Patancali (sanskr. पतञ्जलि, patañjaliIAST, bilinmir, Hindistan – bilinmir) — hind filosofu, dilçi və yazıçısı, sanskritcə bir sıra dini və fəlsəfi traktatların müəllifi hesab olunur, ən məşhuru hind fəlsəfi məktəbinin əsas mətni olan Yoqa Sutradır. Patancalinin şəxsiyyəti və ona aid əsərlərin müəllifliyi məsələsi hindoloqlar arasında mübahisəli olaraq qalır. Tamil qolu ənənəsində 18 Siddharadan biridir.
Patancali | |
---|---|
Doğum tarixi | bilinmir |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | bilinmir |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Adı
İngilis hindoloq və sanskritoloq M. Monye-Uilyamsın fikrincə, "Patancali" adı mürəkkəb sözdür və "patta" (sanskr. पत — «uçan») və (अञ्ज् — «şərəf, gözəl») və ya «añjali» (अञ्जलि — «xeyir, ovuca birləşən») komponentlərindən ibarətdir.
Patancalinin şəxsiyyəti ilə bağlı diskussiyalar
Patancalinin həyatı ilə bağlı etibarlı məlumatlar qorunmamışdı; hind mənbələrində bu barədə məlumatlar əfsanələr şəklində ötürülmüşdü, xüsusən Patancalinin Paninin ovuc hissəsində ilan şəklində göydən düşdüyü əfsanəsi açıq-aydın Patancali adının etimologiyasına əsaslanır.
Həqiqi bir tarixi xarakterdən danışarkən, hindoloqlar Patancalinin dörd elm adını fərqləndirirlər:
- Patancali — Panadininin Aştadhyayaya əsaslanan qədim Sanskrit qrammatikası Mahabhaşyanın müəllifi. Həm Avropa, həm də Hindistan tədqiqatçılarının hesablamalarına görə, bu Patancali eramızdan əvvəl II əsrin ortalarında yaşayıb. Mətnlərə Katyayana və Panininin əsərlərinə "bhaşya" ("şərhlər") adı verildi, lakin müasirləri tərəfindən tarixə "Mahabhaşya" ("Böyük şərh") adı ilə daxil oldu. Bu risalə o qədər həcmli və əsaslı idi ki, sonrakı 2 min il ərzində Patancali sanskrit alimləri üçün bir səlahiyyətə çevrildi, bunlardan əvvəl Panini və Katyayana idi. Bu alimlərin Sanskrit dilinin quruluşu, qrammatikası və fəlsəfəsi ilə bağlı fikirləri Buddizm və Caynizmin dini təlimlərinə də təsir göstərmişdir.
- Patancali — yoqların nəzəriyyəsi və təcrübəsi haqqında əsas mətn olan Yoqa Sutranın tərtibçisi, habelə Sankhya hind fəlsəfi məktəbinin görkəmli nümayəndəsidir. Müxtəlif hesablamalara görə, eramızdan əvvəl II əsr arasında yaşayırdı. e. və eramızdan əvvəl IV əsr e., əksər qiymətləndirmələr eranın II və IV əsrlər arasındakı tanışlıq dövrünə aiddir. "Yoqa Sutra" hind ənənəsinin ən vacib mətnlərindən biridir və klassik yoqanın əsasını təşkil edir; orta əsrlərdə Hindistan xalqlarının qırx dilinə tərcümə edilmişdir. Bundan əlavə, Yoga Sutrasın üçüncü fəsli transsendental tibbi texnologiya üçün əsasdır.
- Patancali — Patancalatantra adlı tibbi mətnin müəllifi. Bu mətn bir çox orta əsrlərə aid tibbi risalələrdə qeyd olunur və Patancali, Yogaratnakara, Yogaratnasamuçka və Padartavicnana kimi bir sıra Sanskrit mətnləri tibb sahəsindəki nüfuzlu mənbə olaraq xatırlanır.
Patancali — ehtimal ki, eramızın 8-ci əsrində yaşamış və Ayurvedanın klassik risalələrindən olan Çaraka Samhitaya şərh yazan alim; bu mətnə Karakvartik deyilir. Bəzi hind alimləri, xüsusən də P.V.Şarma, Patancali adı ilə bu iki tibb elm adamının Mahabhaşyanın müəllifi olan eyni Patancali olmadığını hesab edirlər.
İstinadlar
- Monier Monier Williams, Patañjali 2018-01-01 at the Wayback Machine, Sanskrit English Dictionary with Etymology, Oxford University Press, page 582
- Monier Monier Williams, pata 2022-04-07 at the Wayback Machine, Sanskrit English Dictionary with Etymology, Oxford University Press, pages 580—581
- Monier Monier Williams, añjali 2019-12-12 at the Wayback Machine, Sanskrit English Dictionary with Etymology, Oxford University Press, page 11
- B.K.S. Iyengar. Yoga: Wisdom & Practice. Penguin. 2009. səh. 71. ISBN .
- ЭСБЕ/Патанджали
- Ganeri, Jonardon. Artha: Meaning, Oxford University Press 2006, 1.2, p. 12
- Radhakrishnan, S.; Moore, C.A., (1957). A Source Book in Indian Philosophy. Princeton, New Jersey: Princeton University, ch. XIII, Yoga, p. 453
- Gavin A. Flood, 1996.
- Sures Chandra Banerji. A Companion to Sanskrit Literature: Spanning a Period of Over Three Thousand Years, Containing Brief Accounts of Authors, Works, Characters, Technical Terms, Geographical Names, Myths, Legends and Several Appendices. Motilal Banarsidass. 1989. səh. 233. ISBN . 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-05.
- Scharf, Peter M. The Denotation of Generic Terms in Ancient Indian Philosophy: Grammar, Nyāya, and Mīmāṃsā. American Philosophical Society. 1996. 1–2. ISBN . 2021-12-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-05.
- Cardona, George. Pāṇini: A Survey of Research. . 1997. 267–268. ISBN . 2022-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-05.
- Scharfe, Hartmut. Grammatical Literature. Otto Harrassowitz Verlag. 1977. 152–154. ISBN . 2022-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-05.
- Harold G. Coward; K. Kunjunni Raja. The Encyclopedia of Indian Philosophies, Volume 5: The Philosophy of the Grammarians. Princeton University Press. 2015. 3–11. ISBN . 2022-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-05.
- Maas, Philipp A. Samādhipāda: das erste Kapitel des Pātañjalayogaśāstra zum ersten Mal kritisch ediert (German). Aachen: Shaker. 2006. ISBN .
- Dasgupta, Surendranath (1992). A History of Indian Philosophy 2021-12-30 at the Wayback Machine, Volume 1, p.229 Motilal Banarsidass Publications. ISBN
- Phillips, Stephen H.,(2013). Yoga, Karma, and Rebirth: A Brief History and Philosophy 2021-12-30 at the Wayback Machine, Columbia University Press. ISBN
- Bryant, 2009. səh. xxxiv, 510 with notes 43-44
- Michele Desmarais (2008), Changing Minds: Mind, Consciousness and Identity in Patanjali’s Yoga Sutra 2021-12-30 at the Wayback Machine, Motilal Banarsidass, ISBN , pages 16-17 with footnotes
- Desmarais, Michele Marie. Changing Minds : Mind, Consciousness And Identity In Patanjali'S Yoga-Sutra And Cognitive Neuroscience. . 2008. 15–16. ISBN . 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-05., Quote: «The YS is widely acknowledged to be one of the most important texts in the Hindu tradition and is recognized as the essential text for understanding classical Yoga».
- Meulenbeld, G. Jan. History of Indian Medical Literature, vol. I part 1. Groningen: E. Forsten. 1999. 141–44. ISBN .
- Meulenbeld, G. Jan. History of Indian Medical Literature, vol. I part 1. Groningen: E. Forsten. 1999. 143–144, 196. ISBN .
Ədəbiyyat
Rus dilində
- Патанджали // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Махабхашья / Лысенко В. Г. // Новая философская энциклопедия : в 4 т. / пред. науч.-ред. совета В. С. Стёпин. — 2-е изд., испр. и доп. — М. : Мысль, 2010. — 2816 с.
İngilis dilində
- , The Yoga Sūtras of Patañjali: A New Edition, Translation and Commentary, New York: North Point Press, 2009, ISBN
- . An Introduction to Hinduism. Cambridge University Press. 1996. ISBN .
- . Classical Sāṃkhya: An Interpretation of Its History and Meaning. London: Motilal Banarasidass. 1998. ISBN .
- . The Encyclopedia of Indian Philosophies: Yoga: India's philosophy of meditation. Motilal Banarsidass. 2008. ISBN .
- ; Moore, C. A. A Source Book in Indian Philosophy. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. 1957. ISBN . Princeton paperback 12th printing, 1989.
- . Yoga, Brief History of an Idea (Chapter 1 of "Yoga in practice") (PDF). Princeton University Press. 2011.
- , The Yoga Sutra of Patanjali: A Biography, Princeton University Press, 2014, ISBN
Xarici keçidlər
- tərəfindən əsərlər Qutenberq layihəsində
- Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: Patancali İnternet arxivində
- Patancali tərəfindən əsərlər -da (açıq audi-kitablar)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Patancali sanskr पतञ जल patanjaliIAST bilinmir Hindistan bilinmir hind filosofu dilci ve yazicisi sanskritce bir sira dini ve felsefi traktatlarin muellifi hesab olunur en meshuru hind felsefi mektebinin esas metni olan Yoqa Sutradir Patancalinin sexsiyyeti ve ona aid eserlerin muellifliyi meselesi hindoloqlar arasinda mubahiseli olaraq qalir Tamil qolu enenesinde 18 Siddharadan biridir PatancaliDogum tarixi bilinmirDogum yeri HindistanVefat tarixi bilinmir Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdiIngilis hindoloq ve sanskritoloq M Monye Uilyamsin fikrince Patancali adi murekkeb sozdur ve patta sanskr पत ucan ve अञ ज seref gozel ve ya anjali अञ जल xeyir ovuca birlesen komponentlerinden ibaretdir Patancalinin sexsiyyeti ile bagli diskussiyalarPatancalinin heyati ile bagli etibarli melumatlar qorunmamisdi hind menbelerinde bu barede melumatlar efsaneler seklinde oturulmusdu xususen Patancalinin Paninin ovuc hissesinde ilan seklinde goyden dusduyu efsanesi aciq aydin Patancali adinin etimologiyasina esaslanir Heqiqi bir tarixi xarakterden danisarken hindoloqlar Patancalinin dord elm adini ferqlendirirler Patancali Panadininin Astadhyayaya esaslanan qedim Sanskrit qrammatikasi Mahabhasyanin muellifi Hem Avropa hem de Hindistan tedqiqatcilarinin hesablamalarina gore bu Patancali eramizdan evvel II esrin ortalarinda yasayib Metnlere Katyayana ve Panininin eserlerine bhasya serhler adi verildi lakin muasirleri terefinden tarixe Mahabhasya Boyuk serh adi ile daxil oldu Bu risale o qeder hecmli ve esasli idi ki sonraki 2 min il erzinde Patancali sanskrit alimleri ucun bir selahiyyete cevrildi bunlardan evvel Panini ve Katyayana idi Bu alimlerin Sanskrit dilinin qurulusu qrammatikasi ve felsefesi ile bagli fikirleri Buddizm ve Caynizmin dini telimlerine de tesir gostermisdir Patancali yoqlarin nezeriyyesi ve tecrubesi haqqinda esas metn olan Yoqa Sutranin tertibcisi habele Sankhya hind felsefi mektebinin gorkemli numayendesidir Muxtelif hesablamalara gore eramizdan evvel II esr arasinda yasayirdi e ve eramizdan evvel IV esr e ekser qiymetlendirmeler eranin II ve IV esrler arasindaki tanisliq dovrune aiddir Yoqa Sutra hind enenesinin en vacib metnlerinden biridir ve klassik yoqanin esasini teskil edir orta esrlerde Hindistan xalqlarinin qirx diline tercume edilmisdir Bundan elave Yoga Sutrasin ucuncu fesli transsendental tibbi texnologiya ucun esasdir Patancali Patancalatantra adli tibbi metnin muellifi Bu metn bir cox orta esrlere aid tibbi risalelerde qeyd olunur ve Patancali Yogaratnakara Yogaratnasamucka ve Padartavicnana kimi bir sira Sanskrit metnleri tibb sahesindeki nufuzlu menbe olaraq xatirlanir Patancali ehtimal ki eramizin 8 ci esrinde yasamis ve Ayurvedanin klassik risalelerinden olan Caraka Samhitaya serh yazan alim bu metne Karakvartik deyilir Bezi hind alimleri xususen de P V Sarma Patancali adi ile bu iki tibb elm adaminin Mahabhasyanin muellifi olan eyni Patancali olmadigini hesab edirler IstinadlarMonier Monier Williams Patanjali 2018 01 01 at the Wayback Machine Sanskrit English Dictionary with Etymology Oxford University Press page 582 Monier Monier Williams pata 2022 04 07 at the Wayback Machine Sanskrit English Dictionary with Etymology Oxford University Press pages 580 581 Monier Monier Williams anjali 2019 12 12 at the Wayback Machine Sanskrit English Dictionary with Etymology Oxford University Press page 11 B K S Iyengar Yoga Wisdom amp Practice Penguin 2009 seh 71 ISBN 978 0 7566 5953 0 ESBE Patandzhali Ganeri Jonardon Artha Meaning Oxford University Press 2006 1 2 p 12 Radhakrishnan S Moore C A 1957 A Source Book in Indian Philosophy Princeton New Jersey Princeton University ch XIII Yoga p 453 Gavin A Flood 1996 Sures Chandra Banerji A Companion to Sanskrit Literature Spanning a Period of Over Three Thousand Years Containing Brief Accounts of Authors Works Characters Technical Terms Geographical Names Myths Legends and Several Appendices Motilal Banarsidass 1989 seh 233 ISBN 978 81 208 0063 2 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 05 Scharf Peter M The Denotation of Generic Terms in Ancient Indian Philosophy Grammar Nyaya and Mimaṃsa American Philosophical Society 1996 1 2 ISBN 978 0 87169 863 6 2021 12 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 05 Cardona George Paṇini A Survey of Research 1997 267 268 ISBN 978 81 208 1494 3 2022 05 13 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 05 Scharfe Hartmut Grammatical Literature Otto Harrassowitz Verlag 1977 152 154 ISBN 978 3 447 01706 0 2022 03 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 05 Harold G Coward K Kunjunni Raja The Encyclopedia of Indian Philosophies Volume 5 The Philosophy of the Grammarians Princeton University Press 2015 3 11 ISBN 978 1 4008 7270 1 2022 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 05 Maas Philipp A Samadhipada das erste Kapitel des Patanjalayogasastra zum ersten Mal kritisch ediert German Aachen Shaker 2006 ISBN 978 3832249878 Dasgupta Surendranath 1992 A History of Indian Philosophy 2021 12 30 at the Wayback Machine Volume 1 p 229 Motilal Banarsidass Publications ISBN 8120804120 Phillips Stephen H 2013 Yoga Karma and Rebirth A Brief History and Philosophy 2021 12 30 at the Wayback Machine Columbia University Press ISBN 0231519478 Bryant 2009 seh xxxiv 510 with notes 43 44 Michele Desmarais 2008 Changing Minds Mind Consciousness and Identity in Patanjali s Yoga Sutra 2021 12 30 at the Wayback Machine Motilal Banarsidass ISBN 978 8120833364 pages 16 17 with footnotes Desmarais Michele Marie Changing Minds Mind Consciousness And Identity In Patanjali S Yoga Sutra And Cognitive Neuroscience 2008 15 16 ISBN 978 81 208 3336 4 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 05 Quote The YS is widely acknowledged to be one of the most important texts in the Hindu tradition and is recognized as the essential text for understanding classical Yoga Meulenbeld G Jan History of Indian Medical Literature vol I part 1 Groningen E Forsten 1999 141 44 ISBN 978 9069801247 Meulenbeld G Jan History of Indian Medical Literature vol I part 1 Groningen E Forsten 1999 143 144 196 ISBN 978 9069801247 EdebiyyatRus dilinde Patandzhali Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Mahabhashya Lysenko V G Novaya filosofskaya enciklopediya v 4 t pred nauch red soveta V S Styopin 2 e izd ispr i dop M Mysl 2010 2816 s Ingilis dilinde The Yoga Sutras of Patanjali A New Edition Translation and Commentary New York North Point Press 2009 ISBN 978 0865477360 An Introduction to Hinduism Cambridge University Press 1996 ISBN 978 0 521 43878 0 Classical Saṃkhya An Interpretation of Its History and Meaning London Motilal Banarasidass 1998 ISBN 978 81 208 0503 3 The Encyclopedia of Indian Philosophies Yoga India s philosophy of meditation Motilal Banarsidass 2008 ISBN 978 81 208 3349 4 Moore C A A Source Book in Indian Philosophy Princeton New Jersey Princeton University Press 1957 ISBN 978 0 691 01958 1 Princeton paperback 12th printing 1989 Yoga Brief History of an Idea Chapter 1 of Yoga in practice PDF Princeton University Press 2011 The Yoga Sutra of Patanjali A Biography Princeton University Press 2014 ISBN 978 0691143774Xarici kecidlerterefinden eserler Qutenberq layihesinde Eserleri ve ya muellifi oldugu isler Patancali Internet arxivinde Patancali terefinden eserler da aciq audi kitablar