Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayşə Seyidmuradova (Krım tatarcası:Ayşe Seitmuratova, rusca:Айше Сеитмуратова, d. 11 fevral 1937) — Krım tatarı olan insan hüquqları müdafiəçisi və aktivisti.
| Ayşə Seyidmuradova | |
|---|---|
| Krım tatarcası:Ayşe Seitmuratova | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Aci Eli kəndi, Krım MSSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı | SSRİ ABŞ |
| Milliyyəti | Krım tatarı |
| Fəaliyyəti | İnsan haqları müdafiəçisi, dissident |
| Mükafatları | "Cəsarət" ordeni |
Həyatı
1937-ci ilin 11 fevralında Krımın Acı Eli kəndində Krım tatarı olan ailədə dünyaya gəlmişdir. O, uşaq yaşlarında ikən onun ailəsi və mənsub olduğu millət Mərkəzi Asiyaya deportasiya edilmişdir. Uşaq olsa da, bu deportasiyadan sağ qurtula bilən Seyidmuradova bundan sonra həyatına "xüsusi məskun" kimi davam etmişdir. Akademik göstəricilərinin çox yüksək olmasına baxmayaraq, deportasiyaya məruz qalmış millətin üzvü olmasına görə universitetə qəbul edilməmişdir. Etnik mənsubiyyətinə görə bu cür münasibətlə qarşılaşan Seyidmuradova bundan sonra Krım tatarları haqları müdafiəçisinə çevrilir və hərəkatın üzvü olur. Krım tatarlarına tətbiq edilmiş bəzi məhdudiyyətlərin aradan qaldırılmasına və Sovet rəhbərliyi ilə görüşməyə nail olduqdan sonra, o, Moskvada öz fəaliyyətinə davam etmişdir. Bu dövrdə onun fəaliyyətinin əsas istiqaməti Krım tatarlarına öz vətənlərinə - Krıma geri dönməyə icazə verilməsi idi. Bu haqq Krım tatarları ilə eyni dövrdə deportasiyaya məruz qalmış bir çox xalqa artıq verilmişdi.
Dəfələrlə Sovet hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən həbs edilən Seyidmuradova təzyiqlərin davam edəcəyi təqdirdə özünü Qırmızı Meydanda yandıracağı ilə dövləti hədələdi. Onun fəaliyyəti bir digər insan haqları müdafiəçisi olan Andrey Saxarovun və amerikalı senatorun diqqətini çəkdi. Senator ona Sovet İttifaqından ABŞ-yə miqrasiya etmək üçün olan çətin prosesdə yardım etdi. Krım tatarlarının vətənlərinə geri dönməsinə icazə verilməsi ilə nəticələnən uzun siyasi döyüşlərdən sonra o, ABŞ prezidenti Ronald Reyqanla görüşmüş və bir çox insan haqları konfranslarında iştirak etmişdir.
Mükafatları
İnsan haqları sahəsindəki fəaliyyətinə görə Ukraynanın "Cəsarət" ordeni ilə təltif edilmişdir.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Seidametov, Eldar. "Роль Айше Сеитмуратовой в движения солидарности крымскотатарской диаспоры США за возвращение соотечественников на историческую родину — Крым". Культура народов Причерноморья (rus). Кримський науковий центр НАН України і МОН України (№ 144). 2008. ISSN 1562-0808.
- Guboglo, Mikhail; Chervonnaya, Svetlana. Крымскотатарское национальное движение. Moscow: TsIMO. 1992. ISBN . OCLC 29705056.
- Chervonnaya, Svetlana. Крымскотатарское национальное движение (1994 - 1996). Moscow: Институт этнологии и антропологии РАН. 1997. OCLC 37855118.
İstinadlar
- Steel, Jonathan; Abraham, Eric. Andropov in Power: From Komsomol to Kremlin (ingilis). Anchor Press/Doubleday. 1984. 100–102. ISBN . 2021-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-28.
- Solovev, Vladimir; Klepikova, Elena. Yuri Andropov: a secret passage into the Kremlin (ingilis). Robert Hale. 1984. 38–42. 2021-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-28.
- Seidametov, 2008. səh. 96-99
- Ametov, Enver. "Кому писал письма Мустафа Джемилев?". Милли Фирка (rus). 2011-03-09. 2021-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-16.
- "Крымскотатарской правозащитнице Айше Сеитмуратовой — 82 года". atr.ua (rus). 11 February 2019. 2021-02-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ayse Seyidmuradova Krim tatarcasi Ayse Seitmuratova rusca Ajshe Seitmuratova d 11 fevral 1937 Krim tatari olan insan huquqlari mudafiecisi ve aktivisti Ayse SeyidmuradovaKrim tatarcasi Ayse SeitmuratovaDogum tarixi 11 fevral 1937 87 yas Dogum yeri Aci Eli kendi Krim MSSR SSRIVetendasligi SSRI ABSMilliyyeti Krim tatariFealiyyeti Insan haqlari mudafiecisi dissidentMukafatlari Cesaret ordeniHeyati1937 ci ilin 11 fevralinda Krimin Aci Eli kendinde Krim tatari olan ailede dunyaya gelmisdir O usaq yaslarinda iken onun ailesi ve mensub oldugu millet Merkezi Asiyaya deportasiya edilmisdir Usaq olsa da bu deportasiyadan sag qurtula bilen Seyidmuradova bundan sonra heyatina xususi meskun kimi davam etmisdir Akademik gostericilerinin cox yuksek olmasina baxmayaraq deportasiyaya meruz qalmis milletin uzvu olmasina gore universitete qebul edilmemisdir Etnik mensubiyyetine gore bu cur munasibetle qarsilasan Seyidmuradova bundan sonra Krim tatarlari haqlari mudafiecisine cevrilir ve herekatin uzvu olur Krim tatarlarina tetbiq edilmis bezi mehdudiyyetlerin aradan qaldirilmasina ve Sovet rehberliyi ile gorusmeye nail olduqdan sonra o Moskvada oz fealiyyetine davam etmisdir Bu dovrde onun fealiyyetinin esas istiqameti Krim tatarlarina oz vetenlerine Krima geri donmeye icaze verilmesi idi Bu haqq Krim tatarlari ile eyni dovrde deportasiyaya meruz qalmis bir cox xalqa artiq verilmisdi Defelerle Sovet huquq muhafize orqanlari terefinden hebs edilen Seyidmuradova tezyiqlerin davam edeceyi teqdirde ozunu Qirmizi Meydanda yandiracagi ile dovleti hedeledi Onun fealiyyeti bir diger insan haqlari mudafiecisi olan Andrey Saxarovun ve amerikali senatorun diqqetini cekdi Senator ona Sovet Ittifaqindan ABS ye miqrasiya etmek ucun olan cetin prosesde yardim etdi Krim tatarlarinin vetenlerine geri donmesine icaze verilmesi ile neticelenen uzun siyasi doyuslerden sonra o ABS prezidenti Ronald Reyqanla gorusmus ve bir cox insan haqlari konfranslarinda istirak etmisdir MukafatlariInsan haqlari sahesindeki fealiyyetine gore Ukraynanin Cesaret ordeni ile teltif edilmisdir Hemcinin baxEbdurrehim ResidovEdebiyyatSeidametov Eldar Rol Ajshe Seitmuratovoj v dvizheniya solidarnosti krymskotatarskoj diaspory SShA za vozvrashenie sootechestvennikov na istoricheskuyu rodinu Krym Kultura narodov Prichernomorya rus Krimskij naukovij centr NAN Ukrayini i MON Ukrayini 144 2008 ISSN 1562 0808 Guboglo Mikhail Chervonnaya Svetlana Krymskotatarskoe nacionalnoe dvizhenie Moscow TsIMO 1992 ISBN 5201137695 OCLC 29705056 Chervonnaya Svetlana Krymskotatarskoe nacionalnoe dvizhenie 1994 1996 Moscow Institut etnologii i antropologii RAN 1997 OCLC 37855118 IstinadlarSteel Jonathan Abraham Eric Andropov in Power From Komsomol to Kremlin ingilis Anchor Press Doubleday 1984 100 102 ISBN 9780385189118 2021 05 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 28 Solovev Vladimir Klepikova Elena Yuri Andropov a secret passage into the Kremlin ingilis Robert Hale 1984 38 42 2021 05 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 28 Seidametov 2008 seh 96 99 Ametov Enver Komu pisal pisma Mustafa Dzhemilev Milli Firka rus 2011 03 09 2021 05 20 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 16 Krymskotatarskoj pravozashitnice Ajshe Seitmuratovoj 82 goda atr ua rus 11 February 2019 2021 02 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 16