Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fatmayı xalçaları — Abşeron xalçaçılıq məktəbinin Bakı qrupuna daxil olan xovlu xalçalar.
| Xalça | |
| Fatmayı | |
|---|---|
    | |
 Fatmayı xalçaları | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Tam adı | Fatmayı xalçaları |
| Digər adı | Qala xalçası |
| Məktəbi | Abşeron xalçaçılıq məktəbi |
| Növü | Xovlu xalça |
| Ölkə | Azərbaycan |
Ümumi məlumat
"Fatmayı xalçaları" öz adını Abşeron yarımadasında, Bakı şəhərindən 20 km şimalda yerləşən Abşeron rayonunun Fatmayı kəndindən almışdır. Bir çox xalça ustaları bu xalçaları "Qala xalçaları" da adlandırırlar.
Bədii analiz
"Fatmayı xalçaları"nın ümumi naxışlarının həm iri, həm də xırda elementləri, naxış detalları, köbə zolaqları həndəsi naxışlardan ibarət olmaqla yanaşı həm də çox mürəkkəbdir.
"Fatmayı xalçaları"nın orta sahəsinin yerliyi əksər hallarda göy rəngdə olur. Açıq palıdı yerlikli xalçalara az-az hallarda təsadüf edilir. Gölün və köbə naxışlarının rəngi orta sahənin yerliyinə uyğun gəlir.
Orta sahənin kompozisiyası üfüqi xətt boyunca yerləşmiş, "xonça" adlanan və sevinc, şənlik, bayram, toy əlamətini ifadə edən bir neçə (ikidən beşə qədər) böyük göldən ibarətdir. "Fatmayı xalçaları"nın orta sahəsinin aşağısında birinci xonçanın elementi "Gəlin bəzəyi" təsvirindən, yuxarı hissəsindəki digər xonçanın elementləri isə "Şirni xonçası" təsvirindən ibarətdir.
Xalçanın orta sahəsində cütləşmiş cıqqa buta elementləri bir sıraya düzülərək iki kəndin qohumlaşmasını, bir kənddən olan qızın başqa kəndə ərə verilməsini simvolizə edən böyük və kiçik ölçülü elementlərlə örtülmüşdür.
Abşeron xalçaçılıq məktəbinin xalçaları üçün daha xarakterik olan "Kaşı" və ya "Bəşirqızı" adlanan orta haşiyələr Quba xalçaçılıq məktəbinə daxil olan xalçalarda da tez-tez işlənir. "Fatmayı xalçaları"nda da bu haşiyə toxunmuş və hər iki tərəfində iki zəncirə mövcuddur. Budağın üstündə olan dörd ləçəkli xırda çiçəklər bir-birinin ardınca sıraya düzülərək zəncirə elementlərini ifadə edir.
Bakının şimalında yerləşən rayonların xalçaçıları bu elementləri "Şami" və ya "Qaysıbişah" (budaq üzərində qaysı) adlandırırlar. Orta sahəni dövrələyən ağ yerlikli kiçik haşiyənin elementləri xovsuz xalçaların (zili və sumax) naxışlarından götürülmüşdür.
Texniki xüsusiyyətlər
Uzunsov ölçülü "Fatmayı xalçaları" daha çox istehsal olunurdu. Bu xalçaların ölçüsü əsas etibarilə böyük olur.
"Fatmayı xalçaları"nın ölçüləri 110x230 sm-dən 130x350 sm-ə qədər ölçülər arasında dəyişir.
"Fatmayı xalçaları"nda bir kvadrat desimetrdə ilmələrin sıxlığı 40x40 ilmədən 55x55 ilməyə qədər yerləşir. Bir kvadrat metrdə isə 200 min ilmədən 300 min ilməyə qədər təsadüf edilir.
"Fatmayı xalçaları"nda xovun hündürlüyü 4–6 mm-dir.
Mənbə
- Fatmayı xalçaları 2011-08-07 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fatmayi xalcalari Abseron xalcaciliq mektebinin Baki qrupuna daxil olan xovlu xalcalar XalcaFatmayiFatmayi xalcalariXalca haqqinda melumatlarTam adi Fatmayi xalcalariDiger adi Qala xalcasiMektebi Abseron xalcaciliq mektebiNovu Xovlu xalcaOlke AzerbaycanUmumi melumat Fatmayi xalcalari oz adini Abseron yarimadasinda Baki seherinden 20 km simalda yerlesen Abseron rayonunun Fatmayi kendinden almisdir Bir cox xalca ustalari bu xalcalari Qala xalcalari da adlandirirlar Bedii analiz Fatmayi xalcalari nin umumi naxislarinin hem iri hem de xirda elementleri naxis detallari kobe zolaqlari hendesi naxislardan ibaret olmaqla yanasi hem de cox murekkebdir Fatmayi xalcalari nin orta sahesinin yerliyi ekser hallarda goy rengde olur Aciq palidi yerlikli xalcalara az az hallarda tesaduf edilir Golun ve kobe naxislarinin rengi orta sahenin yerliyine uygun gelir Orta sahenin kompozisiyasi ufuqi xett boyunca yerlesmis xonca adlanan ve sevinc senlik bayram toy elametini ifade eden bir nece ikiden bese qeder boyuk golden ibaretdir Fatmayi xalcalari nin orta sahesinin asagisinda birinci xoncanin elementi Gelin bezeyi tesvirinden yuxari hissesindeki diger xoncanin elementleri ise Sirni xoncasi tesvirinden ibaretdir Xalcanin orta sahesinde cutlesmis ciqqa buta elementleri bir siraya duzulerek iki kendin qohumlasmasini bir kendden olan qizin basqa kende ere verilmesini simvolize eden boyuk ve kicik olculu elementlerle ortulmusdur Abseron xalcaciliq mektebinin xalcalari ucun daha xarakterik olan Kasi ve ya Besirqizi adlanan orta hasiyeler Quba xalcaciliq mektebine daxil olan xalcalarda da tez tez islenir Fatmayi xalcalari nda da bu hasiye toxunmus ve her iki terefinde iki zencire movcuddur Budagin ustunde olan dord lecekli xirda cicekler bir birinin ardinca siraya duzulerek zencire elementlerini ifade edir Bakinin simalinda yerlesen rayonlarin xalcacilari bu elementleri Sami ve ya Qaysibisah budaq uzerinde qaysi adlandirirlar Orta saheni dovreleyen ag yerlikli kicik hasiyenin elementleri xovsuz xalcalarin zili ve sumax naxislarindan goturulmusdur Texniki xususiyyetlerUzunsov olculu Fatmayi xalcalari daha cox istehsal olunurdu Bu xalcalarin olcusu esas etibarile boyuk olur Fatmayi xalcalari nin olculeri 110x230 sm den 130x350 sm e qeder olculer arasinda deyisir Fatmayi xalcalari nda bir kvadrat desimetrde ilmelerin sixligi 40x40 ilmeden 55x55 ilmeye qeder yerlesir Bir kvadrat metrde ise 200 min ilmeden 300 min ilmeye qeder tesaduf edilir Fatmayi xalcalari nda xovun hundurluyu 4 6 mm dir MenbeFatmayi xalcalari 2011 08 07 at the Wayback Machine