Satira (lat. satira) — müəllifin hadisə və adamlara gülüş və qınaq yaradan münasibətinin daha sərt obrazıdır. Bədii gülüşün bir növüdür.
Satiranın yumordan fərqi onun açıq tənqid, rəqib və düşmən sözü kimi deyilə bilməsi, öz obyektini ifşa niyyəti daşımasıdır. Satirik obraz sosial məzmun daşıyır, yazıçının siyasi və əxlaqi, dini əqidəsinin əks qütbünü göstərən bir obraz olur. Satirik obraz romanda bir və ya bir neçə surət də, bütün bir hekayə də, dramda personaj da, şeirlə yazılmış əsər də olur.
Satiraya ən gözəl misal S.Ə.Şirvanini " Köpəyə ehsan" şeiri sayıla bilər. Harınlamış bəy öz sevimli itini kənd qəbiristanında basdırır. Kənd camaatı narazılıqla mollaya müraciət edir. Bəy mollanın ağzını yummaq üçün ona bir toğlu göndərir. Tamahkar molla toğlunu görən kimi fikrini dəyişib deyir:
İt demə, ol dəxi bizim birimiz!
Belə ölmüşlərə fəda dirimiz!
Seyid Əzim mollanın öz dili ilə onun əqidəsinin və rəyinin alına və satıla bildiyini göstərir. Satiradan ədəbi və ictimai mübarizələrdə geniş istifadə edilməsi onun ciddi sosial məzmun daşımasına səbəb olmuşdur. Məsələn, XIX–XX əsrlərdə Azərbaycan maarifçiləri mürtəce ruhaniyyəti, feodal dərəbəyiliyini, maarif və məktəbin düşmənlərini, cəhaləti satirik əsərlər – şeir, felyeton, hekayə və s. formada tənqid etmişlər. Ona görə XIX əsr Azərbaycan satirik ədəbiyyatının qızıl dövrü sayılır. Q.B.Zakir, S.Ə.Şirvani, M.Ə.Sabir satirik poeziyanın böyük ustaları olmuşlar.
İstinadlar
- "Əliyev R. Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Bakı:Mütərcim, 2008. s. 259" (PDF). 2021-06-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2014-11-08.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Satira lat satira muellifin hadise ve adamlara gulus ve qinaq yaradan munasibetinin daha sert obrazidir Bedii gulusun bir novudur Satiranin yumordan ferqi onun aciq tenqid reqib ve dusmen sozu kimi deyile bilmesi oz obyektini ifsa niyyeti dasimasidir Satirik obraz sosial mezmun dasiyir yazicinin siyasi ve exlaqi dini eqidesinin eks qutbunu gosteren bir obraz olur Satirik obraz romanda bir ve ya bir nece suret de butun bir hekaye de dramda personaj da seirle yazilmis eser de olur Satiraya en gozel misal S E Sirvanini Kopeye ehsan seiri sayila biler Harinlamis bey oz sevimli itini kend qebiristaninda basdirir Kend camaati naraziliqla mollaya muraciet edir Bey mollanin agzini yummaq ucun ona bir toglu gonderir Tamahkar molla toglunu goren kimi fikrini deyisib deyir It deme ol dexi bizim birimiz Bele olmuslere feda dirimiz Seyid Ezim mollanin oz dili ile onun eqidesinin ve reyinin alina ve satila bildiyini gosterir Satiradan edebi ve ictimai mubarizelerde genis istifade edilmesi onun ciddi sosial mezmun dasimasina sebeb olmusdur Meselen XIX XX esrlerde Azerbaycan maarifcileri murtece ruhaniyyeti feodal derebeyiliyini maarif ve mektebin dusmenlerini cehaleti satirik eserler seir felyeton hekaye ve s formada tenqid etmisler Ona gore XIX esr Azerbaycan satirik edebiyyatinin qizil dovru sayilir Q B Zakir S E Sirvani M E Sabir satirik poeziyanin boyuk ustalari olmuslar Istinadlar Eliyev R Edebiyyat nezeriyyesi Baki Mutercim 2008 s 259 PDF 2021 06 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2014 11 08 Hemcinin baxYumor Hecv Ironiya