Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Yeni İngiltərə (ing. New England) — ABŞ-nin şimal-şərqində yerləşən region.
| Yeni İngiltərə | |||
|---|---|---|---|
| New England | |||
| |||
|
| |||
| Ölkə | |||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Sahəsi |
| ||
| Saat qurşağı | |||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi |
| ||
 | |||
 | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Coğrafiya
Yeni İngiltərənin ərazisi 186458 km²-dır. Beləliklə o, Vaşinqton ştatından bir az böyük və Böyük Britaniyadan bir az balacadır. Regiona bu ştatlar aiddir:
 |  |
Cənub-qərbi Konnektikutdan şimal-şərqi Menə qədər uzanan bölgənin sahili göllər, təpələr, bataqlıqlar, sulaq yerlər və qumlu çimərliklərlə səpələnmişdir.
Tarix
Yeni İngiltərənin məlum olan ən erkən sakinləri Şərqi Alqonkin dillərində danışan hindilər idi. Bu ərazidə Abenaki, Mikmak, Penobskot, Pekot, Moheqan, Narraqansett, Pokumtuk və Uampanoaq kimi tayfalar məskunlaşırdı.
1600-cü illərdən bəri fransız, Niderland, və ingilis alverçiləri Yeni dünyanın kəşfindən sonra burda metal, şüşə, parça və yerli qundu dəriləri ticarəti ilə məşğul idilər.
1616-cı ildə İngilis səyyah Con Smit bu ərazini "Yeni İngiltərə" adlandırıb. 1620-ci ilin noyabrın 3-də həmin ad rəsmiləşdirilib. Bu ərazidə əsas rolu 1629-cu ilin kral fərmanı təsis etdiyi Massaçusetts Körfəz Koloniuası oynayırdı. Onun əsas şəhəri isə 1630-cu ildə təsis olunan liman şəhəri Boston olub.
1633-cü ildən bəri, İngilis puritanları Massaçusetsdə ilk daimi yaşayış yerlərini yaratmağa başlayıblar. 1643-cü ilin mayın 19-da Massaçusets körfəzi, Plimut, Nyu Heven və Konnektikut birləşərək Yeni İngiltərə Konfederasiyası (rəsmən Yeni İngiltərə Birləşmiş Koloniyaları) adlı ittifaq yaradıblar.
Kolonistlərin yerli tayfalar ilə əlaqəli dəyişkən idi. Ən qanlı toqquşma Mistik qəliamı ilə nəticələnən 1637-ci ildə baş verən Pekot müharibəsi idi. 1688-1763 arasında Yeni İngiltərə Britaniya və Fransa arasındaki altı müharibədə, o cümlədən Yeni Fransaya qarşı iştrak edirdi. Son Fransız-hindu müharibəsi Paris müqaviləsi (1763) ilə yekunlaşıb.
Bölgədə Avropa kolonializmi və özəlliklə Pekot müharibəsi və Birinci Kolonial Müharibəsi hindilərin qula çevirməyi ilə nəticələnibdir. 1700-ə qədər kolonial Yeni İngiltərədə qeyri-ağ əməkçilərin böyük hissəsi hindlər idi. Əvvəl kolonistlərin böyük hissəsi kənd təsərrüfatı ilə məşğul idi və nisbətən özünü təmin edə bilirdi. Daha sonra isə, İngiltərədən istehsal malları idxal edən və əsasən əkənçiliklə məşğul olan cənub koloniyalarıdan fərqli olaraq, Yeni İngiltərə iqtisadiyyatında əl işi və ticarət üstünlük təşkil edirdi.
1686-cı ildə koloniyalarının müstəqil siyasətlərindən və onların böyüyən hərbi güvvəsindən narahat olar Kral II Ceyms Yeni İngiltərənin bütün koloniyalarıdan ibarət olan Yeni İngiltərə Dominionu təsis edib. 1688-ci ildə keçmiş Niderland koloniyaları olan Nyu York, Şərqi Nyu Cersi və Qərbi Nyu Cersi də bu dominiona birləşdirilib. Bölgənin kolonistlərinin alışdığı demokratik ənənələrinə zidd olaraq, bu birlik dənizin o tayından təsis olunub və qeyri-populyar idi.
Şanlı inqilabın koloniyalara yayımlaması nəticəsində, 1689-cu ildə Bostonlular Dominion hökumətini deviriblər. Koloniyalar və London arasınaki bu gərginlik Bostondan başlayan Amerika inqilabına və ABŞ İstiqlal müharibəsinə gətirib. Müharibənin ilk döyüşləri Massaçusetsdə baş verib (Leksinqton və Konkorq döyüşləri və onların nəticəsi olan Boston mühasirəsi).
Amerikalı coğrafiyaşünas Cedidaya Morz artıq inzibati olaraq vahid şəkildə mövcud olmayan Yeni İngiltərəni "erkən respublikanın yeganə mədəni bölgəsi" adlandırıb.
Əhali
2010 ilnən müqayisədə 4,6%-lik artımın nəticəsində 2020 ildə Yeni İngiltərənin əhalisi 15 116 205 adam idi. Bölgənin əhalisinə görə ən böyük ştatı Massaçusets (7 029 917), ən balaca ştatı isə Vermontdur (643 077).
2014-cü ildə Yeni İngiltərənin sakinlərinin təhminən 87%-i ABŞ-də anadan olanlar, 12%-i isə xaricdə anadan olanlar təşkil edirdi. Bölgədə yaşayan ən böyük etnik qrup irlandlardır (2,8 million).
Mədəniyyət
Yeni İngiltərənin ortaq irsi əsasən Avropadan immiqrasiya dalğaların nəticəsidir. ABŞ-nin başqa bölgələrindən fərqli olaraq, İngiltərəyə gələn ən erkən Puritan kolonistlər şərqi İngiltərədən gəlib və bölgənin xüsusi şivələrinə, yeməklərinə və ənənələrinə təsir etmiş.:30–50
Din
Yeni İngiltərə ABŞ-nin ən qeyri-dini bölgəsidir. 2009-cu ildə Men, Massaçusetts, Nyu Hempşir və Vermont ştatlarında sorğulanan əhalinin yarısından az olan hissəsi dinin gündəlik həyatlarında vacib olduğunu qeyd etmiş. Konnektikut və Rod Aylend ştatları da, ən qeyri-dini on ştat arasındadır. Konnektikutda 55%, Rod Aylenddə isə 53% dinin gündəlik həyatlarında vacib rol oynadığı deyib. Amerikan Dini İdentifikasiya Sorğusu (ARIS) göstərir ki, Yeni İngiltərədə ABŞ-nin başqa bölgələri ilə müqayisədə faizinə görə daha çox katoliklər yaşayır. 1990-cı ildə bölgə əhalisinin 50%-i katolik idi, 2008-ci ildə isə 36%-i.
İstinadlar
- https://www.census.gov/geographies/reference-files/2010/geo/state-area.html.
- http://research.stlouisfed.org/fred2/series/CNEWPOP.
- "Part 1: Population and Housing Unit Counts" (PDF). 2000 Census of Population and Housing – United States Summary: 2000. United States Census Bureau. April 2004. December 3, 2017 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: April 4, 2016.
- "The British Isles and all that ..." , Edinburgh. May 17, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: March 7, 2011.
- Emerson, Philip. The Geography of New England. New York: The Macmillan Company. 1922. İstifadə tarixi: March 28, 2011.
- Bain, Angela Goebel; Manring, Lynne; and Mathews, Barbara. Native Peoples in New England. Retrieved July 21, 2010, from Pocumtuck Valley Memorial Association.
- Wiseman, Fred M. "The Voice of the Dawn: An Autohistory of the Abenaki Nation". səh. 70. February 8, 2007 tarixində . İstifadə tarixi: March 28, 2011.
- Cressy, David (1987). Coming Over: Migration and Communication Between England and New England in the Seventeenth Century. p. 4. Cambridge University Press.
- Swindler, William F., ed; Sources and Documents of United States Constitutions 10 Volumes; Dobbs Ferry, New York; Oceana Publications, 1973–1979. Volume 5: pp. 16–26.
- Secretary of the Commonwealth of Massachusetts. "Public Records: The History of the Arms and Great Seal of the Commonwealth of Massachusetts". sec.state.ma.us. February 10, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: March 29, 2011.
- Northend, William Dummer. The Bay Colony: A Civil, Religious and Social History of the Massachusetts Colony. Boston: Estes and Lauriat. 1896. səh. 305.
charter.
- "History of Boston, Massachusetts". U-S-History.com. March 10, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: August 17, 2016.
- State of Connecticut. . CT.gov. April 29, 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 28, 2011.
- Howe, Daniel Wait. The Puritan Republic of the Massachusetts Bay in New England. Indianapolis: Bowen-Merrill. 1899. 308–311.
- "1637 - The Pequot War". The Society of Colonial Wars in the State of Connecticut. July 28, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: December 14, 2013.
- "Wars for Empire (1689-1763)". 2022-12-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-18.
- Peterson, Mark, The City-State of Boston. Princeton University Press, 2019, pp. 131-133
- Tetek, R. (2010). Relations between English Settlers and Indians in 17th Century New England 2021-07-22 at the Wayback Machine (unpublished master's thesis). Masaryk University Brno. Retrieved September 19, 2020
- Newell, M. E. (2009). "Indian slavery in colonial America." In A. Gallay (Ed.), Indian slavery in colonial America (pp. 33-66). University of Nebraska Press.
- . The Oxford History of the American People. New York City: Mentor. 1972. səh. 112. ISBN .
- Stark, Bruce P. "The Dominion of New England". Connecticut Humanities Council. May 15, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: March 30, 2011.
- Palfrey, John Gorham. History of New England, vol. 3. Boston: Little, Brown, and Company. 1865. 561–590. İstifadə tarixi: March 30, 2011.
- "The Glorious Revolution and the English Empire". 2022-12-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-20.
- [Imagining New England– Explorations of Regional Identity from the Pilgrims https://books.google.lt/books?id=UzyR6xZQXYAC&printsec=frontcover&vq=only+cultural+region&hl=lt#v=onepage&q=only%20cultural%20region&f=false p. 82]
- "Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020" (PDF). United States Census Bureau. April 26, 2021 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: June 13, 2021.
- "Selected Characteristics of the Native and Foreign-Born Populations: 2014 American Community Survey 1-Year Estimates: New England Division (S0501)". American Factfinder. U.S. Census Bureau. February 13, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 4, 2016.
- "People Reporting Ancestry: 2014 American Community Survey 1-Year Estimates: New England Division (B04006)". American Factfinder. U.S. Census Bureau. February 13, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 4, 2016.
- . Albion's Seed: Four British Folkways in America. Oxford University Press US. 1991. ISBN . İstifadə tarixi: April 4, 2016.
- Newport, Frank. "State of the States: Importance of Religion". Gallup. January 28, 2009. October 10, 2017 tarixində . İstifadə tarixi: April 4, 2016.
- Kosmin, Barry A.; Keysar, Ariela. "ARIS 2008 Report: Part IIIC – Geography and Religion" (PDF). American Religious Identification Survey. March 2009. January 15, 2013 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: April 4, 2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Yeni Ingiltere ing New England ABS nin simal serqinde yerlesen region Yeni IngiltereNew EnglandBayraq d 44 12 20 sm e 70 18 23 q u Olke ABSTarixi ve cografiyasiSahesi 186 447 km Saat qursagi Serqi vaxt zonasiEhalisiEhalisi 14 845 063 nef 2019 Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaYeni Ingilterenin erazisi 186458 km dir Belelikle o Vasinqton statindan bir az boyuk ve Boyuk Britaniyadan bir az balacadir Regiona bu statlar aiddir Konnektikut Men Massacusetts Nyu Hempsir Rod Aylend Vermont Cenub qerbi Konnektikutdan simal serqi Mene qeder uzanan bolgenin sahili goller tepeler bataqliqlar sulaq yerler ve qumlu cimerliklerle sepelenmisdir TarixYeni Ingilterenin melum olan en erken sakinleri Serqi Alqonkin dillerinde danisan hindiler idi Bu erazide Abenaki Mikmak Penobskot Pekot Moheqan Narraqansett Pokumtuk ve Uampanoaq kimi tayfalar meskunlasirdi 1600 cu illerden beri fransiz Niderland ve ingilis alvercileri Yeni dunyanin kesfinden sonra burda metal suse parca ve yerli qundu derileri ticareti ile mesgul idiler 1616 ci ilde Ingilis seyyah Con Smit bu erazini Yeni Ingiltere adlandirib 1620 ci ilin noyabrin 3 de hemin ad resmilesdirilib Bu erazide esas rolu 1629 cu ilin kral fermani tesis etdiyi Massacusetts Korfez Koloniuasi oynayirdi Onun esas seheri ise 1630 cu ilde tesis olunan liman seheri Boston olub 1633 cu ilden beri Ingilis puritanlari Massacusetsde ilk daimi yasayis yerlerini yaratmaga baslayiblar 1643 cu ilin mayin 19 da Massacusets korfezi Plimut Nyu Heven ve Konnektikut birleserek Yeni Ingiltere Konfederasiyasi resmen Yeni Ingiltere Birlesmis Koloniyalari adli ittifaq yaradiblar Kolonistlerin yerli tayfalar ile elaqeli deyisken idi En qanli toqqusma Mistik qeliami ile neticelenen 1637 ci ilde bas veren Pekot muharibesi idi 1688 1763 arasinda Yeni Ingiltere Britaniya ve Fransa arasindaki alti muharibede o cumleden Yeni Fransaya qarsi istrak edirdi Son Fransiz hindu muharibesi Paris muqavilesi 1763 ile yekunlasib Bolgede Avropa kolonializmi ve ozellikle Pekot muharibesi ve Birinci Kolonial Muharibesi hindilerin qula cevirmeyi ile neticelenibdir 1700 e qeder kolonial Yeni Ingilterede qeyri ag emekcilerin boyuk hissesi hindler idi Evvel kolonistlerin boyuk hissesi kend teserrufati ile mesgul idi ve nisbeten ozunu temin ede bilirdi Daha sonra ise Ingiltereden istehsal mallari idxal eden ve esasen ekencilikle mesgul olan cenub koloniyalaridan ferqli olaraq Yeni Ingiltere iqtisadiyyatinda el isi ve ticaret ustunluk teskil edirdi 1686 ci ilde koloniyalarinin musteqil siyasetlerinden ve onlarin boyuyen herbi guvvesinden narahat olar Kral II Ceyms Yeni Ingilterenin butun koloniyalaridan ibaret olan Yeni Ingiltere Dominionu tesis edib 1688 ci ilde kecmis Niderland koloniyalari olan Nyu York Serqi Nyu Cersi ve Qerbi Nyu Cersi de bu dominiona birlesdirilib Bolgenin kolonistlerinin alisdigi demokratik enenelerine zidd olaraq bu birlik denizin o tayindan tesis olunub ve qeyri populyar idi Sanli inqilabin koloniyalara yayimlamasi neticesinde 1689 cu ilde Bostonlular Dominion hokumetini deviribler Koloniyalar ve London arasinaki bu gerginlik Bostondan baslayan Amerika inqilabina ve ABS Istiqlal muharibesine getirib Muharibenin ilk doyusleri Massacusetsde bas verib Leksinqton ve Konkorq doyusleri ve onlarin neticesi olan Boston muhasiresi Amerikali cografiyasunas Cedidaya Morz artiq inzibati olaraq vahid sekilde movcud olmayan Yeni Ingiltereni erken respublikanin yegane medeni bolgesi adlandirib EhaliYeni Inglilterenin bolgelerine gore en boyuk etnik qruplar 2010 ilnen muqayisede 4 6 lik artimin neticesinde 2020 ilde Yeni Ingilterenin ehalisi 15 116 205 adam idi Bolgenin ehalisine gore en boyuk stati Massacusets 7 029 917 en balaca stati ise Vermontdur 643 077 2014 cu ilde Yeni Ingilterenin sakinlerinin tehminen 87 i ABS de anadan olanlar 12 i ise xaricde anadan olanlar teskil edirdi Bolgede yasayan en boyuk etnik qrup irlandlardir 2 8 million Medeniyyet Yeni Ingilterenin ortaq irsi esasen Avropadan immiqrasiya dalgalarin neticesidir ABS nin basqa bolgelerinden ferqli olaraq Ingiltereye gelen en erken Puritan kolonistler serqi Ingiltereden gelib ve bolgenin xususi sivelerine yemeklerine ve enenelerine tesir etmis 30 50 Din Yeni Ingiltere ABS nin en qeyri dini bolgesidir 2009 cu ilde Men Massacusetts Nyu Hempsir ve Vermont statlarinda sorgulanan ehalinin yarisindan az olan hissesi dinin gundelik heyatlarinda vacib oldugunu qeyd etmis Konnektikut ve Rod Aylend statlari da en qeyri dini on stat arasindadir Konnektikutda 55 Rod Aylendde ise 53 dinin gundelik heyatlarinda vacib rol oynadigi deyib Amerikan Dini Identifikasiya Sorgusu ARIS gosterir ki Yeni Ingilterede ABS nin basqa bolgeleri ile muqayisede faizine gore daha cox katolikler yasayir 1990 ci ilde bolge ehalisinin 50 i katolik idi 2008 ci ilde ise 36 i Istinadlarhttps www census gov geographies reference files 2010 geo state area html http research stlouisfed org fred2 series CNEWPOP Part 1 Population and Housing Unit Counts PDF 2000 Census of Population and Housing United States Summary 2000 United States Census Bureau April 2004 December 3 2017 tarixinde PDF Istifade tarixi April 4 2016 The British Isles and all that Edinburgh May 17 2011 tarixinde Istifade tarixi March 7 2011 Emerson Philip The Geography of New England New York The Macmillan Company 1922 Istifade tarixi March 28 2011 Bain Angela Goebel Manring Lynne and Mathews Barbara Native Peoples in New England Retrieved July 21 2010 from Pocumtuck Valley Memorial Association Wiseman Fred M The Voice of the Dawn An Autohistory of the Abenaki Nation seh 70 February 8 2007 tarixinde Istifade tarixi March 28 2011 Cressy David 1987 Coming Over Migration and Communication Between England and New England in the Seventeenth Century p 4 Cambridge University Press Swindler William F ed Sources and Documents of United States Constitutions 10 Volumes Dobbs Ferry New York Oceana Publications 1973 1979 Volume 5 pp 16 26 Secretary of the Commonwealth of Massachusetts Public Records The History of the Arms and Great Seal of the Commonwealth of Massachusetts sec state ma us February 10 2022 tarixinde Istifade tarixi March 29 2011 Northend William Dummer The Bay Colony A Civil Religious and Social History of the Massachusetts Colony Boston Estes and Lauriat 1896 seh 305 charter History of Boston Massachusetts U S History com March 10 2021 tarixinde Istifade tarixi August 17 2016 State of Connecticut CT gov April 29 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi March 28 2011 Howe Daniel Wait The Puritan Republic of the Massachusetts Bay in New England Indianapolis Bowen Merrill 1899 308 311 1637 The Pequot War The Society of Colonial Wars in the State of Connecticut July 28 2016 tarixinde Istifade tarixi December 14 2013 Wars for Empire 1689 1763 2022 12 18 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 18 Peterson Mark The City State of Boston Princeton University Press 2019 pp 131 133 Tetek R 2010 Relations between English Settlers and Indians in 17th Century New England 2021 07 22 at the Wayback Machine unpublished master s thesis Masaryk University Brno Retrieved September 19 2020 Newell M E 2009 Indian slavery in colonial America In A Gallay Ed Indian slavery in colonial America pp 33 66 University of Nebraska Press The Oxford History of the American People New York City Mentor 1972 seh 112 ISBN 0 451 62600 1 Stark Bruce P The Dominion of New England Connecticut Humanities Council May 15 2011 tarixinde Istifade tarixi March 30 2011 Palfrey John Gorham History of New England vol 3 Boston Little Brown and Company 1865 561 590 Istifade tarixi March 30 2011 The Glorious Revolution and the English Empire 2022 12 20 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 20 Imagining New England Explorations of Regional Identity from the Pilgrims https books google lt books id UzyR6xZQXYAC amp printsec frontcover amp vq only cultural region amp hl lt v onepage amp q only 20cultural 20region amp f false p 82 Change in Resident Population of the 50 States the District of Columbia and Puerto Rico 1910 to 2020 PDF United States Census Bureau April 26 2021 tarixinde PDF Istifade tarixi June 13 2021 Selected Characteristics of the Native and Foreign Born Populations 2014 American Community Survey 1 Year Estimates New England Division S0501 American Factfinder U S Census Bureau February 13 2020 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi April 4 2016 People Reporting Ancestry 2014 American Community Survey 1 Year Estimates New England Division B04006 American Factfinder U S Census Bureau February 13 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi April 4 2016 Albion s Seed Four British Folkways in America Oxford University Press US 1991 ISBN 0195069056 Istifade tarixi April 4 2016 Newport Frank State of the States Importance of Religion Gallup January 28 2009 October 10 2017 tarixinde Istifade tarixi April 4 2016 Kosmin Barry A Keysar Ariela ARIS 2008 Report Part IIIC Geography and Religion PDF American Religious Identification Survey March 2009 January 15 2013 tarixinde PDF Istifade tarixi April 4 2016