Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ülkücülük və ya Türkeşçiliq — Alparslan Türkeş və Milliyətçi Hərəkat Partiyası xəttində keçirilən təşkilatlanmanın adıdır.
Mənşə
Adının mənşələri Ziya Göyalp 'ın istifadə etdiyi "Milli məfkurə (ideal)"' və Nihal Atsız və Türkçülərin istifadə etdikləri "Milli ülkü" terminlərinə qədər uzanır. 1950-1953 illəri arasında tərəfindən istifadə edilmişdir. Ülkü, söz mənası baxımından "ideal" deməkdir. Ülkücülük isə, "idealizm" in qarşılığıdır.
bünyəsində iştirak edən və Türkçülük axınını milli siyasət olaraq yerləşdirmək istəyən Hüseyn Nihal Atsız dövrün baş naziri 1 mart 1944-cü ildə yenə bir ay sonra 1 Aprel 1944-cü ildə olmaq üzrə iki açıq məktub qələmə alır. Məktubda dövlətin Atatürk zamanındakı Türkçülük oxunda uzaqlaşdığını, xarici təsirlərin artdığını yazır. Dövrün Milli Təhsil Naziri , Nihal Atsız və yoldaşlarının fikirlərini təhlükəli görərək məhkəməyə verir. O dövrdə Nihal Atsızın yanına gəlib getməkdə olan gənc bir baş leytenant olan Alparslan Türkeş də Həbs arasındadır. 3 may 1944 günü Nihal Atsız və yoldaşlarının tutulmasına etiraz edən, minlərlə gəncdən ibarət olan böyük bir qrup, Ankara Adliyesine Ulus meydanına qədər gedər. Türkçülük hərəkatının Atatürk zamanında dövlət addımlarında milli siyasət olmasına baxmayaraq, kütləvi bir fikir halına gəlməsi bu hadisələ başlayır.
Türkçülük və CKMP
1965-ci ildə (CKMP) 'nin idarəçisi Alparslan Türkeş' in Atatürkün qanunlarını təməl alan və əhatə edən görüşlərinin toplanaraq yayımlanan (və 'ın qələmə aldığı deyilən) 'ta Kommunizm, Kapitalizm və İmperializm xaricindəki Türk millətinə uyğun olan' Milli İnkişaf Modeli 'üçün "üçüncü yol" və ya "idealist yol" terminləri istifadə edilmişdir.
1966 və 1968 Senat seçkilərində "Tek idealist partiya" (Idealist: Ülkücü'nün İngilis sidir) şüarı istifadə edildi. CKMP'nin gənclik hərəkəti üçün istifadə "milliyyətçi toplumcu" adının 'i çağrıştırmasından ötəri Ülkücü termini ön plana çıxmışdır. Çünki, müdafiə görüş faşizmə və sosializmə qarşı idi və bu adla əlaqələndirilmək istənmirdi.
Milliyyətçi Hərəkət Partiyası və Türk-İslam Ülküsü
CKMP partiyanın kitleselleşmesi üçün Türkeş də " qədər Türk, qədər Müsəlman ız" şüarını istifadə kimi hərəkətin ideologiyasını genişləndirməyə çalışmışdır. və kimi ideoloqların təşəbbüsü "Türk-İslam Ülküsü" deyilən şəklini almışdır. Türkeş, əsgər mənşəli bir lider olaraq Atatürkçülük mövzusunda tavizsiz idi. "Türk-İslam Ülküsü" fikrini şəkilləndirərkən dünyəvilik mövzusunda həssaslığı qoruyaraq Atatürk 'ün Türk milliyyətçiliyi mövzusundakı fikirlərini ön plana çıxarmağı hədəfləmişdi.
CKMP'nin adının (MHP) olaraq dəyişdirildiyi və li embleminin qəbul edildiyi 1969 Adana Konqresində Türkeş "Ülkücü Türk gəncləri, ım" deyə xitab etmiş və "Ülkücü" ifadəsi yayılmağa başlamışdır.
Ancaq daha əvvəl Ötüken jurnalında Türkeş və CKMP'yi dəstəkləmiş olan Hüseyn Nihal Atsız, bu konqresdən sonra MHP-nin Türkçülük fikiriyatı ilə uyğun gəlmədiyini və dinçi bir görünüşə qovuşduğunu söyləyərək tənqid başlamışdır. Bundan sonra 1970 'li illərin ilk yarısında türkçü, irqçiliyə çatan düşüncələri səbəbiylə həm MHP-nin həm də Ülkücü Hərəkatından təmizlik edilmişlər.
1970-ci illərin ikinci yarısında nin fəaliyyətləri birlikdə Seyyid Əhməd Arvâsî'nin "Türk-İslam Ülküsü" fikri, xüsusilə daşaralı dindar və mühafizəkar gəncləri təşkilatlanmağa və milli dəyərləri aşılamaq üçün faydalı olmuşdur. Xüsusilə anti-kommunist ifadələr və Sünni-Hənəfi şəxsiyyət, Anadoludan hərəkətə iştirakları hızlandırmıştır.Bu müddət ərzində Nəcib Fazil Kısakürek Ülkücü Gənclik məclisləri üzərindəki təsiri büyüktür.Ülkücü dərnəkləri İslami təhsil və tərbiyə ağırlıq qazanmağa başlamıştır.Muhsin Yazıcıoğlu, Qədr Mahir kürəkənlər və Lütfü Şehsuvaroğlu kimi adlar Ülkü Ocakları bünyəsində önə çıxan gənc adlar olaraq, partiya içərisində dinamizmi təmin edən adlar olmuşdur.
ndən sonra "Türk-İslam Ülküsü" ideologiyası zirvəyə çıxmış və bağlanılmış MHP-nin yerinə 1987-ci ildə qurulan (MÇP)' nin gənclik təşkilatlanmasında yenə "Türk -İslam Ülküsü "ifadələri istifadə edilmişdir. MÇP'nin Rifah Partiyası və ilə seçki ittifaqını qurduğunda "inananlar birləşdi" şəklində ifadə edilmişdir.
Böyük Birlik Partiyası və Ayrılma Prosesi
1991-ci ildə MHP-nin Doğru Yol Partiyası (DYP)- (SHP) koalisiya hökumətini dəstəkləməsi Ülkücü Hareket içində daha islamçı düşüncələrə sahib olan bir qisim idealist, yollarını ayırmışdır. 'nin dağılması və kommunizm təhlükəsinin ortadan qalxmasıyla Ülkücü Hərəkatın döşəməsinə xitab etmək üçün Türkçü və milliyyətçi sözlərinə ağırlıq verməsinə uyğun bir vəziyyət meydana gəlmişdir. Hətta Alparslan Türkeş, MHP konqresində etdiyi bir danışmağa Nazım Hikmətin bir şeirini əlavə, bu vəziyyəti soruşan jurnalistlərə "milliyyətçi sol qruplara uzadılan bir zeytun budağı" olaraq ifadə etmişdir.
1992 ili Ülkücü Hərəkatı üçün bir dönüş nöqtəsi olmuşdur. Laiklikten heç bir zaman sapmadığını ifadə edən idealist hərəkət, öz nəşr orqanlarında "Müsəlmanlıq bizim miz deyil, din ımız" tərzi yazıları görünməyə başladığı kimi İslamçılığa məsafəli davranmıştır.Özellikle 70-ci illərdə İslami və Cihad məzmunlu ifadələr tərk edilməyə başlanmış.Kemalist rejim'e yaxınlıq duyulmağa başlanmıştır.Özellikle Dövlət Bahçeli'den başlayaraq partiya içərisində, milliyətçi-milliyyətçi xarakter mevzîlenmiştir.Atsız'ın ölüm ildönümü (10 dekabr) nün təkrar xatırlanmağa başlandığı kimi ideoloji baxımdan da Türkçüleşme meylini göstərmişdir .
"Türk-İslam Ülküsü" nə daha islamçı baxımdan baxan, partiya içərisində "Hilâlciler" olaraq tanınan, dünyəviliyə isti bakmayanlar ayrılmış və bunlardan köhnə Ülkü Ocakları ümumi başçısı və yoldaşları, 1992 iyulunda yoldaşlarıyla birlikdə , Ankara -Dedeman Oteli-ndə mətbuata açıq iclaslarında, Partiyadan ayrıldıqlarını bildirmiş və 1993-ci ilin yanvar ayında Böyük Birlik Partiyası 'ni qurmuşdur. Yazıcıoğlu, Böyük Birlik Partiyası ilə gəncləri örgütlemek üçün daha islami və radikal fikirləri müdafiə edən Alperen Ocakları və Nizam-ı Aləm Ocakları kimi dərnəklər qurmuşdur. Bu ocaqlar da özlərini idealist olaraq tanımlamakla birlikdə, Ülkü Ocakları ilə fikir ayrılıqları mövcuddur. Fikir ayrılıqlarının ana oxu, İslami əsaslı bir Türkçülük üzərinədir.
1997-ci ildə Alparslan Türkeş 'in vəfatı ilə Milliyyətçi Hərəkət Partiyasının sədri seçilmişdir. Ülkücülük hələ də davam edən bir siyasi hərəkətdir.
Ülkücü hərəkətin bəzi əhəmiyyətli adları
İstinadlar
- Hakkı Öznur, Ülkücü Hareket, (6 Ciltli), Alternatif Yayınları, Ankara, 1999. (Tk.No)
- Hüdavendigar Onur, Türk Sağı Sözlüğü, Burak Yayınları, İstanbul, 2001.
- Jacom M. Landau, Pan-Turkism - From Irredentism to Cooperation, Indiana University Press, Indiana, 1995,
- Ülkü Ocakları Eğitim ve Kültür Vakfı Genel Merkezi Web Sitesi - http://www.ulkuocaklari.org.tr/
- Başbuğ Türkeş - http://ulkucu.vs.tc/basbug-turkes/ 2011-04-14 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ulkuculuk ve ya Turkesciliq Alparslan Turkes ve Milliyetci Herekat Partiyasi xettinde kecirilen teskilatlanmanin adidir Mense Adinin menseleri Ziya Goyalp in istifade etdiyi Milli mefkure ideal ve Nihal Atsiz ve Turkculerin istifade etdikleri Milli ulku terminlerine qeder uzanir 1950 1953 illeri arasinda terefinden istifade edilmisdir Ulku soz menasi baximindan ideal demekdir Ulkuculuk ise idealizm in qarsiligidir bunyesinde istirak eden ve Turkculuk axinini milli siyaset olaraq yerlesdirmek isteyen Huseyn Nihal Atsiz dovrun bas naziri 1 mart 1944 cu ilde yene bir ay sonra 1 Aprel 1944 cu ilde olmaq uzre iki aciq mektub qeleme alir Mektubda dovletin Ataturk zamanindaki Turkculuk oxunda uzaqlasdigini xarici tesirlerin artdigini yazir Dovrun Milli Tehsil Naziri Nihal Atsiz ve yoldaslarinin fikirlerini tehlukeli gorerek mehkemeye verir O dovrde Nihal Atsizin yanina gelib getmekde olan genc bir bas leytenant olan Alparslan Turkes de Hebs arasindadir 3 may 1944 gunu Nihal Atsiz ve yoldaslarinin tutulmasina etiraz eden minlerle gencden ibaret olan boyuk bir qrup Ankara Adliyesine Ulus meydanina qeder geder Turkculuk herekatinin Ataturk zamaninda dovlet addimlarinda milli siyaset olmasina baxmayaraq kutlevi bir fikir halina gelmesi bu hadisele baslayir Turkculuk ve CKMP 1965 ci ilde CKMP nin idarecisi Alparslan Turkes in Ataturkun qanunlarini temel alan ve ehate eden goruslerinin toplanaraq yayimlanan ve in qeleme aldigi deyilen ta Kommunizm Kapitalizm ve Imperializm xaricindeki Turk milletine uygun olan Milli Inkisaf Modeli ucun ucuncu yol ve ya idealist yol terminleri istifade edilmisdir 1966 ve 1968 Senat seckilerinde Tek idealist partiya Idealist Ulkucu nun Ingilis sidir suari istifade edildi CKMP nin genclik hereketi ucun istifade milliyyetci toplumcu adinin i cagristirmasindan oteri Ulkucu termini on plana cixmisdir Cunki mudafie gorus fasizme ve sosializme qarsi idi ve bu adla elaqelendirilmek istenmirdi Milliyyetci Hereket Partiyasi ve Turk Islam Ulkusu CKMP partiyanin kitlesellesmesi ucun Turkes de qeder Turk qeder Muselman iz suarini istifade kimi hereketin ideologiyasini genislendirmeye calismisdir ve kimi ideoloqlarin tesebbusu Turk Islam Ulkusu deyilen seklini almisdir Turkes esger menseli bir lider olaraq Ataturkculuk movzusunda tavizsiz idi Turk Islam Ulkusu fikrini sekillendirerken dunyevilik movzusunda hessasligi qoruyaraq Ataturk un Turk milliyyetciliyi movzusundaki fikirlerini on plana cixarmagi hedeflemisdi CKMP nin adinin MHP olaraq deyisdirildiyi ve li embleminin qebul edildiyi 1969 Adana Konqresinde Turkes Ulkucu Turk gencleri im deye xitab etmis ve Ulkucu ifadesi yayilmaga baslamisdir Ancaq daha evvel Otuken jurnalinda Turkes ve CKMP yi desteklemis olan Huseyn Nihal Atsiz bu konqresden sonra MHP nin Turkculuk fikiriyati ile uygun gelmediyini ve dinci bir gorunuse qovusdugunu soyleyerek tenqid baslamisdir Bundan sonra 1970 li illerin ilk yarisinda turkcu irqciliye catan dusunceleri sebebiyle hem MHP nin hem de Ulkucu Herekatindan temizlik edilmisler 1970 ci illerin ikinci yarisinda nin fealiyyetleri birlikde Seyyid Ehmed Arvasi nin Turk Islam Ulkusu fikri xususile dasarali dindar ve muhafizekar gencleri teskilatlanmaga ve milli deyerleri asilamaq ucun faydali olmusdur Xususile anti kommunist ifadeler ve Sunni Henefi sexsiyyet Anadoludan herekete istiraklari hizlandirmistir Bu muddet erzinde Necib Fazil Kisakurek Ulkucu Genclik meclisleri uzerindeki tesiri buyuktur Ulkucu dernekleri Islami tehsil ve terbiye agirliq qazanmaga baslamistir Muhsin Yazicioglu Qedr Mahir kurekenler ve Lutfu Sehsuvaroglu kimi adlar Ulku Ocaklari bunyesinde one cixan genc adlar olaraq partiya icerisinde dinamizmi temin eden adlar olmusdur nden sonra Turk Islam Ulkusu ideologiyasi zirveye cixmis ve baglanilmis MHP nin yerine 1987 ci ilde qurulan MCP nin genclik teskilatlanmasinda yene Turk Islam Ulkusu ifadeleri istifade edilmisdir MCP nin Rifah Partiyasi ve ile secki ittifaqini qurdugunda inananlar birlesdi seklinde ifade edilmisdir Boyuk Birlik Partiyasi ve Ayrilma Prosesi 1991 ci ilde MHP nin Dogru Yol Partiyasi DYP SHP koalisiya hokumetini desteklemesi Ulkucu Hareket icinde daha islamci dusuncelere sahib olan bir qisim idealist yollarini ayirmisdir nin dagilmasi ve kommunizm tehlukesinin ortadan qalxmasiyla Ulkucu Herekatin dosemesine xitab etmek ucun Turkcu ve milliyyetci sozlerine agirliq vermesine uygun bir veziyyet meydana gelmisdir Hetta Alparslan Turkes MHP konqresinde etdiyi bir danismaga Nazim Hikmetin bir seirini elave bu veziyyeti sorusan jurnalistlere milliyyetci sol qruplara uzadilan bir zeytun budagi olaraq ifade etmisdir 1992 ili Ulkucu Herekati ucun bir donus noqtesi olmusdur Laiklikten hec bir zaman sapmadigini ifade eden idealist hereket oz nesr orqanlarinda Muselmanliq bizim miz deyil din imiz terzi yazilari gorunmeye basladigi kimi Islamciliga mesafeli davranmistir Ozellikle 70 ci illerde Islami ve Cihad mezmunlu ifadeler terk edilmeye baslanmis Kemalist rejim e yaxinliq duyulmaga baslanmistir Ozellikle Dovlet Bahceli den baslayaraq partiya icerisinde milliyetci milliyyetci xarakter mevzilenmistir Atsiz in olum ildonumu 10 dekabr nun tekrar xatirlanmaga baslandigi kimi ideoloji baximdan da Turkculesme meylini gostermisdir Turk Islam Ulkusu ne daha islamci baximdan baxan partiya icerisinde Hilalciler olaraq taninan dunyeviliye isti bakmayanlar ayrilmis ve bunlardan kohne Ulku Ocaklari umumi bascisi ve yoldaslari 1992 iyulunda yoldaslariyla birlikde Ankara Dedeman Oteli nde metbuata aciq iclaslarinda Partiyadan ayrildiqlarini bildirmis ve 1993 ci ilin yanvar ayinda Boyuk Birlik Partiyasi ni qurmusdur Yazicioglu Boyuk Birlik Partiyasi ile gencleri orgutlemek ucun daha islami ve radikal fikirleri mudafie eden Alperen Ocaklari ve Nizam i Alem Ocaklari kimi dernekler qurmusdur Bu ocaqlar da ozlerini idealist olaraq tanimlamakla birlikde Ulku Ocaklari ile fikir ayriliqlari movcuddur Fikir ayriliqlarinin ana oxu Islami esasli bir Turkculuk uzerinedir 1997 ci ilde Alparslan Turkes in vefati ile Milliyyetci Hereket Partiyasinin sedri secilmisdir Ulkuculuk hele de davam eden bir siyasi hereketdir Ulkucu hereketin bezi ehemiyyetli adlariAlparslan Turkes Abdullah Catli Seyid Ehmed Arvasi Erol GungorIstinadlarHakki Oznur Ulkucu Hareket 6 Ciltli Alternatif Yayinlari Ankara 1999 ISBN 975 8356 00 3 Tk No Hudavendigar Onur Turk Sagi Sozlugu Burak Yayinlari Istanbul 2001 ISBN 975 7645 78 8 Jacom M Landau Pan Turkism From Irredentism to Cooperation Indiana University Press Indiana 1995 ISBN 0 253 32869 1 Ulku Ocaklari Egitim ve Kultur Vakfi Genel Merkezi Web Sitesi http www ulkuocaklari org tr Basbug Turkes http ulkucu vs tc basbug turkes 2011 04 14 at the Wayback MachineHemcinin baxMilliyetci Herekat Partiyasi