Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İlhan Koman (türk. İlhan Koman; 17 iyun 1921, Ədirnə – 30 dekabr 1986, Stokholm) — Türk heykəltaraşı.
| İlhan Koman | |
|---|---|
| türk. İlhan Koman | |
 | |
| Doğum tarixi | 17 iyun 1921 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 dekabr 1986(65 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Türkiyə |
| Həyat yoldaşı | Melda Kaptana |
| Uşağı | Əhməd Koman |
| Fəaliyyəti | heykəltaraş |
| Təhsili | |
| Janr | heykəltaraş |
| Tanınmış işi | |
| Mükafatları | Anıtqəbir Heykəl Yarışması birincilik mükafatı (1952) Ankara Dövlət Sərgisi ikincilik mükafatı (1954) Ankara Dövlət Sərgisi birincilik mükafatı (1955) |
| koman.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1951-1958-ci illərdə Memar Sinan İncəsənət Universitetində çalışdıqdan sonra 1959-cu ildə İsveçə köçən və burada Hulda adlı gəmisində yaşayan rəssam, elm və sənəti bir araya gətirən əsərləri ilə sənət aləmində özünəməxsus yer tutub. Buna görə də ona Türkiyənin Leonardo Da Vinçisi adını veriblər. Onun obrazlı abstraksiya sahəsində ən məşhur və ən çox danışılan əsəri Ağdəniz heykəlidir.
Həyatı
İlhan Koman 1921-ci il iyunun 17-də Ədirnədə anadan olub. Atası həkim və əkinçiliklə məşğul olan Fuat bəy, anası isə Sevinc Ləman xanımdır. Onun ata tərəfi Mohaç döyüşündən sonra Konyadan köçürülərək Balkanlarda məskunlaşmış türklərdən idi. Ailəsi 1880-ci illərdə Yuqoslaviyadan Ədirnəyə köçüb. Ana tərəfdən babası II Mehmed Şərəf Aykut bəy, II Əbdülhəmid dövrü inqilabçılarından və Trakya Paşaeli Hüquqlarını Müdafiə Cəmiyyətinin qurucularından biri olub.
Konanın uşaqlığı Ədirnənin Qalaiçi rayonunda keçib. Ədirnə liseyini bitirdikdən sonra 1941-ci ildə İstanbul Memar Sinan İncəsənət Universitetinin Rəssamlıq fakültəsinə daxil olub. Müəllimlərinin məsləhəti ilə bir il sonra fakültəsinin dəyişərək, heykəltaraşlıq fakültəsinə keçdi və 1945-ci ildə Rudolf Bellinqin tələbəsi olaraq Universiteti bitirdi.
1947-ci ildə İlhan Koman Milli Təhsil Nazirliyi tərəfindən Nəşət Günal, Rəfiq Ərən və Sədi Özişlə birlikdə dövlət təqaüdü ilə Parisə göndərildi. 1947-1950-ci illərdə Fransada Academie Julian və l'Ecole du Louvre-da (Jülian Akademiyası) fəaliyyət göstərən Koman, Luvr muzeyində çalışdığı müddətdə Mesopotamiya və Misir incəsənətindən xüsusilə təsirlənir. Parisdə çalışdığı illərdə özünü çağdaş cərəyanlara yaxın hiss edən rəssam 1948-ci ildə Parisdə ilk sərgisini açdı. 1951-ci ildə Türkiyəyə qayıtmazdan əvvəl, burada Melda Kaptana ilə ailə həyatı qurur və bu evlilikdən onların bir oğlu dünyaya gəlir.
Vətənə qayıtdıqdan sonra Memar Sinan İncəsənət Universitetində çalışmağa baışayan Koman 1958-ci ilə qədər burada çalışdı. 1952-ci ildə Anıtqəbir Heykəl müsabiqəsində Sakarya döyüşü motivli relyef kompozisiyası ilə birincilik qazandı. 1952-1954-cü illər arasında bu layihə çərçivəsində ərsəyə gətirdiyi "Sakarya döyüşü" ilə bağlı relyef çalışmalarında Parisdə görüb, təsirləndiyi Mesopotamiya və Misirə məxsus relyeflərin də izləri var.
1953-cü ildə akademiyanın tərkibində yaradılmış metal emalatxanasında Sədi Öziş, Əli Hadi Bara, Şadi Çalıq və Zühtü Müridoğlu ilə birgə işləməyə başladı. O dövrdə iş adamı Mazhar Süleymangilin qoyduğu sərmayə ilə Şadi Çalıq və Sədi Öziş ilə birlikdə “Karemetal” adlı mebel emalatxanasını quraraq, müasir dizaynda mebellər dizayn etməyə başladı.Fransız Grup Espas-dan ilhamlanaraq 1955-ci ildə Əli Hadi Bara, Sədi Öziş və memar Tarıq Carım ilə birlikdə Türk Grup Espas cəmiyyətini təsis etdi.
İlhan komanın əsərləri 1954-cü ildə Ankara Dövlət Sərgisində ikinci, 1955-ci ildə isə birinci yer mükafatı laureatı olub. 1958-ci ildə Brüsseldə keçirilən beynəlxalq sərgidə Türkiyə pavilyonunun tikintisini öz üzərinə götürüb. Altı ay davam edən iş prosesi zamanı tanış olduğu memar Ralf Erskinin dəvəti ilə İsveçə getdi. İlk həyat yoldaşı və Memar Sinan İncəsənət Universitetindəki işindən ayrılan rəssam 1959-cu ildə İsveçdə məskunlaşdı. 1965-ci ildə aldığı Hulda adlı iki dirəkli yelkənli gəmisindən 1986-cı ildə ölənə qədər həm evi, həm də emalatxanası kimi istifadə edib.
1967-ci ildə Stokholm Tətbiqi Sənətlər məktəbinə müəllim kimi qəbul olunan İlhan Komanın bu dövrdə yeni həndəsi törəmələr, yel dəyirmanları kimi elmi kəşflər qeydə alınıb. 1969-cu ildə İsveçin Sundsvall şəhərində bir ərazinin təşkili müsabiqəsində birinci yer mükafatı, 1970-ci ildə isə Erebru şəhər meriyasının önünə qoyulacaq heykəlin hazırlanması üçün təşkil edilən müsabiqədə də birinci yer mükafatı laureatı oldu.
1986-cı ildə 65 yaşında İsveçin Stokholm şəhərində vəfat edən İlhan Koman vəsiyyətinə uyğun olaraq cəsədi yandırılaraq, külü Baltik dənizinə atıldı.
Komanın heykəllərinə əsasən Stokholmda olmaqla İsveçin 20 şəhərinin küçə və meydanlarında rast gəlmək olar. Stokholmdakı Memarlıq məktəbinin qarşısındakı "Leonardoya salam" heykəli rəssamın ən çox bəyənilən əsərlərindən biridir. Yapı Kredi Mədəniyyət və İncəsənət binasının qarşısında yerləşən Ağdəniz heykəli rəssamın Türkiyədəki ən məşhur əsərlərindən biridir.
Haqqındakı əsərlər
- (1996) İlhan Koman - Fatma Səmiha Uçuq, Şimşək yay.
- (2021) İlhan Koman lüğəti - Nəcmi Sönməz, Doğan kitab,
- (2005) İlhan Koman / Retrospektif, YKY,
İstinadlar
- İlhan Koman // http://en.isabart.org/person/148247.
- The Fine Art Archive. 2003.
- Sönmez, Necmi. "Ben Bir Bizans Bahçesinde Büyüdüm". Radikal gazetesi Kitap eki, 16 Ocak 2004. 10 Eylül 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 Eylül 2017.
- https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dogrularin-pesindeki-heykeltiras-1844996.
- Kıranlar, Öner. "20. yüzyıl heykeli içerisinde İlhan Koman heykelinin yeri". 10 Eylül 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 Eylül 2017.
- "Heykel ve Kabartma Yarışması". Anitkabir.org sitesi, 24 Nisan 2011. 10 Eylül 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 Eylül 2017.
- Yavuz, Ezgi. "DESIGNING THE UNITY: TÜRK GRUP ESPAS AND ARCHITECTURE IN POSTWAR TURKEY" (PDF). Metu, Journal of Faculty of Architecture, Yıl: 2015 Cilt: 32, No:2. 10 Eylül 2017 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 10 Eylül 2017.
- "Heykeli Soyuta Taşıyan Usta". Hürriyet gazetesi, 19 Nisan 2000. 10 Eylül 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 Eylül 2017.
- "İlhan Koman'ın 110 yıllık teknesi sanat merkezi olacak". Cumhruiyet gazetesi 27 Nisan 2015. 10 Eylül 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 Eylül 2017.
- "İlhan Koman sergisi Avrupa turunda". İsveç Türk İşçi Dernekleri web sitesi, 11 Mart 2009. 10 Eylül 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 Eylül 2017.
- Akdeniz heykeli bir kez daha taşınıyor 2017-09-10 at the Wayback Machine Sanatatak.com 8 Eylül 2017. Erişim tarihi: 17 Haziran 2019
Xarici keçidlər
- İlhan Komanın resmi səhifəsi 2006-02-02 at the Wayback Machine (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ilhan Koman turk Ilhan Koman 17 iyun 1921 Edirne 30 dekabr 1986 Stokholm Turk heykeltarasi Ilhan Komanturk Ilhan KomanDogum tarixi 17 iyun 1921 1921 06 17 Dogum yeri Edirne Edirne vilayeti Osmanli imperiyasiVefat tarixi 30 dekabr 1986 1986 12 30 65 yasinda Vefat yeri Stokholm Stokholm belediyyesi d Stokholm leni d IsvecVetendasligi TurkiyeHeyat yoldasi Melda KaptanaUsagi Ehmed KomanFealiyyeti heykeltarasTehsili Julian Akademiyasi Memar Sinan Gozel Senetler UniversitetiJanr heykeltarasTaninmis isi Agdeniz heykeliMukafatlari Anitqebir Heykel Yarismasi birincilik mukafati 1952 Ankara Dovlet Sergisi ikincilik mukafati 1954 Ankara Dovlet Sergisi birincilik mukafati 1955 koman org Vikianbarda elaqeli mediafayllarIlhan Komannin Agdeniz heykeli 1980 Levent IstanbulKomanin Istanbul Bilgi Universitetinin Santraistanbul kampusunda yerlesen Sonsuzluq adli heykeli 1968 ci ilde Divan otelinin girisi ucun Ilhan Koman terefinden hazirlanmis demir heykel 1951 1958 ci illerde Memar Sinan Incesenet Universitetinde calisdiqdan sonra 1959 cu ilde Isvece kocen ve burada Hulda adli gemisinde yasayan ressam elm ve seneti bir araya getiren eserleri ile senet aleminde ozunemexsus yer tutub Buna gore de ona Turkiyenin Leonardo Da Vincisi adini veribler Onun obrazli abstraksiya sahesinde en meshur ve en cox danisilan eseri Agdeniz heykelidir HeyatiIlhan Koman 1921 ci il iyunun 17 de Edirnede anadan olub Atasi hekim ve ekincilikle mesgul olan Fuat bey anasi ise Sevinc Leman xanimdir Onun ata terefi Mohac doyusunden sonra Konyadan kocurulerek Balkanlarda meskunlasmis turklerden idi Ailesi 1880 ci illerde Yuqoslaviyadan Edirneye kocub Ana terefden babasi II Mehmed Seref Aykut bey II Ebdulhemid dovru inqilabcilarindan ve Trakya Pasaeli Huquqlarini Mudafie Cemiyyetinin qurucularindan biri olub Konanin usaqligi Edirnenin Qalaici rayonunda kecib Edirne liseyini bitirdikden sonra 1941 ci ilde Istanbul Memar Sinan Incesenet Universitetinin Ressamliq fakultesine daxil olub Muellimlerinin mesleheti ile bir il sonra fakultesinin deyiserek heykeltarasliq fakultesine kecdi ve 1945 ci ilde Rudolf Bellinqin telebesi olaraq Universiteti bitirdi 1947 ci ilde Ilhan Koman Milli Tehsil Nazirliyi terefinden Neset Gunal Refiq Eren ve Sedi Ozisle birlikde dovlet teqaudu ile Parise gonderildi 1947 1950 ci illerde Fransada Academie Julian ve l Ecole du Louvre da Julian Akademiyasi fealiyyet gosteren Koman Luvr muzeyinde calisdigi muddetde Mesopotamiya ve Misir incesenetinden xususile tesirlenir Parisde calisdigi illerde ozunu cagdas cereyanlara yaxin hiss eden ressam 1948 ci ilde Parisde ilk sergisini acdi 1951 ci ilde Turkiyeye qayitmazdan evvel burada Melda Kaptana ile aile heyati qurur ve bu evlilikden onlarin bir oglu dunyaya gelir Vetene qayitdiqdan sonra Memar Sinan Incesenet Universitetinde calismaga baisayan Koman 1958 ci ile qeder burada calisdi 1952 ci ilde Anitqebir Heykel musabiqesinde Sakarya doyusu motivli relyef kompozisiyasi ile birincilik qazandi 1952 1954 cu iller arasinda bu layihe cercivesinde erseye getirdiyi Sakarya doyusu ile bagli relyef calismalarinda Parisde gorub tesirlendiyi Mesopotamiya ve Misire mexsus relyeflerin de izleri var 1953 cu ilde akademiyanin terkibinde yaradilmis metal emalatxanasinda Sedi Ozis Eli Hadi Bara Sadi Caliq ve Zuhtu Muridoglu ile birge islemeye basladi O dovrde is adami Mazhar Suleymangilin qoydugu sermaye ile Sadi Caliq ve Sedi Ozis ile birlikde Karemetal adli mebel emalatxanasini quraraq muasir dizaynda mebeller dizayn etmeye basladi Fransiz Grup Espas dan ilhamlanaraq 1955 ci ilde Eli Hadi Bara Sedi Ozis ve memar Tariq Carim ile birlikde Turk Grup Espas cemiyyetini tesis etdi Ilhan komanin eserleri 1954 cu ilde Ankara Dovlet Sergisinde ikinci 1955 ci ilde ise birinci yer mukafati laureati olub 1958 ci ilde Brusselde kecirilen beynelxalq sergide Turkiye pavilyonunun tikintisini oz uzerine goturub Alti ay davam eden is prosesi zamani tanis oldugu memar Ralf Erskinin deveti ile Isvece getdi Ilk heyat yoldasi ve Memar Sinan Incesenet Universitetindeki isinden ayrilan ressam 1959 cu ilde Isvecde meskunlasdi 1965 ci ilde aldigi Hulda adli iki direkli yelkenli gemisinden 1986 ci ilde olene qeder hem evi hem de emalatxanasi kimi istifade edib 1967 ci ilde Stokholm Tetbiqi Senetler mektebine muellim kimi qebul olunan Ilhan Komanin bu dovrde yeni hendesi toremeler yel deyirmanlari kimi elmi kesfler qeyde alinib 1969 cu ilde Isvecin Sundsvall seherinde bir erazinin teskili musabiqesinde birinci yer mukafati 1970 ci ilde ise Erebru seher meriyasinin onune qoyulacaq heykelin hazirlanmasi ucun teskil edilen musabiqede de birinci yer mukafati laureati oldu 1986 ci ilde 65 yasinda Isvecin Stokholm seherinde vefat eden Ilhan Koman vesiyyetine uygun olaraq cesedi yandirilaraq kulu Baltik denizine atildi Komanin heykellerine esasen Stokholmda olmaqla Isvecin 20 seherinin kuce ve meydanlarinda rast gelmek olar Stokholmdaki Memarliq mektebinin qarsisindaki Leonardoya salam heykeli ressamin en cox beyenilen eserlerinden biridir Yapi Kredi Medeniyyet ve Incesenet binasinin qarsisinda yerlesen Agdeniz heykeli ressamin Turkiyedeki en meshur eserlerinden biridir Haqqindaki eserler 1996 Ilhan Koman Fatma Semiha Ucuq Simsek yay 2021 Ilhan Koman lugeti Necmi Sonmez Dogan kitab ISBN 978 605 09 8400 2 2005 Ilhan Koman Retrospektif YKY ISBN 975 08 0944 0IstinadlarIlhan Koman http en isabart org person 148247 The Fine Art Archive 2003 Sonmez Necmi Ben Bir Bizans Bahcesinde Buyudum Radikal gazetesi Kitap eki 16 Ocak 2004 10 Eylul 2017 tarixinde Istifade tarixi 10 Eylul 2017 https www cumhuriyet com tr haber dogrularin pesindeki heykeltiras 1844996 Kiranlar Oner 20 yuzyil heykeli icerisinde Ilhan Koman heykelinin yeri 10 Eylul 2017 tarixinde Istifade tarixi 10 Eylul 2017 Heykel ve Kabartma Yarismasi Anitkabir org sitesi 24 Nisan 2011 10 Eylul 2017 tarixinde Istifade tarixi 10 Eylul 2017 Yavuz Ezgi DESIGNING THE UNITY TURK GRUP ESPAS AND ARCHITECTURE IN POSTWAR TURKEY PDF Metu Journal of Faculty of Architecture Yil 2015 Cilt 32 No 2 10 Eylul 2017 tarixinde PDF Istifade tarixi 10 Eylul 2017 Heykeli Soyuta Tasiyan Usta Hurriyet gazetesi 19 Nisan 2000 10 Eylul 2017 tarixinde Istifade tarixi 10 Eylul 2017 Ilhan Koman in 110 yillik teknesi sanat merkezi olacak Cumhruiyet gazetesi 27 Nisan 2015 10 Eylul 2017 tarixinde Istifade tarixi 10 Eylul 2017 Ilhan Koman sergisi Avrupa turunda Isvec Turk Isci Dernekleri web sitesi 11 Mart 2009 10 Eylul 2017 tarixinde Istifade tarixi 10 Eylul 2017 Akdeniz heykeli bir kez daha tasiniyor 2017 09 10 at the Wayback Machine Sanatatak com 8 Eylul 2017 Erisim tarihi 17 Haziran 2019Xarici kecidlerIlhan Komanin resmi sehifesi 2006 02 02 at the Wayback Machine turk