Korduena və ya Qorduena (kürd. Kardox; türk. Karduya; erm. Կորճայք, translit. Korçayk; yun. Κορδυηνή translit. Kordyini; ivr. קרטיגיני translit. Kartigini) — Orta Şərqdə, Yuxarı Mesopatamiyada, Türkiyə ilə Suriya sərhədləri arasında qədim tarixi region.
1911-ci il Britannika Ensiklopediyasına görə, Korduena nun (indiki Şırnak ili) qədim adıdır. Region süryani mənbələrində Bet Kardu adlanır və Ermənistan ilə İran arasında, Van gölünün cənubundakı dağlıq ərazidə yerləşən kiçik bir vassal dövləti olduğu qeyd edilir. Korduena krallığının Dəclə çayının qərb sahillərində də torpaqları var idi.
Krallığın yerli əhalisi karduxi olmuşdur. Korduena krallığının əsası Selevkilər imperiyasının süqutundan sonra qoyulmuşdur. Korduena krallığı e.ə. 66-cı ildə Roma Respublikasının vassalına çevrildi və romalılar ilə b.e. 384-cü ilinə müttəfiq qaldı. Karduçilər hürri göy tanrısı olan a sitayiş edirdilər.
Mənşə
Arşak Safrastyana görə, əntiq yunan ədəbiyyatında adları çəkilən midiyalılar və saklar qərəzli şəkildə təsvir edilmişdir. Safrastyan karduxiləri kutilər ilə bərabərləşdirir.
Kürdlər ilə əlaqəsi
Corc Roulinson kimi XIX əsr alimləri Korduena krallığını müasir kürdlər ilə əlaqələndirir, onun qədim Kürdüstan olduğunu irəli sürürdülər. Bu nöqteyi-nəzər Korduenanı protokürd və ya müasir Kürdüstanın qədim adı kimi görən yeni akademik mənbələr tərəfindən dəstəklənmişdir. Əlavə olaraq, nda bu iddianın həqiqətə uyğun olduğu qəbul edilmişdir.
T. A. Sinkler bu təyinetmənin həqiqətə uyğun olmadığını bildirmişdir.
Bu adın tarix boyu çoxlu formaları olub. Buna əsas səbəb x səsinin latın dilində təmsil edilməsinin çətin olmasıdır. Karduçoy sözü özü yəqin ki, erməni dilindən alınıb, çünki -çoy şəkilçisi erməni dilindəki -x cəm şəkilçisi ilə bağlantılıdır.
İnanılır ki, karduxilər hansısa bir qədim İran dilində danışırdılar.
İstinadlar
- Efraim Elimelech Urbach, I. Abrahams, The Sages, 1089 pp., Magnes Press, 1979, ISBN , p.552
- Kisholm, Hyu, redaktorPersia // Britannika Ensiklopediyası. 21 (XI). Cambridge University Press. 1911. 211–216.
- "Dictionary of Greek and Roman Geography (1854), CA´BALEIS, CARAMBIS, CARDU´CHI". www.perseus.tufts.edu. 2022-08-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-03.
- Kurds // The Columbia Encyclopedia (ingilis) (Sixth Edition). Columbia University Press. 2001–07. 2006-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- Mommsen, Teodor. History of Rome – The Establishment of the Military Monarchy (ingilis). Modern Library. səh. 24. ISBN . 2016-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- Gibbon, Edvard. (ingilis). Archived from the original on 2000-01-22. İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- A. Toffteen, Olaf. Notes on Assyrian and Babylonian Geography // The American Journal of Semitic Languages and Literatures (ingilis). The University of Chicago Press. 1907. səh. 323–357. 2022-04-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- Safrastyan, Arşak. Kurds and Kurdistan (ingilis). London: The Harvill Press. 1948,. səh. 29. ISBN . 2013-07-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- Raulinson, Corc. The Seven Great Monarchies Of The Ancient Eastern World (ingilis). Vol 7, The History, Georaphy, and Antiquities of Chaldaea, Assyria, Babylon, Media, Persian, Parthia, and Sassanian, or New Persian Empire. University of Oxford Press. 1871. 2009-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- Gordyene // Orbis latinus; oder, Verzeichnis der wichtigsten lateinischen orts- und ländernamen (alman) (2nd). Berlin: Schmidt. 1909 [1861]. OCLC 1301238 http://www.columbia.edu/acis/ets/Graesse/orblatg.html#Gordyene (#bare_url_missing_title). 2017-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07 – Columbia University vasitəsilə.
- Hyusen, R. H. Introduction to Armenian Historical Geography IV: The Vitaxates of Arsacid Armenia. A Reexamination of the Territorial Aspects of the Institution (Part One) // Revue des études arméniennes (fransız). vol. 21. Société des études armeniennes, Fundação Calouste Gulbenkian. 1988–1989. səh. 281. doi:10.2143/REA.21.0.2017201. 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- Di, A. D. The Role of Hostages in Roman Diplomacy with Sasanian Persia (ingilis). 40, . Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 1991. səh. 366–374.
- Kurds // The Columbia Encyclopedia (ingilis) (Sixth Edition). 2001. 2016-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- Sinkler, T. A. Eastern Turkey, an Architectural and Archaeological Survey (ingilis). volume 3. Pindar Press. 1987. səh. 360. 2020-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- Houtsma, M. T. E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913-1936 (ingilis). BRILL. səh. 1133. ISBN . 2022-04-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
- L. Harvi, Skott; Slokam, Conatan. "Old Iranian Online" (ingilis). December 20, 2018 tarixində .
- Çahin, M. Before the Greeks (ingilis). 1996. səh. 109. ISBN . 2022-04-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-07.
Xarici keçidlər
- Corduene or Gordyene 2011-07-08 at the Wayback Machine, Classical Dictionary of Biography, Mythology and Geography.
- Geography, Strabo, Book XVI, Chapter 1, Section 24.
- Map of Corduene
- Map of Gordyene between Assyria and Lake Van
- Theodor Mommsen History of Rome, The Establishment of the Military Monarchy, Page 53
- Roman History, by Cassius Dio, Book XXX
- , Vol. 2, Chapter XXIV, Part IV, The Retreat and Death of Julian], by Edward Gibbon.
- History of Rome, The Establishment of the Military Monarchy, by Theodor Mommsen, page 24.
- History of the Later Roman Empire, by J. B. Bury, Chapter IV.
- The Seven Great Monarchies Of The Ancient Eastern World, Vol 7: The Sassanian or New Persian Empire, 1871, by George Rawlinson.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Korduena ve ya Qorduena kurd Kardox turk Karduya erm Կորճայք translit Korcayk yun Kordyhnh translit Kordyini ivr קרטיגיני translit Kartigini Orta Serqde Yuxari Mesopatamiyada Turkiye ile Suriya serhedleri arasinda qedim tarixi region Korduena kralliginin xeritesi Tex e e 60 ci il 1911 ci il Britannika Ensiklopediyasina gore Korduena nun indiki Sirnak ili qedim adidir Region suryani menbelerinde Bet Kardu adlanir ve Ermenistan ile Iran arasinda Van golunun cenubundaki dagliq erazide yerlesen kicik bir vassal dovleti oldugu qeyd edilir Korduena kralliginin Decle cayinin qerb sahillerinde de torpaqlari var idi Kralligin yerli ehalisi karduxi olmusdur Korduena kralliginin esasi Selevkiler imperiyasinin suqutundan sonra qoyulmusdur Korduena kralligi e e 66 ci ilde Roma Respublikasinin vassalina cevrildi ve romalilar ile b e 384 cu iline muttefiq qaldi Karduciler hurri goy tanrisi olan a sitayis edirdiler MenseArsak Safrastyana gore entiq yunan edebiyyatinda adlari cekilen midiyalilar ve saklar qerezli sekilde tesvir edilmisdir Safrastyan karduxileri kutiler ile beraberlesdirir Kurdler ile elaqesiCorc Roulinson kimi XIX esr alimleri Korduena kralligini muasir kurdler ile elaqelendirir onun qedim Kurdustan oldugunu ireli sururduler Bu noqteyi nezer Korduenani protokurd ve ya muasir Kurdustanin qedim adi kimi goren yeni akademik menbeler terefinden desteklenmisdir Elave olaraq nda bu iddianin heqiqete uygun oldugu qebul edilmisdir T A Sinkler bu teyinetmenin heqiqete uygun olmadigini bildirmisdir Bu adin tarix boyu coxlu formalari olub Buna esas sebeb x sesinin latin dilinde temsil edilmesinin cetin olmasidir Karducoy sozu ozu yeqin ki ermeni dilinden alinib cunki coy sekilcisi ermeni dilindeki x cem sekilcisi ile baglantilidir Inanilir ki karduxiler hansisa bir qedim Iran dilinde danisirdilar IstinadlarEfraim Elimelech Urbach I Abrahams The Sages 1089 pp Magnes Press 1979 ISBN 965 223 319 6 p 552 Kisholm Hyu redaktorPersia Britannika Ensiklopediyasi 21 XI Cambridge University Press 1911 211 216 Dictionary of Greek and Roman Geography 1854 CA BALEIS CARAMBIS CARDU CHI www perseus tufts edu 2022 08 18 tarixinde Istifade tarixi 2017 03 03 Kurds The Columbia Encyclopedia ingilis Sixth Edition Columbia University Press 2001 07 2006 10 18 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Mommsen Teodor History of Rome The Establishment of the Military Monarchy ingilis Modern Library seh 24 ISBN 0394604024 2016 03 03 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Gibbon Edvard ingilis Archived from the original on 2000 01 22 Istifade tarixi 2019 08 07 A Toffteen Olaf Notes on Assyrian and Babylonian Geography The American Journal of Semitic Languages and Literatures ingilis The University of Chicago Press 1907 seh 323 357 2022 04 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Safrastyan Arsak Kurds and Kurdistan ingilis London The Harvill Press 1948 seh 29 ISBN 1127520245 2013 07 02 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Raulinson Corc The Seven Great Monarchies Of The Ancient Eastern World ingilis Vol 7 The History Georaphy and Antiquities of Chaldaea Assyria Babylon Media Persian Parthia and Sassanian or New Persian Empire University of Oxford Press 1871 2009 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Gordyene Orbis latinus oder Verzeichnis der wichtigsten lateinischen orts und landernamen alman 2nd Berlin Schmidt 1909 1861 OCLC 1301238 http www columbia edu acis ets Graesse orblatg html Gordyene bare url missing title 2017 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Columbia University vasitesile Hyusen R H Introduction to Armenian Historical Geography IV The Vitaxates of Arsacid Armenia A Reexamination of the Territorial Aspects of the Institution Part One Revue des etudes armeniennes fransiz vol 21 Societe des etudes armeniennes Fundacao Calouste Gulbenkian 1988 1989 seh 281 doi 10 2143 REA 21 0 2017201 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Di A D The Role of Hostages in Roman Diplomacy with Sasanian Persia ingilis 40 Historia Zeitschrift fur Alte Geschichte 1991 seh 366 374 Kurds The Columbia Encyclopedia ingilis Sixth Edition 2001 2016 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Sinkler T A Eastern Turkey an Architectural and Archaeological Survey ingilis volume 3 Pindar Press 1987 seh 360 2020 11 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Houtsma M T E J Brill s first encyclopaedia of Islam 1913 1936 ingilis BRILL seh 1133 ISBN 90 04 08265 4 2022 04 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 L Harvi Skott Slokam Conatan Old Iranian Online ingilis December 20 2018 tarixinde Cahin M Before the Greeks ingilis 1996 seh 109 ISBN 0 7188 2950 6 2022 04 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 07 Xarici kecidlerCorduene or Gordyene 2011 07 08 at the Wayback Machine Classical Dictionary of Biography Mythology and Geography Geography Strabo Book XVI Chapter 1 Section 24 Map of Corduene Map of Gordyene between Assyria and Lake Van Theodor Mommsen History of Rome The Establishment of the Military Monarchy Page 53 Roman History by Cassius Dio Book XXX Vol 2 Chapter XXIV Part IV The Retreat and Death of Julian by Edward Gibbon History of Rome The Establishment of the Military Monarchy by Theodor Mommsen page 24 History of the Later Roman Empire by J B Bury Chapter IV The Seven Great Monarchies Of The Ancient Eastern World Vol 7 The Sassanian or New Persian Empire 1871 by George Rawlinson