Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cayanta Bahtta (təqribən 840–900, Kəşmir) – Hind filosofu, nyayanın nümayəndəsi. Kəşmir racəsinin xidmətində olan məşhur alim-brahmanlar ailəsindən idi.
| Cayanta Bhatta | |
|---|---|
| ಜಯಂತ ಭಟ್ಟ | |
| Doğum tarixi | 850 |
| Vəfat tarixi | 910 |
| İstiqaməti | hinduizm |
 |
| Məktəblər |
| Sankhya · · Nyaya · Vayşeşika · Mimansa · Vedanta (Advayta · · · ) |
| Filosof və mütəfəkkirlər |
| Qədim dövr · · Patancali · · · · · ·  |
Bioqrafiyası
Cayantanın genealogiyasını nəvəsi Abhinanda Kadambari-katsasarı kitabında ətraflı təhlil etmiş. Onun ulu babası Şakt Qauadan olan brahman olmuş (Kəşmir yaxınlığında). Şaktın oğlu Mitra, nəvəsi isə Şaktisvamin olmuş. Şaktisvamin (Cayantanın ulu babası) Kəşmirdə Karkotı dinastiyasında məsul vəzifədə çalışmış. Cayanta öz qeyidlərində göstərir ki, onun babası çardan Qauramulaka kəndini hədiyyə almış. Ehtimal olunur ki, kənd müasir Racauri şəhəri yaxınlığında yerləşmiş. Cayanta Bhattanın atasının adı Çandra olmuş.
Cayanta Bahttanın nəvəsi Abhinanda özünün qeyidlərində göstərir ki, babası IX əsrdə Lalitaid çarının müavini olmuş. Buna əsasən demək olar ki, Cayanta Bahtta IX əsrin sonlarında yaşamış. O, geniş erudisiyası və öz dövrünün fəlsəfi fikrini dərindən bilməsi ilə fərqlənirdi. Brahmanlar ailəsində anadan olan Cayanta qısa zamanda öz istedadı ilə diqqət çəkməyə başladı. Cavan yaşlarından o məşhur filosof Panininin fikirlərinə müxtəlif rəylər yazmış və sonda Нава-Vrittikara (yeni rəyçi) adını qazanmış.
Ümumi məlumat
Cayanta üç fəlsəfi traktat yazmış. Hər üçü nyaya fəlsəfəsi üzrə yazılmış. Bu traktatlardan ancaq ikisi müasir dövrə gəlib çatmışdır. Üçüncü traktatı (Sivadadaratnakare) hələlik tapılmamış. Dövrümüzədək gəlib çatmış “Ahamadambara” dramının və qrammatika üzrə əsərlərin müəllifidir. “Nyaya-sutra”lara sərbəst şərhdən ibarət olan əsas əsəri “Nyaya-manjari” (“Məntiq buketi”) hind filosofları arasında son dərəcə populyar olmuşdur. “Nyaya-manjari” səhih idrakın mənbələri (pramana) və obyektləri (prameya), həmçinin qavrayışın (pratyakşa), məntiqi nəticənin (anumana), səbəbiyyətin təbiəti, hissə və tamın nisbəti, teodiseya məsələləri və s.-in nəzərdən keçirildiyi 12 bölmədən ibarətdir.
Vedaların ciddi tərəfdarı olan Cayanta Bahtta onların mötəbərliyinə dair mimansa ardıcıllarının təklif etdikləri sübutları qeyri-qənaətbəxş sayırdı. Lakin onun mimansa və buddizmlə apardığı polemikası bütövlükdə öz tolerantlığı və qarşı tərəfin mövqelərini müfəssəl şərh etməsi ilə seçilirdi, bu isə onun əsərinə ensiklopedik xarakter verirdi. Cayanta Bahtta məkan və zamanın qavranılması məsələsində mimansa tərəfdarları ilə hətta razılaşmış (nyaya və vayşeşikada onlar qavranılmayan sayılırdı), lakin eyni zamanda onların idrakı hərəkət hesab etmələrinə tənqidi yanaşmışdır. Ahamadambara əsəri ingilis dilinə tərcümə olunmuş.
Mənbə
Cayanta Bhatta // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 5-ci cild: Brüssel – Çimli-podzol torpaqlar (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2014. səh. 201. ISBN .
İstinadlar
- Identifiants et Référentiels (fr.). ABES, 2011.
- Record #47041964 // VIAF (çd.). [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
- Csaba Dezso. "Introduction to Agamadambara". 2016-04-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-30.
- Francis Clooney. Hindu God, Christian God: How Reason Helps Break Down the Boundaries Between Religions. Oxford University Press. 2010. 39–40. ISBN . 2022-04-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-30.
- Ray, S.C. . 2016-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-30.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cayanta Bahtta teqriben 840 900 Kesmir Hind filosofu nyayanin numayendesi Kesmir racesinin xidmetinde olan meshur alim brahmanlar ailesinden idi Cayanta Bhattaಜಯ ತ ಭಟ ಟDogum tarixi 850Vefat tarixi 910Istiqameti hinduizmHind felsefesi bolmesine aid meqale MekteblerSankhya Nyaya Vaysesika Mimansa Vedanta Advayta Filosof ve mutefekkirlerQedim dovr Patancali Qautama Orta esrler Sankara Muasir dovr Qandi Vivekananda brBioqrafiyasiCayantanin genealogiyasini nevesi Abhinanda Kadambari katsasari kitabinda etrafli tehlil etmis Onun ulu babasi Sakt Qauadan olan brahman olmus Kesmir yaxinliginda Saktin oglu Mitra nevesi ise Saktisvamin olmus Saktisvamin Cayantanin ulu babasi Kesmirde Karkoti dinastiyasinda mesul vezifede calismis Cayanta oz qeyidlerinde gosterir ki onun babasi cardan Qauramulaka kendini hediyye almis Ehtimal olunur ki kend muasir Racauri seheri yaxinliginda yerlesmis Cayanta Bhattanin atasinin adi Candra olmus Cayanta Bahttanin nevesi Abhinanda ozunun qeyidlerinde gosterir ki babasi IX esrde Lalitaid carinin muavini olmus Buna esasen demek olar ki Cayanta Bahtta IX esrin sonlarinda yasamis O genis erudisiyasi ve oz dovrunun felsefi fikrini derinden bilmesi ile ferqlenirdi Brahmanlar ailesinde anadan olan Cayanta qisa zamanda oz istedadi ile diqqet cekmeye basladi Cavan yaslarindan o meshur filosof Panininin fikirlerine muxtelif reyler yazmis ve sonda Nava Vrittikara yeni reyci adini qazanmis Umumi melumatCayanta uc felsefi traktat yazmis Her ucu nyaya felsefesi uzre yazilmis Bu traktatlardan ancaq ikisi muasir dovre gelib catmisdir Ucuncu traktati Sivadadaratnakare helelik tapilmamis Dovrumuzedek gelib catmis Ahamadambara draminin ve qrammatika uzre eserlerin muellifidir Nyaya sutra lara serbest serhden ibaret olan esas eseri Nyaya manjari Mentiq buketi hind filosoflari arasinda son derece populyar olmusdur Nyaya manjari sehih idrakin menbeleri pramana ve obyektleri prameya hemcinin qavrayisin pratyaksa mentiqi neticenin anumana sebebiyyetin tebieti hisse ve tamin nisbeti teodiseya meseleleri ve s in nezerden kecirildiyi 12 bolmeden ibaretdir Vedalarin ciddi terefdari olan Cayanta Bahtta onlarin moteberliyine dair mimansa ardicillarinin teklif etdikleri subutlari qeyri qenaetbexs sayirdi Lakin onun mimansa ve buddizmle apardigi polemikasi butovlukde oz tolerantligi ve qarsi terefin movqelerini mufessel serh etmesi ile secilirdi bu ise onun eserine ensiklopedik xarakter verirdi Cayanta Bahtta mekan ve zamanin qavranilmasi meselesinde mimansa terefdarlari ile hetta razilasmis nyaya ve vaysesikada onlar qavranilmayan sayilirdi lakin eyni zamanda onlarin idraki hereket hesab etmelerine tenqidi yanasmisdir Ahamadambara eseri ingilis diline tercume olunmus MenbeCayanta Bhatta Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 5 ci cild Brussel Cimli podzol torpaqlar 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2014 seh 201 ISBN 978 9952 441 10 9 IstinadlarIdentifiants et Referentiels fr ABES 2011 Record 47041964 VIAF cd Dublin Ohio OCLC 2003 Csaba Dezso Introduction to Agamadambara 2016 04 10 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 30 Francis Clooney Hindu God Christian God How Reason Helps Break Down the Boundaries Between Religions Oxford University Press 2010 39 40 ISBN 978 0 19 973872 4 2022 04 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 30 Ray S C 2016 03 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 30