Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hirkan Dövlət Təbiət Yasaqlığı — Lənkəran və Astara rayonu
| Hirkan yasaqlığı | |
|---|---|
| Hirkan Dövlət Qoruğu | |
BTMB kateqoriyası — IV () | |
| Sahəsi | 1553 hektar |
| Mütləq hündürlüyü | 283 m |
| Yaradılma tarixi | 2005, 21 dekabr |
| İdarəetmə orqanı | AETSN |
| Florası | Şabalıdyarpaq palıd, dəmirağac, vələs, Lənkəran akasiyası |
| Faunası | Bəbir, xallı maral, vaşaq, porsuq, qaban, cüyür, yenot |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Astara |
| Yaxın şəhər | Lənkəran və Astara |
| | |
ları ərazisində yerləşir.
Haqqında
Bu qoruq Hirkan Milli Parkı ilə həmsərhəd meşələrin mühafizəsi, Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabına düşmüş nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsi qarşısında olan heyvan növlərinin miqrasiya yollarının, həmin ərazidə ekosistemin bütövlüyünün və bioloji müxtəlifliyinin qorunub saxlanılması məqsədilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 21 dekabr 2005-ci il tarixli, 234 nömrəli Qərarı ilə yaradılmışdır. Hirkan qoruğu Azərbaycanın cənub-şərqində, Lənkəran və Astara inzibati rayonlarının ərazisində yerləşir. Ərazisi 21435 hektardır. Milli Park Talış dağlarının öz unikal təbiət kompleksləri ilə fərqlənən təbii ərazilərini əhatə edir. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2008-ci il 23 aprel tarixli Qərarı ilə Hirkan Milli Parkının ərazisi genişləndirilərək 40358 hektara çatdırılmışdır. Milli Parkın yaradılmasında əsas məqsəd həmin ərazidə təbiətin kompleks şəkildə qorunması, Üçüncü dövrün relikt və endemik bitki növlərinin mühafizəsi, Azərbaycan Respublikasının"Qırmızı Kitab"ına daxil edilmiş tipik flora və fauna növlərinin qorunub saxlanılması, ətraf mühitin monitorinqinin həyata keçirilməsi, ictimaiyyətin məlumatlandırılması, eləcə də tədqiqatlar, turizm və istirahət üçün şəraitin təşkilidir.
Ərazisi
Hirkan Milli Parkının ərazisinin çox hissəsini meşələr və şimal-qərbdən cənub-şərqə doğru uzanan sıra dağlar əhatə edir. Ərazidə əsasən yayı quraq keçən mülayim-isti iqlim tipi hakimdir. Buranın yayı quraq, payızı rütubətli, qışı isə mülayimdir. Hirkan Milli Parkının ərazisi şaquli qurşaq üzrə çox ucalmasa da (1000 m-ə qədər), şərqdən qərbə dağlara qalxdıqca, meşələrin şaquli qurşaqlar üzrə dəyişdiyini müşahidə etmək olar: aşağı hissədə əsasən, şabalıdyarpaq palıd, dəmirağac və vələsin (İpək akasiya, Xəzər lələyi, Hirkan ənciri, Qafqaz xurması, azat ilə birlikdə) üstünlük təşkil etdiyi meşələr yayılmışdır. Hündürlüyə qalxdıqca, əsasən dəmirağac, qismən də şabalıdyarpaq palıd azalır, onları fısdıq meşələri əvəz edir.
Ərazinin bitki aləminin zənginliyi burada çoxsaylı heyvanların yaşamasına imkan yaratmışdır. Parkın heyvanat aləmi çox zəngindir. Burada məməlilərdən bəbir, xallı maral, vaşaq, porsuq, çöl donuzu, cüyür, yenot və s. novlərə rast gəlmək olar. Ərazidə suda-quruda yaşayan heyvan növlərindən adi triton, daraqlı triton, Suriya sarımsaqiyli qurbağası, Qafqaz xaçlıcası, adi quru qurbağası yayılmışdır. Milli Parkın ərazisində sürünənlərdən Aralıq dənizi tısbağası, zolaqlı çılpaqgöz kərtənkələ, girdəbaş yovşanlıq kərtənkələsi, xarabalıq kələzi, Eskulap ilanı və s. növlər mövcuddur.
Hirkan Milli Parkının ornitofaunasına daxil olan qara leylək, məzar qartalı, qıvrımlələk qutan, turac, mərmər cürə, Talış qırqovulu, Hirkan arıquşu, toğlugötürən və s. quşların adları Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmişdir. Milli Parkın entomofaunası endem növlərlə zəngindir. Ərazidə "Qırmızı Kitab"a düşmüş növlərdən tündqırmızı Talış uzunbığı, Talış kökyeyəni, üçpərli Talış qaçağanı, palıd diserkası, eyfema, Talış brameyası, iri tənək hafı, Oxim qızılı kəpənəyi, Aleksandra sədəflisi, Talış məxməri kəpənəyi və başqa həşəratlara rast gəlmək olar.
Milli Parkın meşələrində ayıdöşəyi, Hirkan bigəvəri, Hirkan şümşadı, pırkal, müxtəlif lianlar geniş yayılmışdır. Bu bitkilərin əksəriyyətinin adı Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmişdir. Hirkan Milli Parkının yerləşdiyi Lənkəran zonasının subtropik meşələrinin ən səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri də burada Hirkan tipli meşələrin yaxşı saxlanılması, bir çox endemik, nadir ağac və kol bitkilərinin geniş yayılmasından ibarətdir. Hirkan Milli Parkı həmçinin öz nadir təbiət abidələri ilə də məşhurdur. Burada 100-dən çox təbiət və mədəniyyət abidələri var. Ən məşhur təbii meşə abidələrindən biri Astara rayonunun Züngüləş kəndi yaxınlığında yerləşir. Xəzər dənizinin yaxınlığı, təbiətin rəngarəngliyi ərazidə ekoturizmin inkişafı və ətraf mühitin öyrənilməsi üçün əlverişli şərait yaradır.
Hirkan qoruğu UNESCO-nun Ümumdünya Mədəni və Təbii İrs Siyahısında
Hirkan qoruğunun UNESCO-nun Ümumdünya Mədəni və Təbii İrs Siyahısına daxil edilməsi üçün dövlətimiz tərəfindən layihə smeta sənədləri hazırlanaraq, Ümumdünya İrs Siyahısına göndərilmiş və 30 sentyabr 1998-ci ildən UNESCO-nun Təcili Qorunmaya Ehtiyacı olan Maddi-Mədəni İrsin İlkin siyahısına daxil edilmişdir.
İstinadlar
- (az.). https://unesco.preslib.az/. 2020-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hirkan Dovlet Tebiet Yasaqligi Lenkeran ve Astara rayonuHirkan yasaqligiHirkan Dovlet QoruguBTMB kateqoriyasi IV Sahesi 1553 hektarMutleq hundurluyu 283 mYaradilma tarixi 2005 21 dekabrIdareetme orqani AETSNFlorasi Sabalidyarpaq palid demiragac veles Lenkeran akasiyasiFaunasi Bebir xalli maral vasaq porsuq qaban cuyur yenotYerlesmesi38 37 sm e 48 42 s u Olke AzerbaycanRayon AstaraYaxin seher Lenkeran ve AstaraHirkan yasaqligi lari erazisinde yerlesir HaqqindaBu qoruq Hirkan Milli Parki ile hemserhed meselerin muhafizesi Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitabina dusmus nadir ve nesli kesilmek tehlukesi qarsisinda olan heyvan novlerinin miqrasiya yollarinin hemin erazide ekosistemin butovluyunun ve bioloji muxtelifliyinin qorunub saxlanilmasi meqsedile Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 21 dekabr 2005 ci il tarixli 234 nomreli Qerari ile yaradilmisdir Hirkan qorugu Azerbaycanin cenub serqinde Lenkeran ve Astara inzibati rayonlarinin erazisinde yerlesir Erazisi 21435 hektardir Milli Park Talis daglarinin oz unikal tebiet kompleksleri ile ferqlenen tebii erazilerini ehate edir Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2008 ci il 23 aprel tarixli Qerari ile Hirkan Milli Parkinin erazisi genislendirilerek 40358 hektara catdirilmisdir Milli Parkin yaradilmasinda esas meqsed hemin erazide tebietin kompleks sekilde qorunmasi Ucuncu dovrun relikt ve endemik bitki novlerinin muhafizesi Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitab ina daxil edilmis tipik flora ve fauna novlerinin qorunub saxlanilmasi etraf muhitin monitorinqinin heyata kecirilmesi ictimaiyyetin melumatlandirilmasi elece de tedqiqatlar turizm ve istirahet ucun seraitin teskilidir ErazisiHirkan Milli Parkinin erazisinin cox hissesini meseler ve simal qerbden cenub serqe dogru uzanan sira daglar ehate edir Erazide esasen yayi quraq kecen mulayim isti iqlim tipi hakimdir Buranin yayi quraq payizi rutubetli qisi ise mulayimdir Hirkan Milli Parkinin erazisi saquli qursaq uzre cox ucalmasa da 1000 m e qeder serqden qerbe daglara qalxdiqca meselerin saquli qursaqlar uzre deyisdiyini musahide etmek olar asagi hissede esasen sabalidyarpaq palid demiragac ve velesin Ipek akasiya Xezer leleyi Hirkan enciri Qafqaz xurmasi azat ile birlikde ustunluk teskil etdiyi meseler yayilmisdir Hundurluye qalxdiqca esasen demiragac qismen de sabalidyarpaq palid azalir onlari fisdiq meseleri evez edir Erazinin bitki aleminin zenginliyi burada coxsayli heyvanlarin yasamasina imkan yaratmisdir Parkin heyvanat alemi cox zengindir Burada memelilerden bebir xalli maral vasaq porsuq col donuzu cuyur yenot ve s novlere rast gelmek olar Erazide suda quruda yasayan heyvan novlerinden adi triton daraqli triton Suriya sarimsaqiyli qurbagasi Qafqaz xaclicasi adi quru qurbagasi yayilmisdir Milli Parkin erazisinde surunenlerden Araliq denizi tisbagasi zolaqli cilpaqgoz kertenkele girdebas yovsanliq kertenkelesi xarabaliq kelezi Eskulap ilani ve s novler movcuddur Hirkan Milli Parkinin ornitofaunasina daxil olan qara leylek mezar qartali qivrimlelek qutan turac mermer cure Talis qirqovulu Hirkan ariqusu toglugoturen ve s quslarin adlari Azerbaycanin Qirmizi Kitab ina daxil edilmisdir Milli Parkin entomofaunasi endem novlerle zengindir Erazide Qirmizi Kitab a dusmus novlerden tundqirmizi Talis uzunbigi Talis kokyeyeni ucperli Talis qacagani palid diserkasi eyfema Talis brameyasi iri tenek hafi Oxim qizili kepeneyi Aleksandra sedeflisi Talis mexmeri kepeneyi ve basqa heseratlara rast gelmek olar Milli Parkin meselerinde ayidoseyi Hirkan bigeveri Hirkan sumsadi pirkal muxtelif lianlar genis yayilmisdir Bu bitkilerin ekseriyyetinin adi Azerbaycanin Qirmizi Kitab ina daxil edilmisdir Hirkan Milli Parkinin yerlesdiyi Lenkeran zonasinin subtropik meselerinin en seciyyevi xususiyyetlerinden biri de burada Hirkan tipli meselerin yaxsi saxlanilmasi bir cox endemik nadir agac ve kol bitkilerinin genis yayilmasindan ibaretdir Hirkan Milli Parki hemcinin oz nadir tebiet abideleri ile de meshurdur Burada 100 den cox tebiet ve medeniyyet abideleri var En meshur tebii mese abidelerinden biri Astara rayonunun Zungules kendi yaxinliginda yerlesir Xezer denizinin yaxinligi tebietin rengarengliyi erazide ekoturizmin inkisafi ve etraf muhitin oyrenilmesi ucun elverisli serait yaradir Hirkan qorugu UNESCO nun Umumdunya Medeni ve Tebii Irs SiyahisindaHirkan qorugunun UNESCO nun Umumdunya Medeni ve Tebii Irs Siyahisina daxil edilmesi ucun dovletimiz terefinden layihe smeta senedleri hazirlanaraq Umumdunya Irs Siyahisina gonderilmis ve 30 sentyabr 1998 ci ilden UNESCO nun Tecili Qorunmaya Ehtiyaci olan Maddi Medeni Irsin Ilkin siyahisina daxil edilmisdir Hirkan Dovlet Tebiet YasaqligiIstinadlar az https unesco preslib az 2020 06 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 09 13 Hemcinin baxHirkan milli parki