Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çin-Hindistan münasibətləri — Çin Xalq Respublikası və Hindistan arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. İki ölkə arasında dövlət sərhədinin uzunluğu 3380 km təşkil edir. Çinlə Hindistan arasında ilk diplomatik əlaqələr 1950-ci ildə qurulmuşdur. 2013-cü il məlumatına görə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 65 milyard dollar olmuşdur.
| Çin–Hindistan münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
İcmal
Çin ilə Hindistan arasında əlaqələr 2000 ildən artıqdır ki, davam edir. Müasir əlaqələr isə 1950-ci ildə qurulmuşdur. 1950-ci ildə Hindistan Çin Respublikası ilə əlaqə qurmaqdan imtina edən və Çin Xalq Respublikasını tanıyan ilk ölkələrdən olmuşdur. Çin və Hindistan dünyanın ən sıx məskulaşılmış və dinamik inşaf edən ölkələrindəndirlər. İki ölkənin iqtisadi artımı onların dünya miqyasında rolunu artırmaqla yanaşı iki ölkə arasında iki tərəfli əlaqələrin əhəmiyyətini də artırmışdır. Hindistan sürətlə inkişaf etməsinə baxmayaraq Çindən olduqca geri qalır.
Çin və Hindistan dünyanın bir neçə minillik ərzində öz mövcudluğunu qoruyan sivilizasiyalarındandır. Çin və Hindistan arasında mədəni və iqtisadi əlaqələr qədim dövrlərə söykənir. Böyük İpək yolu təkcə Hindistan və Çin arasında ticarət əlaqələrinin qurulması baxımından deyil həm də, buddizmin Hindistandan Şərqi Asiya bölgələrinə yayılması baxımından fərqlənir. XIX əsrdə Çin ərazisində Britaniya ilə uzun sürən müharibələr baş vermişdir. Böyük Britaniyanın bir parçası olan Britaniya Hindistanı Sin imperiyasına qarşı aparılan müharibələrdə ingilisləri dəstəkləmişdir. İkinci Dünya müharibəsində Çin və Hindistan Yaponiya imperiyanının qarşısının alınmasında böyük rol oynamışlar.
1959-cu ildə XIV Dalay Lamanın Hindistana qaçışı ilə iki ölkə arasında münasibətlər pisləşmişdir.
Çin və Hindistan arasında ərazi mübahisələri bu gündə davam edir. Mübahisələr səbəbindən üç hərbi toqquşma baş vermişdir: Çin-Hindistan sərhəd müharibəsi (1962), , . 2005-ci ildə sərhəd məsələsi müəyyən sahədə həll edilir: Çin Sikkimi Hindistan ərazisi olaraq tanıyır. Nyu-Dehli isə Tibeti «Tibet Muxtar rayonu adlandırır». 2010-cu illərdə Hindistan Aksayçini Çinin ərazisi kimi tanımadığını bəyan etmişdir. Pekin isə Hindistanın Arunaçal Pradeş ştatını ona verməli olduğunu bəyan etmişdir. 1980-ci ilin sonlarından iki ölkə diplomatik və iqtisadi əlaqələrini inkişaf etdirmək yönündə çalışır. 2008-ci ildə Çin Hindistanın ən böyük ticarət ortağıdır.
İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi durmadan artsa da, Çin bu məsələdə öndədir. İki tərəfli iqtisadi və trateji əməkdaşlığa baxmayaraq münasibətlərin inkişafını əngəlləyən amillər vardır. İki ölkə hələ də sərhəd məsələsini həll edə bilməyib. Hindistan televiziyaları Çin ordusunun Hindistan ərazisinə soxulmaları barədə tez-tez anonslar verirlər. Hər iki ölkə durmadan sərhəddə hərbi gücünü artırır. Bundan əlavə Hindistanı Çin–Pakistan münasibətləri qıcıqlandırır. Çin isə Hindistan Dərbi donanmasının Cənubi Çin dənizində olmasında narahatdır.
2005-ci ildə Çin siyasətçisi Kun Syuan «Çin və Hindistanın mehriban qonşu və yaxşı dost olması, strateji əməkdaşlıq və həmkarlıq, sülhə və inkişafa yönəlmə, hər iki ölkənin xalqları və bütün dünya üçün böyük əhəmiyyət daşıdığını» bəyan etmişdir.
2012-ci ilin iyununda Çin tərəfi «Çin-Hindistan əlaqələrinin» ən vacid iki tərəfli əməkdaşlıqlardan ola biləcəıyini bəyan etmiçşdir. Elə həmin ayda Ven Szyabao və Manmoxan Sinqx məsləhətləşmələr sırasında 2015-ci ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin 100 mlrd dollara qədər artırılması barədə qərara gəlirlər.
2013-ci ildə BBC World Service Pollun məlumatına görə hindistanlıların 36%-i Çinə müsbət, 27%-i isə mənfi yanaşır. Çin əhalisinin isə 23%-i Hindistana müsbət, 45%-i isə mənfi münasibət bildirmişdir.
Mənbə
- Асташин Н. А. Китайско-индийские противоречия и их потенциальное влияние на БРИК//Вестник МГИМО-Университета, № 1/2010, с. 59-62. 2014-03-13 at the Wayback Machine
İstinadlar
- . 2016-10-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-03.
- India-China relations[ölü keçid]
- Backus, Maria. Ancient China. Lorenz Educational Press, 2002. 2002. ISBN .
- Janin, Hunt. The India-China opium trade in the nineteenth century. McFarland, 1999. ISBN .
- Williams, Barbara. World War Two. Twenty-First Century Books, 2004. 2005. ISBN .
- . 2014-01-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-03.
- Lancaster, John. "India, China Hoping to 'Reshape the World Order' Together". The Washington Post. 2011-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-03.
- "Why Indo-China ties will be more favourable than Sino-Pak". Theworldreporter.com. 2013-09-06 tarixində arxivləşdirilib.
- India-China trade surpasses target, The Hindu
- Wall Street Journal, JUNE 24, 2009
- "AK Antony admits China incursion, DNA, Sep 28, 2011". September 30, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: November 3, 2018.
- China-Pakistan military links upset India, Financial Times, November 27 2009
- [https://web.archive.org/web/20131110081338/http://www.svoboda.org/content/transcript/2280296.html Arxivləşdirilib 2013-11-10 at the Wayback Machine Задачи для внешней политики США в 2011 году<
- "China warns India on South China Sea exploration projects, The Hindu". 2011-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-03.
- "Ответы официального представителя МИД КНР Кун Цюаня на вопросы корреспондентов на очередной пресс-конференции 27 октября 2005 года". 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-03.
- . The Times Of India. 2013-05-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-03.
- The author has posted comments on this article. "India-China bilateral trade set to hit $100 billion by 2015 - The Times of India". The Times of India. 2013-09-06 tarixində arxivləşdirilib.
- (PDF). 2015-10-10 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cin Hindistan munasibetleri Cin Xalq Respublikasi ve Hindistan arasindaki movcud ikiterefli munasibetler Iki olke arasinda dovlet serhedinin uzunlugu 3380 km teskil edir Cinle Hindistan arasinda ilk diplomatik elaqeler 1950 ci ilde qurulmusdur 2013 cu il melumatina gore iki olke arasinda ticaret dovriyyesi 65 milyard dollar olmusdur Cin Hindistan munasibetleri CXR Hindistan Vikianbarda elaqeli mediafayllarIcmalCin ile Hindistan arasinda elaqeler 2000 ilden artiqdir ki davam edir Muasir elaqeler ise 1950 ci ilde qurulmusdur 1950 ci ilde Hindistan Cin Respublikasi ile elaqe qurmaqdan imtina eden ve Cin Xalq Respublikasini taniyan ilk olkelerden olmusdur Cin ve Hindistan dunyanin en six meskulasilmis ve dinamik insaf eden olkelerindendirler Iki olkenin iqtisadi artimi onlarin dunya miqyasinda rolunu artirmaqla yanasi iki olke arasinda iki terefli elaqelerin ehemiyyetini de artirmisdir Hindistan suretle inkisaf etmesine baxmayaraq Cinden olduqca geri qalir Cin ve Hindistan dunyanin bir nece minillik erzinde oz movcudlugunu qoruyan sivilizasiyalarindandir Cin ve Hindistan arasinda medeni ve iqtisadi elaqeler qedim dovrlere soykenir Boyuk Ipek yolu tekce Hindistan ve Cin arasinda ticaret elaqelerinin qurulmasi baximindan deyil hem de buddizmin Hindistandan Serqi Asiya bolgelerine yayilmasi baximindan ferqlenir XIX esrde Cin erazisinde Britaniya ile uzun suren muharibeler bas vermisdir Boyuk Britaniyanin bir parcasi olan Britaniya Hindistani Sin imperiyasina qarsi aparilan muharibelerde ingilisleri desteklemisdir Ikinci Dunya muharibesinde Cin ve Hindistan Yaponiya imperiyaninin qarsisinin alinmasinda boyuk rol oynamislar 1959 cu ilde XIV Dalay Lamanin Hindistana qacisi ile iki olke arasinda munasibetler pislesmisdir Cin ve Hindistan arasinda erazi mubahiseleri bu gunde davam edir Mubahiseler sebebinden uc herbi toqqusma bas vermisdir Cin Hindistan serhed muharibesi 1962 2005 ci ilde serhed meselesi mueyyen sahede hell edilir Cin Sikkimi Hindistan erazisi olaraq taniyir Nyu Dehli ise Tibeti Tibet Muxtar rayonu adlandirir 2010 cu illerde Hindistan Aksaycini Cinin erazisi kimi tanimadigini beyan etmisdir Pekin ise Hindistanin Arunacal Prades statini ona vermeli oldugunu beyan etmisdir 1980 ci ilin sonlarindan iki olke diplomatik ve iqtisadi elaqelerini inkisaf etdirmek yonunde calisir 2008 ci ilde Cin Hindistanin en boyuk ticaret ortagidir Iki olke arasinda ticaret dovriyyesi durmadan artsa da Cin bu meselede ondedir Iki terefli iqtisadi ve trateji emekdasliga baxmayaraq munasibetlerin inkisafini engelleyen amiller vardir Iki olke hele de serhed meselesini hell ede bilmeyib Hindistan televiziyalari Cin ordusunun Hindistan erazisine soxulmalari barede tez tez anonslar verirler Her iki olke durmadan serhedde herbi gucunu artirir Bundan elave Hindistani Cin Pakistan munasibetleri qiciqlandirir Cin ise Hindistan Derbi donanmasinin Cenubi Cin denizinde olmasinda narahatdir 2005 ci ilde Cin siyasetcisi Kun Syuan Cin ve Hindistanin mehriban qonsu ve yaxsi dost olmasi strateji emekdasliq ve hemkarliq sulhe ve inkisafa yonelme her iki olkenin xalqlari ve butun dunya ucun boyuk ehemiyyet dasidigini beyan etmisdir 2012 ci ilin iyununda Cin terefi Cin Hindistan elaqelerinin en vacid iki terefli emekdasliqlardan ola bileceiyini beyan etmicsdir Ele hemin ayda Ven Szyabao ve Manmoxan Sinqx meslehetlesmeler sirasinda 2015 ci ilde iki olke arasinda ticaret dovriyyesinin 100 mlrd dollara qeder artirilmasi barede qerara gelirler 2013 ci ilde BBC World Service Pollun melumatina gore hindistanlilarin 36 i Cine musbet 27 i ise menfi yanasir Cin ehalisinin ise 23 i Hindistana musbet 45 i ise menfi munasibet bildirmisdir MenbeAstashin N A Kitajsko indijskie protivorechiya i ih potencialnoe vliyanie na BRIK Vestnik MGIMO Universiteta 1 2010 s 59 62 2014 03 13 at the Wayback MachineIstinadlar 2016 10 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 03 India China relations olu kecid Backus Maria Ancient China Lorenz Educational Press 2002 2002 ISBN 978 0 7877 0557 2 Janin Hunt The India China opium trade in the nineteenth century McFarland 1999 ISBN 978 0 7864 0715 6 Williams Barbara World War Two Twenty First Century Books 2004 2005 ISBN 978 0 8225 0138 1 2014 01 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 03 Lancaster John India China Hoping to Reshape the World Order Together The Washington Post 2011 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 03 Why Indo China ties will be more favourable than Sino Pak Theworldreporter com 2013 09 06 tarixinde arxivlesdirilib India China trade surpasses target The Hindu Wall Street Journal JUNE 24 2009 AK Antony admits China incursion DNA Sep 28 2011 September 30 2011 tarixinde Istifade tarixi November 3 2018 China Pakistan military links upset India Financial Times November 27 2009 https web archive org web 20131110081338 http www svoboda org content transcript 2280296 html Arxivlesdirilib 2013 11 10 at the Wayback Machine Zadachi dlya vneshnej politiki SShA v 2011 godu lt China warns India on South China Sea exploration projects The Hindu 2011 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 03 Otvety oficialnogo predstavitelya MID KNR Kun Cyuanya na voprosy korrespondentov na ocherednoj press konferencii 27 oktyabrya 2005 goda 2015 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 03 The Times Of India 2013 05 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 03 The author has posted comments on this article India China bilateral trade set to hit 100 billion by 2015 The Times of India The Times of India 2013 09 06 tarixinde arxivlesdirilib PDF 2015 10 10 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 03