Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Mirat" jurnalı (az-əbcəd. مرات) — 1910-cu il iyun-iyul aylarında Bakıda çıxmış Azərbaycan satira jurnalı.
| Mirat | |
|---|---|
| az-əbcəd. مرات | |
 "Mirat" jurnalının 3 iyul 1910-cu il tarixli 3-cü nömrəsi | |
| Baş redaktor | Əliabbas Tağızadə |
| Növ | satirik jurnal |
| Təsis tarixi | 19 iyun 1910 |
| Nəşrini dayandırıb | 17 iyul 1910 |
| Qərargah | Bakı, Rusiya imperiyası |
| Dil | Azərbaycan dili |
Tarixi
"Molla Nəsrəddin" ədəbi məktəbinin təsiri ilə yaradılan bir neçə satirik jurnal nəşr olunurdu ki, onlardan biri də "Mirat" idi. "Mirat" gülgü məcmuəsi olub 1910-cu ilin iyun ayının 19-dan etibarən Bakıda nəşr olunmağa başlamışdır. Jurnalın redaktoru Əliabbas Tağızadə idi. M.B.Məmmədzadənin "Azərbaycan türk mətbuatı" kitabında "Mirat"ın yalnız bir sayının işıq üzü gördüyü qeyd olunsa da, əslində bu satirik jurnalın 5 nömrəsi işıq üzü görmüşdü. Aşağıdakı iki misranı öz fəaliyyət prinsipi kimi seçən "Mirat" həyatda baş verənlərə laqeyd qalmayacağını, doğrunu yazacağını, müşahidə olunan nöqsanları kəskin tənqid etməyi oxucalara vəd edirdi. Bu misralarda jurnalın həqiqətəndən yazacağından, tənqid olunacaq adamların jurnal səhifələrində öz surətlərini güzgüdə gördükləri kimi görəcəyindən xəbər verirdi. Jurnalın bütün nömrələrində epiqraf olaraq aşağıdakı iki misra şeir verilirdi:
 | Demə rüsvay edəcək aləmə "Mirat" məni, Olduğun surət ilə göstərəcək xəlqə səni. |  |
Əslində isə jurnalın müəllifləri həyat həqiqətlərinə sadiq qalmırdılar. Bəha Səid kimi mürtəce fikirli yazıçılar bu jurnaldan istifadə edib, Azərbaycan xalqına, Azərbaycan yazıçılarına böhtanlar yağdırırdılar.
Mövzusu
"Mirat"ın heç də bütün materialları belə deyildi. Jurnalda "Molla Nəsrəddin"in tənqid üsullarından da istifadə edilirdi. Bu üsullar kinayə, müqayisə, dolayı yolla tənqid, sözü tərs mənada demək, mötərizə içində bəzi tutarlı faktları vermək və s. idi. Jurnalın birinci nömrəsinin baş məqaləsinə nəzər salsaq bunları aydın görərik. "Mirat"çılar jurnalın ilk sayında qarşılarına elə bir ciddi səd qoymadıqlarını açıqlayaraq yazırdılar:
| | Təzəlikcə mövqeyi-intişarə qoyulan hər bir qəzetə və məcmuənin birinci nömrəsində idarə tərəfindən bir baş məqalə yazmaq lazım gəlir. Amma biz xilaf qanun olaraq məcmuəmizdə baş məqalə yazmadıq. | |
Sonrakı cümlələri oxuduqca jurnalın məqsədi aydın olur. Jurnal ona görə baş məqalə yazmaq istəmir ki, baş məqalə yazsa gərək məsləyini göstərə, məsləyini də göstərəndə redaktorla oxucular münaqişə yaratmağa başlayırlar. Jurnal oxucusunu inandırmağa çalışır ki, onun heç bir məsləki yoxdur. Elə bu sözlərdən jurnalın məsləki müəyyən dərəcədə aydınlaşır.
Fəaliyyəti
Jurnalın səhifələrində əsas felyetonlar "Qəhqəhə" başlığı altında verilirdi. Birinci nömrədəki felyetonda xalqın maariflənməsi qayğısına qalmayanlar tənqid olunurdu. İkinci saydakı felyetonda isə Şərq ölkələrinin müstəmləkə zülmü altında yaşaması satirik yolla oxuculara çatdırılırdı.
Satirik şeirlər "Ədəbiyyat" başlığı altında verilirdi və bu şeirlərdən "Molla Nəsrəddin"çilərin üslubları açıq-aydın sezilirdi. Bu şeirlərin bir qismi bədii cəhətdən zəif olsa da, dövrün bir sıra nöqsanlarını oxuculara çatdırırdı. Daimi şöbələrdən biri "Badkubə" idi. Burada yerli xronika satirik üslubda, "Molla Nəsrəddin"ə oxşar tərzdə verilirdi.
Karikaturalar
Jurnalın karikaturalarında həm beynəlxalq hadisələr, həm də yerli əhvalatlar əks etdirilirdi.Birinci nömrənin üz qabığında verilən "Dünya səhnəsində" adlı karikaturada beynəlxalq aləmdəki vəziyyət əks olunur: şir quzunu parçalayır, canavar toyuğu yeyir, əfi ilan ağaca sarılıb dovşanı boğur, şəklin sol tərəfindən bir hörümçəyin tor tutduğu göstərilir. Jurnal sanki bu karikatura vasitəsilə demək istəyir ki, dünyadakı qüvvətli dövlətlər zəif dövlətləri didib parçalamağa başlamışlar. Beləliklə, müharibə toru yaranmışdır. Bu tor genişlənə bilər.
Jurnalın 5-ci nömrəsində verilən karikaturada ingilisin Misir heykəlinin üzərinə mindiyi göstərilmişdir. Yerli mövzuda çəkilmiş karikaturadan birində məşədi ilə ziyalının surəti əks etdirilirilmişdir.
Jurnalın bağlanması
Jurnalın cəmi 5 nömrəsi çıxmışdır. 17 iyul 1910-cu il tarixli 5-ci nömrədəki məlumatda deyilir ki, jurnalın nəşrində "tətil olunduğuna görə sonrakı davamı qeyri-mümkündür".
Həmçinin bax
Mənbə
- N.N.Zeynalov "Azərbaycan mətbuat tarixi", I hissə. Bakı, 1973, ADU-nun nəşriyyatı
- Vəliyev Akif Abdüləzim oğlu (Aşırlı). "Azərbaycan mətbuatı tarixi" (1875-1920), Bakı "Elm və Təhsil", 2009, 172 səh
İstinadlar
- МИРАТ // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы. 10 ҹилддә. Баш редактор Ҹ.Б. Гулијев. VI ҹилд. сәһ. 587
- Şahverdiyev A.B. Azərbaycan mətbuatı tarixi. "Təhsil" nəşriyyatı, 2006 - 248 səh.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mirat jurnali az ebced مرات 1910 cu il iyun iyul aylarinda Bakida cixmis Azerbaycan satira jurnali Mirataz ebced مرات Mirat jurnalinin 3 iyul 1910 cu il tarixli 3 cu nomresiBas redaktor Eliabbas TagizadeNov satirik jurnalTesis tarixi 19 iyun 1910Nesrini dayandirib 17 iyul 1910Qerargah Baki Rusiya imperiyasiDil Azerbaycan diliTarixi Molla Nesreddin edebi mektebinin tesiri ile yaradilan bir nece satirik jurnal nesr olunurdu ki onlardan biri de Mirat idi Mirat gulgu mecmuesi olub 1910 cu ilin iyun ayinin 19 dan etibaren Bakida nesr olunmaga baslamisdir Jurnalin redaktoru Eliabbas Tagizade idi M B Memmedzadenin Azerbaycan turk metbuati kitabinda Mirat in yalniz bir sayinin isiq uzu gorduyu qeyd olunsa da eslinde bu satirik jurnalin 5 nomresi isiq uzu gormusdu Asagidaki iki misrani oz fealiyyet prinsipi kimi secen Mirat heyatda bas verenlere laqeyd qalmayacagini dogrunu yazacagini musahide olunan noqsanlari keskin tenqid etmeyi oxucalara ved edirdi Bu misralarda jurnalin heqiqetenden yazacagindan tenqid olunacaq adamlarin jurnal sehifelerinde oz suretlerini guzgude gordukleri kimi goreceyinden xeber verirdi Jurnalin butun nomrelerinde epiqraf olaraq asagidaki iki misra seir verilirdi Deme rusvay edecek aleme Mirat meni Oldugun suret ile gosterecek xelqe seni Eslinde ise jurnalin muellifleri heyat heqiqetlerine sadiq qalmirdilar Beha Seid kimi murtece fikirli yazicilar bu jurnaldan istifade edib Azerbaycan xalqina Azerbaycan yazicilarina bohtanlar yagdirirdilar Movzusu Mirat in hec de butun materiallari bele deyildi Jurnalda Molla Nesreddin in tenqid usullarindan da istifade edilirdi Bu usullar kinaye muqayise dolayi yolla tenqid sozu ters menada demek moterize icinde bezi tutarli faktlari vermek ve s idi Jurnalin birinci nomresinin bas meqalesine nezer salsaq bunlari aydin gorerik Mirat cilar jurnalin ilk sayinda qarsilarina ele bir ciddi sed qoymadiqlarini aciqlayaraq yazirdilar Tezelikce movqeyi intisare qoyulan her bir qezete ve mecmuenin birinci nomresinde idare terefinden bir bas meqale yazmaq lazim gelir Amma biz xilaf qanun olaraq mecmuemizde bas meqale yazmadiq Sonraki cumleleri oxuduqca jurnalin meqsedi aydin olur Jurnal ona gore bas meqale yazmaq istemir ki bas meqale yazsa gerek mesleyini gostere mesleyini de gosterende redaktorla oxucular munaqise yaratmaga baslayirlar Jurnal oxucusunu inandirmaga calisir ki onun hec bir mesleki yoxdur Ele bu sozlerden jurnalin mesleki mueyyen derecede aydinlasir FealiyyetiJurnalin sehifelerinde esas felyetonlar Qehqehe basligi altinda verilirdi Birinci nomredeki felyetonda xalqin maariflenmesi qaygisina qalmayanlar tenqid olunurdu Ikinci saydaki felyetonda ise Serq olkelerinin mustemleke zulmu altinda yasamasi satirik yolla oxuculara catdirilirdi Satirik seirler Edebiyyat basligi altinda verilirdi ve bu seirlerden Molla Nesreddin cilerin uslublari aciq aydin sezilirdi Bu seirlerin bir qismi bedii cehetden zeif olsa da dovrun bir sira noqsanlarini oxuculara catdirirdi Daimi sobelerden biri Badkube idi Burada yerli xronika satirik uslubda Molla Nesreddin e oxsar terzde verilirdi KarikaturalarJurnalin karikaturalarinda hem beynelxalq hadiseler hem de yerli ehvalatlar eks etdirilirdi Birinci nomrenin uz qabiginda verilen Dunya sehnesinde adli karikaturada beynelxalq alemdeki veziyyet eks olunur sir quzunu parcalayir canavar toyugu yeyir efi ilan agaca sarilib dovsani bogur seklin sol terefinden bir horumceyin tor tutdugu gosterilir Jurnal sanki bu karikatura vasitesile demek isteyir ki dunyadaki quvvetli dovletler zeif dovletleri didib parcalamaga baslamislar Belelikle muharibe toru yaranmisdir Bu tor genislene biler Jurnalin 5 ci nomresinde verilen karikaturada ingilisin Misir heykelinin uzerine mindiyi gosterilmisdir Yerli movzuda cekilmis karikaturadan birinde mesedi ile ziyalinin sureti eks etdirilirilmisdir Jurnalin baglanmasiJurnalin cemi 5 nomresi cixmisdir 17 iyul 1910 cu il tarixli 5 ci nomredeki melumatda deyilir ki jurnalin nesrinde tetil olunduguna gore sonraki davami qeyri mumkundur Hemcinin baxRehber jurnal Molla Nesreddin jurnal Kelniyyet jurnal Ari jurnal MenbeN N Zeynalov Azerbaycan metbuat tarixi I hisse Baki 1973 ADU nun nesriyyati Veliyev Akif Abdulezim oglu Asirli Azerbaycan metbuati tarixi 1875 1920 Baki Elm ve Tehsil 2009 172 sehIstinadlarMIRAT Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹilddә Bash redaktor Ҹ B Guliјev VI ҹild sәһ 587 Sahverdiyev A B Azerbaycan metbuati tarixi Tehsil nesriyyati 2006 248 seh