Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çukot yarımadası (rus. Чукoтка) — Avrasiya mmaterikinin uzaq şimal-şərqində qərar tutur. Sahillərini Şimal Buzlu okeanına daxil olan Çukot dənizi və Sakit okeana daxil olan Berinq dənizi yuyur. Alyaskadan dar Berinq boğazı ilə ayrılır. Yarımadanın şərq hissəsində Arakamçeçen adası yerləşir. Yarımadanın şərq qutaraçağında materikin ən ucqar şərq nöqtəsi olan Dejnyov burnu yerləşir.
| Çukot yarımadası | |
|---|---|
 | |
| Yerləşməsi | |
| Akvatoriya | Sakit okean, Şimal Buzlu okean |
| Ölkə |  Rusiya |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bura Asiyanın yeganə ərazisidir ki, qərb yarımkürrəsində yerləşir.
Yarımada inzibati cəhətdən Rusiya Federasiyası Çukot Muxtar Dairəsinə daxildir. Burada Providenski və Çukot rayonlarına bölünür.
Tarixi
Yarımada ilk dəfə 1728-ci ildə Berinq tərəfindən yerli əhali olan çukçaların şərəfinə adlandırmışdır.
Relyef
Çukot yarımadasının böyük hissəsini hündürlüyü 1000 metr olan ön dağlıq ərazilər təşkil edir. Mərkəz hissələrdə qayalı ərazilər müşahidə edilir ki, burada hündürlük daha da artır. Yüksək dağlıq massivlərdə dərin dərələrlə Çevtakan, Erquveem və Nunyamovaam. Yarımafanın ən hündür nöqtəsi İsxodnaya dağıdır (1194 m). Dağa qalxdıqca sanki, terraslar əmələ gətirir. Hündürlüyün kəskin endiyi ərazilərdə laqunlar müşahidə edilir.
İqlimi
İqlimi sərtdir, sahilləri dənizlərinə məruz qalır, daxili hissələri isə kontinentaldır. Qış 10 aya qədər davam edir.
Yarımada ərazisinin böyük hissəsi çox illik qrunt buzlagğı ilə örtülüdür. Hətta bəzi yerlərdə qrunt buzları 30-40 metrə qədər olur. Çay kənarları, göllərin dibi və kənarları olan ərazilərdə qrunt buzlaqları daha dərinliyə gedir. Daxili ərazilərdə -10°s, çay vadilərində isə -6°s təşkil edir. İqliminə fikir versən ərazi demək olar ki, dənizlərin təsiri ilə çox rütubətlidir. Havanın temperaturu və şaxtalar 500–700 m yüksəkliklərdən tutmuş 200-300 metr hündürlüklər arasında kəskin fərqlənir.
Flora
Yarımada bününlüklə arktik tundra bitkiləri ilə örtülüdür. Bitkilər arasında Arktika söyüdü, cır qaragilə, mərcanı kimilərə rast gəlinir. Onlar hündürlüyü 5-20 sm arasında dəyişir. Təsadüfü hallarda Betula nana, Arctous alpina, kimi bitkilər gözə dəyir. Ən çox rast gəlinən bitkilərdən mamırlar və şibyələrdir. Burada bitən bitkilərin çoxu endemikdir.
Faunası
Yarımadada ən çox tülkü və canavar, üstəlik şimal maralı, dovşan, Lemminq. Dağlıq ərazilərdə Qar qoyunu yayılıb.
Dənizin qayalı sahillərində yerləşən quş koloniyalarında , Sakit okean kütdimdiyi, Phalacrocorax pelagicus, чайки kimi quşlara rast gəlinir. Tudralarda isə əkin qazı, qaşqa qaz, qaqar, , və başqaları yayılıb.
İstinadlar
- Леонтьев В. В., Новикова К. А. Топонимический словарь северо-востока СССР. — Магадан: Магаданское книжное издательство, 1989. — С. 415. — 456 с. — 15 000 экз. — .
Mənbə
- Çukotun coğrafiyası
- Видео ландшафтов и зверей Чукотского полуострова Çukot yarımadasının refyefi və canlılar aləmi (video)
- Чукотская ландшафтная область
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cukot yarimadasi rus Chukotka Avrasiya mmaterikinin uzaq simal serqinde qerar tutur Sahillerini Simal Buzlu okeanina daxil olan Cukot denizi ve Sakit okeana daxil olan Berinq denizi yuyur Alyaskadan dar Berinq bogazi ile ayrilir Yarimadanin serq hissesinde Arakamcecen adasi yerlesir Yarimadanin serq qutaracaginda materikin en ucqar serq noqtesi olan Dejnyov burnu yerlesir Cukot yarimadasiYerlesmesi65 58 00 sm e 174 44 00 q u Akvatoriya Sakit okean Simal Buzlu okeanOlke RusiyaCukot yarimadasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarChukotskij poluostrov Amerikanskaya voennaya karta 1947 g Bura Asiyanin yegane erazisidir ki qerb yarimkurresinde yerlesir Yarimada inzibati cehetden Rusiya Federasiyasi Cukot Muxtar Dairesine daxildir Burada Providenski ve Cukot rayonlarina bolunur TarixiYarimada ilk defe 1728 ci ilde Berinq terefinden yerli ehali olan cukcalarin serefine adlandirmisdir RelyefCukot yarimadasinin boyuk hissesini hundurluyu 1000 metr olan on dagliq eraziler teskil edir Merkez hisselerde qayali eraziler musahide edilir ki burada hundurluk daha da artir Yuksek dagliq massivlerde derin derelerle Cevtakan Erquveem ve Nunyamovaam Yarimafanin en hundur noqtesi Isxodnaya dagidir 1194 m Daga qalxdiqca sanki terraslar emele getirir Hundurluyun keskin endiyi erazilerde laqunlar musahide edilir IqlimiIqlimi sertdir sahilleri denizlerine meruz qalir daxili hisseleri ise kontinentaldir Qis 10 aya qeder davam edir Yarimada erazisinin boyuk hissesi cox illik qrunt buzlaggi ile ortuludur Hetta bezi yerlerde qrunt buzlari 30 40 metre qeder olur Cay kenarlari gollerin dibi ve kenarlari olan erazilerde qrunt buzlaqlari daha derinliye gedir Daxili erazilerde 10 s cay vadilerinde ise 6 s teskil edir Iqlimine fikir versen erazi demek olar ki denizlerin tesiri ile cox rutubetlidir Havanin temperaturu ve saxtalar 500 700 m yuksekliklerden tutmus 200 300 metr hundurlukler arasinda keskin ferqlenir FloraYarimada bununlukle arktik tundra bitkileri ile ortuludur Bitkiler arasinda Arktika soyudu cir qaragile mercani kimilere rast gelinir Onlar hundurluyu 5 20 sm arasinda deyisir Tesadufu hallarda Betula nana Arctous alpina kimi bitkiler goze deyir En cox rast gelinen bitkilerden mamirlar ve sibyelerdir Burada biten bitkilerin coxu endemikdir FaunasiYarimadada en cox tulku ve canavar ustelik simal marali dovsan Lemminq Dagliq erazilerde Qar qoyunu yayilib Denizin qayali sahillerinde yerlesen qus koloniyalarinda Sakit okean kutdimdiyi Phalacrocorax pelagicus chajki kimi quslara rast gelinir Tudralarda ise ekin qazi qasqa qaz qaqar ve basqalari yayilib IstinadlarLeontev V V Novikova K A Toponimicheskij slovar severo vostoka SSSR Magadan Magadanskoe knizhnoe izdatelstvo 1989 S 415 456 s 15 000 ekz ISBN 5 7581 0044 7 MenbeCukotun cografiyasi Video landshaftov i zverej Chukotskogo poluostrova Cukot yarimadasinin refyefi ve canlilar alemi video Chukotskaya landshaftnaya oblast