Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bosniya böhranı — 8 oktyabr 1908-ci ildə Avstriya-Macarıstan imperiyasının rəsmi olaraq Bosniya-Herseqovinanı ilhaq etməsilə meydana çıxan beynəlxalq böhrandır. Bəhs edilən dövrdə Bosniya-Herseqovina ərazisi Osmanlı imperiyası tabeliyində idi. 1908-ci ilin oktyabrın 3-də Avstriya-Macarıstanın Parisdəki səfiri Fransanın prezidentinə məktub göndərdi. Məktubda deyilirdi ki, Avstriya-Macarıstan Bosniyanı ilhaq etməyə hazırlaşır və Rusiya, Almaniya və İtaliya Bosniyanın ilhaqına etiraz etmir. 1908-ci ilin oktyabrın 5-də Avstriya-Macarıstanın imperatoru Bosniyanın ilhaq edilməsi haqqında fərman imzaladı. Oktaybrın 6-da Avstriya-Macarıstan hökuməti qismən səfərbərlik elan etdi. Almaniya Avstriyanın hərəkətinə etiraz etmədi. İtaliya isə Avstriya-Macarıstana narazılığını bildirdi. Fransa hökuməti bildirdi ki, Avstriya-Macarıstanın Bosniyanı ilhaq etmək haqqında qərarına hörmətlə yanaşır.
Dövlətlərin münasibəti
Fransa
Fransa çalışırdı ki, Almaniya ona güzəşt etsin.1908-ci il oktyabrın 8-də Rusiya hökuməti bildirdi ki, Avstriya-Macarıstanın aksiyası Berlin müqaviləsinə ziddir və həmin müqaviləni imzalamış dövlətlərin iştirakı ilə müzakirə edilməlidir.
Rusiya
1908-ci il oktyabrın 8-də Rusiya hökuməti bildirdi ki, Avstriya-Macarıstanın aksiyası Berlin müqaviləsinə (1878) ziddir və həmin müqaviləni imzalamış dövlətlərin iştirakı ilə müzakirə edilməlidir. Oktyabrın 9-da Rusiyanın xarici işlər naziri Londona gəldi. İngiltərə hökuməti bildirmişdi ki, Bosniyanın Avstriya-Macarıstan tərəfindən ilhaqını tanımayacaq. İngiltərə hökuməti Rusiyanın beynəlxalq konfrans keçirmək təklifi ilə razılaşdı.
Osmanlı
Bosniyanın ilhaqı ilə bağlı Osmanlı Avstirya-Macarıstana öz etirazını bildirdi. Antanta ölkələri bildirdi ki , onlar Osmanlını medafiə edir. Avstriya-Macarıstan Osmanlıya qarşı mübarizə də Bolqarıstana kömək edirdi.1909-cu ilin yanvar ayının 11-də Avstriya-Macarıstan Bolqarıstana hərbi saziş imzalamağı təklif etdi. Saziş layihəsinə görə Avstriya-Serbiya müharibəsi zamanı Bolqarıstan, Osmanlı-Bolqarıstan müharibəsi zamanı Avstriya bitərəf qalmallı idi. Tərəflərdən birinin eyni vaxtda iki dövlətlə müharibəsi zamanı digər tərəf ona hərbi yardım göstərməli idi. Avstriya-Macarıstan çalışırdı ki, Osmanlı Bosniyanın ilhaqı ilə barışsın və Antanta ölkələri ilə əməkdaşlıq etsin. Digər tərəfdən Osmanlı dövləti də səbəbilə ilhaqı rəsmi olaraq tanımasa da qəbul etmək məcburiyyətində qaldı.
Serbiya və Çernoqoriya
Serbiya ve Çernoqoriya Avstriyanın Bosniyanı ilhaq etməsinə öz narazılığını bildirdi. Serbiyada Avstriya əleyhinə nümayişlər keçirildi . Çernoqoriyada isə elan edildi. Rusiya hökuməti Serbiyaya ehtiyatlı olmağı və Avstriya ilə ziddiyyətləri kəskinləşdirməməyi tövsiyə etdi. Rusiya Yaponiya ilə müharibədən sonra hələ hərbi potensialını bərpa etməmişdi və Serbiyaya hərbi yardım etmek imkanı məhdud idi. İngiltərə hökuməti bildirdi ki, Serbiyaya diplomatik yardım edəcak. Osmanlı hökuməti Serbiyanın ittifaq yaratmaq təkliflərini qəbul etmədi. 1908-ci ilin noyabrında Avstriya-Macarıstan bildirdi ki, Bosniya məsələsinin beynəlxalq konfransda müzakirə edilməsinə razı deyil və bu məsələ Avstriya ilə Osmanlı arasında yolu ilə həll edilməlidir.
Almaniya
Almaniya Avstriya-Macarıstanı müdafiə edirdi. Almaniya hökuməti bildirdi ki, Rusiyanı beynəlxalq aləmdə uğursuzluqları İngiltərəyə meyl etməsinin nəticəsidir. Almaniyanın əsas məqsədi Rusiyanı Antantadan ayrımaq idi. 1909-cu ilin yanvarında Almaniya bildirdi ki, Avstriya ilə Serbiya arasındakı münaqişəyə Rusiyanın müdaxiləsi zamanı Avstriyaya hərbi yardım edəcək.
İstinadlar
- "Protocol between Austria-Hungary and Turkey". The American Journal of International Law. 3 (4), s. 286–89. 1909.
- "Beynəlxalq münasibətlər tarixi" (PDF). 2022-03-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-09-14.
- Albertini, Luigi (2005). The Origins of the War of 1914, volume I. New York: Enigma Books
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bosniya bohrani 8 oktyabr 1908 ci ilde Avstriya Macaristan imperiyasinin resmi olaraq Bosniya Herseqovinani ilhaq etmesile meydana cixan beynelxalq bohrandir Behs edilen dovrde Bosniya Herseqovina erazisi Osmanli imperiyasi tabeliyinde idi 1908 ci ilin oktyabrin 3 de Avstriya Macaristanin Parisdeki sefiri Fransanin prezidentine mektub gonderdi Mektubda deyilirdi ki Avstriya Macaristan Bosniyani ilhaq etmeye hazirlasir ve Rusiya Almaniya ve Italiya Bosniyanin ilhaqina etiraz etmir 1908 ci ilin oktyabrin 5 de Avstriya Macaristanin imperatoru Bosniyanin ilhaq edilmesi haqqinda ferman imzaladi Oktaybrin 6 da Avstriya Macaristan hokumeti qismen seferberlik elan etdi Almaniya Avstriyanin hereketine etiraz etmedi Italiya ise Avstriya Macaristana naraziligini bildirdi Fransa hokumeti bildirdi ki Avstriya Macaristanin Bosniyani ilhaq etmek haqqinda qerarina hormetle yanasir 18 oktyabr 1908 ci ilde Le Petit jurnali ozunun uz qabiginda Bosniya krizinden behs eden sekil yayimlayir Sekilde I Ferdinand Bolqar carligini Avstriya Macaristan imperatoru I Frans Iosif Bosniya Herseqovinani ele kecirirmis kimi II Ebdulhemidi ise Bosniya Herseqovinani axtarirmis kimi tesvir etmisler Dovletlerin munasibetiFransa Fransa calisirdi ki Almaniya ona guzest etsin 1908 ci il oktyabrin 8 de Rusiya hokumeti bildirdi ki Avstriya Macaristanin aksiyasi Berlin muqavilesine ziddir ve hemin muqavileni imzalamis dovletlerin istiraki ile muzakire edilmelidir Rusiya 1908 ci il oktyabrin 8 de Rusiya hokumeti bildirdi ki Avstriya Macaristanin aksiyasi Berlin muqavilesine 1878 ziddir ve hemin muqavileni imzalamis dovletlerin istiraki ile muzakire edilmelidir Oktyabrin 9 da Rusiyanin xarici isler naziri Londona geldi Ingiltere hokumeti bildirmisdi ki Bosniyanin Avstriya Macaristan terefinden ilhaqini tanimayacaq Ingiltere hokumeti Rusiyanin beynelxalq konfrans kecirmek teklifi ile razilasdi Osmanli Bosniyanin ilhaqi ile bagli Osmanli Avstirya Macaristana oz etirazini bildirdi Antanta olkeleri bildirdi ki onlar Osmanlini medafie edir Avstriya Macaristan Osmanliya qarsi mubarize de Bolqaristana komek edirdi 1909 cu ilin yanvar ayinin 11 de Avstriya Macaristan Bolqaristana herbi sazis imzalamagi teklif etdi Sazis layihesine gore Avstriya Serbiya muharibesi zamani Bolqaristan Osmanli Bolqaristan muharibesi zamani Avstriya biteref qalmalli idi Tereflerden birinin eyni vaxtda iki dovletle muharibesi zamani diger teref ona herbi yardim gostermeli idi Avstriya Macaristan calisirdi ki Osmanli Bosniyanin ilhaqi ile barissin ve Antanta olkeleri ile emekdasliq etsin Diger terefden Osmanli dovleti de sebebile ilhaqi resmi olaraq tanimasa da qebul etmek mecburiyyetinde qaldi Serbiya ve Cernoqoriya Serbiya ve Cernoqoriya Avstriyanin Bosniyani ilhaq etmesine oz naraziligini bildirdi Serbiyada Avstriya eleyhine numayisler kecirildi Cernoqoriyada ise elan edildi Rusiya hokumeti Serbiyaya ehtiyatli olmagi ve Avstriya ile ziddiyyetleri keskinlesdirmemeyi tovsiye etdi Rusiya Yaponiya ile muharibeden sonra hele herbi potensialini berpa etmemisdi ve Serbiyaya herbi yardim etmek imkani mehdud idi Ingiltere hokumeti bildirdi ki Serbiyaya diplomatik yardim edecak Osmanli hokumeti Serbiyanin ittifaq yaratmaq tekliflerini qebul etmedi 1908 ci ilin noyabrinda Avstriya Macaristan bildirdi ki Bosniya meselesinin beynelxalq konfransda muzakire edilmesine razi deyil ve bu mesele Avstriya ile Osmanli arasinda yolu ile hell edilmelidir Almaniya Almaniya Avstriya Macaristani mudafie edirdi Almaniya hokumeti bildirdi ki Rusiyani beynelxalq alemde ugursuzluqlari Ingiltereye meyl etmesinin neticesidir Almaniyanin esas meqsedi Rusiyani Antantadan ayrimaq idi 1909 cu ilin yanvarinda Almaniya bildirdi ki Avstriya ile Serbiya arasindaki munaqiseye Rusiyanin mudaxilesi zamani Avstriyaya herbi yardim edecek Istinadlar Protocol between Austria Hungary and Turkey The American Journal of International Law 3 4 s 286 89 1909 Beynelxalq munasibetler tarixi PDF 2022 03 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 09 14 Albertini Luigi 2005 The Origins of the War of 1914 volume I New York Enigma Books