Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oynamaq üçün istifadə oluna bilən hər bir əşya oyuncaqdır. Ümumiyyətlə, oyuncaqlar uşaqlar və ev heyvanları ilə bağlıdır. Oyuncaqlarla oynamaq çox vaxt ən xoşagələn əyləncə növü sayılır. Hər yaşda olan uşaqlara görə oyuncaqların daha əyləncəli olması üçün müxtəlif materiallardan istifadə olunur. Oyuncaq kimi düzəldilən əşyalardan əlavə digər məqsədlər üçün hazırlanmış vəsaitlər də oyuncaq kimi işlədilir. Məsələn, körpə uşaq hər hansı bir ev əşyasını götürərək təyyarə sanıb havada uçura bilər. Digər bir yanaşmada, interaktiv rəqəmsal əyləncə sayılan videooyunlar da oyuncaq növlərinə aid edilir. Bəzi oyuncaqlar isə əsasən, oyun üçün yox məhz kolleksiyada nümayiş olunmaq üçün istehsal olunur.
Oyuncağın tarixi qədimdir. İnsan, heyvan, əsgər və digər fiqurlu oyuncaqlar arxeolojı qazıntılar zamanı belə aşkar olunub. Oyuncaq sözünün mənşəyi məlum deyil, belə fərz olunur ki, bu söz ilk dəfə XIV əsrdə istifadə olunub.
Böyümə prosesində ətraf mühitin dərk olunmasında oyuncaqların, ümumiyyətlə oyunun vacib rolu var. Oyuncaqlar uşaqların həyatdakı oxşarlıqları aşkarlamasına, daha sağlam böyüməsinə, səbəb nəticə əlaqəsinin, münasibətlərin dərk olunmasına və gələcəkdə onlara lazım olacaq bacarıqlara yiyələnməsinə kömək edir.
Tarixi
Kiçikyaşlı insanların tapdıqları hər növ əşyalarla o cümlədən şam ağacı qozası və daş parçaları ilə oynaması qeyd olunur. Oyuncaqların ilkin növləri qədim sivilizasiya məskənlərində aşkar olunub. Bu haqda yazılara ən qədim ədəbiyyatda da rast gəlinir. Qədim hindu sivilizasiyasına aid ərazilərdən qazıntılar nəticəsində aşkar olunmuş kiçik arabalar, quş şəkilli fitlər, kəndirdən sallana bilən oyuncaq meymunları misal göstərmək kifayətdir.
İlk oyuncaqlar təbii materiallardan, daş, ağac və gildən hazırlanırdı. Min illər əvvəl, misirli uşaqlar daş, saxsı və ya agacdan düzəldilən hərəkət edən üzvləri və süni saçlı gəlinciklərlə oynamışlar. Qədim Yunanistanda və Romada isə uşaqlar mum, gil-torpaq, ox və yaydan hazırlanan oyuncaq gəlinciklərlə oynayırdılar.Qədim Yunanıstanda qız uşaqlarının öz uşaqlıq oyuncaqlarını Allaha qurban vermək kimi adətləri var idi. Belə ki toyu ərəfəsində 14 yaşlı qızlar öz gəlinciklərini məbədə təqdim edərdilər bu isə o vaxtlar yeniyetməliyə keçid mərasimi sayılırmış.
Texnologiya və eləcə də cəmiyyət inkişaf etdikcə oyuncaqlar da dəyişdi. Qədim oyuncaqlar daş, ağac və otdan düzəldiyi halda artıq müasir oyuncaqlar daha çox plastik, parça və sintetik materiallardan hazırlanır və batareyaların köməyilə hərəkətə gətirilir. İlk oyuncaqlar adətən həmin oyuncaqları istifadə edən uşaqların valideynləri və ya ailəsi tərəfindən ya özləri tərəfindən düzəldilirdi. Müasir oyuncaqlar isə əksinə kütləvi şəkildə istehasal olunur və bazarlarda satılır.
Oyuncaqların quruluşunda baş vermiş bu dəyişiklikləri daha aydın gəlinciklərdə müşahidə etmək olar. İlk sadə gəlinciklər ağac oymalardan və otdan olan hörmələrdən ibarət idi. Qədim misir gəlinciklərin əl ayağı bəzən elə bərkidilirdi ki onlar rahat şəkildə tərpənirdi. Lakin,20-ci əsrin əvvəllərində ana deyən gəlinciklər meydana çıxdı. Bu gün artıq kompüterləşmiş gəlinciklər mövcuddur hansı ki, öz sahibinin səsini, müxtəlif əşyaları tanıya bilir və qabaqcadan proqramlaşdırılmış ifadələrlə cavab verə bilir. Oyuncaqların hazırlandığı materiallar, onların edə biləcəkləri dəyişsə də bir fakt dəyişməz olaraq qalır ki, uşaqlar hər zaman oyuncaqlarla oynayırlar.
Uşağın inkişafı
Oyunlar kimi oyuncaqlar da insanlar və həmçinin heyvanlar üçün bir çox məqsədlərə xidmət edir. Onlar əyləncəli təlim rolunu daşıyırlar. Oyuncaqlar oxşar davranış hərəkətlərini artırır və yaradıcılq qabiliyyətini stimullaşdırır. Onlar eyni zamanda gələcək həyatda vacib olan və əqli bacarıqların inkişafına kömək edir.
Ən sadə oyuncaqlardan sayılan taxtadan kiçik kötük dəsti əqlin inkişafı üçün ən yaxşı oyuncaqdır. , şirkətinin marketinq direktoru Investor's "Business Daily"qəzetinə verdiyi müsahibədə deyir:" Bu oyuncaqlar uşaqlarda əllə gözün əlaqələndirilməsinə, riyazi və elmi bacarıqların inkişafına kömək edir və uşaqların yaradıcı olmasına yol açır". Digər oyuncaqlar eləcə də kürəciklər, toplar uşaqlarda eyni funksiyalara xidmət edir, onların məkan, səbəb nəticə əlaqələrini o cümlədən cənab Witkinin qeyd etdiyi bacarıqları öyrənməsində ağıl və bədənlərindən istifadə etməsinə imkan verir.
Azyaşlı uşaqlar üçün hazırlanan oyuncaqlarda səciyyəvi səslərdən, parlaq rənglərdən və xüsusi parça çeşidlərindən istifadə olunur. Oyuncaqlarla oynayarkən uşaqlar forma və rəngləri tanımağa başlayırlar. Təkrar-təkrar eyni oyuncaqlarla oynama uşaqların yaddaşını gücləndirir.
Məktəbyaşli uşaqlar üçün təlim oyuncaqları adətən puzzle, başsındıran məsələlərdən ibarət olur. Daha yaşlı nəsil üçün məsələn yeniyetmələr üçün olan oyuncaqlar daha geniş məzmuna malik olur.
Gender (Cins)
Müəyyən oyuncaqlar, məs. Barbie gəlincikləri və oyuncaq əsgərlər qəbul olunduğu ki, bu vəya digər cinsdən olan uşaqlara alınır. Araşdırmalar onu da sübut edir ki,18 aylığından uşaqlarda cinsindən asılı olaraq oyuncaqlara maraq oyanır. Uşağın qarşı cins üçün nəzərdə tutulmuş oyuncaqla oynaması bəzən valideynlərdə və yoldaşlarında mənfi fikrin yaranması ilə nəticələnir. Son illərdə əsasən, qərb ölkələrində oğlan uşaqlarının qız oyuncaqları ilə oynamasına yaxşı baxılmasa da, qız uşaqlarının oğlan oyuncaqları ilə oynamasına bir o qədər də pis baxılmır.
Oyuncaq iqtisadiyyatı
Oyuncaqların insan həyatında belə geniş və mühüm yer tutması oyuncaq sənayesinin də əhəmiyyətli iqtisadi təsirindən danışmağa əsas verir. Oyuncaqların satışı bayram ərəfələrində daha da artir bu da hədiyyə vermək ənənəsi ilə bağlıdır. Belə bayramlara Milad, Pasxa, Müqəddəs Nikolas Günü və s. aid etmək olar.
2005-ci ildə Birləşmiş Ştatlarda oyuncaqdan gələn gəlir 22.9 milyon dollara çatmışdır. ABŞda 8–12 yaş arası uşaqlara illik xərclənən pulun miqadarı təxminən 221 milyon dollara bərabərdir.
Oyuncaq yaradıcıları oyuncaqları uşaqların dəyişən təlabatlarına uyğun yaratmağa səy göstərirlər, bununla da real bazarda geniş yer tuturlar. Son illərdə bir çox oyuncaqlar daha mürəkkəb yanib sönən işıq və səs effektləri ilə hazirlanır ki, bu da televizor və internet qabağında böyüyən uşaqları daha çox cəlb etməyə xidmət edir.
Dəyər vergisini azaltmaq məqsədilə əksər oyuncaq istehsalçıları öz fabriklərinı əmək haqları az olan ərazilərdə yerləşdirirlər. Misal üçün, ABŞda satılan oyuncaqların 75%i Çində istehsal olunur. Enerji sərfiyyatı, xam malın idxalı, istehsala cəlb olunan əmək, istehsalatın həyata keçdiyi fabriklərin yerləşdiyi ərazilər və s. kimi məsələlər ixracçı ölkənin oyuncaq sənayesinə böyük təsir göstərir.
Oyuncaq növləri
Puzzle növü
Yunan filosofu Platon vaxtilə yazmışdır ki, gələcəyin memarı uşaq ikən ev tikməlidir. Konstruksiya(qurğu) dəsti maketlər yaratmaq üçün ayrı-ayrı birləşdirilə bilən hissələrin kolleksiyasıdır. Məşhur maketlərə maşın,kosmik gəmi və ev maketlərini aid etmək olar. Düzəldilən maketlər bəzən oyuncaq kimi işlədilir amma ümumilikdə götürdükdə məqsəd öz dizaynina uyğun nəsə quraşdırmaqdır, və köhnə maketi söküb yenidən həmin hissələrdən yeni maketlər hazırlamaqdır.
Ən qədim bəlkə də ən adi konstruktor növü taxtadan hazırlanmış kötük formalı oyuncaqlardır ki, adətən bunlar parlaq rənglərlə boyanrdı və iməkləyən körpələrə oynamaq üçün verilirdi. Lego və Lincoln Logs kimi konstruktor(qurğu) dəstləri bir qədər böyük uşaqlar üçün dizayn olunur və keçən əsrdə kifayət qədər məşhurluq əldə etmişdir. Qurğu dəstləri əsasən əlləri ilə oynamağı, baş sındırmağı və təxəyyüllü oyunları xoşlayan uşaqları(və böyükləri)cəlb edir.
Qurğu oyuncaqlarına Bayko, Konstruk-Tubes, K'NEX, Erector Sets, Tinkertoys, and Meccano, və Neodymium maqnit oyuncaqları daxil edilir.
Gəlincik insan(körpə)formasında bir oyuncaqdır. Müasir gəlinciklər çox vaxt parça və ya plastikdən hazırlanır. Oyuncaq istehsalında istifadə olunan digər materillara buğda kəpəyi, sümük, daş, taxta, farfor(çini məmulat) mum daxildir. İnsanlar əl altında olan materillardan da gəlincik hazırlayırlar.
Bəzən gəlinciklər bəzək, yadigar bir əşya, kolleksiya üçün nəzərdə tutulur, əksəriyyəti isə adətən qızların oynaması üçün nəzərdə tutulur. Gəlinciklər b.e.ə 2000-ci ilə aid misir məzarlıqlarında belə tapılmışdır.
Gəlinciklər adətən kiçik formalı olurlar lakin balaca gəlinciklər həqiqi ölçü və çəkiyə də malik ola bilər. İçi doldurulmuş yumşaq heyvan formalı oyuncaqlar xovlu məxməri oyuncaq və ya plüş adlanır. Buna məşhur oyuncaq Ayını misal göstərmək olar. Oyuncaq əsgərlər əsrlər boyu popyular olub, belə ki bu növ oyuncaqlar uşaqlara çox hallarda oyuncaqlardan ibarət bütöv hərbi təchizatla döyüşü canlandırmağa imkan yaradır. Kiçildilmiş heyvan fiqurları da geniş yayılmışdır, bu növ oyuncaqlarla isə uşaqlar heyvanları və fermanı canlandırırlar.
Oyuncaq Nəqliyyat vasitələri
Oyuncaq qayıq
Uşaqlar qədim zamanlardan bəri qədim yunan vazasında təsvir olunmuş iki təkərli araba kimi nəqliyyat vasitələrinin kiçildilmiş formalı oyuncaqları ilə oynayıblar. Bunların müasir ekvivalentinə Matchbox yaxud Hot Wheels tərəfindən istehsal olunan oyuncaq maşınları, kiçildilmiş təyyarə, qayıq, hərbi maşınları və qatarları misal çəkmək olar. Geniş sayda oyuncaq qatar qurğuları , və şirkətləri tərəfindən sənayeləşdirilir. Sadalanan bütün maşınların istehsalında xüsusilə detalların dəqiq hazırlanmasına böyük diqqət yetirilir.
(başsındıran bağlama)
Puzzle ele bir tapmaca oyuncaq növüdür ki, buna bacarıq və fərasət lazımdır. Puzzle-tapmacanı həll etmək üçün isə gərək nümunəni düzgün yadda saxlayıb xüsusi ardıcıllıqla yığasan. İnduktiv düşünmə qabiliyyəti olan insanlar puzzle həll etməkdə daha bacarıqlıdırlar. Tapmacalar tez kəşf və aşkar etmək səriştəsinə əsaslandığına görə yaxşı nəticə çıxara bilən insanlar onları daha cəld həll edə bilirlər. Tapmacaların da tarixi çox min illiklər əvvələ gedib çıxır.
Puzzle-tapmacaların müxtəlif tipləri var məs. labirint tipli puzzle səyahət xarakteri daşıyır, digərlərinə quraşdırma puzzle, çubuqlu, kaşı, transport, sürüşkən, şəkil, qıfıl, məntiqi, mexaniki və s. puzzle-lari nümunə gətirmək olar.
Mexaniki puzzle-ın tarixi
Ən qədim dövrlərdən tanınan mexaniki puzzle Yunanıstandan gəlib və b.e.ə.3-cü əsrdə meydana çıxmışdır. Oyuncaq 14 hissədən ibarət olan dördbucaqdır; məqsəd bu hissələrdən fərqli formalar yaratmaqdır. Qıfıl-tapmacalar isə eramızın 17-ci əsrində İranda hazırlanmışdır.1742-ci ildə Yaponiyada bir kitabda "Sei Shona-gon Chie No-Ita" adlı oyun haqda qeyd vardır. Təxminən 1800-cü ildə Çində yaranmış Tangram(hərfi tərc. 7 yastı löhvəcik) puzzle məşhurlaşır və 20 il sonra Avropa və Amerikada da geniş yayılır. Daha sonralar Rudolştadt şəhərində Rixter adlı şirkət geniş sayda tangrama oxşar Anker-puzzle adlı başsındıran tapmacalar istehsal etməyə başlayırlar.
Puzzle daha çox 19-cu əsrin sonu 20-ci əsrin əvvəllərində dəbli oyuna çevrilmişdir. İlk orijinal puzzle bu vaxt qeydə alınmışdır.1893-cü ildə professor Hoffman "Yeni və köhnə puzzle-lar" adlı kitab yazdı. Başqa məlumatlarla yanaşı, kitab 40-dan çox tapmacanın-puzzle-in sirli açması ilə təsvirini əks etdirirdi. Bu kitab puzzle oyunlarının istinad mənbəyinə çevrildi və maraqlananlar üçün müasir nüsxələri mövcuddur.
Asan formaya salına bilən materilların ixtirası məs.plastikin ixtirası ilə əlaqədar silsilə puzzle növləri meydana çıxdı. Təsadüfi deyil ki,Rubik Kubu dünyaca ən məşhur puzzle-dır.
Fiziki hərəkət
Çoxlu oyuncaqlar var ki, aktiv oyunun bir hissəsidir. Bura ənənəvi oyun alətləri halqa, tullanmaq üçün kəndir və topu daxil etmək olar. Bu tip oyun alətləri ilə oynamaq uşaqalara məşq etməyə, möhkəm sümük və əzələlərin formalaşmağına yardım edir. Topu atıb tutmaq əllərlə gözün əlaqəsini inkişaf etdirir, eləcə də kəndirlə atılıb düşmək müvazinəti tarazlaşdırır.
Təhlükəsizlik qaydaları
Bir çox ölkələr satış üçün yararlı oyuncaqları müəyyənləşdirən təhlükəsizlik standartlarını qəbul etmişlər. Bu standartlar mümkün olan təhlükələrdən məs. boğulma və ya yanğın təhlükəsindən yayınmanın yollarını təyin edir. Uşaqlar xüsusən də azyaşlılar oynadıqları oyuncaqları cox hallarda ağızlarına soxurlar beləliklə də oyuncaqların hazırlandığı materiallar uşaqların zəhərlənməsinə səbəb olmamalıdır. Materiallar həmçinin yanğın təhlükəsindən də uzaq olmalıdır. Uşaqlar nəyin təhlükəli nəyin təhlükəsiz olduğunu mühakimə etmək iqtidarında deyillər, heç də valideynlər də həmişə belə şeylərə diqqət yetirmirlər. Ona görə də oyuncaqların üstündə təhlükəsizklik qaydalarının olması vacibdir.
Bir neçə böyük ölkələr məhsullarını satışa çıxarmazdan əvvəl test edirlər ki, sonradan ağır nəticələrə gətirib çıxarmasın. Bu yaxınlarda belə bir hal ABŞ-nin Çində istehsal olunan və göstərişlərə cavab verməyən məhsullarının geri qaytarılması ilə nəticələnmişdir.
Heyvanların oyuncaqlardan istifadəsi
Bəzi heyvanların oyuncaqlarla oynaması heç də qeyri adi deyil. Buna nümunə tullanaraq topa başla zərbə vuran delfinlərin adını çəkmək olar. Gənc şimpanzelər isə xüsusilə dişilər əl ağacı ilə gəlincik kimi rəftar edir onu öz yuvalarına aparib qoyurlar. Bu hal bəzi yaşlı şimpanzelərdə də müşahidə olunur, maraqlısı odur ki, bunu onların yalnız ana olmamışdan qabaq hərəkətlərində görmək olur.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Oynamaq ucun istifade oluna bilen her bir esya oyuncaqdir Umumiyyetle oyuncaqlar usaqlar ve ev heyvanlari ile baglidir Oyuncaqlarla oynamaq cox vaxt en xosagelen eylence novu sayilir Her yasda olan usaqlara gore oyuncaqlarin daha eylenceli olmasi ucun muxtelif materiallardan istifade olunur Oyuncaq kimi duzeldilen esyalardan elave diger meqsedler ucun hazirlanmis vesaitler de oyuncaq kimi isledilir Meselen korpe usaq her hansi bir ev esyasini goturerek teyyare sanib havada ucura biler Diger bir yanasmada interaktiv reqemsal eylence sayilan videooyunlar da oyuncaq novlerine aid edilir Bezi oyuncaqlar ise esasen oyun ucun yox mehz kolleksiyada numayis olunmaq ucun istehsal olunur Azerbaycan poct markasi 2015 Oyuncagin tarixi qedimdir Insan heyvan esger ve diger fiqurlu oyuncaqlar arxeoloji qazintilar zamani bele askar olunub Oyuncaq sozunun menseyi melum deyil bele ferz olunur ki bu soz ilk defe XIV esrde istifade olunub Boyume prosesinde etraf muhitin derk olunmasinda oyuncaqlarin umumiyyetle oyunun vacib rolu var Oyuncaqlar usaqlarin heyatdaki oxsarliqlari askarlamasina daha saglam boyumesine sebeb netice elaqesinin munasibetlerin derk olunmasina ve gelecekde onlara lazim olacaq bacariqlara yiyelenmesine komek edir TarixiKicikyasli insanlarin tapdiqlari her nov esyalarla o cumleden sam agaci qozasi ve das parcalari ile oynamasi qeyd olunur Oyuncaqlarin ilkin novleri qedim sivilizasiya meskenlerinde askar olunub Bu haqda yazilara en qedim edebiyyatda da rast gelinir Qedim hindu sivilizasiyasina aid erazilerden qazintilar neticesinde askar olunmus kicik arabalar qus sekilli fitler kendirden sallana bilen oyuncaq meymunlari misal gostermek kifayetdir Ilk oyuncaqlar tebii materiallardan das agac ve gilden hazirlanirdi Min iller evvel misirli usaqlar das saxsi ve ya agacdan duzeldilen hereket eden uzvleri ve suni sacli gelinciklerle oynamislar Qedim Yunanistanda ve Romada ise usaqlar mum gil torpaq ox ve yaydan hazirlanan oyuncaq gelinciklerle oynayirdilar Qedim Yunanistanda qiz usaqlarinin oz usaqliq oyuncaqlarini Allaha qurban vermek kimi adetleri var idi Bele ki toyu erefesinde 14 yasli qizlar oz gelinciklerini mebede teqdim ederdiler bu ise o vaxtlar yeniyetmeliye kecid merasimi sayilirmis Texnologiya ve elece de cemiyyet inkisaf etdikce oyuncaqlar da deyisdi Qedim oyuncaqlar das agac ve otdan duzeldiyi halda artiq muasir oyuncaqlar daha cox plastik parca ve sintetik materiallardan hazirlanir ve batareyalarin komeyile herekete getirilir Ilk oyuncaqlar adeten hemin oyuncaqlari istifade eden usaqlarin valideynleri ve ya ailesi terefinden ya ozleri terefinden duzeldilirdi Muasir oyuncaqlar ise eksine kutlevi sekilde istehasal olunur ve bazarlarda satilir Oyuncaqlarin qurulusunda bas vermis bu deyisiklikleri daha aydin gelinciklerde musahide etmek olar Ilk sade gelincikler agac oymalardan ve otdan olan hormelerden ibaret idi Qedim misir gelinciklerin el ayagi bezen ele berkidilirdi ki onlar rahat sekilde terpenirdi Lakin 20 ci esrin evvellerinde ana deyen gelincikler meydana cixdi Bu gun artiq komputerlesmis gelincikler movcuddur hansi ki oz sahibinin sesini muxtelif esyalari taniya bilir ve qabaqcadan proqramlasdirilmis ifadelerle cavab vere bilir Oyuncaqlarin hazirlandigi materiallar onlarin ede bilecekleri deyisse de bir fakt deyismez olaraq qalir ki usaqlar her zaman oyuncaqlarla oynayirlar Usagin inkisafiOyunlar kimi oyuncaqlar da insanlar ve hemcinin heyvanlar ucun bir cox meqsedlere xidmet edir Onlar eylenceli telim rolunu dasiyirlar Oyuncaqlar oxsar davranis hereketlerini artirir ve yaradicilq qabiliyyetini stimullasdirir Onlar eyni zamanda gelecek heyatda vacib olan ve eqli bacariqlarin inkisafina komek edir En sade oyuncaqlardan sayilan taxtadan kicik kotuk desti eqlin inkisafi ucun en yaxsi oyuncaqdir sirketinin marketinq direktoru Investor s Business Daily qezetine verdiyi musahibede deyir Bu oyuncaqlar usaqlarda elle gozun elaqelendirilmesine riyazi ve elmi bacariqlarin inkisafina komek edir ve usaqlarin yaradici olmasina yol acir Diger oyuncaqlar elece de kurecikler toplar usaqlarda eyni funksiyalara xidmet edir onlarin mekan sebeb netice elaqelerini o cumleden cenab Witkinin qeyd etdiyi bacariqlari oyrenmesinde agil ve bedenlerinden istifade etmesine imkan verir Azyasli usaqlar ucun hazirlanan oyuncaqlarda seciyyevi seslerden parlaq renglerden ve xususi parca cesidlerinden istifade olunur Oyuncaqlarla oynayarken usaqlar forma ve rengleri tanimaga baslayirlar Tekrar tekrar eyni oyuncaqlarla oynama usaqlarin yaddasini guclendirir Mektebyasli usaqlar ucun telim oyuncaqlari adeten puzzle bassindiran meselelerden ibaret olur Daha yasli nesil ucun meselen yeniyetmeler ucun olan oyuncaqlar daha genis mezmuna malik olur Gender Cins Mueyyen oyuncaqlar mes Barbie gelincikleri ve oyuncaq esgerler qebul olundugu ki bu veya diger cinsden olan usaqlara alinir Arasdirmalar onu da subut edir ki 18 ayligindan usaqlarda cinsinden asili olaraq oyuncaqlara maraq oyanir Usagin qarsi cins ucun nezerde tutulmus oyuncaqla oynamasi bezen valideynlerde ve yoldaslarinda menfi fikrin yaranmasi ile neticelenir Son illerde esasen qerb olkelerinde oglan usaqlarinin qiz oyuncaqlari ile oynamasina yaxsi baxilmasa da qiz usaqlarinin oglan oyuncaqlari ile oynamasina bir o qeder de pis baxilmir Oyuncaq iqtisadiyyatiOyuncaqlarin insan heyatinda bele genis ve muhum yer tutmasi oyuncaq senayesinin de ehemiyyetli iqtisadi tesirinden danismaga esas verir Oyuncaqlarin satisi bayram erefelerinde daha da artir bu da hediyye vermek enenesi ile baglidir Bele bayramlara Milad Pasxa Muqeddes Nikolas Gunu ve s aid etmek olar 2005 ci ilde Birlesmis Statlarda oyuncaqdan gelen gelir 22 9 milyon dollara catmisdir ABSda 8 12 yas arasi usaqlara illik xerclenen pulun miqadari texminen 221 milyon dollara beraberdir Oyuncaq yaradicilari oyuncaqlari usaqlarin deyisen telabatlarina uygun yaratmaga sey gosterirler bununla da real bazarda genis yer tuturlar Son illerde bir cox oyuncaqlar daha murekkeb yanib sonen isiq ve ses effektleri ile hazirlanir ki bu da televizor ve internet qabaginda boyuyen usaqlari daha cox celb etmeye xidmet edir Deyer vergisini azaltmaq meqsedile ekser oyuncaq istehsalcilari oz fabriklerini emek haqlari az olan erazilerde yerlesdirirler Misal ucun ABSda satilan oyuncaqlarin 75 i Cinde istehsal olunur Enerji serfiyyati xam malin idxali istehsala celb olunan emek istehsalatin heyata kecdiyi fabriklerin yerlesdiyi eraziler ve s kimi meseleler ixracci olkenin oyuncaq senayesine boyuk tesir gosterir Oyuncaq novleriPuzzle novu Yunan filosofu Platon vaxtile yazmisdir ki geleceyin memari usaq iken ev tikmelidir Konstruksiya qurgu desti maketler yaratmaq ucun ayri ayri birlesdirile bilen hisselerin kolleksiyasidir Meshur maketlere masin kosmik gemi ve ev maketlerini aid etmek olar Duzeldilen maketler bezen oyuncaq kimi isledilir amma umumilikde goturdukde meqsed oz dizaynina uygun nese qurasdirmaqdir ve kohne maketi sokub yeniden hemin hisselerden yeni maketler hazirlamaqdir En qedim belke de en adi konstruktor novu taxtadan hazirlanmis kotuk formali oyuncaqlardir ki adeten bunlar parlaq renglerle boyanrdi ve imekleyen korpelere oynamaq ucun verilirdi Lego ve Lincoln Logs kimi konstruktor qurgu destleri bir qeder boyuk usaqlar ucun dizayn olunur ve kecen esrde kifayet qeder meshurluq elde etmisdir Qurgu destleri esasen elleri ile oynamagi bas sindirmagi ve texeyyullu oyunlari xoslayan usaqlari ve boyukleri celb edir Qurgu oyuncaqlarina Bayko Konstruk Tubes K NEX Erector Sets Tinkertoys and Meccano ve Neodymium maqnit oyuncaqlari daxil edilir Gelincik insan korpe formasinda bir oyuncaqdir Muasir gelincikler cox vaxt parca ve ya plastikden hazirlanir Oyuncaq istehsalinda istifade olunan diger materillara bugda kepeyi sumuk das taxta farfor cini memulat mum daxildir Insanlar el altinda olan materillardan da gelincik hazirlayirlar Bezen gelincikler bezek yadigar bir esya kolleksiya ucun nezerde tutulur ekseriyyeti ise adeten qizlarin oynamasi ucun nezerde tutulur Gelincikler b e e 2000 ci ile aid misir mezarliqlarinda bele tapilmisdir Gelincikler adeten kicik formali olurlar lakin balaca gelincikler heqiqi olcu ve cekiye de malik ola biler Ici doldurulmus yumsaq heyvan formali oyuncaqlar xovlu mexmeri oyuncaq ve ya plus adlanir Buna meshur oyuncaq Ayini misal gostermek olar Oyuncaq esgerler esrler boyu popyular olub bele ki bu nov oyuncaqlar usaqlara cox hallarda oyuncaqlardan ibaret butov herbi techizatla doyusu canlandirmaga imkan yaradir Kicildilmis heyvan fiqurlari da genis yayilmisdir bu nov oyuncaqlarla ise usaqlar heyvanlari ve fermani canlandirirlar Oyuncaq Neqliyyat vasiteleriOyuncaq qayiq Usaqlar qedim zamanlardan beri qedim yunan vazasinda tesvir olunmus iki tekerli araba kimi neqliyyat vasitelerinin kicildilmis formali oyuncaqlari ile oynayiblar Bunlarin muasir ekvivalentine Matchbox yaxud Hot Wheels terefinden istehsal olunan oyuncaq masinlari kicildilmis teyyare qayiq herbi masinlari ve qatarlari misal cekmek olar Genis sayda oyuncaq qatar qurgulari ve sirketleri terefinden senayelesdirilir Sadalanan butun masinlarin istehsalinda xususile detallarin deqiq hazirlanmasina boyuk diqqet yetirilir bassindiran baglama Puzzle ele bir tapmaca oyuncaq novudur ki buna bacariq ve feraset lazimdir Puzzle tapmacani hell etmek ucun ise gerek numuneni duzgun yadda saxlayib xususi ardicilliqla yigasan Induktiv dusunme qabiliyyeti olan insanlar puzzle hell etmekde daha bacariqlidirlar Tapmacalar tez kesf ve askar etmek seristesine esaslandigina gore yaxsi netice cixara bilen insanlar onlari daha celd hell ede bilirler Tapmacalarin da tarixi cox min illikler evvele gedib cixir Puzzle tapmacalarin muxtelif tipleri var mes labirint tipli puzzle seyahet xarakteri dasiyir digerlerine qurasdirma puzzle cubuqlu kasi transport surusken sekil qifil mentiqi mexaniki ve s puzzle lari numune getirmek olar Mexaniki puzzle in tarixi En qedim dovrlerden taninan mexaniki puzzle Yunanistandan gelib ve b e e 3 cu esrde meydana cixmisdir Oyuncaq 14 hisseden ibaret olan dordbucaqdir meqsed bu hisselerden ferqli formalar yaratmaqdir Qifil tapmacalar ise eramizin 17 ci esrinde Iranda hazirlanmisdir 1742 ci ilde Yaponiyada bir kitabda Sei Shona gon Chie No Ita adli oyun haqda qeyd vardir Texminen 1800 cu ilde Cinde yaranmis Tangram herfi terc 7 yasti lohvecik puzzle meshurlasir ve 20 il sonra Avropa ve Amerikada da genis yayilir Daha sonralar Rudolstadt seherinde Rixter adli sirket genis sayda tangrama oxsar Anker puzzle adli bassindiran tapmacalar istehsal etmeye baslayirlar Puzzle daha cox 19 cu esrin sonu 20 ci esrin evvellerinde debli oyuna cevrilmisdir Ilk orijinal puzzle bu vaxt qeyde alinmisdir 1893 cu ilde professor Hoffman Yeni ve kohne puzzle lar adli kitab yazdi Basqa melumatlarla yanasi kitab 40 dan cox tapmacanin puzzle in sirli acmasi ile tesvirini eks etdirirdi Bu kitab puzzle oyunlarinin istinad menbeyine cevrildi ve maraqlananlar ucun muasir nusxeleri movcuddur Asan formaya salina bilen materillarin ixtirasi mes plastikin ixtirasi ile elaqedar silsile puzzle novleri meydana cixdi Tesadufi deyil ki Rubik Kubu dunyaca en meshur puzzle dir Fiziki hereketCoxlu oyuncaqlar var ki aktiv oyunun bir hissesidir Bura enenevi oyun aletleri halqa tullanmaq ucun kendir ve topu daxil etmek olar Bu tip oyun aletleri ile oynamaq usaqalara mesq etmeye mohkem sumuk ve ezelelerin formalasmagina yardim edir Topu atib tutmaq ellerle gozun elaqesini inkisaf etdirir elece de kendirle atilib dusmek muvazineti tarazlasdirir Tehlukesizlik qaydalariBir cox olkeler satis ucun yararli oyuncaqlari mueyyenlesdiren tehlukesizlik standartlarini qebul etmisler Bu standartlar mumkun olan tehlukelerden mes bogulma ve ya yangin tehlukesinden yayinmanin yollarini teyin edir Usaqlar xususen de azyaslilar oynadiqlari oyuncaqlari cox hallarda agizlarina soxurlar belelikle de oyuncaqlarin hazirlandigi materiallar usaqlarin zeherlenmesine sebeb olmamalidir Materiallar hemcinin yangin tehlukesinden de uzaq olmalidir Usaqlar neyin tehlukeli neyin tehlukesiz oldugunu muhakime etmek iqtidarinda deyiller hec de valideynler de hemise bele seylere diqqet yetirmirler Ona gore de oyuncaqlarin ustunde tehlukesizklik qaydalarinin olmasi vacibdir Bir nece boyuk olkeler mehsullarini satisa cixarmazdan evvel test edirler ki sonradan agir neticelere getirib cixarmasin Bu yaxinlarda bele bir hal ABS nin Cinde istehsal olunan ve gosterislere cavab vermeyen mehsullarinin geri qaytarilmasi ile neticelenmisdir Heyvanlarin oyuncaqlardan istifadesiBezi heyvanlarin oyuncaqlarla oynamasi hec de qeyri adi deyil Buna numune tullanaraq topa basla zerbe vuran delfinlerin adini cekmek olar Genc simpanzeler ise xususile disiler el agaci ile gelincik kimi reftar edir onu oz yuvalarina aparib qoyurlar Bu hal bezi yasli simpanzelerde de musahide olunur maraqlisi odur ki bunu onlarin yalniz ana olmamisdan qabaq hereketlerinde gormek olur Hemcinin baxAbasevo oyuncagiIstinadlarXarici kecidler