Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hialin qığırdaq (lat. cartilago hyalinis) — qığırdaq toxumasının bir növü. Proteoqlikanlarla zəngin olan homojen əsas maddənin tərkibinə görə sıx, elastik, şüşəvaridir. Hialin qığırdaq oynaq və qabırğa qığırdaqlarını, həmçinin burun, qırtlaq, uzun boru sümüklərinin epifizini, nəfəs borusu və bronxların qığırdaqlarını təşkil edir.
| Hialin qığırdaq | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Strukturu
Hialin qığırdaq insan bədənində ən çox yayılmış qığırdaq növüdür. O, ilk növbədə iki tip kollagen və proteoqlikanlardan ibarətdir. Hialin qığırdaq nəfəs borusu, burun, epifiz, döş sümüyü və qabırğalarda yerləşir.
Hialin qığırdaq perixondrium kimi tanınan lifli membranla örtülür. Qığırdaqın əsas hüceyrələri lifli toxuma, proteoqlikanlar və qlikozaminoqlikanlar matrisində olan xondrositlərdir.
Qığırdaqda limfa düyünləri və ya qan damarları olmadığı üçün qida maddələri də daxil olmaqla həll olunan maddələrin hərəkəti bitişik toxumalara bitişik maye bölmələrində diffuziya yolu ilə baş verir. Qığırdaq strukturlara müəyyən, lakin elastik bir forma verir, belə strukturları və oynaqları güclü edir, lakin məhdud hərəkətlilik və elastikliklə. Qığırdaqda sinir yoxdur. Hialin qığırdaq müvəqqəti embrional skelet əmələ gətirir və bu skelet tədricən sümüklə əvəzlənir.
Mikroanatomiyası
Hialin qığırdaq kəsiyini mikroskop altında baxanda məlum olur ki, o, dənəvər, vahid matrisdə iki və ya daha çox qrup halında yerləşən dəyirmi və ya küt bucaqlı xondrositlərdən ibarətdir. İki və ya daha çox qrup halında düzüldükdə, xondrositlər bir-birinə toxunduqları yerlərdə yuvarlaqlaşdırılmış, lakin adətən düz konturlara malikdir və ətrafın qalan hissəsində yuvarlaqlaşdırılır.
Onlar nazik bir-birinə qarışan iplərlə şəffaf protoplazmadan ibarətdir, bəzən kiçik qranullar da olur. Qığırfaqların içərisində müntəzəm nüvədaxili şəbəkəsi olan bir və ya iki dairəvi nüvə var. Hüceyrələr qığırdaq lakunaları adlanan matrisin boşluqlarında yerləşir. Bu boşluqlar əslində toxumanın rənglənməsi və müayinə üçün qoyulması zamanı hüceyrələrin kiçilməsi nəticəsində əmələ gələn boşluqlardır. İzogen hüceyrə qrupları arasındakı ərazilərarası boşluq nisbətən daha çox kollagen lifləri ehtiva edir ki, bu da onun formasını saxlamağa imkan verir, faktiki hüceyrələr kiçilir və lakunalar yaradır. Hər bir boşluq adətən bir hüceyrə tərəfindən tutulur, lakin mitoz bölünmə zamanı iki, dörd və hətta səkkiz hüceyrə ola bilər.
Oynaq qığırdaqları
Oynaq qığırdaqları sümüklərin oynaq səthlərində olan hialin qığırdaqdır və sinovial oynaqların oynaq boşluğunun içərisində yerləşir, sinovial membranın yaratdığı sinovial maye ilə yuyulur və boşluğun divarlarını əhatə edir.
Orqanizmin ömrü boyu anabolik faktorlar və katabolik amillər ümumiyyətlə tarazlıqda olur, lakin orqanizm yaşlandıqca katabolizm üstünlük təşkil edir və qığırdaq parçalanmağa başlayır. Oynaq qığırdaqının biokimyəvi parçalanması osteoartrozla nəticələnir.
Oynaq qığırdaqlarının saxlanması anabolik (qığırdaq əmələ gətirən) və katabolik (qığırdaqları deqradasiya edən faktorlar) tarazlığı əsasında sümüyün saxlanmasına bənzər şəkildə idarə olunur.
Əlavə şəkillər
-
![image]()
Sümük, artikulyar qığırdaq və oynaq diski ilə sinovial birləşmə göstərilir. -
![image]()
Dirsək eklemi. Dərin parçalanma. Ön görünüş.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2018-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-24.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532964/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557576/
- Sophia Fox AJ, Bedi A, Rodeo SA. "The basic science of articular cartilage: structure, composition, and function". Sports Health. 1 (6). November 2009: 461–8. doi:10.1177/1941738109350438. PMC 3445147. PMID 23015907.
- Zhao, Feng; Bautista, Catherine A.; Park, Hee Jun; Mazur, Courtney M.; Aaron, Roy K.; Bilgen, Bahar. "Effects of Chondroitinase ABC-Mediated Proteoglycan Digestion on Decellularization and Recellularization of Articular Cartilage". PLOS ONE. 11 (7). 2016: e0158976. Bibcode:2016PLoSO..1158976B. doi:10.1371/journal.pone.0158976. ISSN 1932-6203. PMC 4938233. PMID 27391810.
-"The work is made available under the Creative Commons CC0 public domain dedication." - Davidson, David; Blanc, Antoine; Filion, Dominic; Wang, Huifen; Plut, Paul; Pfeffer, Gerald; Buschmann, Michael D.; Henderson, Janet E. "Fibroblast growth factor (FGF) 18 signals through FGF receptor 3 to promote chondrogenesis". The Journal of Biological Chemistry. 280 (21). 2005-05-27: 20509–20515. doi:10.1074/jbc.M410148200. ISSN 0021-9258. PMID 15781473.
- Takahata, Yoshifumi; Hagino, Hiromasa; Kimura, Ayaka; Urushizaki, Mitsuki; Yamamoto, Shiori; Wakamori, Kanta; Murakami, Tomohiko; Hata, Kenji; Nishimura, Riko. "Regulatory Mechanisms of Prg4 and Gdf5 Expression in Articular Cartilage and Functions in Osteoarthritis". International Journal of Molecular Sciences. 23 (9). 2022-04-23: 4672. doi:10.3390/ijms23094672. ISSN 1422-0067. PMC 9105027 (#bad_pmc). PMID 35563063 (#bad_pmid).
- Alvaro-Gracia, J. M. "Licofelone--clinical update on a novel LOX/COX inhibitor for the treatment of osteoarthritis". Rheumatology. 43 (Suppl 1). February 2004: i21–25. doi:10.1093/rheumatology/keh105. ISSN 1462-0324. PMID 14752172. 2023-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-24.
- Li, Ting; Peng, Jie; Li, Qingqing; Shu, Yuan; Zhu, Peijun; Hao, Liang. "The Mechanism and Role of ADAMTS Protein Family in Osteoarthritis". Biomolecules. 12 (7). 2022-07-08: 959. doi:10.3390/biom12070959. ISSN 2218-273X. PMC 9313267 (#bad_pmc). PMID 35883515 (#bad_pmid).
- Maeda, Kazuhiro; Kobayashi, Yasuhiro; Koide, Masanori; Uehara, Shunsuke; Okamoto, Masanori; Ishihara, Akihiro; Kayama, Tomohiro; Saito, Mitsuru; Marumo, Keishi. "The Regulation of Bone Metabolism and Disorders by Wnt Signaling". International Journal of Molecular Sciences. 20 (22). 2019-11-06: 5525. doi:10.3390/ijms20225525. ISSN 1422-0067. PMC 6888566. PMID 31698687.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hialin qigirdaq lat cartilago hyalinis qigirdaq toxumasinin bir novu Proteoqlikanlarla zengin olan homojen esas maddenin terkibine gore six elastik susevaridir Hialin qigirdaq oynaq ve qabirga qigirdaqlarini hemcinin burun qirtlaq uzun boru sumuklerinin epifizini nefes borusu ve bronxlarin qigirdaqlarini teskil edir Hialin qigirdaq Vikianbarda elaqeli mediafayllarStrukturuHialin qigirdaq insan bedeninde en cox yayilmis qigirdaq novudur O ilk novbede iki tip kollagen ve proteoqlikanlardan ibaretdir Hialin qigirdaq nefes borusu burun epifiz dos sumuyu ve qabirgalarda yerlesir Hialin qigirdaq perixondrium kimi taninan lifli membranla ortulur Qigirdaqin esas huceyreleri lifli toxuma proteoqlikanlar ve qlikozaminoqlikanlar matrisinde olan xondrositlerdir Qigirdaqda limfa duyunleri ve ya qan damarlari olmadigi ucun qida maddeleri de daxil olmaqla hell olunan maddelerin hereketi bitisik toxumalara bitisik maye bolmelerinde diffuziya yolu ile bas verir Qigirdaq strukturlara mueyyen lakin elastik bir forma verir bele strukturlari ve oynaqlari guclu edir lakin mehdud hereketlilik ve elastiklikle Qigirdaqda sinir yoxdur Hialin qigirdaq muveqqeti embrional skelet emele getirir ve bu skelet tedricen sumukle evezlenir MikroanatomiyasiHialin qigirdaq kesiyini mikroskop altinda baxanda melum olur ki o denever vahid matrisde iki ve ya daha cox qrup halinda yerlesen deyirmi ve ya kut bucaqli xondrositlerden ibaretdir Iki ve ya daha cox qrup halinda duzuldukde xondrositler bir birine toxunduqlari yerlerde yuvarlaqlasdirilmis lakin adeten duz konturlara malikdir ve etrafin qalan hissesinde yuvarlaqlasdirilir Onlar nazik bir birine qarisan iplerle seffaf protoplazmadan ibaretdir bezen kicik qranullar da olur Qigirfaqlarin icerisinde muntezem nuvedaxili sebekesi olan bir ve ya iki dairevi nuve var Huceyreler qigirdaq lakunalari adlanan matrisin bosluqlarinda yerlesir Bu bosluqlar eslinde toxumanin renglenmesi ve muayine ucun qoyulmasi zamani huceyrelerin kicilmesi neticesinde emele gelen bosluqlardir Izogen huceyre qruplari arasindaki erazilerarasi bosluq nisbeten daha cox kollagen lifleri ehtiva edir ki bu da onun formasini saxlamaga imkan verir faktiki huceyreler kicilir ve lakunalar yaradir Her bir bosluq adeten bir huceyre terefinden tutulur lakin mitoz bolunme zamani iki dord ve hetta sekkiz huceyre ola biler Oynaq qigirdaqlariOynaq qigirdaq zonalarinin histologiyasi Oynaq qigirdaqlari sumuklerin oynaq sethlerinde olan hialin qigirdaqdir ve sinovial oynaqlarin oynaq boslugunun icerisinde yerlesir sinovial membranin yaratdigi sinovial maye ile yuyulur ve boslugun divarlarini ehate edir Orqanizmin omru boyu anabolik faktorlar ve katabolik amiller umumiyyetle tarazliqda olur lakin orqanizm yaslandiqca katabolizm ustunluk teskil edir ve qigirdaq parcalanmaga baslayir Oynaq qigirdaqinin biokimyevi parcalanmasi osteoartrozla neticelenir Oynaq qigirdaqlarinin saxlanmasi anabolik qigirdaq emele getiren ve katabolik qigirdaqlari deqradasiya eden faktorlar tarazligi esasinda sumuyun saxlanmasina benzer sekilde idare olunur Elave sekillerSumuk artikulyar qigirdaq ve oynaq diski ile sinovial birlesme gosterilir Dirsek eklemi Derin parcalanma On gorunus Istinadlar Arxivlenmis suret 2018 10 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 24 https www ncbi nlm nih gov books NBK532964 https www ncbi nlm nih gov books NBK557576 Sophia Fox AJ Bedi A Rodeo SA The basic science of articular cartilage structure composition and function Sports Health 1 6 November 2009 461 8 doi 10 1177 1941738109350438 PMC 3445147 PMID 23015907 Zhao Feng Bautista Catherine A Park Hee Jun Mazur Courtney M Aaron Roy K Bilgen Bahar Effects of Chondroitinase ABC Mediated Proteoglycan Digestion on Decellularization and Recellularization of Articular Cartilage PLOS ONE 11 7 2016 e0158976 Bibcode 2016PLoSO 1158976B doi 10 1371 journal pone 0158976 ISSN 1932 6203 PMC 4938233 PMID 27391810 The work is made available under the Creative Commons CC0 public domain dedication Davidson David Blanc Antoine Filion Dominic Wang Huifen Plut Paul Pfeffer Gerald Buschmann Michael D Henderson Janet E Fibroblast growth factor FGF 18 signals through FGF receptor 3 to promote chondrogenesis The Journal of Biological Chemistry 280 21 2005 05 27 20509 20515 doi 10 1074 jbc M410148200 ISSN 0021 9258 PMID 15781473 Takahata Yoshifumi Hagino Hiromasa Kimura Ayaka Urushizaki Mitsuki Yamamoto Shiori Wakamori Kanta Murakami Tomohiko Hata Kenji Nishimura Riko Regulatory Mechanisms of Prg4 and Gdf5 Expression in Articular Cartilage and Functions in Osteoarthritis International Journal of Molecular Sciences 23 9 2022 04 23 4672 doi 10 3390 ijms23094672 ISSN 1422 0067 PMC 9105027 bad pmc PMID 35563063 bad pmid Alvaro Gracia J M Licofelone clinical update on a novel LOX COX inhibitor for the treatment of osteoarthritis Rheumatology 43 Suppl 1 February 2004 i21 25 doi 10 1093 rheumatology keh105 ISSN 1462 0324 PMID 14752172 2023 07 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 24 Li Ting Peng Jie Li Qingqing Shu Yuan Zhu Peijun Hao Liang The Mechanism and Role of ADAMTS Protein Family in Osteoarthritis Biomolecules 12 7 2022 07 08 959 doi 10 3390 biom12070959 ISSN 2218 273X PMC 9313267 bad pmc PMID 35883515 bad pmid Maeda Kazuhiro Kobayashi Yasuhiro Koide Masanori Uehara Shunsuke Okamoto Masanori Ishihara Akihiro Kayama Tomohiro Saito Mitsuru Marumo Keishi The Regulation of Bone Metabolism and Disorders by Wnt Signaling International Journal of Molecular Sciences 20 22 2019 11 06 5525 doi 10 3390 ijms20225525 ISSN 1422 0067 PMC 6888566 PMID 31698687 Xarici kecidlerhttps www bu edu phpbin medlib histology p 03301lba htm