Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kəlvəz — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 15 mart 2002-ci il tarixli, 273-IIQ saylı Qərarı ilə Lerik rayonunun Kəlvəz kəndi Qosmalyan kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, Kələxan kəndi mərkəz olmaqla Kələxan kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmışdır.
| Kəlvəz | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| | |
Əhalisi
Əhalisi 271 nəfərdir.Lerik rayonun tərkibində olmasına baxmayaraq Kəlvəz kəndinin əhalisi əsasən türk Avşar türklərdir. Tarixən deportasiyaya uğrayan yerli xalq 1953-cü ildən sonra təkrar Muğandan (Biləsuvar) doğma torpağa qayıtmışdır. Bura Cənubi Azərbaycandan və Qarabağdan köçmələr də var. Burada 6 tayfa yaşayır. Burada Kazımxanlı, Nadirli (Nədirli), Yegənli, Şıxməmmədli, Bayramlı və Nəcəfalılı kimi tayfalardan yaşayır. Danışıq ləhcəsi Ərdəbil ləhcəsi ilə eynidir.
Toponimiyası
Kəndin adı XVI əsrə aid "Şeyx Səfi təzkirəsi"ndə Kəlvəz kimi qeydə alınmışdır. Yerli əhalinin məlumatına görə yaşayış məntəqəsini güclü, qüvvətli, azman olan Əvəz adlı şəxs saldığı üçün Kəlvəz adlandırmışlar. Digər xalq etimologiyasına görə isə "külək" (türk sözü) və "vəzi" (fars sözü) sözləri birləşərək "kəlvəz" formasını əmələ gətirmişdir. Ən dəqiq məlumat isə bu kəndin eyvazli tayfasinin adı ilə bağlıdır. Səfəvilər zamanı eyvazlı tayfası hakimiyyətə yaxın olduğundan çoxlu torpaqları öz əllərinə keçirməyə nail olmuşlar. Nadir şah Əfşar zamanında ustazlı eyvazlı və digər tayfalar sıxışdırılıb Urmiyyəyə tərəf getmişlər. Vaxtilə 1952-cü illərdə Azərbaycanda kütləvi deportasiyalar zamanı buranın da əhalisi aran zonasına sürgün edilmişdir.
Coğrafiyası
Kəlvəz kəndi hər tərəfdən dağlarla əhatə olunmuşdur. Demək olar ki, Lerik rayonunun ən yüksək zirvəsinə yaxındır. Buradan baxarkən Cənubi Azərbaycanın ən gözəl zirvələrindən olan Savalan dağı görünür. Belə ki, Savalanın daim qarlı zirvələrinin şaxtalı havası Kəlvəzi ilin əksər vaxtlarında soyuq hava yaşamağa məcbur edir. Ətraf dağlar əsasən vulkanik mənşəlidir. Hətta görünüşünə görə Qala adlandırılan zirvə şaquli kəsiklərdən ibarətdir. İqlimi quraqlıq keçir. Yaz aylarında yağış demək olar ki, yağmır. Baxmayaraq ki, Lerik rayonuna gedən su sistemi mənbəyini Kəlvəz dağlarından götürür, amma Kəlvəz kəndi su cəhətdən "korluq çəkir". Bitki örtüyünə gəldikdə isə burada əsasən çinar, söyüd və başlıca olaraq meyvə ağacları üstünlük təşkil edir. Buraların alması, əriyi, gilası növ müxtəlifliyi ilə seçilir. Dağlar, meşələr canavar, tülkü, çaqqal, həmçinin dovşan, kimi heyvanlarla yanaşı kəklik, qaratoyuq və s. kimi gözəl quşlarla zəngindir. Bu gözəllikləri brokonyerlərdən qorumaq üçün müxtəlif yasaqlıqlar yaradılır. Bu məqsədlə Hirkan Dövlət Təbiət Yasaqlığı yaradılmışdır.[]
Qarabağ müharibəsi
2020-ci ilin 27 sentyabrından 10 noyabrına qədər çəkən Vətən Müharibəsində 4 şəhid vermişdir (burada kənddə rəsmi olaraq qeydiyyatda olanlar hesablanır: ümumilikdə bu rəqəm 11-dir).
Milli Qəhrəman Fəxrəddin İbrahim oğlu Şahbazov da əslən Kəlvəz kəndindəndir.
İkinci Qarabağ savaşının şəhidləri bunlardır:
| Şəkili | Soyadı,Ş adı, atasının adı | Hərbi retbəsi | Doğum tarixi | Vəfat tarixi | Doğum yeri | Vəfat yeri | Medalları |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Şükürov Samir Təyyub | Baş leytenant | 07.11.1974 | Lerik, Kəlvəz | Xocavənd | "Vətən uğrunda" medalı, “İgidliyə görə” medalı, “Xocavəndin azad olunmasına görə” medalı | ||
| Tağıyev Ramiq Teymur | XTQ-nun Kiçik gizir | 31.10.1998 | 08.11.2020 | Lerik, Kəlvəz | Şuşa | "Vətən uğrunda" medalı, “Şuşanın azad olunması uğrunda” medalı, “Cəbrayılın azad olunmasına görə” medalı, | |
| Məmmədzadə İman Elman | əsgər | 14.09.1998 | Lerik, Kəlvəz | Füzuli | "Vətən uğrunda" medalı, “Xocavəndin azad olunmasına görə” medalı | ||
| Məmmədzadə Bərhram Elman | Əsgər | 18.04.2000 | Lerik, Kəlvəz | Füzuli | "Vətən uğrunda" medalı, “Xocavəndin azad olunmasına görə” medalı |
İnfrastrukturu
Kəlvəz kəndinin yaşı yüzü keçmiş qədim tarixə malik məktəbi vardır. Bu məktəb Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Fəxrəddin Şahbazovun adını daşıyir.
Kəlvəz məktəbi Lerik rayonu ərazisində yaradılmış ilk dünyəvi məktəb hesab olunur. Məktəb 1897-ci ildə rus-tatar (Azərbaycan) məktəbi kimi fəaliyyətə başlamışdır. Məktəbin məhz Kəlvəzdə açılmasının əsas səbəbi burada rus sərhəd qoşunlarının yerləşməsi olmuşdur. Çünki, məktəbdə rus sərhədçi zabitlərin uşaqları da təhsil almışlar. Kəlvəz məktəbi 1956-1975-ci illərdə internat məktəb kimi fəaliyyət göstərmişdir. İnternat məktəb olduğundan ətraf yaşayış məntəqələrinin uşaqları da burada oxumuşlar. Kəlvəz kənd tam orta məktəbi rayonunun nümunəvi məktəblərindən biri sayılır.
Məktəb son iki ildə əsaslı təmir olunmuşdur
Məktəbin məzunları:
Tanınmışlar
- Ayatullah Şeyx Məhəmməd Vaizi Lənkərani (1841-1943),
- Şeyx Əbdülhüseyn Vaizi Lənkərani (? – 1966),
- Fəxrəddin Şahbazov, Milli Qəhrəman
- Əlihüseyn Hidayətov, əməkdar elm xadimi, tibb elmləri doktoru, professor
- Yusif Hidayətov, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
- Kamyab Abdullayev, tibb üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
- Seyfəddin Rzasoy, filologiya elmləri doktoru
- Yusif Nurullayev, fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktorları, dosent
- Seyran Əliyev, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru
- Nurəddin Nurullayev, fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikasının bəzi rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklərin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 15 mart 2002-ci il tarixli, 273-IIQ saylı Qərarı". 2022-08-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-26.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı — 2010.
- Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. 2 cilddə. Bakı-2007. I cild, səh. 275.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
 | Lerik rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kelvez Azerbaycan Respublikasinin Lerik rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 15 mart 2002 ci il tarixli 273 IIQ sayli Qerari ile Lerik rayonunun Kelvez kendi Qosmalyan kend inzibati erazi dairesi terkibinden ayrilaraq Kelexan kendi merkez olmaqla Kelexan kend inzibati erazi dairesi yaradilmisdir Kelvez38 37 25 sm e 48 21 40 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 271 nef Xeriteni goster gizle KelvezEhalisiEhalisi 271 neferdir Lerik rayonun terkibinde olmasina baxmayaraq Kelvez kendinin ehalisi esasen turk Avsar turklerdir Tarixen deportasiyaya ugrayan yerli xalq 1953 cu ilden sonra tekrar Mugandan Bilesuvar dogma torpaga qayitmisdir Bura Cenubi Azerbaycandan ve Qarabagdan kocmeler de var Burada 6 tayfa yasayir Burada Kazimxanli Nadirli Nedirli Yegenli Sixmemmedli Bayramli ve Necefalili kimi tayfalardan yasayir Danisiq lehcesi Erdebil lehcesi ile eynidir ToponimiyasiKendin adi XVI esre aid Seyx Sefi tezkiresi nde Kelvez kimi qeyde alinmisdir Yerli ehalinin melumatina gore yasayis menteqesini guclu quvvetli azman olan Evez adli sexs saldigi ucun Kelvez adlandirmislar Diger xalq etimologiyasina gore ise kulek turk sozu ve vezi fars sozu sozleri birleserek kelvez formasini emele getirmisdir En deqiq melumat ise bu kendin eyvazli tayfasinin adi ile baglidir Sefeviler zamani eyvazli tayfasi hakimiyyete yaxin oldugundan coxlu torpaqlari oz ellerine kecirmeye nail olmuslar Nadir sah Efsar zamaninda ustazli eyvazli ve diger tayfalar sixisdirilib Urmiyyeye teref getmisler Vaxtile 1952 cu illerde Azerbaycanda kutlevi deportasiyalar zamani buranin da ehalisi aran zonasina surgun edilmisdir CografiyasiKelvez kendi her terefden daglarla ehate olunmusdur Demek olar ki Lerik rayonunun en yuksek zirvesine yaxindir Buradan baxarken Cenubi Azerbaycanin en gozel zirvelerinden olan Savalan dagi gorunur Bele ki Savalanin daim qarli zirvelerinin saxtali havasi Kelvezi ilin ekser vaxtlarinda soyuq hava yasamaga mecbur edir Etraf daglar esasen vulkanik menselidir Hetta gorunusune gore Qala adlandirilan zirve saquli kesiklerden ibaretdir Iqlimi quraqliq kecir Yaz aylarinda yagis demek olar ki yagmir Baxmayaraq ki Lerik rayonuna geden su sistemi menbeyini Kelvez daglarindan goturur amma Kelvez kendi su cehetden korluq cekir Bitki ortuyune geldikde ise burada esasen cinar soyud ve baslica olaraq meyve agaclari ustunluk teskil edir Buralarin almasi eriyi gilasi nov muxtelifliyi ile secilir Daglar meseler canavar tulku caqqal hemcinin dovsan kimi heyvanlarla yanasi keklik qaratoyuq ve s kimi gozel quslarla zengindir Bu gozellikleri brokonyerlerden qorumaq ucun muxtelif yasaqliqlar yaradilir Bu meqsedle Hirkan Dovlet Tebiet Yasaqligi yaradilmisdir menbe gosterin Qarabag muharibesi2020 ci ilin 27 sentyabrindan 10 noyabrina qeder ceken Veten Muharibesinde 4 sehid vermisdir burada kendde resmi olaraq qeydiyyatda olanlar hesablanir umumilikde bu reqem 11 dir Milli Qehreman Fexreddin Ibrahim oglu Sahbazov da eslen Kelvez kendindendir Ikinci Qarabag savasinin sehidleri bunlardir Sekili Soyadi S adi atasinin adi Herbi retbesi Dogum tarixi Vefat tarixi Dogum yeri Vefat yeri MedallariSukurov Samir Teyyub Bas leytenant 07 11 1974 Lerik Kelvez Xocavend Veten ugrunda medali Igidliye gore medali Xocavendin azad olunmasina gore medaliTagiyev Ramiq Teymur XTQ nun Kicik gizir 31 10 1998 08 11 2020 Lerik Kelvez Susa Veten ugrunda medali Susanin azad olunmasi ugrunda medali Cebrayilin azad olunmasina gore medali Memmedzade Iman Elman esger 14 09 1998 Lerik Kelvez Fuzuli Veten ugrunda medali Xocavendin azad olunmasina gore medaliMemmedzade Berhram Elman Esger 18 04 2000 Lerik Kelvez Fuzuli Veten ugrunda medali Xocavendin azad olunmasina gore medali Etrafli Ikinci Qarabag muharibesi sehidlerinin siyahisi InfrastrukturuKelvez kendinin yasi yuzu kecmis qedim tarixe malik mektebi vardir Bu mekteb Azerbaycanin Milli Qehremani Fexreddin Sahbazovun adini dasiyir Kelvez mektebi Lerik rayonu erazisinde yaradilmis ilk dunyevi mekteb hesab olunur Mekteb 1897 ci ilde rus tatar Azerbaycan mektebi kimi fealiyyete baslamisdir Mektebin mehz Kelvezde acilmasinin esas sebebi burada rus serhed qosunlarinin yerlesmesi olmusdur Cunki mektebde rus serhedci zabitlerin usaqlari da tehsil almislar Kelvez mektebi 1956 1975 ci illerde internat mekteb kimi fealiyyet gostermisdir Internat mekteb oldugundan etraf yasayis menteqelerinin usaqlari da burada oxumuslar Kelvez kend tam orta mektebi rayonunun numunevi mekteblerinden biri sayilir Mekteb son iki ilde esasli temir olunmusdur Mektebin mezunlari Elihuseyn Hidayetov elmler doktoru TaninmislarAyatullah Seyx Mehemmed Vaizi Lenkerani 1841 1943 Seyx Ebdulhuseyn Vaizi Lenkerani 1966 Fexreddin Sahbazov Milli Qehreman Elihuseyn Hidayetov emekdar elm xadimi tibb elmleri doktoru professor Yusif Hidayetov biologiya uzre felsefe doktoru dosent Kamyab Abdullayev tibb uzre felsefe doktoru dosent Seyfeddin Rzasoy filologiya elmleri doktoru Yusif Nurullayev fizika riyaziyyat uzre felsefe doktorlari dosent Seyran Eliyev iqtisad uzre felsefe doktoru Nureddin Nurullayev fizika riyaziyyat uzre felsefe doktoruIstinadlar Azerbaycan Respublikasinin bezi rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisikliklerin edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 15 mart 2002 ci il tarixli 273 IIQ sayli Qerari 2022 08 26 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 26 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki 2010 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti 2 cildde Baki 2007 I cild seh 275 Xarici kecidlerHemcinin bax Lerik rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin