Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksandr Makovelski (rus. Александр Маковельский; 22 iyul (3 avqust) 1884, Qrodno, Qrodno quberniyası[d], Rusiya imperiyası – 16 dekabr 1969, Bakı) — Azərbaycan polyaklarından olan məşhur tarixçi, filosof.
| Aleksandr Makovelski | |
|---|---|
| rus. Александр Маковельский | |
 Aleksandr Makovelski tələbə vaxtı | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Qrodno , Belarus |
| Vəfat tarixi | (85 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | polyak |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | tarixçi, filosof |
| Elmi dərəcəsi | |
| Üzvlüyü | |
Həyatı
Aleksandr Osipoviç Makovelski 22 iyul 1884-cü ildə Qrodno şəhərində anadan olmuşdur. Makovelski Qrodno şəhərində klassik gimnaziyanı qızıl medalla bitirməklə bərabər bütün digər tədris proqramları üzrə yüksək bilik səviyyəsində təhsilini başa vurmuşdur. Sonra o, Kazan Universitetinin tarix-filologiya fakültəsinə qəbul olmuşdur. Kazan Universiteti öz dövründə yüksək ali təhsil səviyyəsi, səriştəli və böyük elmi-tədris nailiyyətlərinə malik müəllim heyəti, həmçinin demokratik ənənələri ilə məşhur olan bir tədris müəssisəsi sayılırdı. Makovelskinin elmi-maraq dairəsi ali təhsil aldığı dövrdə daha da genişlənmişdir. Onun əsərlərində psixologiya, , etika, məntiq sahələri əhatə olunmaqla, özünün daha doğma və yaxın mövzusu qədim yunan fəlsəfəsi əks olunmuşdu. Qədim yunan, latın, alman, ingilis, fransız, italyan, polyak, çex dillərini dərindən bilməsi Makovelskinin fəaliyyət sahəsinin genişlənməsinə səbəb olmuşdur.
Makovelski daima öz biliklərini təkcə tarix-filologiya sahəsində deyil, təbiət və dəqiq elmləri də geniş öyrənirdi, xüsusilə astronomiya, biologiya, riyaziyyat elmləri bölməsi ilə də məşğul olmağa vaxt tapırdı. O, yüksək səviyyədə riyaziyyat-cəbr və həndəsəni bilirdi, bundan istifadə edərək istənilən çətin mövzünü asan və başa düşülən formada məruzə və mühazirələrdə dinləyiciyə izah edə və çatdıra bilirdi. 1904-cü ildə üçüncü kurs tələbəsi Makolevski Kazan Universitetinin 100-illik yubileyində Safoklun Antiqona faciəsində dramatik konfliktə yeni baxışların dəyərləndirilməsi- adlı əsərinə görə medalla mükafatlandırılmışdır.
Elmi fəaliyyəti
Makovelski 1907-ci ildə Universiteti bitiridikdən sonra fəlsəfə kafedrasında professor dərəcəsi almaq üçün saxlanılmışdı.
1908-ci ildə Makolevski Ali qadın kurslarına dərs demək üçün müəllim qismində dəvət alır. O, Universitetdə privat-dosent işləyərkən onun iki mühazirəsi Əxlaq Epikteti böyük ruh yüksəliyi ilə çoxsaylı dinləyicilər toplanması ilə müşayət olunduğu üçün tezliklə mətbuata da yol tapdı. 1913-cü ildə Makolevski, Sokratdan əvvəlki qədim yunan fəlsəfəsi üzrə ilkin mənbələrinin öyrənilməsi üçün Almaniyaya ikiiilik elmi-ezamiyyətə göndərilir. Həmin illər ölkə sərhədlərindən xaricə uzunmüddətli vaxta gediş etimadı qazanmaq çətin məsələ idi. Makovelskinin qayıtmasına tanınmış, şöhrətli yazıçı D. Merejkovski və onun arvadı Z. Qippius zamin durmuşdur. Birinci dünya müharibəsinin başlaması səbəbindən Makovelski elmi işini yarımçıq bıraxmışdır. Müharibənin başlamasından sonra Rusiyaya qayıdan Makovelski Sankt-Peterburq və Moskva şəhərlərində elm-kitabxanalarda işini davam edirdi. 1914-cü ildə Aleksandr Makovelskinin fundamental Sokrataqədərkilər əsərinin I cildi işıq üzü görmüşdür.
A. O. Makovelskinin elmi, pedaqoji və ictimai fəaliyyətini əks etdirən biblioqrafiyası Bakıda 1964-cü ildə çapdan çıxmışdır. Burada alimin Azərbaycan, rus, alman dillərində çap edilmiş 145, çap edilməmiş 18 elmi əsərinin adı göstərilmişdir.
Əsas elmi əsərləri
- Родословное дерево научного социализма, пер. с немецкого. Казань, 1906. 16 с.
- Введение в философию, в. I. Понятие о философии. Казань, 1912. 57 с.
- Мораль Эпиктета. Казань, 1912. 37 с.
- Введение в философию, в. II. Проблема познания. Казань, 1913. 67 с.
- Введение в философию (пять выпусков). Казань, 1917. 342 с.
- Астрономические учения древних философов (до Платона) (отд. оттиск). Баку, 1925. с. 112–131
- Воспитание ребенка. Баку, 1940. 11 с.
- Софисты, в. I. Баку, 1940. 47 с.
- Софисты, в. II. Баку, 1941. 100 с.
- Низами о войне. Изв. АзФАН СССР, 1944, № 6, с. 63–71
- Низами как философ. Труды Ин-та истории и философии АН Азерб. ССР. т. II. 1946, с. 21–27
- Древнегреческие атомисты. Баку, 1946.401 c.
- Логика и наука. Изв. АН Азерб. ССР, 1949, № 4, с. 167–170
- К вопросу о мировоззрении М.Шафи. Труды Института истории и философии АН Азерб. ССР. т. VII, 1955, с. 192–212
- Авеста. Баку, 1960. 143 с.
- История логики. Москва, 1967. 502 с.
İstinadlar
- Маковельский Александр Осипович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- А.О.Маковельский. Библиография. Деятели науки и культуры Азербайджана. Составитель Е.А.Слюсаренко. Баку, 1964
Mənbə
- Aleksandr Makovelski haqqında məlumat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksandr Makovelski rus Aleksandr Makovelskij 22 iyul 3 avqust 1884 Qrodno Qrodno quberniyasi d Rusiya imperiyasi 16 dekabr 1969 Baki Azerbaycan polyaklarindan olan meshur tarixci filosof Aleksandr Makovelskirus Aleksandr MakovelskijAleksandr Makovelski telebe vaxtiDogum tarixi 22 iyul 1884Dogum yeri Qrodno BelarusVefat tarixi 16 dekabr 1969 85 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Fexri XiyabanMilliyyeti polyakTehsili Kazan Dovlet UniversitetiFealiyyeti tarixci filosofElmi derecesi felsefe elmleri doktoruUzvluyu SSRI Elmler AkademiyasiHeyatiAleksandr Osipovic Makovelski 22 iyul 1884 cu ilde Qrodno seherinde anadan olmusdur Makovelski Qrodno seherinde klassik gimnaziyani qizil medalla bitirmekle beraber butun diger tedris proqramlari uzre yuksek bilik seviyyesinde tehsilini basa vurmusdur Sonra o Kazan Universitetinin tarix filologiya fakultesine qebul olmusdur Kazan Universiteti oz dovrunde yuksek ali tehsil seviyyesi seristeli ve boyuk elmi tedris nailiyyetlerine malik muellim heyeti hemcinin demokratik eneneleri ile meshur olan bir tedris muessisesi sayilirdi Makovelskinin elmi maraq dairesi ali tehsil aldigi dovrde daha da genislenmisdir Onun eserlerinde psixologiya etika mentiq saheleri ehate olunmaqla ozunun daha dogma ve yaxin movzusu qedim yunan felsefesi eks olunmusdu Qedim yunan latin alman ingilis fransiz italyan polyak cex dillerini derinden bilmesi Makovelskinin fealiyyet sahesinin genislenmesine sebeb olmusdur Makovelski daima oz biliklerini tekce tarix filologiya sahesinde deyil tebiet ve deqiq elmleri de genis oyrenirdi xususile astronomiya biologiya riyaziyyat elmleri bolmesi ile de mesgul olmaga vaxt tapirdi O yuksek seviyyede riyaziyyat cebr ve hendeseni bilirdi bundan istifade ederek istenilen cetin movzunu asan ve basa dusulen formada meruze ve muhazirelerde dinleyiciye izah ede ve catdira bilirdi 1904 cu ilde ucuncu kurs telebesi Makolevski Kazan Universitetinin 100 illik yubileyinde Safoklun Antiqona faciesinde dramatik konflikte yeni baxislarin deyerlendirilmesi adli eserine gore medalla mukafatlandirilmisdir Elmi fealiyyetiMakovelski 1907 ci ilde Universiteti bitiridikden sonra felsefe kafedrasinda professor derecesi almaq ucun saxlanilmisdi Aleksandr Makovelski is yoldaslarinin ehatesinde sagdan birinci 1908 ci ilde Makolevski Ali qadin kurslarina ders demek ucun muellim qisminde devet alir O Universitetde privat dosent isleyerken onun iki muhaziresi Exlaq Epikteti boyuk ruh yukseliyi ile coxsayli dinleyiciler toplanmasi ile musayet olundugu ucun tezlikle metbuata da yol tapdi 1913 cu ilde Makolevski Sokratdan evvelki qedim yunan felsefesi uzre ilkin menbelerinin oyrenilmesi ucun Almaniyaya ikiiilik elmi ezamiyyete gonderilir Hemin iller olke serhedlerinden xarice uzunmuddetli vaxta gedis etimadi qazanmaq cetin mesele idi Makovelskinin qayitmasina taninmis sohretli yazici D Merejkovski ve onun arvadi Z Qippius zamin durmusdur Birinci dunya muharibesinin baslamasi sebebinden Makovelski elmi isini yarimciq biraxmisdir Muharibenin baslamasindan sonra Rusiyaya qayidan Makovelski Sankt Peterburq ve Moskva seherlerinde elm kitabxanalarda isini davam edirdi 1914 cu ilde Aleksandr Makovelskinin fundamental Sokrataqederkiler eserinin I cildi isiq uzu gormusdur A O Makovelskinin elmi pedaqoji ve ictimai fealiyyetini eks etdiren biblioqrafiyasi Bakida 1964 cu ilde capdan cixmisdir Burada alimin Azerbaycan rus alman dillerinde cap edilmis 145 cap edilmemis 18 elmi eserinin adi gosterilmisdir Esas elmi eserleriRodoslovnoe derevo nauchnogo socializma per s nemeckogo Kazan 1906 16 s Vvedenie v filosofiyu v I Ponyatie o filosofii Kazan 1912 57 s Moral Epikteta Kazan 1912 37 s Vvedenie v filosofiyu v II Problema poznaniya Kazan 1913 67 s Vvedenie v filosofiyu pyat vypuskov Kazan 1917 342 s Astronomicheskie ucheniya drevnih filosofov do Platona otd ottisk Baku 1925 s 112 131 Vospitanie rebenka Baku 1940 11 s Sofisty v I Baku 1940 47 s Sofisty v II Baku 1941 100 s Nizami o vojne Izv AzFAN SSSR 1944 6 s 63 71 Nizami kak filosof Trudy In ta istorii i filosofii AN Azerb SSR t II 1946 s 21 27 Drevnegrecheskie atomisty Baku 1946 401 c Logika i nauka Izv AN Azerb SSR 1949 4 s 167 170 K voprosu o mirovozzrenii M Shafi Trudy Instituta istorii i filosofii AN Azerb SSR t VII 1955 s 192 212 Avesta Baku 1960 143 s Istoriya logiki Moskva 1967 502 s IstinadlarMakovelskij Aleksandr Osipovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 A O Makovelskij Bibliografiya Deyateli nauki i kultury Azerbajdzhana Sostavitel E A Slyusarenko Baku 1964MenbeAleksandr Makovelski haqqinda melumat