Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aqil Quliyev (tam adı: Aqil Sahib oğlu Quliyev; 19 sentyabr 1963, Urud, Sisian rayonu – 25 fevral 1992, Xocalı) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı; Qarabağ müharibəsi şəhidi.
| Aqil Quliyev | |
|---|---|
| Aqil Sahib oğlu Quliyev | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 19 sentyabr 1963 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 25 fevral 1992 (28 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | şəhid |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Uşağı | 1 qız |
| Atası | Sahib Quliyev |
| Anası | İfrat Quliyeva |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti |  Azərbaycan Ordusu |
| Qoşun növü |  Quru Qoşunları |
| Xidmət illəri | 1988-ci ildən |
| Rütbəsi | Baş leytenant |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri | |
Həyatı
Erkən illəri
Aqil Sahib oğlu Quliyev 1963-cü ilin sentyabrın 19-da Ermənistanın Sisyan rayonunun Urud kəndində anadan olub. 1980-ci ildə orta məktəbi bitirmiş və axşam şöbəsinə daxil olub. Üçüncü kursdan hərbi xidmətə çağırılıb. Hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra 1985-ci ildə daxil olub. Məktəbi fərqlənmə ilə bitirdikdən sonra 1988-ci ildə Milli Ordu qərargahına gələrək hərbi xidmətə yazılıb. O, həmin il Qarabağ müharibəsi başlanmasını Xarkovda eşitdikdən sonra, körpə qızını götürüb Bakıya qayıtdı.
Qarabağ müharibəsi və döyüşlərdə iştirakı
O, 1988-ci ildə leytenant idi və Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin qərargahına gələrək cəbhəyə göndərilməsini xahiş etdi. Qərargah rəisi Arif Salahov onun xahişini nəzərə alıb, 45 nəfər döyüşçü ilə Aqil Quliyevlə cəbhə bölgəsinə getməsini təmin etdi. Onun qardaşı Nəsimi Aqilin Qarabağa gedəcəyi günü bilirdi. O da Aqildən xəbərsiz könüllü olaraq cəbhəyə gedən rotaya yazılır. Aqil onun bu cəsurluğunu görüb çox sevindi və onun bu fədakarlığını alqışladı. Bir neçə gündən sonra rota Zabrat Hava Limanından vertolyotla Ağdama yola düşdü.
Ağdamda qərara alındı ki, 11 nəfər Umudluya göndərilsin. Qalanlar isə daha ağır vəziyyətdə olan Xocalıya yollandı. O, qardaşı Nəsimi ilə Xocalı müdafiəçilərinin sırasında idi. Onların ərzaqla təminatını xocalılılar öz boyunlarına götürdülər.
1991-ci ilin sonunda Xocalı cəbhə bölgəsinin ən qorxulu nöqtəsi idi. O, 21 nəfər döyüşçü ilə Xocalı hava limanının rəisi Əlif Hacıyevin müdafiə batalyonu ilə çiyin-çiyinə Xocalının müdafiəsində dayanmışdı. Lakin onların təchizatı və iqtisadi təminatı yox dərəcəsində idi. Ona görə də Xocalı camaatına müraciət edildi. Ətrafla əlaqə kəsildiyindən Aqil Quliyevin ərzaqla təminatını xocalılılar öz boyunlarına götürdülər.
Vəziyyət get-gedə çətinləşirdi. Ermənilərin hücum qorxusu isə gündən-günə artırdı. Aqil Quliyev tez "Xocalı" taburunun komandiri Tofiq Hüseynovla görüşüb döyüş mövqeyini möhkəmlətməyə çalışdı. O hücum edib MDB-nin qoşun hissələrindən 3 , ərzaq dolu 2 maşın, 13 hərbçini girov götürdü. Əsgərləri tərk silah edib Ağdama göndərdilər. Bundan sonra MDB-nin qoşun hissəsi Xocalı milis şöbəsinə basqın etdi. Bir neçə nəfəri öldürüb rəis müavinini girov apardılar. O, dərhal hücum edib düşmənin BRDM-ni heyəti ilə birlikdə ələ keçirdi, milis şöbəsindəki dığaları da girov götürüb qərargaha göndərdi.
1992-ci il yanvarın 23-də Aqil Quliyev Hikmət Nəzərli ilə birlikdə Bakıya gəlib Xocalını xilas etmək üçün respublika rəhbərliyi ilə görüşmək istəyirdi. Bəzi rəhbərlər nəinki onlarla görüşmədilər, hətta onlara mane olurdular. Aqil Quliyev cəbhədə baş verən uğursuzluqların səbəblərindən danışaraq respublika prezidenti Ayaz Mütəllibovun göstərdiyi laqeyd və biganə münasibətə öz hiddətini bildirmişdi:
 | Əgər tezliklə əncam çəkilməsə, baş verə biləcək fəlakətin miqyasını sözlə ifadə etmək çətin olacaq |  |
Şahin Musayevlə görüşən Quliyev 80 ədəd mərmi əldə edə bildi. O, köməkliyi ilə DİN-dən 4 maşın silah-sursat əldə edir. Həmin sursatı Xocalıya Ağdamdan Xocalıya uçan sərnişin vertolyotu çatdırmalı idi. Xainlər tərəfindən ermənilərə çatdırılan məlumat həmin vertolyotun düşmənlər tərəfindən vurulması ilə nəticələndi.
1992-ci il fevralın əvvəllərində Aqil Quliyevin rəhbərliyi ilə 366-cı motoatıcı alayın altı BMP-si heyət üzvləri ilə birlikdə girov götürülür. Heyətin sırasında bir rus polkovniki də olur. Təcili girovların geri qaytarılması üçün rəhbərlikdən zəng edilir. Hədələrin və zənglərin ciddi şəkil alacağını düşünərək Quliyev rus polkovniki ilə dialoqa girir. 1 "BMP", 1 "Kristall" raket qurğusu, çoxlu hərbi sursat və 1 maşın ərzaq alır. Bundan sonra girovların geri qaytarılması haqqında yuxarıya məlumat çatdırır. Girovlar geri qaytarıldıqdan sonra ermənilər rus ordusu ilə birlikdə Xocalını mühasirəyə alırlar. Fevralın 18-də Aqil Quliyev qız-gəlinləri Xocalıdan çıxarmaq üçün 11 nəfər döyüşçüsünü götürüb, mühasirəni yarmaq üçün erməni postuna yaxınlaşır. Postda erməni quldurlarına göz açmağa imkan verməyib 21 nəfərini öldürürlər.
Otağa girəndə döyüşçü yoldaşı İlqar Musayevə güllə dəyir. Aqil Quliyev onu təhlükəsiz yerə aparmaq istəyir, lakin avtomatdan açılan atəş onun qıçlarına dəydi. İlqar həyatla vidalaşır, özünü yetirən Cabbar isə düşməni qətlə yetirir. Bu döyüşdə Cabbar və Hafiz də yaralandılar. Yaralı döyüşçülər əməliyyatı başa çatdırmadan geri döndülər. Yaralı döyüşçülər çox əzab-əziyyətlə onu öz postlarına çatdıra bildilər. Aqil Quliyevin təcili cərrahiyyə əməliyyatına ehtiyac vardı. Lakin həmin zaman, nə həkim çağırmaq, nə də Aqil Quliyevi hospitala çatdırmaq mümkün deyildi.
Ölümü
1992-ci il fevralın 25-də, döyüş yoldaşları Quliyevi xərəyə qoyub Xocalı soyqırımından xilas etmək üçün çalışırdılar. Bütün Xocalı sakinləri şəhərin uzunmüddətli müdafiəsində onun misilsiz xidmətlərini yaxşı bilirdilər. Növbə ilə onu Kətik kəndinin yanına qədər gətirib çıxardılar. Lakin dağın döyüşündə erməni əsgərlərinin pusqusuna düşdülər. Aqil Quliyevi aparanlardan hamısı həlak oldu, bir güllə də Aqilə dəydi. Aqil Quliyevin meyitini beş gün sonra martın 2-də hadisə yerindən götürmək mümkün oldu.
1992-ci ildə Bakıda Şəhidlər xiyabanında dəfn edilib.
Şəxsi həyatı
Ailəli idi, bir qızı yadigar qalıb.
İrsi
Bakının Səbail rayonunda onun şərəfinə küçə adlandırılıb. Aqil Quliyevin Bakıda Nəsimi rayonunda yaşadığı binanın önündə xatirə lövhəsi vurulub.
Ədəbiyyatda
Şəmsi Vəfadar "Aqil dünyası" poemasını ona həsr etmişdir. Şair Aqil Quliyevin yaralı ayaqlarının təsvirində təkcə bir bədən üzvünün şikəst halı deyil, həm də yaralanmış Xocalının, başı bəlalar çəkən Vətənin və onun vətənpərvər oğlunun ağrılarına qeyd edib:
Düşdü ayağımdan
Yollarım mənim.
Ana, yollarımı
Göndərin mənə.
Vətənin boynuna
Sarılmaq üçün,
Ana, qollarımı
Göndərin mənə.
"Aqil dünyası", Şəmsi Vəfadar
Filmoqrafiya
- — (tammetrajlı sənədli televiziya filmi)
Təltif və mükafatları
Aqil Quliyev Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərinin icraçısı İsa Qəmbərin 7 iyun 1992-ci il tarixli 883 saylı fərmanı ilə ölümündən sonra "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adına layiq görülmüşdür. 1999-cu ildə prezident Heydər Əliyev Milli qəhrəmanın layiq görüldüyü yüksək mükafatı onun atası Sahib Quliyevə təqdim etmişdi.
- 1992 —
![image]()
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
İstinadlar
- www.sherg.az. www.sherg.az. 2018-03-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyun 2016.
- "İşgəncəyə dözməkdənsə ölməyi arzulayırdım". www.anl.az. www.anl.az. 2018-03-02 tarixində . İstifadə tarixi: 28 iyun 2016.
- "Soyqırıma yol açan xəyanətlər" (PDF). www.anl.az. www.anl.az. 2012-11-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 28 iyun 2016.
- "Nəsimi rayonunda Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsi anıldı". www.anl.az. www.anl.az. 2018-03-02 tarixində . İstifadə tarixi: 28 iyun 2016.
- "Qulaqları batıran sükut". www.anl.az. www.anl.az. 2022-03-09 tarixində . İstifadə tarixi: 28 iyun 2016.
- "ŞƏMSİ VƏFADARIN QƏM DƏFTƏRİ". anl.az. anl.az. 2017-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 28 iyun 2016.
- "Milli Qəhrəmanın ekran həyatı". anl.az. anl.az. 2011-11-08 tarixində . İstifadə tarixi: 28 iyun 2016.
- "Qəhrəmanlar unudulmur". www.anl.az. www.anl.az. 2018-03-02 tarixində . İstifadə tarixi: 28 iyun 2016.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aqil Quliyev tam adi Aqil Sahib oglu Quliyev 19 sentyabr 1963 Urud Sisian rayonu 25 fevral 1992 Xocali Azerbaycanin Milli Qehremani Qarabag muharibesi sehidi Aqil QuliyevAqil Sahib oglu QuliyevSexsi melumatlarDogum tarixi 19 sentyabr 1963 1963 09 19 Dogum yeri Urud Sisian rayonu Ermenistan SSR SSRIVefat tarixi 25 fevral 1992 1992 02 25 28 yasinda Vefat yeri Xocali Xocali rayonu AzerbaycanVefat sebebi sehidVetendasligi SSRI AzerbaycanUsagi 1 qizAtasi Sahib QuliyevAnasi Ifrat QuliyevaHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Azerbaycan OrdusuQosun novu Quru QosunlariXidmet illeri 1988 ci ildenRutbesi Bas leytenantDoyusler Birinci Qarabag muharibesiTeltifleriHeyatiErken illeri Aqil Sahib oglu Quliyev 1963 cu ilin sentyabrin 19 da Ermenistanin Sisyan rayonunun Urud kendinde anadan olub 1980 ci ilde orta mektebi bitirmis ve axsam sobesine daxil olub Ucuncu kursdan herbi xidmete cagirilib Herbi xidmetini basa vurduqdan sonra 1985 ci ilde daxil olub Mektebi ferqlenme ile bitirdikden sonra 1988 ci ilde Milli Ordu qerargahina gelerek herbi xidmete yazilib O hemin il Qarabag muharibesi baslanmasini Xarkovda esitdikden sonra korpe qizini goturub Bakiya qayitdi Qarabag muharibesi ve doyuslerde istiraki O 1988 ci ilde leytenant idi ve Azerbaycan Silahli Quvvelerinin qerargahina gelerek cebheye gonderilmesini xahis etdi Qerargah reisi Arif Salahov onun xahisini nezere alib 45 nefer doyuscu ile Aqil Quliyevle cebhe bolgesine getmesini temin etdi Onun qardasi Nesimi Aqilin Qarabaga gedeceyi gunu bilirdi O da Aqilden xebersiz konullu olaraq cebheye geden rotaya yazilir Aqil onun bu cesurlugunu gorub cox sevindi ve onun bu fedakarligini alqisladi Bir nece gunden sonra rota Zabrat Hava Limanindan vertolyotla Agdama yola dusdu Agdamda qerara alindi ki 11 nefer Umudluya gonderilsin Qalanlar ise daha agir veziyyetde olan Xocaliya yollandi O qardasi Nesimi ile Xocali mudafiecilerinin sirasinda idi Onlarin erzaqla teminatini xocalililar oz boyunlarina goturduler 1991 ci ilin sonunda Xocali cebhe bolgesinin en qorxulu noqtesi idi O 21 nefer doyuscu ile Xocali hava limaninin reisi Elif Haciyevin mudafie batalyonu ile ciyin ciyine Xocalinin mudafiesinde dayanmisdi Lakin onlarin techizati ve iqtisadi teminati yox derecesinde idi Ona gore de Xocali camaatina muraciet edildi Etrafla elaqe kesildiyinden Aqil Quliyevin erzaqla teminatini xocalililar oz boyunlarina goturduler Veziyyet get gede cetinlesirdi Ermenilerin hucum qorxusu ise gunden gune artirdi Aqil Quliyev tez Xocali taburunun komandiri Tofiq Huseynovla gorusub doyus movqeyini mohkemletmeye calisdi O hucum edib MDB nin qosun hisselerinden 3 erzaq dolu 2 masin 13 herbcini girov goturdu Esgerleri terk silah edib Agdama gonderdiler Bundan sonra MDB nin qosun hissesi Xocali milis sobesine basqin etdi Bir nece neferi oldurub reis muavinini girov apardilar O derhal hucum edib dusmenin BRDM ni heyeti ile birlikde ele kecirdi milis sobesindeki digalari da girov goturub qerargaha gonderdi 1992 ci il yanvarin 23 de Aqil Quliyev Hikmet Nezerli ile birlikde Bakiya gelib Xocalini xilas etmek ucun respublika rehberliyi ile gorusmek isteyirdi Bezi rehberler neinki onlarla gorusmediler hetta onlara mane olurdular Aqil Quliyev cebhede bas veren ugursuzluqlarin sebeblerinden danisaraq respublika prezidenti Ayaz Mutellibovun gosterdiyi laqeyd ve bigane munasibete oz hiddetini bildirmisdi Eger tezlikle encam cekilmese bas vere bilecek felaketin miqyasini sozle ifade etmek cetin olacaq Sahin Musayevle gorusen Quliyev 80 eded mermi elde ede bildi O komekliyi ile DIN den 4 masin silah sursat elde edir Hemin sursati Xocaliya Agdamdan Xocaliya ucan sernisin vertolyotu catdirmali idi Xainler terefinden ermenilere catdirilan melumat hemin vertolyotun dusmenler terefinden vurulmasi ile neticelendi 1992 ci il fevralin evvellerinde Aqil Quliyevin rehberliyi ile 366 ci motoatici alayin alti BMP si heyet uzvleri ile birlikde girov goturulur Heyetin sirasinda bir rus polkovniki de olur Tecili girovlarin geri qaytarilmasi ucun rehberlikden zeng edilir Hedelerin ve zenglerin ciddi sekil alacagini dusunerek Quliyev rus polkovniki ile dialoqa girir 1 BMP 1 Kristall raket qurgusu coxlu herbi sursat ve 1 masin erzaq alir Bundan sonra girovlarin geri qaytarilmasi haqqinda yuxariya melumat catdirir Girovlar geri qaytarildiqdan sonra ermeniler rus ordusu ile birlikde Xocalini muhasireye alirlar Fevralin 18 de Aqil Quliyev qiz gelinleri Xocalidan cixarmaq ucun 11 nefer doyuscusunu goturub muhasireni yarmaq ucun ermeni postuna yaxinlasir Postda ermeni quldurlarina goz acmaga imkan vermeyib 21 neferini oldururler Otaga girende doyuscu yoldasi Ilqar Musayeve gulle deyir Aqil Quliyev onu tehlukesiz yere aparmaq isteyir lakin avtomatdan acilan ates onun qiclarina deydi Ilqar heyatla vidalasir ozunu yetiren Cabbar ise dusmeni qetle yetirir Bu doyusde Cabbar ve Hafiz de yaralandilar Yarali doyusculer emeliyyati basa catdirmadan geri donduler Yarali doyusculer cox ezab eziyyetle onu oz postlarina catdira bildiler Aqil Quliyevin tecili cerrahiyye emeliyyatina ehtiyac vardi Lakin hemin zaman ne hekim cagirmaq ne de Aqil Quliyevi hospitala catdirmaq mumkun deyildi Olumu 1992 ci il fevralin 25 de doyus yoldaslari Quliyevi xereye qoyub Xocali soyqirimindan xilas etmek ucun calisirdilar Butun Xocali sakinleri seherin uzunmuddetli mudafiesinde onun misilsiz xidmetlerini yaxsi bilirdiler Novbe ile onu Ketik kendinin yanina qeder getirib cixardilar Lakin dagin doyusunde ermeni esgerlerinin pusqusuna dusduler Aqil Quliyevi aparanlardan hamisi helak oldu bir gulle de Aqile deydi Aqil Quliyevin meyitini bes gun sonra martin 2 de hadise yerinden goturmek mumkun oldu 1992 ci ilde Bakida Sehidler xiyabaninda defn edilib Sexsi heyati Aileli idi bir qizi yadigar qalib IrsiBakinin Sebail rayonunda onun serefine kuce adlandirilib Aqil Quliyevin Bakida Nesimi rayonunda yasadigi binanin onunde xatire lovhesi vurulub Edebiyyatda Semsi Vefadar Aqil dunyasi poemasini ona hesr etmisdir Sair Aqil Quliyevin yarali ayaqlarinin tesvirinde tekce bir beden uzvunun sikest hali deyil hem de yaralanmis Xocalinin basi belalar ceken Vetenin ve onun vetenperver oglunun agrilarina qeyd edib Dusdu ayagimdan Yollarim menim Ana yollarimi Gonderin mene Vetenin boynuna Sarilmaq ucun Ana qollarimi Gonderin mene Aqil dunyasi Semsi Vefadar Filmoqrafiya tammetrajli senedli televiziya filmi Teltif ve mukafatlariAqil Quliyev Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin selahiyyetlerinin icracisi Isa Qemberin 7 iyun 1992 ci il tarixli 883 sayli fermani ile olumunden sonra Azerbaycanin Milli Qehremani adina layiq gorulmusdur 1999 cu ilde prezident Heyder Eliyev Milli qehremanin layiq gorulduyu yuksek mukafati onun atasi Sahib Quliyeve teqdim etmisdi 1992 Azerbaycanin Milli QehremaniIstinadlarwww sherg az www sherg az 2018 03 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 iyun 2016 Isgenceye dozmekdense olmeyi arzulayirdim www anl az www anl az 2018 03 02 tarixinde Istifade tarixi 28 iyun 2016 Soyqirima yol acan xeyanetler PDF www anl az www anl az 2012 11 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 28 iyun 2016 Nesimi rayonunda Xocali soyqirimi qurbanlarinin xatiresi anildi www anl az www anl az 2018 03 02 tarixinde Istifade tarixi 28 iyun 2016 Qulaqlari batiran sukut www anl az www anl az 2022 03 09 tarixinde Istifade tarixi 28 iyun 2016 SEMSI VEFADARIN QEM DEFTERI anl az anl az 2017 04 15 tarixinde Istifade tarixi 28 iyun 2016 Milli Qehremanin ekran heyati anl az anl az 2011 11 08 tarixinde Istifade tarixi 28 iyun 2016 Qehremanlar unudulmur www anl az www anl az 2018 03 02 tarixinde Istifade tarixi 28 iyun 2016 Xarici kecidler