaret tetbiq ederek Yeni Dunya Nizamini qurmagi hokumetleri ve qurumlari ele kecirmeyi monarxiyalari dagitmagi dini inanclari mehv etmeyi milli dovletlere ve vetenperverliye son qoyaraq ictimai qurulusu alt ust etmeyi hedeflediyi iddia edilen bir qurulusdur ancaq varligi ve ya effektivliyi subut edilmemisdir TarixiKitabin ustunde oturmus Bavariya Illuminati terefinden Minerval derecesinde istifade olunan bir isare idi Herekat 1776 ci il mayin 1 de Inqolstadtda Yuxari Bavariya bes neferle Inqolstadt Universitetinin kanon huququ professorlarindan biri Adam Weishaupt ing terefinden yaradilmisdir Maarifcilik dovrunun bir qolu kimi onlarin birliyi masonluqdan sonra modellesdi Illuminati uzvleri oz rehberlerine itaet edeceklerine dair gizli and icdikleri iddia olunur Uzvler her biri muxtelif derecelere malik uc esas sinfe bolunurduler ve bir cox Illuminati qruplari movcud mason lojasi uzvluklerini legv edirdiler Onlarin ideologiyasi Illuminizm adlanirdi Brunsvik hersoqu Ferdinand ve diplomat Frans Xaver fon Zvak kimi bir cox muhum sexsiyyetler ziyalilar ve siyasetciler cemiyyetin uzvu hesab olunurdular Cemiyyetin bir cox Avropa olkelerinde filiallari acilmis ve 1784 cu ilde 2000 e yaxin uzvu olmusdur Qrup hemcinin edebi dunyadan Yohann Volfqanq fon Hotenin Iohann Qotfrid Herderin elece de Qota ve Veymar hersoqlarinin da diqqetini cekib Bu erken dovrde sektanin uc derecesi var idi Nasi Minerval ve Maariflendirilmis Minerval onlardan yalniz Minerval derecesi murekkeb rituali ehtiva edirdi Bu merasimde gizli isareler ve kod verilirdi Cemiyyetin sevimlileri hakim suranin ve ya Areopaqin uzvleri idi Bezi ise goturenlere tesebbuskar kimi uzv olmaga icaze verilirdi Yaxsi xasiyyetli xristianlar feal sekilde axtarilir yehudiler ve butperestler qadinlar rahibler ve diger cemiyyetlerin uzvleri qebul edilmirdi Varli itaetkar oyrenmeye hevesli ve 18 30 yaslarinda olan namizedlere ustunluk verilirdi Kecid prosesi Bezi uzvlerini masonlara qosulmaqdan cekindirmek ucun Weishaupt material elde etmek ucun kohne nizama qosulmaga qerar verdi 1777 ci il fevralin evvelinde o Rite of Strict Watch un Prudence lojasina qebul edildi Onun uc derece mavi qutu masonlugu ile irelilemesi ona istismar etmek istediyi daha yuksek dereceler haqqinda hec ne oyretmedi lakin novbeti il Abbe Marotti adli bir kesis Zvaka melumat verdi ki bu daxili sirler qedim dini ve ibtidai kilse biliklerine esaslanir Zvak Weishauptu inandirdi ki onun teriqetleri masonluqla dostluq elaqeleri qurmali ve oz lojalarini yaratmaq ucun icaze almalidirlar Bu merhelede dekabr 1778 masonlugun ilk uc derecesinin elave edilmesi ikinci dereceli bir layihe olaraq nezerden kecirildi Bavariya hersoqu Carlz Teodora xos gorunmek ucun yeni loja Teodorun adi ile bagli oldu Loja 21 mart 1779 cu ilde Munhende quruldu ve tezlikle Illuminati ile doldu Radl adli ilk ustad Badendeki evine qayitmali oldu ve iyul ayina qeder Weishaupt lojaya hakim oldu Novbeti addim onlarin Boyuk Lojasindan musteqil olmaq idi Ingilis Boyuk Lojasina bagli olan Frankfurtdaki Birlik lojasi ile masonluq elaqeleri quran Teodor lojasi musteqilliyini elan ede bildi O yeni usta lojasi olaraq indi oz lojalarini yarada bilerdi Illuminati ucun en nufuzlu isegoturenHessen Kassel sahzadesi Carlzin Vilhelmsbaddaki parkda tikdiyi xaraba qalmis qala Berk Resedxananin sonuncu monastirinin yerlesdiyi yer Tesvise dusen Carlz Teodor ve hokumeti Illuminati de daxil olmaqla butun gizli cemiyyetleri qadagan etdi 2 mart 1785 ci il tarixli hokumet fermani Bavariyadaki Illuminatilere olumcul zerbe vurmus oldu Weishaupt qacdi ve 1786 ve 1787 ci illerde ele kecirilen senedler ve daxili qeydler daha sonra 1787 ci ilde hokumet terefinden nesr olundu Von Zvakin evinde axtaris aparildi ve qrupun edebiyyatinin cox hissesi ifsa olundu Barruel ve Robinson1797 1798 ci iller arasinda Avqustin Barruelin Yakobinizm Tarixini Illustrasiya eden Xatireleri ve Con Robisonun Sui qesdin subutlari illuminatinin movcud oldugu ve davam eden beynelxalq sui qesdi temsil etdiyi nezeriyyesini uze cixardi Bu Fransa Inqilabinin arxasinda Illuminatinin olmasi iddiasini da ehate edirdi Her iki kitab cox populyar olub ve basqalari terefinden yeniden cap olunub ve serh edilib Bunun en yaxsi numunesi Mohterem Set Paysonun 1802 ci ilde nesr olunan Real Varligin subutlari ve Illuminizmin Tehlukeli Meyilleri kitabidir Robison ve Barruelin isi ABS ve Yeni Ingiltereye qeder yayildi Pravoslav Konqreqasiya pastoru ve cografiyasunasi Rev Jedidiah Morse Illuminati eleyhine teblig edenler arasinda idi Eslinde Illuminati haqqinda ABS da cap edilen ilk revayetlerden biri Morsenin 9 May 1798 ci il tarixli Oruc Gunu xutbesidir Morze Edinburq kesisine Robisonun sui qesd subutlarinin Avropada nesr olunacagini soyledi Timothy Dwight kimi diger anti Illuminati yazicilari sui qesdciler qrupunu pislemeye basladilar Muasir IlluminatiYaxin kecmisde ve bu gun bir cox qardas teskilatlar orijinal Bavariya Illuminatiden torediyini iddia edir ve aciq sekilde Illuminati adini istifade edirler Ancaq indiki bu qruplarin tarixi mezheble real elaqesi olduguna dair hec bir delil yoxdur Onlar ehemiyyetli siyasi guc ve ya tesir elde etmeyibler ve bir coxlari gizli qalmaga calismaq evezine uzvleri celb etmek vasitesi kimi Bavariya Illuminati ile esassiz elaqeleri vurgulayirlar Muasir medeniyyetdeBu gun Illuminati ile elaqeli bir cox simvolun Hollivud kinosunda ve Amerika musiqisinde istifade edildiyi gorunur Stenli Kubrik in Genis baglanmis gozlerle eseri Illuminati haqqinda indiye qeder edilen en ehateli tehlil hesab olunur Melumdur ki filmde coxlu istinadlar var ki onlari ancaq qurumun ayinlerini semiotikasini yaxsi bilen adamlar basa duse biler Pop musiqide Lady Gaga Rihanna Katy Perry Jay Z ve Kanye Vest kimi mugenniler kliplerinde Illuminati simvollarindan istifade edibler En cox istifade edilen simvollar ilkin teskilatla hec bir elaqesi olmayan piramida Horun gozu ucbucaq ve gunesdir Hemcinin baxSion Priorati Tampliyerler MasonluqIstinadlar Tarihin en gizemli cemiyetlerinden Illuminati hakkinda neler biliniyor BBC News Turkce Turkce 22 Haziran 2021 4 Mart 2023 tarixinde Istifade tarixi 4 Mart 2023 New England and the Bavarian Illuminati Vernon Stauffer 1918 Ingilizce 31 Aralik 2013 tarixinde Istifade tarixi 26 Haziran 2012 28 Ocak 2011 ing A Bavarian Illuminati primer Compiled by Trevor W McKeown Ingilizce 28 Ocak 2011 6 Kasim 2015 tarixinde Istifade tarixi 26 Haziran 2012 Ellic Howe Illuminati Man Myth and Magic partwork Purnell 1970 vol 4 1402 1404 Rene le Forestier Les Illumines de Baviere et la franc maconnerie allemande Paris 1914 Book 1 Chapter 3 45 72 Rene le Forestier Les Illumines de Baviere et la franc maconnerie allemande Paris 1914 Book 3 Chapter 1 193 201 web archive org 2011 01 01 Archived from the original on 2011 01 01 Istifade tarixi 2023 04 16 Roberts J M 1974 The Mythology of Secret Societies NY Charles Scribner s Sons 128 129 web archive org 2011 04 30 Archived from the original on 2022 01 28 Istifade tarixi 2023 04 16 Simpson David 1993 seh 88 Proofs of the Real Existence and Dangerous Tendency of Illuminism Containing an Abstract of the Most Interesting Parts of what Dr Robison and the Abbe Barruel Have Published on this Subject with Collateral Proofs and General Observations ingilis Samuel Etheridge 1802 2023 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 31 Tise Larry 1998 351 353 Weishaupt Adam The Illuminati Series Hyperreality Books 2011 6 vols Angels amp Demons Causing Serious Controversy abc30 com web archive org 2011 06 04 2011 06 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 16 Xarici kecidler