Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Həsən Əli Yücəl (türk. Hasan Âli Yücel; 17 dekabr 1897, Konstantinopol – 26 fevral 1961, İstanbul) — Türkiyə fəlsəfə müəllimi, yazıçı və ədəbi tərcüməçi. Yücəl 1938-1946-cı illərdə Türkiyə Milli Təhsil Naziri vəzifəsini tutmuşdur. Dünyada və Türkiyədə daha çox Türkiyə təhsil sistemində etdiyi islahatlarla tanınır, xüsusilə Kənd İnstitutlarının qurucusu kimi yadda qalmışdır. Türkiyə şairi Can Yücəlin atasıdır. 1997-ci ildə UNESCO Həsən Əli Yücəlin anadan olmasının yüz illiyini qeyd etmişdir.
| Həsən Əli Yücəl | |
|---|---|
| türk. Hasan Âli Yücel | |
 | |
 | |
| 28 dekabr 1938 – 5 avqust 1946 | |
| Əvvəlki | Saffet Arıkan |
| Sonrakı | Rəşad Şəmsəddin Sirər |
| |
| 1935 – 1946 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 17 dekabr 1897 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 fevral 1961 (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | türk |
| Vətəndaşlığı |  Türkiyə |
| Partiya | |
| Təhsili | Vəfa liseyi |
| İxtisası | Dövlət qulluqçusu, fəlsəfə müəllimi |
| Fəaliyyəti | şair, tərcüməçi, siyasətçi, yazıçı |
| Uşağı | |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Həsən Əli Yücəl 17 dekabr 1897-ci ildə İstanbulda anadan olub. O, ata tərəfdən poçt naziri Göreleli Həsən Əli Əfəndinin, ana tərəfdən isə dəniz polkovniki Yaponiya sularında batan "Ertuğrul Freqatının" kapitanı Əli bəyin nəvəsidir. Atası Əli Rıza bəy, anası Neyyire Hanımdır. Həsən Əlinin ailəsi sonradan çətin maddi vəziyyətə düşdü və bütün dəyərli əmlaklarını satmaq məcburiyyətində qaldı. Dörd yaşında Həsən Əli Lalədə məktəbə getməyə başladı və iki il sonra ailəsi İstanbulun Gümüşsuyu bölgəsinə köçdü. 1906-cı ildə 1911-ci ildə "yaxşı qiymətlərlə" bitirdiyi Mekteb-ya Osmani məktəbinə daxil oldu. Sonra təqribən müasir gimnaziya tələblərinə cavab verən Vefa İdadisinə (Litseyinə) girdi.
1913-cü ildə Yücəl təhsilini yarımşıq qoymaq məcburiyyətində qaldı və Birinci Dünya müharibəsi başlaması səbəbindən Osmanlı ordusuna çağırıldı. Ardıcıl olaraq Osmanlı ordusunun kiçik leytenant və leytenant rütbələrini daşıyırdı. Həsən Əli Yücəl 1918-ci ilin sonunda ordudan tərxis olundu, bundan sonra paytaxtın "Elmlər Evi"ndə hüquq təhsili almağa başladı (Darülfünun; təxminən bir Avropa universitetinə uyğundur). Lakin daha sonra ədəbi tənqid ixtisasına keçdi. Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsi illərində, oxuduğu müddətlə birlikdə "Akşam" qəzetində jurnalist olaraq çalışdı.
Təhsilini bitirdikdən sonra Refik xanımla evləndi və 1922-ci ilin sonlarından etibarən İzmirdəki pedaqoji məktəbdə türk dili və ədəbiyyatı müəllimliyinə başladı. Bir müddət sonra gənc ailə İstanbula qayıtdı.
Yücəl Kulidəki ən qədim Türkiyə Hərbi Məktəbində ədəbiyyat müəllimi olaraq çalışmağa başladı. Daha sonra oğlanlar üçün orta məktəbdə fəlsəfədən dərs verdi. 1926-cı ildə onun əkiz övladları oldu. Bu uşaqlardan biri gələcək türk şairi Can Yücel idi. 1936-cı ildə ailədə daha bir uşaq anadan oldu.
1927-ci ildə Həsən Əli Yücel yeni yaradılan Türk Cümhuriyyəti Təhsil Nazirliyində bölgə müfəttişi vəzifəsinə təyin olundu. Nazirlikdə bir neçə dəfə vəzifədə yüksəldi və 1930-cu ildə nazirlik tərəfindən Paris və Londona göndərildi.
Daha sonra İzmirdə üç aylıq Türkiyə müfətişliyi ezamiyyətində ilk tanış olduğu Mustafa Kamal Atatürkün tərəfdarı oldu. 1930-cu illərdə Yecəl ayrıca üç kitab nəşr etdirdi. Bunlar Göte (Göte: Bir Dehanın Romanı), Mövlana Cəlaləddin Rumi haqda (Mevlana’nın Rubaileri) və Türkiyə ədəbiyyatı barədə (Türk Edebiyatı'na Toplu Bakış) kitablar müəllifi oldu.
1932-ci ildə Yücel Ankarada "Ankara Qazi Eğitim Enstitüsü" təşkil etdi. 1934-cü ildə siyasətlə maraqlanmağa başladı. O, İzmirdən Türkiyə Böyük Millət Məclisinə üzv seçildi.
Nazir kürsüsündə
Həsən Əli Yücəlin fəaliyyəti diqqətdən kənar qalmadı. Belə ki, 1938-ci ilin sonunda höküməti təşkil edən Cəlal Bayar Həsən Əliyə təhsil naziri portfelini təklif etdi. 17 aprel 1940-cı ildə onun rəhbərliyi altında Kənd İnstitutlarının təşkili haqqında qanun hazırlandı və qəbul edildi. Nazir çalışdığı müddətdə Türkiyədə ilk ensiklopediya nəşr olundu, Dövlət Konservatoriyası açıldı (20 may 1940) və böyük səyləri nəticəsində Türkiyə UNESCO-ya üzv oldu.
1946-cı ilin avqust ayında yeddi il beş aylıq vəzifəsindən sonra Təhsil Naziri vəzifəsindən istefa etdi və jurnalistika işinə qayıtdı. 26 fevral 1961-ci ildə Həsən Əli Yücəl, professor Tevfik Sağlamı ziyarət edərkən infarktdan vəfat etdi. Ankarada Cebeci Əsri Qəbiristanlığında dəfn edildi.
Xatirəsi
Oğlu şair Can Yücəl atası üçün "Atamı həyatda ən çox sevdim" adlı şeir yazmışdır.
1997-ci ildə UNESCO, Həsən Əli Yücəlin anadan olmasının yüz illiyini qeyd etdi.
Ailəsi
Oğlu - Can Yücel (Can Yücel, məşhur ləqəbi Papa Can; 1926-1999), XX əsrdə Türkiyənin ən məşhur şairlərindən biri və eyni zamanda jurnalist və tərcüməçi. Sözlərinin dili sərt, açıq və sadə idi: əsərlərində tez-tez ədəbsiz sözlərdən istifadə edirdi. Can Ankara Universitetinin Dil və Tarix Fakültəsində təhsil almışdır. Universitetdə solçu marksist ideologiyasının təsirinə düşəndə bu fikirləri bölüşməyən atası onu Londona göndərdi və gənc şair Kembric Universitetinə daxil olmuşdu. Kembric Universitetində kiçik Yücəl keçmiş müəllimi məşhur filosof Bertran Rassel ilə tanış olmuşdu.
İstinadlar
- Краткий биографический словарь, 2014
- Bulut, 2008
- Bilgin, 2000
- "Sabah Gazetesi". 2009-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-30.
Ədəbiyyat
- Юджель, Хасан Али // Краткий биографический словарь. 2014.
- Yücel Bulut. Hasan Âli Yücel: İcraatları ve Eserleriyle Bir Eğitim Bakanının Portresi // Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. № 12 (6.2). 2008. 665—684.
- Azmi Bilgin. Bir Kültür Adamı Olarak Hasan Ali Yücel (PDF) // Türk Dili. № 588. 2000. 658—666.
- tr:Tanıl Bora, Hasan Âli Yücel, İstanbul, ru:İletişim Yayınları, 2021.
Xarici keçidlər
- MEB'deki Hasan Âli Yücel'in yaşamöyküsü
- KimKimdir.gen.tr'de Hasan Âli Yücel'in yaşamöyküsü 2007-08-31 at the Wayback Machine
- Hasan Âli Yücel Hatıra Parası
- Bir Kültür Adamı Olarak Hasan Ali Yücel, Doç. Dr. Azmi Bilgin[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hesen Eli Yucel turk Hasan Ali Yucel 17 dekabr 1897 Konstantinopol 26 fevral 1961 Istanbul Turkiye felsefe muellimi yazici ve edebi tercumeci Yucel 1938 1946 ci illerde Turkiye Milli Tehsil Naziri vezifesini tutmusdur Dunyada ve Turkiyede daha cox Turkiye tehsil sisteminde etdiyi islahatlarla taninir xususile Kend Institutlarinin qurucusu kimi yadda qalmisdir Turkiye sairi Can Yucelin atasidir 1997 ci ilde UNESCO Hesen Eli Yucelin anadan olmasinin yuz illiyini qeyd etmisdir Hesen Eli Yucelturk Hasan Ali YucelTurkiye Tehsil Naziri28 dekabr 1938 5 avqust 1946EvvelkiSaffet ArikanSonrakiResad Semseddin SirerTurkiye Boyuk Millet Meclisinin uzvu1935 1946Sexsi melumatlarDogum tarixi 17 dekabr 1897 1897 12 17 Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 26 fevral 1961 1961 02 26 63 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Cebeci Esri qebiristanligiMilliyyeti turkVetendasligi TurkiyePartiya CHPTehsili Vefa liseyiIxtisasi Dovlet qulluqcusu felsefe muellimiFealiyyeti sair tercumeci siyasetci yaziciUsagi Can YucelDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiHesen Eli Yucel 17 dekabr 1897 ci ilde Istanbulda anadan olub O ata terefden poct naziri Goreleli Hesen Eli Efendinin ana terefden ise deniz polkovniki Yaponiya sularinda batan Ertugrul Freqatinin kapitani Eli beyin nevesidir Atasi Eli Riza bey anasi Neyyire Hanimdir Hesen Elinin ailesi sonradan cetin maddi veziyyete dusdu ve butun deyerli emlaklarini satmaq mecburiyyetinde qaldi Dord yasinda Hesen Eli Lalede mektebe getmeye basladi ve iki il sonra ailesi Istanbulun Gumussuyu bolgesine kocdu 1906 ci ilde 1911 ci ilde yaxsi qiymetlerle bitirdiyi Mekteb ya Osmani mektebine daxil oldu Sonra teqriben muasir gimnaziya teleblerine cavab veren Vefa Idadisine Litseyine girdi 1913 cu ilde Yucel tehsilini yarimsiq qoymaq mecburiyyetinde qaldi ve Birinci Dunya muharibesi baslamasi sebebinden Osmanli ordusuna cagirildi Ardicil olaraq Osmanli ordusunun kicik leytenant ve leytenant rutbelerini dasiyirdi Hesen Eli Yucel 1918 ci ilin sonunda ordudan terxis olundu bundan sonra paytaxtin Elmler Evi nde huquq tehsili almaga basladi Darulfunun texminen bir Avropa universitetine uygundur Lakin daha sonra edebi tenqid ixtisasina kecdi Turkiye Istiqlaliyyet Muharibesi illerinde oxudugu muddetle birlikde Aksam qezetinde jurnalist olaraq calisdi Tehsilini bitirdikden sonra Refik xanimla evlendi ve 1922 ci ilin sonlarindan etibaren Izmirdeki pedaqoji mektebde turk dili ve edebiyyati muellimliyine basladi Bir muddet sonra genc aile Istanbula qayitdi Yucel Kulideki en qedim Turkiye Herbi Mektebinde edebiyyat muellimi olaraq calismaga basladi Daha sonra oglanlar ucun orta mektebde felsefeden ders verdi 1926 ci ilde onun ekiz ovladlari oldu Bu usaqlardan biri gelecek turk sairi Can Yucel idi 1936 ci ilde ailede daha bir usaq anadan oldu 1927 ci ilde Hesen Eli Yucel yeni yaradilan Turk Cumhuriyyeti Tehsil Nazirliyinde bolge mufettisi vezifesine teyin olundu Nazirlikde bir nece defe vezifede yukseldi ve 1930 cu ilde nazirlik terefinden Paris ve Londona gonderildi Daha sonra Izmirde uc ayliq Turkiye mufetisliyi ezamiyyetinde ilk tanis oldugu Mustafa Kamal Ataturkun terefdari oldu 1930 cu illerde Yecel ayrica uc kitab nesr etdirdi Bunlar Gote Gote Bir Dehanin Romani Movlana Celaleddin Rumi haqda Mevlana nin Rubaileri ve Turkiye edebiyyati barede Turk Edebiyati na Toplu Bakis kitablar muellifi oldu 1932 ci ilde Yucel Ankarada Ankara Qazi Egitim Enstitusu teskil etdi 1934 cu ilde siyasetle maraqlanmaga basladi O Izmirden Turkiye Boyuk Millet Meclisine uzv secildi Nazir kursusundeHesen Eli Yucelin fealiyyeti diqqetden kenar qalmadi Bele ki 1938 ci ilin sonunda hokumeti teskil eden Celal Bayar Hesen Eliye tehsil naziri portfelini teklif etdi 17 aprel 1940 ci ilde onun rehberliyi altinda Kend Institutlarinin teskili haqqinda qanun hazirlandi ve qebul edildi Nazir calisdigi muddetde Turkiyede ilk ensiklopediya nesr olundu Dovlet Konservatoriyasi acildi 20 may 1940 ve boyuk seyleri neticesinde Turkiye UNESCO ya uzv oldu 1946 ci ilin avqust ayinda yeddi il bes ayliq vezifesinden sonra Tehsil Naziri vezifesinden istefa etdi ve jurnalistika isine qayitdi 26 fevral 1961 ci ilde Hesen Eli Yucel professor Tevfik Saglami ziyaret ederken infarktdan vefat etdi Ankarada Cebeci Esri Qebiristanliginda defn edildi XatiresiOglu sair Can Yucel atasi ucun Atami heyatda en cox sevdim adli seir yazmisdir 1997 ci ilde UNESCO Hesen Eli Yucelin anadan olmasinin yuz illiyini qeyd etdi AilesiOglu Can Yucel Can Yucel meshur leqebi Papa Can 1926 1999 XX esrde Turkiyenin en meshur sairlerinden biri ve eyni zamanda jurnalist ve tercumeci Sozlerinin dili sert aciq ve sade idi eserlerinde tez tez edebsiz sozlerden istifade edirdi Can Ankara Universitetinin Dil ve Tarix Fakultesinde tehsil almisdir Universitetde solcu marksist ideologiyasinin tesirine dusende bu fikirleri bolusmeyen atasi onu Londona gonderdi ve genc sair Kembric Universitetine daxil olmusdu Kembric Universitetinde kicik Yucel kecmis muellimi meshur filosof Bertran Rassel ile tanis olmusdu IstinadlarKratkij biograficheskij slovar 2014 Bulut 2008 Bilgin 2000 Sabah Gazetesi 2009 05 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 30 EdebiyyatYudzhel Hasan Ali Kratkij biograficheskij slovar 2014 Yucel Bulut Hasan Ali Yucel Icraatlari ve Eserleriyle Bir Egitim Bakaninin Portresi Turkiye Arastirmalari Literatur Dergisi 12 6 2 2008 665 684 Azmi Bilgin Bir Kultur Adami Olarak Hasan Ali Yucel PDF Turk Dili 588 2000 658 666 tr Tanil Bora Hasan Ali Yucel Istanbul ru Iletisim Yayinlari 2021 Xarici kecidlerMEB deki Hasan Ali Yucel in yasamoykusu KimKimdir gen tr de Hasan Ali Yucel in yasamoykusu 2007 08 31 at the Wayback Machine Hasan Ali Yucel Hatira Parasi Bir Kultur Adami Olarak Hasan Ali Yucel Doc Dr Azmi Bilgin olu kecid