Aleksey Xomyakov (rus. Хомяков, Алексей Степанович; 13 may 1804[…], Moskva – 5 oktyabr 1860[…], Speşnevo-İvanovskoe[d], Dankovsk rayonu[d]) rus şairi, rəssamı və publisist, ilahiyyatçı, filosof, erkən slavyanofilliyin banisi. Sankt-Peterburq Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1856).
Aleksey Xomyakov | |
---|---|
rus. Хомяков, Алексей Степанович | |
| |
Doğum tarixi | 13 may 1804[…] |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 5 oktyabr 1860[…](56 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Vəfat səbəbi | vəba |
Dəfn yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | filosof, şair, yazıçı, rəssam, hərbi qulluqçu |
Üzvlüyü | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Aleksey Xomyakov Moskvada, Ordinkada köhnə zadəgan ailəsində anadan olub. Atası - Stepan Aleksandroviç Xomyakov, anası - Marya Alekseevna Kireevskaya. Xomyakov təhsil evdə alıb. 1821-ci ildə Moskva Universitetində riyaziyyat elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün imtahan verdi. Xomyakovun poeziyadakı ilk təcrübələri və rus ədəbiyyatı aşiqləri Cəmiyyətinin məqalələrində çap olunan Tacitusun “ Almaniya ” əsərinin tərcüməsi onun Moskvada oxuduğu dövrə təsadüf edir. 1822-ci ildə Xomyakov hərbi xidmətə girmək qərarına gəldi, əvvəlcə Həştərxan kuryer alayında, bir ildən sonra Peterburqa atlı mühafizələrə göndərildi. 1825-ci ildə müvəqqəti olaraq xidməti tərk edərək xaricə getdi. Parisdə rəssamlıq təhsili alıb, " Ermak " tarixi dramını yazıb, yalnız 1829-cu ildə səhnəyə qoyulub, yalnız 1832-ci ildə çap olunub. 1828-1829-cu illərdə Xomyakov Rusiya-Türkiyə müharibəsində iştirak etdi, sonra qərargah kapitanı rütbəsi ilə təqaüdə çıxdı və əkinçiliklə məşğul olmaq qərarına gələrək mülkünə getdi. Müxtəlif jurnallarla əməkdaşlıq edib. 1836-cı ildə, iyulun 5-də şair Yazıkovun bacısı Yekaterina Mixaylovna ilə evləndi. "Köhnə və yeni haqqında" məqaləsində (1839) slavyanofilliyin əsas nəzəri müddəalarını irəli sürdü. 1838-ci ildə o, özünün əsas tarixi-fəlsəfi əsəri olan "Dünya tarixinə dair qeydlər" üzərində işə başladı. 1847-ci ildə Xomyakov Almaniyaya səfər etdi. 1850-ci ildən dini məsələlərə, rus pravoslavlığının tarixinə xüsusi diqqət yetirməyə başladı. Xomyakov üçün sosializm və kapitalizm eyni dərəcədə Qərb tənəzzülünün mənfi övladları idi. Qərb bəşəriyyətin mənəvi problemlərini həll edə bilməyib, rəqabətə sürüklənib, əməkdaşlığı nəzərdən qaçırıb. Onun sözləri ilə desək: “ Roma azadlıq bahasına öz birliyini qorudu, protestantlar isə birlik bahasına azadlıq əldə etdilər ”. O, monarxiyanı Rusiya üçün yeganə məqbul idarəetmə forması hesab edir, Rusiyada “ hakimiyyət ” və “ torpaq ” arasındakı ziddiyyəti həll etmək ümidini onunla əlaqələndirərək “ Zemski Sobor ”un çağırılmasını müdafiə edirdi. I Pyotrun islahatları. Vəba epidemiyası zamanı kəndlilərin müalicəsi ilə məşğul olaraq xəstələnir. 1860-cı il sentyabrın 23-də (5 oktyabr) Ryazan quberniyasının Speşnevo-İvanovski kəndində (indiki Lipetsk vilayətində) vəfat etmişdir. Danilov monastırında Yazıkov və Qoqolun yanında dəfn edilib. Sovet dövründə hər üçünün külü yeni Novodeviçye qəbiristanlığında yenidən basdırılırdı.
Fəlsəfəsi
Aleksey Xomyakov mahiyyət etibarilə bu günə qədər öz əhəmiyyətini itirməmiş özünəməxsus fəlsəfi baxışlar sistemini yaratmışdır. Onun məqalələri və əsərləri hələ də tarix fakültələrində fəal şəkildə öyrənilir və hətta məktəbdə şagirdlər Rusiyanın tarixi inkişaf yolunun xüsusiyyətləri haqqında onun fikirləri ilə tanış olurlar. Mütəfəkkirin bu mövzu ilə bağlı fikirlər sistemi həqiqətən də orijinaldır. Lakin əvvəlcə onu qeyd etmək lazımdır ki, onun ümumdünya-tarixi prosesə baxışı necə olub. Onun yarımçıq qalmış “ Dünya tarixinə dair qeydlər ” əsəri buna həsr edilmişdir. Aleksey Xomyakov hesab edirdi ki, bu, xalq prinsiplərini üzə çıxarmaq prinsipinə əsaslanır. Hər bir xalq, onun fikrincə, tarixi inkişafı zamanı üzə çıxan müəyyən başlanğıcın daşıyıcısıdır. Qədim dövrlərdə filosofun fikrincə, iki nizam arasında mübarizə gedirdi: azadlıq və zərurət. Avropa ölkələri əvvəlcə azadlıq yolu ilə inkişaf etsə də, 18-19-cu əsrlərdə inqilabi sarsıntılar səbəbindən bu istiqamətdən uzaqlaşdılar. Xomyakov Aleksey Stepanoviç Rusiya tarixinin təhlilinə eyni ümumi fəlsəfi mövqedən yanaşırdı. Onun fikrincə, Rusiya xalqının başlanğıcı icmadır. O, bu sosial institutu sosial orqanizm kimi yox, əxlaqi kollektivizm, daxili azadlıq və həqiqət hissi ilə bağlı olan insanların etik birliyi kimi başa düşürdü. Mütəfəkkir rus xalqına xas olan uzlaşmanın maddi ifadəsinə çevrilən icma olduğuna inanaraq, bu konsepsiyaya mənəvi məzmun qoydu. Xomyakov Aleksey Stepanoviç hesab edirdi ki, Rusiyanın inkişaf yolu Qərbi Avropadan fərqlidir. Eyni zamanda o, əsas əhəmiyyəti ölkəmizin tarixini müəyyən edən pravoslav dininə verib, Qərb isə bu doqmadan uzaqlaşıb. 19-cu əsrdə Rusiyanın ictimai-siyasi həyatında bu filosofun rolu çox böyükdür. Məhz o, ölkəmizdə slavyan hərəkatının banisi oldu. Onun “ Köhnə və yeni haqqında ” məqaləsi bir sıra mütəfəkkirlərin tarixin inkişaf xüsusiyyətləri haqqında düşüncələrinin əsasını qoydu. Onun ardınca bir çox filosoflar Rusiyanın milli xüsusiyyətləri (qardaşlar Aksakov, Poqodin və başqaları) mövzusunun inkişafına müraciət etdilər. Xomyakovun tarixşünaslığa verdiyi töhfə çox böyükdür. O, Rusiyanın tarixi yolunun özəllikləri problemini fəlsəfi səviyyəyə qaldırdı. Əvvəllər alimlərin heç biri belə geniş ümumiləşdirmələr aparmırdı, baxmayaraq ki, müəllifi tam mənada tarixçi adlandırmaq olmaz, çünki o, konkret materialla deyil, ümumi anlayışlar və ümumiləşdirmələrlə maraqlanırdı. Buna baxmayaraq, onun tapıntı və qənaətləri nəzərdən keçirilən dövrün ictimai-siyasi fikrini anlamaq üçün çox maraqlıdır .
Tarixi baxışları
“ Dünya tarixinə dair qeydlər ” (Semiramid) fundamental əsəri yarımçıq qalmış, lakin jurnal məqalələri qorunub saxlanılmışdır. Maddi dünya Xomyakova yalnız azad yaradıcı Ruhun (Tanrının) zahiri ifadəsi kimi görünürdü, ictimai inkişafın maddi amilləri isə onun zahiri təzahürləri idi. Tarix bəşəriyyətin ictimai həyatında ruhun dolğunluğunun tədricən təzahürü prosesidir. Hər bir xalq öz inkişafında mütləqliyin bu və ya digər tərəfini ifadə edir. Müvafiq olaraq, xalqın tarixi ilkin olaraq ona xas olan müəyyən bir ilkin ideyanın onun ictimai həyatında təzahürü prosesi idi. Hər bir xalqın özünəməxsus mahiyyəti, " başlanğıcı " var idi. A.S Xomyakovun fəlsəfəsi təminatçılıq üzərində qurulmuşdu. Hər bir xalqın tarixi inkişafı mütləq şəkildə əvvəlcədən müəyyən edilmişdi. Lakin onun inkişafında xalq bu və ya digər səbəbdən ondan uzaqlaşa və ona tapşırılan “ missiyanı ” yerinə yetirə bilməz. Slavofillərin (o cümlədən A. S. Xomyakov) bu və ya digər rus xalqının tarixi inkişafı prosesini onun “ başlanğıcının ” tədricən təzahürü kimi başa düşməsi iki mübahisəsiz üstünlüyə malik idi. Birincisi, belə yanaşma xalqın tarixinin mənasını dərk etmək istəyini nəzərdə tuturdu. İkincisi, o, xalq həyatının xüsusiyyətlərinə xüsusi diqqət yetirməyə məcbur etdi (Rus reallığının kənd icması kimi fundamental fenomeninə ilk dəfə ciddi diqqət yetirən slavyanfillər idi).
Biblioqrafiya
- Əsərləri səhifələmə ilə 2 cilddə tamamlayın
- Yazıların tam tərkibi. Cild 1. M.: 3-cü nəşr. 1900. - 408 s.
- Yazıların tam tərkibi. Cild 2. M.: 3-cü nəşr. 1886. - 450 s.
- Əsərlərin tam toplusu. 8 cild. Moskva, 1896-1906.
- Əsərləri 2 cilddə (“Rus fəlsəfi fikir tarixindən”). Moskva, 1994.
- Xomyakov A. S. Rusiyanın dünya problemi / M. M. Panfilovun tərtibi və şərhləri / red. O. Platonov. Ed. 2-ci - M .: Rus Sivilizasiyası İnstitutu, Blessing, 2011. - 784 s.
- Xomyakov A.S. Şeirlər. - 1888
İstinadlar
- Русский биографический словарь (rus.). / под ред. А. А. Половцов, Н. П. Чулков, Н. Д. Чечулин, В. В. Мусселиус, М. Г. Курдюмов, Ф. А. Витберг, И. А. Кубасов, С. А. Адрианов, Б. Л. Модзалевский, Е. С. Шумигорский СПб, Москва.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Хомяков Алексей Степанович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-11-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-23.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-11-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-23.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-11-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-23.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksey Xomyakov rus Homyakov Aleksej Stepanovich 13 may 1804 Moskva 5 oktyabr 1860 Spesnevo Ivanovskoe d Dankovsk rayonu d rus sairi ressami ve publisist ilahiyyatci filosof erken slavyanofilliyin banisi Sankt Peterburq Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 1856 Aleksey Xomyakovrus Homyakov Aleksej StepanovichAvtoportret 1842Dogum tarixi 13 may 1804 1804 05 13 Dogum yeri Moskva Moskva quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 5 oktyabr 1860 1860 10 05 56 yasinda Vefat yeri Spesnevo Ivanovskoe d Spesnevo Ivanovsk kend soveti d Dankovsk rayonu d SSRIVefat sebebi vebaDefn yeri Novodevicye qebiristanligiTehsili Moskva Imperator Universiteti d Fealiyyeti filosof sair yazici ressam herbi qulluqcuUzvluyu Peterburq Elmler Akademiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAleksey Xomyakov Moskvada Ordinkada kohne zadegan ailesinde anadan olub Atasi Stepan Aleksandrovic Xomyakov anasi Marya Alekseevna Kireevskaya Xomyakov tehsil evde alib 1821 ci ilde Moskva Universitetinde riyaziyyat elmleri namizedi alimlik derecesi almaq ucun imtahan verdi Xomyakovun poeziyadaki ilk tecrubeleri ve rus edebiyyati asiqleri Cemiyyetinin meqalelerinde cap olunan Tacitusun Almaniya eserinin tercumesi onun Moskvada oxudugu dovre tesaduf edir 1822 ci ilde Xomyakov herbi xidmete girmek qerarina geldi evvelce Hesterxan kuryer alayinda bir ilden sonra Peterburqa atli muhafizelere gonderildi 1825 ci ilde muveqqeti olaraq xidmeti terk ederek xarice getdi Parisde ressamliq tehsili alib Ermak tarixi dramini yazib yalniz 1829 cu ilde sehneye qoyulub yalniz 1832 ci ilde cap olunub 1828 1829 cu illerde Xomyakov Rusiya Turkiye muharibesinde istirak etdi sonra qerargah kapitani rutbesi ile teqaude cixdi ve ekincilikle mesgul olmaq qerarina gelerek mulkune getdi Muxtelif jurnallarla emekdasliq edib 1836 ci ilde iyulun 5 de sair Yazikovun bacisi Yekaterina Mixaylovna ile evlendi Kohne ve yeni haqqinda meqalesinde 1839 slavyanofilliyin esas nezeri muddealarini ireli surdu 1838 ci ilde o ozunun esas tarixi felsefi eseri olan Dunya tarixine dair qeydler uzerinde ise basladi 1847 ci ilde Xomyakov Almaniyaya sefer etdi 1850 ci ilden dini meselelere rus pravoslavliginin tarixine xususi diqqet yetirmeye basladi Xomyakov ucun sosializm ve kapitalizm eyni derecede Qerb tenezzulunun menfi ovladlari idi Qerb beseriyyetin menevi problemlerini hell ede bilmeyib reqabete suruklenib emekdasligi nezerden qacirib Onun sozleri ile desek Roma azadliq bahasina oz birliyini qorudu protestantlar ise birlik bahasina azadliq elde etdiler O monarxiyani Rusiya ucun yegane meqbul idareetme formasi hesab edir Rusiyada hakimiyyet ve torpaq arasindaki ziddiyyeti hell etmek umidini onunla elaqelendirerek Zemski Sobor un cagirilmasini mudafie edirdi I Pyotrun islahatlari Veba epidemiyasi zamani kendlilerin mualicesi ile mesgul olaraq xestelenir 1860 ci il sentyabrin 23 de 5 oktyabr Ryazan quberniyasinin Spesnevo Ivanovski kendinde indiki Lipetsk vilayetinde vefat etmisdir Danilov monastirinda Yazikov ve Qoqolun yaninda defn edilib Sovet dovrunde her ucunun kulu yeni Novodevicye qebiristanliginda yeniden basdirilirdi FelsefesiAleksey Xomyakov mahiyyet etibarile bu gune qeder oz ehemiyyetini itirmemis ozunemexsus felsefi baxislar sistemini yaratmisdir Onun meqaleleri ve eserleri hele de tarix fakultelerinde feal sekilde oyrenilir ve hetta mektebde sagirdler Rusiyanin tarixi inkisaf yolunun xususiyyetleri haqqinda onun fikirleri ile tanis olurlar Mutefekkirin bu movzu ile bagli fikirler sistemi heqiqeten de orijinaldir Lakin evvelce onu qeyd etmek lazimdir ki onun umumdunya tarixi prosese baxisi nece olub Onun yarimciq qalmis Dunya tarixine dair qeydler eseri buna hesr edilmisdir Aleksey Xomyakov hesab edirdi ki bu xalq prinsiplerini uze cixarmaq prinsipine esaslanir Her bir xalq onun fikrince tarixi inkisafi zamani uze cixan mueyyen baslangicin dasiyicisidir Qedim dovrlerde filosofun fikrince iki nizam arasinda mubarize gedirdi azadliq ve zeruret Avropa olkeleri evvelce azadliq yolu ile inkisaf etse de 18 19 cu esrlerde inqilabi sarsintilar sebebinden bu istiqametden uzaqlasdilar Xomyakov Aleksey Stepanovic Rusiya tarixinin tehliline eyni umumi felsefi movqeden yanasirdi Onun fikrince Rusiya xalqinin baslangici icmadir O bu sosial institutu sosial orqanizm kimi yox exlaqi kollektivizm daxili azadliq ve heqiqet hissi ile bagli olan insanlarin etik birliyi kimi basa dusurdu Mutefekkir rus xalqina xas olan uzlasmanin maddi ifadesine cevrilen icma olduguna inanaraq bu konsepsiyaya menevi mezmun qoydu Xomyakov Aleksey Stepanovic hesab edirdi ki Rusiyanin inkisaf yolu Qerbi Avropadan ferqlidir Eyni zamanda o esas ehemiyyeti olkemizin tarixini mueyyen eden pravoslav dinine verib Qerb ise bu doqmadan uzaqlasib 19 cu esrde Rusiyanin ictimai siyasi heyatinda bu filosofun rolu cox boyukdur Mehz o olkemizde slavyan herekatinin banisi oldu Onun Kohne ve yeni haqqinda meqalesi bir sira mutefekkirlerin tarixin inkisaf xususiyyetleri haqqinda dusuncelerinin esasini qoydu Onun ardinca bir cox filosoflar Rusiyanin milli xususiyyetleri qardaslar Aksakov Poqodin ve basqalari movzusunun inkisafina muraciet etdiler Xomyakovun tarixsunasliga verdiyi tohfe cox boyukdur O Rusiyanin tarixi yolunun ozellikleri problemini felsefi seviyyeye qaldirdi Evveller alimlerin hec biri bele genis umumilesdirmeler aparmirdi baxmayaraq ki muellifi tam menada tarixci adlandirmaq olmaz cunki o konkret materialla deyil umumi anlayislar ve umumilesdirmelerle maraqlanirdi Buna baxmayaraq onun tapinti ve qenaetleri nezerden kecirilen dovrun ictimai siyasi fikrini anlamaq ucun cox maraqlidir Tarixi baxislari Dunya tarixine dair qeydler Semiramid fundamental eseri yarimciq qalmis lakin jurnal meqaleleri qorunub saxlanilmisdir Maddi dunya Xomyakova yalniz azad yaradici Ruhun Tanrinin zahiri ifadesi kimi gorunurdu ictimai inkisafin maddi amilleri ise onun zahiri tezahurleri idi Tarix beseriyyetin ictimai heyatinda ruhun dolgunlugunun tedricen tezahuru prosesidir Her bir xalq oz inkisafinda mutleqliyin bu ve ya diger terefini ifade edir Muvafiq olaraq xalqin tarixi ilkin olaraq ona xas olan mueyyen bir ilkin ideyanin onun ictimai heyatinda tezahuru prosesi idi Her bir xalqin ozunemexsus mahiyyeti baslangici var idi A S Xomyakovun felsefesi teminatciliq uzerinde qurulmusdu Her bir xalqin tarixi inkisafi mutleq sekilde evvelceden mueyyen edilmisdi Lakin onun inkisafinda xalq bu ve ya diger sebebden ondan uzaqlasa ve ona tapsirilan missiyani yerine yetire bilmez Slavofillerin o cumleden A S Xomyakov bu ve ya diger rus xalqinin tarixi inkisafi prosesini onun baslangicinin tedricen tezahuru kimi basa dusmesi iki mubahisesiz ustunluye malik idi Birincisi bele yanasma xalqin tarixinin menasini derk etmek isteyini nezerde tuturdu Ikincisi o xalq heyatinin xususiyyetlerine xususi diqqet yetirmeye mecbur etdi Rus realliginin kend icmasi kimi fundamental fenomenine ilk defe ciddi diqqet yetiren slavyanfiller idi BiblioqrafiyaEserleri sehifeleme ile 2 cildde tamamlayin Yazilarin tam terkibi Cild 1 M 3 cu nesr 1900 408 s Yazilarin tam terkibi Cild 2 M 3 cu nesr 1886 450 s Eserlerin tam toplusu 8 cild Moskva 1896 1906 Eserleri 2 cildde Rus felsefi fikir tarixinden Moskva 1994 Xomyakov A S Rusiyanin dunya problemi M M Panfilovun tertibi ve serhleri red O Platonov Ed 2 ci M Rus Sivilizasiyasi Institutu Blessing 2011 784 s ISBN 978 5 902725 71 8 Xomyakov A S Seirler 1888IstinadlarRusskij biograficheskij slovar rus pod red A A Polovcov N P Chulkov N D Chechulin V V Musselius M G Kurdyumov F A Vitberg I A Kubasov S A Adrianov B L Modzalevskij E S Shumigorskij SPb Moskva Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Homyakov Aleksej Stepanovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Arxivlenmis suret 2022 11 23 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 23 Arxivlenmis suret 2022 11 23 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 23 Arxivlenmis suret 2022 11 23 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 23