Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alparslan Türkeş (25 noyabr 1917, Nikosiya, Nikosiya rayonu[d] – 4 aprel 1997, Ankara) — Türk hərbçi, siyasətçi, Milliyətçi Hərəkat Partiyasının qururcusu və ilk sədri.
| Alparslan Türkeş | |
|---|---|
| türk. Alparslan Türkeş | |
 | |
| 8 fevral 1969 – 5 aprel 1997 | |
| Sonrakı | Dövlət Baxçalı |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 25 noyabr 1917 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 4 aprel 1997 (79 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
| Uşaqları | |
| Dini | islam |
| Rütbəsi | polkovnik |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | millətçilik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Alparslan Türkeş 25 noyabr 1917-ci ildə Əhməd Həmdi əfəndi və Fatmagül Zəhra xanımın ailəsində Lefkoşada dünyaya gəlmişdir. Əslən Kayserilidir.
İlk və orta təhsilini Lefkoşda almışdır. 1933-cü ildə ailəsi ilə birlikdə İstanbula köçmüşdür. Hərbi sferaya böyük sevgisi olan Alparslan Türkeş, 1936-cı ildə Qülləli Hərbi Liseyinə daxil olmuş, 1938-ci ildə kiçik leytenant rütbəsi ilə məzunu olmuşdur. 1940-cı ildə Refik Yurdsevərin qardaşı qızı Müzəffər xanımla evlənmiş, daha sonra isə Seval xanımla ailə qurmuşdur. Türkeşin 2 evlilikdən 7 uşağı olmuşdur.
1997-ci ildə Ankarada vəfat etmişdir.
Hərbi fəaliyyəti
Erkən fəaliyyəti
1944-cü ildə baş leytenant Türkeş, Nihal Atsız və Nejdət Sancarla birlikdə "İrqçilik-turançılıq" məhkəmə iddiası üzrə mühakimə olunur. 9 aydan artıq bir müddətdə Topxana Hərbi həbsxanasında saxlanılır. 1945-ci ildə həbsdən azad olunur və 1947-ci ildə bəraət alır.1955-cildə Hərbi Akademiyanı bitirdikdən sonra ABŞ-yə göndərilir. Türkeş orda piyada məktəbində təhsilini alır. 1955–1957-ci illərdə Vaşinqton NATO Daimi Nümayəndəliyində türk ordusunu təmsil edən heyətin tərkibində yer alır. Eyni zamanda, Türkiyənin Vaşinqtonda olan Hərbi Akademiyasında yüksək vəzifələrdə çalışır.
1959-cu ildə də Almaniyanın Atom və Nüvə Tədris Mərkəzinə göndərilir. Buradakı təhsilinin ardınca polkovnik rütbəsi alaraq, Türkiyə Quru Qoşunlarının NATO şöbəsinin müdiri təyin olunur.
Dövlət çevrilişində iştirakı
27 may 1960-cı ildə Demokrat Partiyası hökumətini devirən xuntanın daxilində yer almışdır. Həmin gün radio vasitəsilə çıxış edən Türkeş baş verən hadisələr haqqında ictimaiyyəti məlumatlandırmışdır. Daha sonra o dövləti müvəqqəti olaraq idarə edən Milli Birlik Komitəsinə (MBK) daxil olmuşdur.
MBK daxilində gedən münaqişlər sözügedən təşkilatın bölünməsi ilə nəticələndi. MBK üzvü olan 14 hərbçi ölkə xaricində müxtəlif vəzifələrə göndərildi. Alparslan Türkeş də bu qrupun içində idi.
Diplomatik fəaliyyəti
MBK daxilindəki çəkişmələrin nəticəsi olaraq Türkeş 1960-cı ildə diplomatik fəaliyyətə başlamaq məcburiyyətində qalır. 1960–1963-cü illərdə Türkiyə Respublikasının Dehli səfirliyində səfirin siyasi məsələlər üzrə müşaviri vəzifəsində çalışmışdır. Fəaliyyəti dövründə Türkiyənin daxili siyasi məsələlərinə dair fikirlərini mətbuatla bölüşür.
Siyasi fəaliyyəti
1963–1980-ci illər arasında 4 çağırış Ankara və Adanadan Türkiyə Böyük Millət Məclisinə millət vəkili seçilir.
1975-ci ildən sonra qurulan 1-ci və 2-ci Milli cəbhə hökumətləri dövründə baş nazirin müavini vəzifələrində çalışmışdır.
1965-ci ildə Cümhuriyyətçi Kəndli Millət Partiyasının, 1969-cu ildə isə Milliyətçi Hərəkat Partiyasının sədri seçilmişdir.
Əsərləri
- Dokuz Işık 2016-06-29 at the Wayback Machine
İstinadlar
- "Başbuğ'un Hayatı". Milliyətçi Hərəkat Partiyası. Archived from the original on 2015-10-05. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2015.. (türk.)
Xarici keçidlər
- Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü 2012-01-26 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Alparslan Turkes 25 noyabr 1917 Nikosiya Nikosiya rayonu d 4 aprel 1997 Ankara Turk herbci siyasetci Milliyetci Herekat Partiyasinin qururcusu ve ilk sedri Alparslan Turkesturk Alparslan TurkesMilliyetci Herekat Partiyasinin lideri8 fevral 1969 5 aprel 1997SonrakiDovlet BaxcaliSexsi melumatlarDogum tarixi 25 noyabr 1917 1917 11 25 Dogum yeri Nikosiya Nikosiya rayonu d Kipr RespublikasiVefat tarixi 4 aprel 1997 1997 04 04 79 yasinda Vefat yeri Ankara Ankara ili TurkiyeVefat sebebi urek tutmasiDefn yeri AnkaraPartiya MHPTehsili Quleli Herbi Liseyi d Turkiye Quru Qosunlari mektebiFealiyyeti siyasetci herbi qulluqcuUsaqlari Togrul TurkesDini islamRutbesi polkovnikElmi fealiyyetiElm sahesi milletcilik Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAlparslan Turkes 25 noyabr 1917 ci ilde Ehmed Hemdi efendi ve Fatmagul Zehra xanimin ailesinde Lefkosada dunyaya gelmisdir Eslen Kayserilidir Ilk ve orta tehsilini Lefkosda almisdir 1933 cu ilde ailesi ile birlikde Istanbula kocmusdur Herbi sferaya boyuk sevgisi olan Alparslan Turkes 1936 ci ilde Qulleli Herbi Liseyine daxil olmus 1938 ci ilde kicik leytenant rutbesi ile mezunu olmusdur 1940 ci ilde Refik Yurdseverin qardasi qizi Muzeffer xanimla evlenmis daha sonra ise Seval xanimla aile qurmusdur Turkesin 2 evlilikden 7 usagi olmusdur 1997 ci ilde Ankarada vefat etmisdir Herbi fealiyyetiErken fealiyyeti 1944 cu ilde bas leytenant Turkes Nihal Atsiz ve Nejdet Sancarla birlikde Irqcilik turanciliq mehkeme iddiasi uzre muhakime olunur 9 aydan artiq bir muddetde Topxana Herbi hebsxanasinda saxlanilir 1945 ci ilde hebsden azad olunur ve 1947 ci ilde beraet alir 1955 cilde Herbi Akademiyani bitirdikden sonra ABS ye gonderilir Turkes orda piyada mektebinde tehsilini alir 1955 1957 ci illerde Vasinqton NATO Daimi Numayendeliyinde turk ordusunu temsil eden heyetin terkibinde yer alir Eyni zamanda Turkiyenin Vasinqtonda olan Herbi Akademiyasinda yuksek vezifelerde calisir 1959 cu ilde de Almaniyanin Atom ve Nuve Tedris Merkezine gonderilir Buradaki tehsilinin ardinca polkovnik rutbesi alaraq Turkiye Quru Qosunlarinin NATO sobesinin mudiri teyin olunur Dovlet cevrilisinde istiraki 27 may 1960 ci ilde Demokrat Partiyasi hokumetini deviren xuntanin daxilinde yer almisdir Hemin gun radio vasitesile cixis eden Turkes bas veren hadiseler haqqinda ictimaiyyeti melumatlandirmisdir Daha sonra o dovleti muveqqeti olaraq idare eden Milli Birlik Komitesine MBK daxil olmusdur MBK daxilinde geden munaqisler sozugeden teskilatin bolunmesi ile neticelendi MBK uzvu olan 14 herbci olke xaricinde muxtelif vezifelere gonderildi Alparslan Turkes de bu qrupun icinde idi Diplomatik fealiyyetiMBK daxilindeki cekismelerin neticesi olaraq Turkes 1960 ci ilde diplomatik fealiyyete baslamaq mecburiyyetinde qalir 1960 1963 cu illerde Turkiye Respublikasinin Dehli sefirliyinde sefirin siyasi meseleler uzre musaviri vezifesinde calismisdir Fealiyyeti dovrunde Turkiyenin daxili siyasi meselelerine dair fikirlerini metbuatla bolusur Siyasi fealiyyeti1963 1980 ci iller arasinda 4 cagiris Ankara ve Adanadan Turkiye Boyuk Millet Meclisine millet vekili secilir 1975 ci ilden sonra qurulan 1 ci ve 2 ci Milli cebhe hokumetleri dovrunde bas nazirin muavini vezifelerinde calismisdir 1965 ci ilde Cumhuriyyetci Kendli Millet Partiyasinin 1969 cu ilde ise Milliyetci Herekat Partiyasinin sedri secilmisdir EserleriDokuz Isik 2016 06 29 at the Wayback MachineIstinadlar Basbug un Hayati Milliyetci Herekat Partiyasi Archived from the original on 2015 10 05 Istifade tarixi 5 oktyabr 2015 turk Xarici kecidlerVikisitatda Alparslan Turkes ile elaqedar sitatlar var Bogazici Universitesi Ataturk Enstitusu 2012 01 26 at the Wayback Machine