Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Quba döyüşü - 1918-ci ilin may ayında mili qüvvələr ilə bolşeviklər arasında Quba uğrunda baş vermiş döyüş.
| Quba döyüşü | |||
|---|---|---|---|
 Qədim Quba şəhərinin küçələri. | |||
| Tarix | 12 may 1918-ci il | ||
| Nəticəsi | Milli qüvvələrin məğlub olması və qısa müddətlik də olsa Qubanın bolşeviklərin əlinə keçməsi. | ||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
| | |||
Qubanın işğalı
1918-ci ilin may ayının 12-sinə gecə keçən gecə qəzaya soxulan bolşeviklər Həmdulla əfəndi Əfəndizadənin qüvvələrinə qarşı uğur qazana bilmədilər, lakin Əli bəy Zizikskiin qüvvələri Şimi dərəsində xeyli itki verdiyindən qüvvələrini tam formalaşdıra bilməmişdi. Həmin gün saat 6-da Quba-Xaçmaz yolunun 11 verstliyində bolşeviklərin vurduqları qəfil zərbələrə az saylı könüllü döyüşçülər tab gətirməyərək geri çəkilib əsas qüvvələrlə birləşdilər. Dağıstandan Stepan Şaumyana köməyə gələn Qriqori İlliç Popovun komandanlığı altında olan hərbi hissələr bir neçə istiqamətdən Qubaya hücum edib, Əli bəy Zizikskinin döyüşçülərini sıxışdırmağa başladılar. Qüvvələr qeyri-bərabər idi. Əli bəy Zizikski hücumların qarşısını 2 gün alsa da, geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı və may ayının 14-də Quba təkrar Stepan Şaumyanın əsgərlərinin nəzarəti altına keçdi və may ayının 15-də hərbi nazir Korqanyana belə bir teleqram göndərildi:
"Bizim dəstələrimiz Qubanı tutmuşdur. Şəhəri hər tərəfdən mühasirəyə alırıq. Sovet hakimiyyətını bərpa etmek üçün tədbirlər görülür." - Serqo Martıkyan
Rus və ermənilərdən təşkil olunmuş 14-cü batalyonun rota komandiri A. Çurayev qəza komissarı, ona köməkçi Maneyeviç Bakı Xalq Daxili İşlər Komissarlığının məsul müvəkkili, L.D. Qoqoberidze fövqəladə komissar, orduya qərargah rəisi isə Ferberq təyin olundular. A. Çurayev öz əmri ilə erməni hərbi hissələrinin rəisi Davudyanı Quba şəhər komendantı, Vişinskini isə qəza rəisi təyin etdi.
İşğalçılardan hiyləgər gediş
Həmdulla əfəndi Əfəndizadənin həlledici şəxs olduğunu dərk edən Çurayev yüksək vəzifə vermək şərtilə Həmdulla əfəndini öz tərəfinə çəkmək istəyirdi, lakin A. Çurayev may ayının axırlarında Həmdulla əfəndidən belə bir cavab aldı:
Peyğəmbərimizdən buyurulmuşdur: "Həya olmayan yerdə hər cür yalan, fitnə-fəsad baş qaldırar. Doğma yurdumda daş daşımağa da razıyam, ancaq yadellilərin at oynatmağına yox. Şələ-şüləni yığışdırıb Volqa boyundakı xarabana getməyincə silahımı yerə qoyan deyiləm".
Qubanın işğaldan azad edilməsi
Quba işğal olunsa da Həmdulla əfəndi Əfəndizadə və Əli bəy Zizikski müqavimət göstərməyə davam edirdilər. Mayın 28-ində AXC elan olunduqdan sonra Osmanlı ilə imzalanan müttəfiqliq müqviləsi vəziyyəti dəyişdi. İyul ayında Şükrü paşanın komandanlığındakı Osmanlı ordusunun Zaqataladan Dağıstana keçməsi bolşevikləri təşvişə saldı. A.Çurayev bir hərbi hissə ilə Dəvəçiyə gələrək N. Kvaryanı nahiyənin komissarı təyin etməklə yanaşı Dəvəçi-Xırdalan dəmir yolunun mühafizəsi üçün Suqrobov, Kobzev, Zameşayeviçin başçılığı altında Qızılburun stansiyasına bir neçə hərbi hissə göndərdi. Artıq bu vaxt Həmdulla əfəndinin və Əli bəy Zizikskinin dəstələri Şükrü paşanın hərbi hissələri ilə birləşmişdi. İyul ayının axırlarında rus-erməni qüvvələri Qubadan qovuldular.Bakı və Quba qəzası üzrə qubernator təyin edilmiş türk ordusunun qərargah polkovniki Məhəmməd Fəthi bəylə əhalidən maddi-mənəvi yardımını əsirgəməyən Qafqaz cəbhəsi üzrə İslam ordusunun komandanı Nuru Paşa 1918-ci ilin oktyabr ayının əvvəllərində Qubaya gəldi. Nuru Paşanı Əbdürrəhim əfəndi Çələbizadə, Əli bəy Zizikski, Əliabbas bəy Əlibəyov, Həmdulla əfəndi Əfəndizadə və Hatəm ağa Cağarvi müşayiət etmişdilər.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Quba doyusu 1918 ci ilin may ayinda mili quvveler ile bolsevikler arasinda Quba ugrunda bas vermis doyus Quba doyusuQedim Quba seherinin kuceleri Tarix 12 may 1918 ci ilNeticesi Milli quvvelerin meglub olmasi ve qisa muddetlik de olsa Qubanin bolseviklerin eline kecmesi Komandan lar Eli bey Zizikski S Martikyan A Curayev ItkilerMelum deyil Melum deyilQubanin isgali1918 ci ilin may ayinin 12 sine gece kecen gece qezaya soxulan bolsevikler Hemdulla efendi Efendizadenin quvvelerine qarsi ugur qazana bilmediler lakin Eli bey Zizikskiin quvveleri Simi deresinde xeyli itki verdiyinden quvvelerini tam formalasdira bilmemisdi Hemin gun saat 6 da Quba Xacmaz yolunun 11 verstliyinde bolseviklerin vurduqlari qefil zerbelere az sayli konullu doyusculer tab getirmeyerek geri cekilib esas quvvelerle birlesdiler Dagistandan Stepan Saumyana komeye gelen Qriqori Illic Popovun komandanligi altinda olan herbi hisseler bir nece istiqametden Qubaya hucum edib Eli bey Zizikskinin doyusculerini sixisdirmaga basladilar Quvveler qeyri beraber idi Eli bey Zizikski hucumlarin qarsisini 2 gun alsa da geri cekilmek mecburiyyetinde qaldi ve may ayinin 14 de Quba tekrar Stepan Saumyanin esgerlerinin nezareti altina kecdi ve may ayinin 15 de herbi nazir Korqanyana bele bir teleqram gonderildi Bizim destelerimiz Qubani tutmusdur Seheri her terefden muhasireye aliriq Sovet hakimiyyetini berpa etmek ucun tedbirler gorulur Serqo Martikyan Rus ve ermenilerden teskil olunmus 14 cu batalyonun rota komandiri A Curayev qeza komissari ona komekci Maneyevic Baki Xalq Daxili Isler Komissarliginin mesul muvekkili L D Qoqoberidze fovqelade komissar orduya qerargah reisi ise Ferberq teyin olundular A Curayev oz emri ile ermeni herbi hisselerinin reisi Davudyani Quba seher komendanti Visinskini ise qeza reisi teyin etdi Isgalcilardan hiyleger gedis Hemdulla efendi Efendizadenin helledici sexs oldugunu derk eden Curayev yuksek vezife vermek sertile Hemdulla efendini oz terefine cekmek isteyirdi lakin A Curayev may ayinin axirlarinda Hemdulla efendiden bele bir cavab aldi Peygemberimizden buyurulmusdur Heya olmayan yerde her cur yalan fitne fesad bas qaldirar Dogma yurdumda das dasimaga da raziyam ancaq yadellilerin at oynatmagina yox Sele suleni yigisdirib Volqa boyundaki xarabana getmeyince silahimi yere qoyan deyilem Qubanin isgaldan azad edilmesiQuba isgal olunsa da Hemdulla efendi Efendizade ve Eli bey Zizikski muqavimet gostermeye davam edirdiler Mayin 28 inde AXC elan olunduqdan sonra Osmanli ile imzalanan muttefiqliq muqvilesi veziyyeti deyisdi Iyul ayinda Sukru pasanin komandanligindaki Osmanli ordusunun Zaqataladan Dagistana kecmesi bolsevikleri tesvise saldi A Curayev bir herbi hisse ile Deveciye gelerek N Kvaryani nahiyenin komissari teyin etmekle yanasi Deveci Xirdalan demir yolunun muhafizesi ucun Suqrobov Kobzev Zamesayevicin basciligi altinda Qizilburun stansiyasina bir nece herbi hisse gonderdi Artiq bu vaxt Hemdulla efendinin ve Eli bey Zizikskinin desteleri Sukru pasanin herbi hisseleri ile birlesmisdi Iyul ayinin axirlarinda rus ermeni quvveleri Qubadan qovuldular Baki ve Quba qezasi uzre qubernator teyin edilmis turk ordusunun qerargah polkovniki Mehemmed Fethi beyle ehaliden maddi menevi yardimini esirgemeyen Qafqaz cebhesi uzre Islam ordusunun komandani Nuru Pasa 1918 ci ilin oktyabr ayinin evvellerinde Qubaya geldi Nuru Pasani Ebdurrehim efendi Celebizade Eli bey Zizikski Eliabbas bey Elibeyov Hemdulla efendi Efendizade ve Hatem aga Cagarvi musayiet etmisdiler IstinadlarDunyamali Kerim Bir soyun taleyi az Baki Mutercim 2003 143 Dunyamali Kerim Bir soyun taleyi az Baki Mutercim 2003 144 Dunyamali Kerim Bir soyun taleyi az Baki Mutercim 2003 147