Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əbdülqadir İbn Muhyiddin İbn Mustafa Əl-Həsəni Əl-Əlcəzairi (6 sentyabr 1808[…], Qitəna[d] – 26 may 1883[…], Dəməşq) — Əlcəzair xalqının Fransa boyundurluğuna qarşı mübarizəsinə (1840–1846) öndərlik edən və Əlcəzair dövlətinin təməlini atan din adamı və əsgər. 1832-ci ildə əmiri olmuşdur, sufi, şair, islam alimi.
| Əmir Əbdülqadir | |
|---|---|
| ərəb. عبد القادر الجزائري | |
 | |
| Doğum tarixi | 6 sentyabr 1808[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 26 may 1883[…](74 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, əsgər, Mücahid, alim, müqavimət döyüşçüsü[d], şair, yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Gəncliyi
Əbdülqadir hərbi sahədə göstərdiyi qəhrəmanlıqlardan öncə belə yaraşıqlılığı və üstün zəkasıyla xalqın gözdəsi halına gəlmişdi. Qara saqqallı düzgün bir üzü, incə və qıvraq bir bədəni olan orta boylu bir kişiydi. Davranışları son dərəcə kibar, yaşamı da eyni ölçüdə sadəydi. Şairliyi və təsirli söz söyləmə gücüylə dindaşlarını asanca həyəcana gətirə bilən dindar və aydın bir şəxs olaraq tanınırdı.
Fransız işğalı və dirəniş
Əlcəzair, Fransız ordusunun 1830-cu ildə ölkəni işğalınadək, Osmanlı dövlətinə bağlı bir əyalət idi. Ölkənin idarəsi Türk Yeniçərilər və onların seçdiyi bir Dayının (vali) əlində idi. Türk-Əlcəzairli qarışımı bir kökənə sahib olan Kuloğlu topluluğu ilə bəlirli ayrıcalıqlı qəbilələrdən dəstək görən bu hakimlər, eyni dindən gəlmənin onlara sağladığı üstünlüklə Əlcəzairi çox sıkı bir dənətim altında tuturdular.
Bununla birlikdə bu yönəticilərdən nifrət edən Əlcəzairlilər, XIX əsrin başlarında sürəkli ayaklanma halındaydılar. Ölkə xalqı, bu nədənlə xristian istilacılara qarşı koyamayacak qədər bölünmüş durumdaydı. Ölkənin qərbində yaşayan qəbilələr kuşatma altına aldılar. Okul öğrətmənlərinin və özəlliklə dinsəl tarikat üyələrinin bəsləyip güçləndirdiği ortak İslam dindaşlık duyguları çəvrəsində birləşən bu qəbilələr, örgütsəl bir yapı kurmaya çalıştılar. Bir təriqət öndəri və yakınlarındaki bir zaviyənin yönətcisi olan Muhyiddin, Oran və Fransız birliklərinə qarşı yapılacak yıpratma savaşının başına gəçməyə çağrıldı.
Yaşı bir hayli ilərləmiş olan Muhyiddin, noyabr 1832-ci ildə onun yerinə gənc oğlu Əbdülqadirin səçilməsini sağladı. Dinə bağlılığı və əsgəri alandaki gözüpəkliğiylə ün salmış olan Əbdülqadir, yıpratma savaşının komutanlığını üstləndi. Bu savaş sonunda 1834-cü ildə imzalanan Dəsmichəls Antlaşması ilə müminlərin komutanı unvanı altında Oranın iç kəsiminin yönətimini tümüylə ələ gəçirdi. Sahip olduğu yəni toprakları birləştirməyə yönələn Əmir Əbdülqadir, antlaşmanın sağladığı olanaklardan yararlanarak yaşayan bütün qəbilələrə yönətimini kabul əttirdi. və ardından işgal ətti. Gənəral yənilgiyə uğratdı. və adlı gənərallər tarafından sıkıştırılmasına karşın, Fransızların başvurduğu şiddətə təpki duyan Əlcəzairlilərin dətəğini kazanmayı başardı. Görüşmələr sonunda Gənəral Bugəaudu Tafna Antlaşmasını (1837) imzalamaya ikna ətti. Fransızları birkaç limanla yətinmək zorunda bırakan bu antlaşmayla topraklarını daha da gənişlətərək Oran və bütün iç kəsimlərinin yönəticisi oldu.
Əmir Əbdülqadir iki yıl içində gərçək anlamda bir dövlət qurdu. Paytaxt olaraq bəzən , bazən də Tihərt Kaləsini (bu gün ) kullandı. Mahzən dənən savaşçı qəbilələrin ayrıcalıklarını kaldırarak və bütün uyruklara əşit vərgi yükü gətirərək xalq toplulukları arasında tüzəl bir əşitlik kurdu. Günəydəki vahaları hakimiyəti altında tutan ət-Tijini ilə savaşıp çöl kavimlərini ona karşı birləştirərək , nüfuzunu yönündə gənişlətti. Ardından Səlif Vadisi ilə Tittəriyə, Konstantin Bəyi Hac Ahmədin dirənişiylə karşılaştığı doğu əyaləti sınırlarına kadar uzandı. Ayrıca Fransızlara katılmış olan Zuatna Kuloğullarını ağır cəzalara çarptırdı. 1838 kışına gəlindiğində ətki alanı Kıbayl qəbiləsinin sınırlarını aşmış və günəydə Biskra Vahasından sınırına kadar uzanmış bulunuyordu. Ət-Tijininin gücünü kırmak amacıyla başkənti Ayn Məhdiyi altı ay sürən bir kuşatma altında tutarak yyıktı. Bu arada bütün Sahra qəbilələri də kəndisinə bağlılık andı içdi.
Əbdülqadir Əlcəzairi çəvrəsindəki iləri gələnlərin öğütlərinə pək səyrək olarak başvuran və yətkiyi bütünüylə əlində tutan bir öndərdi. Başlıca dayanağı, yurttaşlarını bir araya toplayıp istilacıya karşı birləştirəbiləcək biricik güç olan din duygusuydu. Ama bu, çağdaş bir dəvlət kurma çalışmalarında kəndisinə yardımcı olabiləcək çəşitli uluslardan yətənəkli kişiləri Yəhudi yə da xristian olmalarına baxmayaraq çevrsində toplanmasına əngəl olmadı. Bu Avrupalı uzmanların ən tanınmışı sonradan diplomatlık da yapan ; gəçirdiği sərüvənləri Trəntə dəux ans a travərs lIslam (İslam Dünyasında 32 Yıl) adlı kitapta anlatmıştır. Əbdülqadir, qəbilələrin donatımını sağladığı əsgərlər ya da gönüllülər tarafından dəstəklənən və yaklaşık 2,000 kişidən oluşan düzənli bir ordu kurdu. Fransız işgali altındaki topraklara yakın kasabalar saldırılara çok açık olacağından iç kəsimdəki , , , və gibi yərləşim birimlərini tahkim ətti. Buralarda əsgəri donatım fabrikaları, ambarlar və atölyələr açtı, başta İngiltərədən olmak üzərə dışardan yapılan silah alımlarını karşılamak üzərə satılacak fazla ürünləri buralarda dəpoladı. Bəlirlənmiş ücrət alan görəvlilərə dayalı yəni bir yönətim sistəmi oluşturdu. Əğitimi yaygınlaştırarak, bağımsızlık və milliyət kavramalrının xalq arasında güçlənməsini sağladı.
Orléans dükünün öncü kolları Dəmir Gəçidini aşınca, Əmir Əbdülqadir bunu Tafna Antlaşması ilə kəndisinə vərilən topraklara yönəlik bir saldırı saydı. Örgütlənmə çalışmalarını hənüz tamamlamamış olmasına karşın, bəklənmədik bir saldırıyan gəçərək Mitica Ovasındaki Fransız koloni birimlərini yok ətti. Bu olay üzərinə savaş şiddətini yitirdi. Bu durum, bütün Əlcəzairi ələ gəçirmək için gərəkli donanım və silahı alma konusunda Fransız hükümətini ikna ədən Gənəral Bugəaudun 1840-cı ildə gənəl vali olarak atanmasına dəğin sürdü. Bu atamayla birliktə yədi yıllık sərt və acımasız bir savaş başladı. Büyük çaplı çarpışmalardan kaçınan Əbdülqadir, gərəkli darbəyi indirir indirməz gəri çəkiləbilən tüfəkli süvarilər kullandığı ardı arkası kəsilməyən küçük çarpışmaları tərcih ətti. Ancaq, karşısında Bugəaud tarafından son dərəcə harakətli kollar halində düzənlənmiş piyadələrdən oluşan bir Fransız ordusu bulunuyordu. Ayrıca, Bugəaud və yardımcılarının, açlık çəkən insanları öndərlərini tərkə zorlamak amacıyla oyguladıkları yıkımla baş ətmək zorunda kalmıştı.
1841-ci ildə Fransızlar Əlcəzairlilərin müstahkəm məvkilərini yıkınca, Əbdülqadir zorunlu olarak Oranın iç kəsimlərində göçəbə yaşamı sürməyə başladı. Ərtəsi yıl Tləmsənin əlindən çıkmasıyla Mərakeşli müttəfikləriylə bağlantısnı sürdürməsi güçləşti. Daha başka tərsliklərə və Fransız birliklərinin günəydəki ilərləməsinə karşın, Fasa ulaşmayı başardı. Bugəaud karşısında yənilgiyə uğrayan Mərakeş sultanı, Əbdülqadiri ölkəsinin orta kəsimlərində alıkoymak zorunda kaldı. Əbdülqadir, Dahrada patlak vərən bir ayaklanmadan yararlanarak yənidən Əlcəzairə girdi. Sidi İbrahim iləri karakolunu ələ gəçirdi və kəndisini izləyən Fransız birliklərindən sürəkli kaçarak ülkənin iç kəsimlərinə doğru çəkildi.
Fransızlara təslim oluşu və sürgün həyatı
Əbdülqadir, iyul 1846-cı ildə, gəri kalan bir avuç adamıyla birliktə yənidən mərakeşə sığındı. Ancaq kəndisini bir yük olarak görən Fas sultanının dəstəğini yitirincə Əlcəzairə dönmək zorunda kaldı. Doğuya göndəriləcəğinə söz vərilməsi üzərinə, Gənəral Christophə də Lamoriciérə ilə Bugəaudun yərini almış olan Kral oğlu Aumalə dükünə onurlu bir biçimdə təslim oldu.
Ancaq Louis-Philippə oğlunun vərdiği sözü yərinə gətirməktən kaçındı. Əbdülqadir bir sürə Fransadaki tutuklu kaldı. Ardından hapsədildi. Öncə cumhurbaşkanı, ardından imparator olan 1852də Əbdülqadirin Bursaya gitməsinə izin verdi. Oradan Şama gəçən Əbdülqadir örnək bir yaşantı sürərək Zikrul-Akil və Tənbihul-Gafil (Akıllılara Çağrı, Aldırışsızlara Uyarı) adlı bir kitab yazdı. Fransız hökuməti kəndisinə yüklü bir əməkli aylığı bağladı və qəbiləsindən gəlmə bir muhafız birliği vərdi. Hətta Osmanlı dənətimindən çıkarmak istədikləri Misir ilə Anadolu arasında bir yərlərdə hükümdar olması yönündə girişimdə bulundu. Əbdülqadir, 1871 Əlcəzair ayaklanması sırasında Konstantinin günəyindəki qəbilələri ayaklandırmaya çalışan oğullarından birini övladlıqdan çıxardı.
Əmir Əbdülqadir 1883-cü ildə Dəməşqdə öldü.
Xatirəsi
Günümüzdə Əlcəzairlilər onu ən böyük xalq qəhrəmanlarından biri olaraq görməkdədirlər.
İstinadlar
- Абд аль-Кадир // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969. Т. 1 : А — Ангоб. С. 15.
- Emerit M. Abdelkader // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Encyclopædia Britannica|Encyclopædia Britannica Fiftəənth edition
Ədəbiyyat
- Ahmed Bouyerdene, Emir Abd el-Kader: Hero and Saint of Islam, trans. Gustavo Polit, World Wisdom 2012,
- John W. Kiser, Commander of the Faithful: The Life and Times of Emir Abd El-Kader, Archetype 2008,
- Elsa Marston, The Compassionate Warrior: Abd El-Kader of Algeria, Wisdom Tales 2013,
- Charles Henry Churchill, Life of Abd el-Kader: Ex-Sultan of the Arabs of Algeria: written and compiled from his own dictation from other Authentic Sources, Nabu Press 2014, , Reprint from Chapman and Hall 1867
- Danziger, Raphael. Abd al-Qadir and the Algerians: Resistance to the French and Internal Consolidation. New York: Holmes & Meier, 1977.
- Étienne, Bruno. Abdelkader. Paris: Hachette Littérature, 2003.
- Kiser, John W. Commander of the Faithful: The Life and Times of Emir Abd el-Kader (1808–1883). Rhineburg: Monkfish, 2008.
- Jennifer Pitts, trans. and ed. Writings on Empire and Slavery by Alexis de Tocqueville. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2000.
- Belmar "A., sa vie politique et militaire" (Париж, 1863).
- Ламенер "Vie, aventures, combats et prise d’A." (Париж, 1848)
- Оганисьян Ю., Абд-аль-Кадир, Москва, 1968;
- Бу Азиз Яхья, Батль аль-кифах аль-амир Абд-аль-Кадир аль-Джазаири (Боевой герой эмир Абд аль-Кадир аль-Джазаири), Тунис, 1957.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebdulqadir Ibn Muhyiddin Ibn Mustafa El Heseni El Elcezairi 6 sentyabr 1808 Qitena d 26 may 1883 Demesq Elcezair xalqinin Fransa boyundurluguna qarsi mubarizesine 1840 1846 onderlik eden ve Elcezair dovletinin temelini atan din adami ve esger 1832 ci ilde emiri olmusdur sufi sair islam alimi Emir Ebdulqadirereb عبد القادر الجزائري Dogum tarixi 6 sentyabr 1808 1808 09 06 Dogum yeri Qitena d ElcezairVefat tarixi 26 may 1883 1883 05 26 74 yasinda Vefat yeri Demesq Suriya vilayeti Osmanli imperiyasiDefn yeri DemesqEl Aliye qebiristanligi d Fealiyyeti siyasetci esger Mucahid alim muqavimet doyuscusu d sair yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiGencliyi Ebdulqadir herbi sahede gosterdiyi qehremanliqlardan once bele yarasiqliligi ve ustun zekasiyla xalqin gozdesi halina gelmisdi Qara saqqalli duzgun bir uzu ince ve qivraq bir bedeni olan orta boylu bir kisiydi Davranislari son derece kibar yasami da eyni olcude sadeydi Sairliyi ve tesirli soz soyleme gucuyle dindaslarini asanca heyecana getire bilen dindar ve aydin bir sexs olaraq taninirdi Fransiz isgali ve direnis Elcezair Fransiz ordusunun 1830 cu ilde olkeni isgalinadek Osmanli dovletine bagli bir eyalet idi Olkenin idaresi Turk Yeniceriler ve onlarin secdiyi bir Dayinin vali elinde idi Turk Elcezairli qarisimi bir kokene sahib olan Kuloglu toplulugu ile belirli ayricaliqli qebilelerden destek goren bu hakimler eyni dinden gelmenin onlara sagladigi ustunlukle Elcezairi cox siki bir denetim altinda tuturdular Bununla birlikde bu yoneticilerden nifret eden Elcezairliler XIX esrin baslarinda surekli ayaklanma halindaydilar Olke xalqi bu nedenle xristian istilacilara qarsi koyamayacak qeder bolunmus durumdaydi Olkenin qerbinde yasayan qebileler kusatma altina aldilar Okul ogretmenlerinin ve ozellikle dinsel tarikat uyelerinin besleyip guclendirdigi ortak Islam dindaslik duygulari cevresinde birlesen bu qebileler orgutsel bir yapi kurmaya calistilar Bir teriqet onderi ve yakinlarindaki bir zaviyenin yonetcisi olan Muhyiddin Oran ve Fransiz birliklerine qarsi yapilacak yipratma savasinin basina gecmeye cagrildi Yasi bir hayli ilerlemis olan Muhyiddin noyabr 1832 ci ilde onun yerine genc oglu Ebdulqadirin secilmesini sagladi Dine bagliligi ve esgeri alandaki gozupekligiyle un salmis olan Ebdulqadir yipratma savasinin komutanligini ustlendi Bu savas sonunda 1834 cu ilde imzalanan Desmichels Antlasmasi ile muminlerin komutani unvani altinda Oranin ic kesiminin yonetimini tumuyle ele gecirdi Sahip oldugu yeni topraklari birlestirmeye yonelen Emir Ebdulqadir antlasmanin sagladigi olanaklardan yararlanarak yasayan butun qebilelere yonetimini kabul ettirdi ve ardindan isgal etti General yenilgiye ugratdi ve adli generaller tarafindan sikistirilmasina karsin Fransizlarin basvurdugu siddete tepki duyan Elcezairlilerin detegini kazanmayi basardi Gorusmeler sonunda General Bugeaudu Tafna Antlasmasini 1837 imzalamaya ikna etti Fransizlari birkac limanla yetinmek zorunda birakan bu antlasmayla topraklarini daha da genisleterek Oran ve butun ic kesimlerinin yoneticisi oldu Emir Ebdulqadir iki yil icinde gercek anlamda bir dovlet qurdu Paytaxt olaraq bezen bazen de Tihert Kalesini bu gun kullandi Mahzen denen savasci qebilelerin ayricaliklarini kaldirarak ve butun uyruklara esit vergi yuku getirerek xalq topluluklari arasinda tuzel bir esitlik kurdu Guneydeki vahalari hakimiyeti altinda tutan et Tijini ile savasip col kavimlerini ona karsi birlestirerek nufuzunu yonunde genisletti Ardindan Selif Vadisi ile Titteriye Konstantin Beyi Hac Ahmedin direnisiyle karsilastigi dogu eyaleti sinirlarina kadar uzandi Ayrica Fransizlara katilmis olan Zuatna Kulogullarini agir cezalara carptirdi 1838 kisina gelindiginde etki alani Kibayl qebilesinin sinirlarini asmis ve guneyde Biskra Vahasindan sinirina kadar uzanmis bulunuyordu Et Tijininin gucunu kirmak amaciyla baskenti Ayn Mehdiyi alti ay suren bir kusatma altinda tutarak yyikti Bu arada butun Sahra qebileleri de kendisine baglilik andi icdi Ebdulqadir Elcezairi cevresindeki ileri gelenlerin ogutlerine pek seyrek olarak basvuran ve yetkiyi butunuyle elinde tutan bir onderdi Baslica dayanagi yurttaslarini bir araya toplayip istilaciya karsi birlestirebilecek biricik guc olan din duygusuydu Ama bu cagdas bir devlet kurma calismalarinda kendisine yardimci olabilecek cesitli uluslardan yetenekli kisileri Yehudi ye da xristian olmalarina baxmayaraq cevrsinde toplanmasina engel olmadi Bu Avrupali uzmanlarin en taninmisi sonradan diplomatlik da yapan gecirdigi seruvenleri Trente deux ans a travers lIslam Islam Dunyasinda 32 Yil adli kitapta anlatmistir Ebdulqadir qebilelerin donatimini sagladigi esgerler ya da gonulluler tarafindan desteklenen ve yaklasik 2 000 kisiden olusan duzenli bir ordu kurdu Fransiz isgali altindaki topraklara yakin kasabalar saldirilara cok acik olacagindan ic kesimdeki ve gibi yerlesim birimlerini tahkim etti Buralarda esgeri donatim fabrikalari ambarlar ve atolyeler acti basta Ingiltereden olmak uzere disardan yapilan silah alimlarini karsilamak uzere satilacak fazla urunleri buralarda depoladi Belirlenmis ucret alan gorevlilere dayali yeni bir yonetim sistemi olusturdu Egitimi yayginlastirarak bagimsizlik ve milliyet kavramalrinin xalq arasinda guclenmesini sagladi Orleans dukunun oncu kollari Demir Gecidini asinca Emir Ebdulqadir bunu Tafna Antlasmasi ile kendisine verilen topraklara yonelik bir saldiri saydi Orgutlenme calismalarini henuz tamamlamamis olmasina karsin beklenmedik bir saldiriyan gecerek Mitica Ovasindaki Fransiz koloni birimlerini yok etti Bu olay uzerine savas siddetini yitirdi Bu durum butun Elcezairi ele gecirmek icin gerekli donanim ve silahi alma konusunda Fransiz hukumetini ikna eden General Bugeaudun 1840 ci ilde genel vali olarak atanmasina degin surdu Bu atamayla birlikte yedi yillik sert ve acimasiz bir savas basladi Buyuk capli carpismalardan kacinan Ebdulqadir gerekli darbeyi indirir indirmez geri cekilebilen tufekli suvariler kullandigi ardi arkasi kesilmeyen kucuk carpismalari tercih etti Ancaq karsisinda Bugeaud tarafindan son derece haraketli kollar halinde duzenlenmis piyadelerden olusan bir Fransiz ordusu bulunuyordu Ayrica Bugeaud ve yardimcilarinin aclik ceken insanlari onderlerini terke zorlamak amaciyla oyguladiklari yikimla bas etmek zorunda kalmisti 1841 ci ilde Fransizlar Elcezairlilerin mustahkem mevkilerini yikinca Ebdulqadir zorunlu olarak Oranin ic kesimlerinde gocebe yasami surmeye basladi Ertesi yil Tlemsenin elinden cikmasiyla Merakesli muttefikleriyle baglantisni surdurmesi guclesti Daha baska tersliklere ve Fransiz birliklerinin guneydeki ilerlemesine karsin Fasa ulasmayi basardi Bugeaud karsisinda yenilgiye ugrayan Merakes sultani Ebdulqadiri olkesinin orta kesimlerinde alikoymak zorunda kaldi Ebdulqadir Dahrada patlak veren bir ayaklanmadan yararlanarak yeniden Elcezaire girdi Sidi Ibrahim ileri karakolunu ele gecirdi ve kendisini izleyen Fransiz birliklerinden surekli kacarak ulkenin ic kesimlerine dogru cekildi Fransizlara teslim olusu ve surgun heyati Ebdulqadir iyul 1846 ci ilde geri kalan bir avuc adamiyla birlikte yeniden merakese sigindi Ancaq kendisini bir yuk olarak goren Fas sultaninin destegini yitirince Elcezaire donmek zorunda kaldi Doguya gonderilecegine soz verilmesi uzerine General Christophe de Lamoriciere ile Bugeaudun yerini almis olan Kral oglu Aumale dukune onurlu bir bicimde teslim oldu Ancaq Louis Philippe oglunun verdigi sozu yerine getirmekten kacindi Ebdulqadir bir sure Fransadaki tutuklu kaldi Ardindan hapsedildi Once cumhurbaskani ardindan imparator olan 1852de Ebdulqadirin Bursaya gitmesine izin verdi Oradan Sama gecen Ebdulqadir ornek bir yasanti surerek Zikrul Akil ve Tenbihul Gafil Akillilara Cagri Aldirissizlara Uyari adli bir kitab yazdi Fransiz hokumeti kendisine yuklu bir emekli ayligi bagladi ve qebilesinden gelme bir muhafiz birligi verdi Hetta Osmanli denetiminden cikarmak istedikleri Misir ile Anadolu arasinda bir yerlerde hukumdar olmasi yonunde girisimde bulundu Ebdulqadir 1871 Elcezair ayaklanmasi sirasinda Konstantinin guneyindeki qebileleri ayaklandirmaya calisan ogullarindan birini ovladliqdan cixardi Emir Ebdulqadir 1883 cu ilde Demesqde oldu XatiresiElcezairin paytaxtindaki heykeli Gunumuzde Elcezairliler onu en boyuk xalq qehremanlarindan biri olaraq gormekdedirler IstinadlarAbd al Kadir Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 T 1 A Angob S 15 Emerit M Abdelkader Encyclopaedia Britannica ing Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Fifteenth editionEdebiyyatVikianbarda elaqeli media fayllar Ahmed Bouyerdene Emir Abd el Kader Hero and Saint of Islam trans Gustavo Polit World Wisdom 2012 ISBN 978 1936597178 John W Kiser Commander of the Faithful The Life and Times of Emir Abd El Kader Archetype 2008 ISBN 978 1901383317 Elsa Marston The Compassionate Warrior Abd El Kader of Algeria Wisdom Tales 2013 ISBN 978 1937786106 Charles Henry Churchill Life of Abd el Kader Ex Sultan of the Arabs of Algeria written and compiled from his own dictation from other Authentic Sources Nabu Press 2014 ISBN 978 1294672289 Reprint from Chapman and Hall 1867 Danziger Raphael Abd al Qadir and the Algerians Resistance to the French and Internal Consolidation New York Holmes amp Meier 1977 Etienne Bruno Abdelkader Paris Hachette Litterature 2003 Kiser John W Commander of the Faithful The Life and Times of Emir Abd el Kader 1808 1883 Rhineburg Monkfish 2008 Jennifer Pitts trans and ed Writings on Empire and Slavery by Alexis de Tocqueville Baltimore Johns Hopkins University Press 2000 Belmar A sa vie politique et militaire Parizh 1863 Lamener Vie aventures combats et prise d A Parizh 1848 Oganisyan Yu Abd al Kadir Moskva 1968 Bu Aziz Yahya Batl al kifah al amir Abd al Kadir al Dzhazairi Boevoj geroj emir Abd al Kadir al Dzhazairi Tunis 1957