Tofiq Məcnun oğlu Həsənov (1921, Bakı – 2005, Bakı) — paleontoloq-stratiqraf, AMEA-nın müxbir üzvü (2001), geologiya-mineralogiya elmləri doktoru (1967), Azərbaycan Paleontologiya Cəmiyyətinin prezidenti, Rusiya Paleontologiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü,
Tofiq Həsənov | |
---|---|
Tofiq Məcnun oğlu Həsənov | |
![]() | |
Doğum tarixi | 1921 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 2005 |
Vəfat yeri | |
Elmi dərəcəsi | geologiya-mineralogiya elmləri doktoru (1967) |
Elmi adı | |
İş yeri | |
Təhsili | |
Üzvlüyü |
|
Mükafatları | |
Həyatı
Tofiq Həsənov 1921-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1938-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin Geoloji-kəşfiyyat fakültəsinə qəbul olunub, lakin Böyük Vətən müharibəsi illərində Sovet Ordu sıralarında qulluq etməsi ilə əlaqədar təhsilini yarımçıq qoyub. 1948-ci ildə həmin universiteti Mühəndis-geoloq ixtisası üzrə bitirib.
Əmək fəaliyyəti
Tofiq Həsənov 1946–1951-ci illərdə Azərbaycan Geologiya İdarəsinin çöl ekspedisiyalarında kollektor, SSRİ Elmlər Akademiyası Neft Ekspedisiyasında baş geoloq vəzifələrində çalışıb. O, 1999–2005-ci illərdə H. Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyinin direktoru vəzifəsini icra edib.
Elmi fəaliyyəti
Tofiq Həsənov 1951–1954-cü illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Geologiya və Geofizika İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb. 1954-cü ildə geologiya-mineralogiya üzrə fəlsəfə doktoru, 1967-ci ildə geologiya-mineralogiya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcələrini alıb. 2001-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü seçilib.
Tofiq Həsənovun elmi fəaliyyətinin əsas istiqaməti Yura dövrünə aid çöküntülərinin paleontologiya və stratiqrafiyası olmuşdur. Alimin namizədlik dissertasiyasının mövzusu da Kiçik Qafqazda filiz yataqlarının ana süxuru olan və geniş intişar edən Yura dövrü çöküntüləri haqqında olub. Yura çöküntüləri üçün ilkin əhəmiyyətli altı tapıntı 1952-ci ildə Tovuz rayonunda aparılan çöl işləri zamanı aşkar edilib.
Tofiq Həsənovun elmi tədqiqatları təkcə Hettanq, Sinemyur, Plinsbax, Toar, Aalen, Bayos və Bat mərtəbələri çöküntülərinin paleontologiya və stratiqrafiyası ilə məhdudlaşıb. Onun tədqiqatlarından məlum olur ki, Azərbaycanın Yura dövrü ammonitlərinin cins və növlərinə qərbdə Cəbəllütariq boğazından şərqdə İndoneziyaya qədər en istiqamətində uzanan Aralıq dənizinin Alp qırışıqlıq qurşağının bütün regionlarında rast gəlinir.
T. Həsənovun kolleksiyasında Azərbaycanın Yura dövrü çöküntülərindən topladığı yumşaqbədənlilər tipinə aid 100-dən artıq növün nümunələri toplanılıb. Alimin Kiçik Qafqazın bir neçə regionunda yer üzünə çıxan metamorfik şistlərin Paleozoy yaşlı olması haqqında fikir və mülahizələri bir çox dəlillərlə təsdiqlənib.
Keçən əsrin 90-cı illərində Tofiq Həsənovun rəhbərliyi ilə Azərbaycanın təkmilləşdirilmiş regional stratiqrafik sxemi hazırlanıb. Bu sxemdə Azərbaycanda ilk dəfə olaraq, regional və yerli stratiqrafik taksonların ayrılması və onların ümumi şkalanın taksonları ilə müqayisəsi Tofiq Həsənova məxsus olub.
Alim həm də bir sıra mineral və faydalı qazıntı yataqları kəşfinin sənədləşdirilməsində də iştirak edib. O, geologiya elminin tarixinin araşdırılması istiqamətində də bir sıra tədqiqatlar aparıb. Tofiq Həsənov 8 monoqrafiyanın, 200-dən artıq elmi və elmi-kütləvi məqalənin müəllifidir.
Vəfatı
Tofiq Həsənov 2005-ci ildə Bakı şəhərində vəfat edib.
Əsərləri
- T. A. Həsənov. "Azərbaycanda paleontologiya elminin inkişafı". Bakı,2005
- T. A. Həsənov. Akademik Musa Əliyev müasirlərinin yaddaşında"
Mükafatları
Tofiq Həsənov Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı kimi 1944-cü ildə "Qafqazın müdafiəsinə görə", 1970-ci ildə "Rəşadətli əməyə görə", "Əmək veteranı" və 1965, 1970, 1975, 1985-ci illərdə səmərəli fəaliyyətinə görə müxtəlif medallarla, həmçinin SSRİ neft sənayesinin "Sosialist yarışı əlaçısı" döş nişanı və bir neçə Fəxri Fərmanla təltif olunub.
İstinadlar
- "Həsənov Tofiq Abdulla oğlu" (Azərbaycan). 21-09-2021 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Tofiq Hesenov Tofiq Mecnun oglu Hesenov 1921 Baki 2005 Baki paleontoloq stratiqraf AMEA nin muxbir uzvu 2001 geologiya mineralogiya elmleri doktoru 1967 Azerbaycan Paleontologiya Cemiyyetinin prezidenti Rusiya Paleontologiya Cemiyyetinin fexri uzvu Tofiq HesenovTofiq Mecnun oglu HesenovDogum tarixi 1921Dogum yeri Baki Baki qezasi Azerbaycan SSRVefat tarixi 2005Vefat yeri Baki AzerbaycanElmi derecesi geologiya mineralogiya elmleri doktoru 1967 Elmi adi professorIs yeri Hesen bey Zerdabi adina Tebiet Tarixi MuzeyiTehsili Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye UniversitetiUzvluyu AMEA nin muxbir uzvu 2001 Azerbaycan Paleontologiya Cemiyyetinin prezidenti Rusiya Paleontologiya Cemiyyetinin fexri uzvuMukafatlariHeyatiTofiq Hesenov 1921 ci ilde Baki seherinde anadan olub 1938 ci ilde Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universitetinin Geoloji kesfiyyat fakultesine qebul olunub lakin Boyuk Veten muharibesi illerinde Sovet Ordu siralarinda qulluq etmesi ile elaqedar tehsilini yarimciq qoyub 1948 ci ilde hemin universiteti Muhendis geoloq ixtisasi uzre bitirib Emek fealiyyetiTofiq Hesenov 1946 1951 ci illerde Azerbaycan Geologiya Idaresinin col ekspedisiyalarinda kollektor SSRI Elmler Akademiyasi Neft Ekspedisiyasinda bas geoloq vezifelerinde calisib O 1999 2005 ci illerde H Zerdabi adina Tebiet Tarixi Muzeyinin direktoru vezifesini icra edib Elmi fealiyyetiTofiq Hesenov 1951 1954 cu illerde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Geologiya ve Geofizika Institutunun aspiranturasinda tehsil alib 1954 cu ilde geologiya mineralogiya uzre felsefe doktoru 1967 ci ilde geologiya mineralogiya uzre elmler doktoru elmi derecelerini alib 2001 ci ilde AMEA nin muxbir uzvu secilib Tofiq Hesenovun elmi fealiyyetinin esas istiqameti Yura dovrune aid cokuntulerinin paleontologiya ve stratiqrafiyasi olmusdur Alimin namizedlik dissertasiyasinin movzusu da Kicik Qafqazda filiz yataqlarinin ana suxuru olan ve genis intisar eden Yura dovru cokuntuleri haqqinda olub Yura cokuntuleri ucun ilkin ehemiyyetli alti tapinti 1952 ci ilde Tovuz rayonunda aparilan col isleri zamani askar edilib Tofiq Hesenovun elmi tedqiqatlari tekce Hettanq Sinemyur Plinsbax Toar Aalen Bayos ve Bat mertebeleri cokuntulerinin paleontologiya ve stratiqrafiyasi ile mehdudlasib Onun tedqiqatlarindan melum olur ki Azerbaycanin Yura dovru ammonitlerinin cins ve novlerine qerbde Cebellutariq bogazindan serqde Indoneziyaya qeder en istiqametinde uzanan Araliq denizinin Alp qirisiqliq qursaginin butun regionlarinda rast gelinir T Hesenovun kolleksiyasinda Azerbaycanin Yura dovru cokuntulerinden topladigi yumsaqbedenliler tipine aid 100 den artiq novun numuneleri toplanilib Alimin Kicik Qafqazin bir nece regionunda yer uzune cixan metamorfik sistlerin Paleozoy yasli olmasi haqqinda fikir ve mulahizeleri bir cox delillerle tesdiqlenib Kecen esrin 90 ci illerinde Tofiq Hesenovun rehberliyi ile Azerbaycanin tekmillesdirilmis regional stratiqrafik sxemi hazirlanib Bu sxemde Azerbaycanda ilk defe olaraq regional ve yerli stratiqrafik taksonlarin ayrilmasi ve onlarin umumi skalanin taksonlari ile muqayisesi Tofiq Hesenova mexsus olub Alim hem de bir sira mineral ve faydali qazinti yataqlari kesfinin senedlesdirilmesinde de istirak edib O geologiya elminin tarixinin arasdirilmasi istiqametinde de bir sira tedqiqatlar aparib Tofiq Hesenov 8 monoqrafiyanin 200 den artiq elmi ve elmi kutlevi meqalenin muellifidir VefatiTofiq Hesenov 2005 ci ilde Baki seherinde vefat edib EserleriT A Hesenov Azerbaycanda paleontologiya elminin inkisafi Baki 2005 T A Hesenov Akademik Musa Eliyev muasirlerinin yaddasinda MukafatlariTofiq Hesenov Boyuk Veten muharibesi istirakcisi kimi 1944 cu ilde Qafqazin mudafiesine gore 1970 ci ilde Resadetli emeye gore Emek veterani ve 1965 1970 1975 1985 ci illerde semereli fealiyyetine gore muxtelif medallarla hemcinin SSRI neft senayesinin Sosialist yarisi elacisi dos nisani ve bir nece Fexri Fermanla teltif olunub Istinadlar Hesenov Tofiq Abdulla oglu Azerbaycan 21 09 2021 tarixinde