Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kordova əmirliyi (isp. Emirato de Córdoba, ərəb. إمارة قرطبة ) — Orta əsrlərdə İspaniyada İslam dövləti (756-929). Əsası Əməvilərin sülaləsindən olan 756-cı ildə Əmir titulunu qəbul edən I Əbdürrəhman tərəfindən qoyulmuşdur.
| Əmirlik | |||
| Kordova əmirliyi | |||
|---|---|---|---|
| isp. Emirato de Córdoba ərəb. إمارة قرطبة | |||
| |||
 Kordova əmirliyinin ərazisi | |||
| | |||
| Dilləri | ərəb dili | ||
| Rəsmi dilləri | Ərəb dili mosarab | ||
| Dövlət dini | İslam | ||
| Ərazisi | Pireney yarımadasının şimali-qərb hissəsi istisna olmaqla digər əraziləri | ||
| Əhalisi | ərəblər, bərbərlər, Pireney xalqları | ||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||
| Sülalə | Əməvilər | ||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
711-718-ci illərdə müsəlmanlar sürətli bir şəkildə Pireney yarımadasını fəth etdikdən sonra burda Əməvilər xilafətinin tərkibində vilayət yaradıldı. Kordova şəhəri, "vali" və ya "əmir" titulu daşıyan hökmdarların iqamətgahına çevrildi. İlk dövrlər İspan əmiri xəlifəyə birbaşa tabe olan Afrika valisi tərəfindən təyin edilirdi.
Bütün Pireney müsəlmanları şəhərlərdə yaşayan ərəblərə, kənddə yaşayan bərbərlərə və qoşunlarda üstünlük təşkil edən suriyalılara bölünürdü. Bu xalqlar I Əbdürrəhmanın yarımadaya gəlişinə qədər hakimiyyət uğrunda öz aralarında mübarizə aparırdılar.
Əmirliyin yaranması
750-ci ildə Abbasilər Əməviləri devirdikdən sonra sülalənin bütün üzvləri qətl edildi. Sülalənin sağ qalan yeganə nümayəndəsi əvvəlcə Misirə, daha sonra Məğribə qaçdı. Ancaq onun bu torpaqlarda möhkəmlənmək cəhdləri uğursuz oldu. 755-ci ilin sonunda Əbdürrəhman Pireney sahillərinə çıxdı, Kordovanı tutdu və özünü əmir elan etdi. İlk dövrlər Pireneydə Abbasi hökmranlığını rəsmi olaraq tanıdı, ancaq 765-ci il münaqişəsindən sonra məscidlərdə cümə xütbələrində Abbasilərin xatırlanması qadağan edildi. Hakimiyyətinin çox hissəsini xristianlarla mübarizəyə sərf etmişdi. I Əbdürrəhman müxtəlif müstəqil kimik əmirlikləri öz dövlətinə birləşdirdi. Üstəlik o, 896-cı ildə Korsika adasını da fəth etməyə müvəffəq oldu.
Bununla belə, müstəqil əmirliyin əsl yaradıcısı, vəzirlərin səlahiyyətlərini asanlaşdıran və müsəlman torpaqlarında xristianların sayını əhəmiyyətli dərəcədə azaldaraq yarımadanın çox sürətli bir şəkildə İslamlaşmasına nail olan II Əbdürrəhman idi.
Ərəblər və bərbərlər arasında hakimiyyət uğrunda mübarizə müstəqil əmirlik qurulduqdan sonra da səngimədi. Bu daxili çəkişmələr xristian krallıqlarına geniş imkanlar açdı və sonradan rekonkistanın yayılmasına münbit şərait yaratdı.
912-ci ildə III Əbdürrəhmanın taxta çıxması dövründə əmirliyin siyasi tənəzzülü aşkar idi. III Əbdürrəhman üsyanlara son verdi, xristian torpaqlarına yürüşlər etdi. Əmirliyin siyasi birliyini bərpa edən III Əbdürrəhman, Qahirə də yerləşmiş Fatimilər xilafətini qurmuş rəqib İslam sülaləsi Fatimilərin işğalı təhlükəsi ilə qarşılaşdı. Çünki Fatimilər xəlifə titulunu daşıyırdılar və bütün keçmiş Ərəb xilafəti ərazilərinə iddia edirlər. Bu səbəbdən 929-cu ildə III Əbdürrəhan özünü xəlifə elan etdi. Beləliklə 929-cu ildə Kordova xilafəti yarandı.
Əmirlər
- I Əbdürrəhman 756-788.
- I Hişam 788-796
- I Əl Həkəm 796-822
- II Əbdürrəhman
- Əl Məhəmməd 852-886
- Əl-Munzir 886-888
- Abdulla ibn Məhəmməd 888-912
- III Əbdürrəhman 912-929
İstinadlar
- Jayyusi, Salma Khadra; Marín, Manuela. The Political History of Al-Andalus // The Legacy of Muslim Spain (ingilis). BRILL. 1994. 19. ISBN . 2016-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-22.
- Hughes, 1968. səh. 108
- Barton, 2004. səh. 37
- Stanton, 2015. səh. 111
- Barton, 2004. səh. 38
Ədəbiyyat
Xarici keçidlər
- Кордовский эмират на сайте «Руниверс»
- Анонимные авторы. "Испанские средневековые хроники: Хроника Карденьи I. Хроника Карденьи II. Анналы Толедо I. Анналы Толедо II. Анналы Толедо III". www.kuprienko.info (А. Скромницкий). 2012-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-17.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kordova emirliyi isp Emirato de Cordoba ereb إمارة قرطبة Orta esrlerde Ispaniyada Islam dovleti 756 929 Esasi Emevilerin sulalesinden olan 756 ci ilde Emir titulunu qebul eden I Ebdurrehman terefinden qoyulmusdur EmirlikKordova emirliyiisp Emirato de Cordoba ereb إمارة قرطبة BayraqKordova emirliyinin erazisi 756 929Dilleri ereb diliResmi dilleri Ereb dili mosarabDovlet dini IslamErazisi Pireney yarimadasinin simali qerb hissesi istisna olmaqla diger erazileriEhalisi erebler berberler Pireney xalqlariIdareetme formasi MonarxiyaSulale Emeviler Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi711 718 ci illerde muselmanlar suretli bir sekilde Pireney yarimadasini feth etdikden sonra burda Emeviler xilafetinin terkibinde vilayet yaradildi Kordova seheri vali ve ya emir titulu dasiyan hokmdarlarin iqametgahina cevrildi Ilk dovrler Ispan emiri xelifeye birbasa tabe olan Afrika valisi terefinden teyin edilirdi Butun Pireney muselmanlari seherlerde yasayan ereblere kendde yasayan berberlere ve qosunlarda ustunluk teskil eden suriyalilara bolunurdu Bu xalqlar I Ebdurrehmanin yarimadaya gelisine qeder hakimiyyet ugrunda oz aralarinda mubarize aparirdilar Emirliyin yaranmasi750 ci ilde Abbasiler Emevileri devirdikden sonra sulalenin butun uzvleri qetl edildi Sulalenin sag qalan yegane numayendesi evvelce Misire daha sonra Megribe qacdi Ancaq onun bu torpaqlarda mohkemlenmek cehdleri ugursuz oldu 755 ci ilin sonunda Ebdurrehman Pireney sahillerine cixdi Kordovani tutdu ve ozunu emir elan etdi Ilk dovrler Pireneyde Abbasi hokmranligini resmi olaraq tanidi ancaq 765 ci il munaqisesinden sonra mescidlerde cume xutbelerinde Abbasilerin xatirlanmasi qadagan edildi Hakimiyyetinin cox hissesini xristianlarla mubarizeye serf etmisdi I Ebdurrehman muxtelif musteqil kimik emirlikleri oz dovletine birlesdirdi Ustelik o 896 ci ilde Korsika adasini da feth etmeye muveffeq oldu Bununla bele musteqil emirliyin esl yaradicisi vezirlerin selahiyyetlerini asanlasdiran ve muselman torpaqlarinda xristianlarin sayini ehemiyyetli derecede azaldaraq yarimadanin cox suretli bir sekilde Islamlasmasina nail olan II Ebdurrehman idi Erebler ve berberler arasinda hakimiyyet ugrunda mubarize musteqil emirlik qurulduqdan sonra da sengimedi Bu daxili cekismeler xristian kralliqlarina genis imkanlar acdi ve sonradan rekonkistanin yayilmasina munbit serait yaratdi 912 ci ilde III Ebdurrehmanin taxta cixmasi dovrunde emirliyin siyasi tenezzulu askar idi III Ebdurrehman usyanlara son verdi xristian torpaqlarina yurusler etdi Emirliyin siyasi birliyini berpa eden III Ebdurrehman Qahire de yerlesmis Fatimiler xilafetini qurmus reqib Islam sulalesi Fatimilerin isgali tehlukesi ile qarsilasdi Cunki Fatimiler xelife titulunu dasiyirdilar ve butun kecmis Ereb xilafeti erazilerine iddia edirler Bu sebebden 929 cu ilde III Ebdurrehan ozunu xelife elan etdi Belelikle 929 cu ilde Kordova xilafeti yarandi EmirlerI Ebdurrehman 756 788 I Hisam 788 796 I El Hekem 796 822 II Ebdurrehman El Mehemmed 852 886 El Munzir 886 888 Abdulla ibn Mehemmed 888 912 III Ebdurrehman 912 929IstinadlarJayyusi Salma Khadra Marin Manuela The Political History of Al Andalus The Legacy of Muslim Spain ingilis BRILL 1994 19 ISBN 978 90 04 09599 1 2016 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 22 Hughes 1968 seh 108 Barton 2004 seh 37 Stanton 2015 seh 111 Barton 2004 seh 38EdebiyyatAli zade A A Hronika musulmanskih gosudarstv I VII vv Hidzhry 2 e ispr i dop 5000 nus M Umma 2004 e 233 236 ISBN 5 94824 111 4 Ryzhov K Vse monarhi mira Musulmanskij Vostok VII XV vv 3 000 nus M Veche 2004 330 333 ISBN 5 94538 301 5 Xarici kecidlerKordovskij emirat na sajte Runivers Anonimnye avtory Ispanskie srednevekovye hroniki Hronika Kardeni I Hronika Kardeni II Annaly Toledo I Annaly Toledo II Annaly Toledo III www kuprienko info A Skromnickij 2012 12 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 11 17