Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məktəb-i Mülküyə və ya qısaca Mülküyə — tarixi adıdır. Osmanlı Dövləti dövründə vətəndaş idarəçi sinifini yetişdirmə məqsədi ilə açılmış olan məktəb Türkiyədə İqtisad, müəssisə, Maliyyə, Beynəlxalq münasibətlər, İş İqtisadiyyatı, Dövlət və bələdiyyə idarəetməsi və Siyasət Elmi sahələrində təhsil verən ən köklü təhsil təşkilatıdır.
| Məktəb-i Mülküyə | |
|---|---|
 | |
| Əsası qoyulub | 1859 |
| Şəhər | İstanbul, Ankara |
| Ölkə | |
| Sayt | politics.ankara.edu.tr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İstanbulda 1859-cu ildə (I Əbdülməcid dövründə) qurulan Mekteb-i Mülküyə, respublika dövründə Ankaraya daşınmışdır və hal-hazırda, çevrilmiş olaraq təhsilini davam etdirməkdədir.
Tarixçə
İlk il 50 şagird alması qərarlaşdırılan məktəbin ilk direktoru "Camal bəy" oldu. Camal bəyin bir illik müdirliyinin sonra 1877-yə qədər Müderris Hilmi Əfəndi müdirlik etdi. Qəbul edilən şagird sayı 1864-də 100-ə çıxarıldı.
Məktəb, ilk məzunlarını 1861-ci ildə verdi. İki il əvvəl 50 adamın alındığı məktəbdən 33 nəfər məzun olmuşdu. Məktəb birincisi olan Çeşmeli Mehmet Sirri Əfəndi öz tercihiyle Preveze Qəzası Müdiri olaraq təyin edildi və ilk mülkiyeli idarə komandiri olaraq tarixə keçdi. O il nümayiş olunan bir iradə ilə bundan belə qəza Müdirliklərindən və Liva kaymakamlıklarına Mekteb-i Mülküyə məzunu olmayanların alınmayacağı eşitdirildi. Ancaq Mülküyə mezunlarının birdən-birə baş məmur yapılmaları da uyğun olmadığından kadrlar boşaldıkça qəza müdiri olaraq görevlendirilmeleri və zamanla qalxma etdirilməyə qərarlaşdırıldı.
Məktəb, 1862 "Ticarethane"den başqa bir dairəyə; 1864-də Fatihdəki "Nuri Əfəndi evi"nə daşındı. 1865-ci ildə çıxan yanğında konak yanınca bir konağa daşındı.
Mülküyə Mektebinin bir şöbəsi 1866-da Bosniyada tərəfindən açıldı.
Məktəb ilk açıldığı sırada təhsil proqramlarında mədəniyyət və peşə dərsləri (qanunlar və iqtisadiyyat dərsləri) var idi. Oxudulan dərslər arasında olan İqtisadiyyat Siyasi, İdarə hüququ, dövlətlər hüququ və cinayət hüququ, o zamana qədər heç bir Osmanlı məktəbində okutulmamış ilk dəfə Mülküyə məktəbinin proqramına qoyulmuş derslerdi. Dərslərə iki ilin kafi gəlmədiyi görülüncə məktəbin təhsil müddəti 1867-də üç, 1868-ci ildə dörd ilə çıxarıldı.
Yüksək məktəb halına gəlməsi
1877də hazırlanan "Mekteb-i Mülküyə nizamnaməsi" ilə məktəb 3 il İdadi (lisey), iki il ali (yüksək) olmaq üzrə beş illik bir məktəb halına gəldi. Müşir Əli Nizami Paşa "Məktəb Nazırlığı"na gətirildi; açılan imtahan nəticəsində birinci sinifə (İdadi qisiminə) 50 nəfər, və 4. sinifə (məktəbin ali qisiminə) 13 şagird qəbul edildi; məktəb köhnə Maarif nəzarəti binasına köçdü və 1908-ci ildə qədər orada qaldı (Binada hələ də var).
1878-ci ildə "məktəb nazırı" ünvanı "məktəb müdirliyi" nə çevrildi və bu vəzifəyə təyin olunmuş Əbdürrəhman Şərəf Əfəndi, məktəb müdiri 1895-ci ildə qədər davam etdirdi. Abdurrahman Şərəf Əfəndinin, Qalatasaray Sultanisi müdiriyyətinə gətirilməsi üzərinə yerinə gələn Hacı Recai bəy ilə təqaüdçü edilənə qədər keçən 14 il ərzində məktəbin müdiri davam etdirdi. , (Mizancı) bu dövrdə məktəbə müəllimlik edən məşhur isimlerdendir.
II Əbdülhəmidin səltənət sürdüyü bu dövrdə padşah, tələbələri işə təşviq etmək üçün, Mekteb-i Mülkiyeyi birinciliklə bitirənə saraya katib olaraq alardı.
1883-də məktəbə internat bəzi əlavə olundu; internat bəzi 1902-də qaldırıldı.
1883-də ayrıca məktəbin nəzdində Fransız öyrədən bir Dili Məktəbi açıldı. Xaric Müdafiə bağlı olan Dili Mektebinin idarəsi Mülküyə Məktəbinə aid idi.
1892-ci ildə yeni bir tənzimləmə ilə məktəbin İdadi qisminin təhsil müddəti dörd ilə, ali qisminin təhsil müddəti üç ilə çıxarıldı. Məktəbdə öz iqtidarına qarşı olan "azadlıq" tərəfdarı gənclərin yetişdiyini şübhələnən padşahın istəyi üzərinə müsbət dərslərin azaldılıb, din dərslərinin sayı artırıldı.
Artıq ölkə səviyyəsindəki idadilerden Mülkiye'ye kafi sayda şagird yetişdiyi üçün 1900-ci ildə məktəbin İdadi hissəsi ləğv edildi və yalnız bir ali halına gəldi. İdadi bəzi Mercandaki binaya yerləşərək "Mercan İdadisi" adını aldı. 1900-ci ildə Dârülfünûnun İlahiyyat, Ədəbiyyat, Riyâziyât (Riyaziyyat), Tabaqat (Geologiya) şöbələri (fakültələri) Mülküyə Mektebinin damı altında təhsilə başladı.
Məşrutənin elanı ilə reallaşan dəyişikliklər
Məşrutənin elan edilməsiylə məktəbin rəsmi adı olan "Məktəb-i Şahane", "Mekteb-i Mülküyə" olaraq dəyişdirildi. Müdürlüğe gətirilən Mehmet Cəlal bəy, məktəbin dərslərində tənzimləmə etdi; dini dərslərin ağırlıqda olduğu proqramın yerinə müsbət dərslərin ağırlıqda olduğu bir proqram gətirdi. İmtihatnla hər il məktəbə 40 şagird alınarkən o il 413 şagird alındı. Dövrün azadlıq atmosferindən yararlarnarak İstanbuldakı məzunlar "Mekteb-i Mülküyə Mezunları İttihad və Teavün Cəmiyyəti"ni, şagirdlər isə "Müdavimi-i Mülküyə Cəmiyyəti"ni qurdular.
Darülfünun şöbəsi halına gəlməsi
1900-ci ildə Darülfünunun dörd şöbəsi Mülküyə Mektebinin damı altında açılmışdı. 1909-ci ildə edilən tənzimləmə ilə Mülküyə, Dârülfünûnun bir fakültəsi vəziyyətinə gəldi və Darülfünunun digər şöbələri ilə birlikdə ""nə daşındı. Mülküyə, 1912-ci ildə isə digər şöbələri ayrılaraq "Həsən Fehmi Paşa evi"nə daşındı. Bu konak, məktəbin ilk müstəqil binasıydı. 1914-cü ildə məktəb yenidən internat şagird qəbul etməyə başladı.
Bu dövrdəRakım bəy (1909-1911) və Mehmet Hikmət bəy (1911-1915) məktəbdə müdir olaraq vəzifə etdilər.
Məktəbin bağlanması
56 il boyunca təhsilə davam edən məktəb 24 Avqust 1915-ci ildə bağlandı, boyunca bağlı qaldı. Bağlanma səbəbləri arasında döyüş səbəbiylə büdcədə qənaətə gidilmek istənməsi; Mülküyədəki dərs proqramının Darülfünun'un Hüquq məktəbində daha qüvvətli oxudulduğu görüşünün deputat və nazırlar arasında məşhur olması və uzun müddət Sultan II Əbdülhəmidin himayəsi altında olduğu üçün Məşrutə dövrü deputat və nazırları arasında məktəbə qarşı aleyhtarlık olması göstərilir.
Məktəbin yenidən açılması
Döyüşün son ci ildə dövrün Sədrəzəmi və terapiya nazırı Tələt Paşanın istəyi üzərinə "Mekteb-i Mülkiye'nin Yenidən Mexanizmi" haqqında bir qanun təklifi hazırlanıb məclisdə qəbul edildi. Beləcə məktəb, Terapiya nəzarətində bağlı, internat və 3 illik bir məktəb olaraq yenidən açıldı; 1920-ci ildə Maarif Mezareti'ne bağlandı. Dövrün padşahı Vahdettin'in himayəsinə girən məktəb, "Mekteb-i Mülküyə-i Şahane" adını aldı.
Mülküyə artıq hər il 30 şagirdin imtahanla qəbul edildiyi pulsuz bir təhsil təşkilatı idi. İstanbul Sultanisi müdiri Hüseyn Nazim bəy, məktəb müdiriyyətinə gətirildi. Məktəb binası, Yıldız Sarayındakı Yaveran Dairəsinin bir hissəsi idi. 1919-cu ildə məktəb / "Ethem Paşa evi"nə işğal gücləri bu binaya əl qoyunca Sineklibakkalda bir binaya daşındı. İstanbulun işğal altında olduğu bu dövrdə məktəbin bir şagirdi (Cemal Ethem Bəy) tərəfindən daha sonra "Mülküyə Marşı" olacaq bir şeir yazıldı. Şiiri bəstələdi. Məktəb 1925-də qədər bir neçə dəfə daha fərqli binalara daşındı və nəhayət 1925-ci ildə Yıldızdakı Yaveran Dairəsinə daşındı. Ankaraya gedənə qədər məktəb həmişə bu binada təhsili davam etdirdi.
Ankaraya daşınma
"Ankarada Yaptırılacak Mülküyə Məktəbi haqqında Qanun" 1935 iyununda Rəsmi Qəzetdə nümayiş olundu. Tikinti, başladı. Quruluşun memarı, Avstriya mənşəli isveçrəli memar, şəhər plançı və pedaqoq olan ye etdirilən bina, 1936-ci ilin oktyabr ayında məktəb müdiriyyətinə təslim edildi
5 noyabr 1936-da məktəbin şagirdləri şəhər bandosu yoldaşlığında Taksime getdilər və qalxan xüsusi bir qatarla Ankaraya hərəkət etdilər. Ertəsi gün Keşikçilər Alayı Bandosu yoldaşlığında gediş edildi; kortej hökumət və məclis adına TBMM sədri qarşıladı. Mərasimin ardından Mülküyə, Cebecidəki binasına yerleşdi.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mekteb i Mulkuye ve ya qisaca Mulkuye tarixi adidir Osmanli Dovleti dovrunde vetendas idareci sinifini yetisdirme meqsedi ile acilmis olan mekteb Turkiyede Iqtisad muessise Maliyye Beynelxalq munasibetler Is Iqtisadiyyati Dovlet ve belediyye idareetmesi ve Siyaset Elmi sahelerinde tehsil veren en koklu tehsil teskilatidir Mekteb i MulkuyeEsasi qoyulub 1859Seher Istanbul AnkaraOlke Osmanli imperiyasi TurkiyeSayt politics ankara edu tr Vikianbarda elaqeli mediafayllar Istanbulda 1859 cu ilde I Ebdulmecid dovrunde qurulan Mekteb i Mulkuye respublika dovrunde Ankaraya dasinmisdir ve hal hazirda cevrilmis olaraq tehsilini davam etdirmekdedir TarixceIlk il 50 sagird almasi qerarlasdirilan mektebin ilk direktoru Camal bey oldu Camal beyin bir illik mudirliyinin sonra 1877 ye qeder Muderris Hilmi Efendi mudirlik etdi Qebul edilen sagird sayi 1864 de 100 e cixarildi Mekteb ilk mezunlarini 1861 ci ilde verdi Iki il evvel 50 adamin alindigi mektebden 33 nefer mezun olmusdu Mekteb birincisi olan Cesmeli Mehmet Sirri Efendi oz tercihiyle Preveze Qezasi Mudiri olaraq teyin edildi ve ilk mulkiyeli idare komandiri olaraq tarixe kecdi O il numayis olunan bir irade ile bundan bele qeza Mudirliklerinden ve Liva kaymakamliklarina Mekteb i Mulkuye mezunu olmayanlarin alinmayacagi esitdirildi Ancaq Mulkuye mezunlarinin birden bire bas memur yapilmalari da uygun olmadigindan kadrlar bosaldikca qeza mudiri olaraq gorevlendirilmeleri ve zamanla qalxma etdirilmeye qerarlasdirildi Mekteb 1862 Ticarethane den basqa bir daireye 1864 de Fatihdeki Nuri Efendi evi ne dasindi 1865 ci ilde cixan yanginda konak yaninca bir konaga dasindi Mulkuye Mektebinin bir sobesi 1866 da Bosniyada terefinden acildi Mekteb ilk acildigi sirada tehsil proqramlarinda medeniyyet ve pese dersleri qanunlar ve iqtisadiyyat dersleri var idi Oxudulan dersler arasinda olan Iqtisadiyyat Siyasi Idare huququ dovletler huququ ve cinayet huququ o zamana qeder hec bir Osmanli mektebinde okutulmamis ilk defe Mulkuye mektebinin proqramina qoyulmus derslerdi Derslere iki ilin kafi gelmediyi gorulunce mektebin tehsil muddeti 1867 de uc 1868 ci ilde dord ile cixarildi Yuksek mekteb halina gelmesi 1877de hazirlanan Mekteb i Mulkuye nizamnamesi ile mekteb 3 il Idadi lisey iki il ali yuksek olmaq uzre bes illik bir mekteb halina geldi Musir Eli Nizami Pasa Mekteb Nazirligi na getirildi acilan imtahan neticesinde birinci sinife Idadi qisimine 50 nefer ve 4 sinife mektebin ali qisimine 13 sagird qebul edildi mekteb kohne Maarif nezareti binasina kocdu ve 1908 ci ilde qeder orada qaldi Binada hele de var 1878 ci ilde mekteb naziri unvani mekteb mudirliyi ne cevrildi ve bu vezifeye teyin olunmus Ebdurrehman Seref Efendi mekteb mudiri 1895 ci ilde qeder davam etdirdi Abdurrahman Seref Efendinin Qalatasaray Sultanisi mudiriyyetine getirilmesi uzerine yerine gelen Haci Recai bey ile teqaudcu edilene qeder kecen 14 il erzinde mektebin mudiri davam etdirdi Mizanci bu dovrde mektebe muellimlik eden meshur isimlerdendir II Ebdulhemidin seltenet surduyu bu dovrde padsah telebeleri ise tesviq etmek ucun Mekteb i Mulkiyeyi birincilikle bitirene saraya katib olaraq alardi 1883 de mektebe internat bezi elave olundu internat bezi 1902 de qaldirildi 1883 de ayrica mektebin nezdinde Fransiz oyreden bir Dili Mektebi acildi Xaric Mudafie bagli olan Dili Mektebinin idaresi Mulkuye Mektebine aid idi 1892 ci ilde yeni bir tenzimleme ile mektebin Idadi qisminin tehsil muddeti dord ile ali qisminin tehsil muddeti uc ile cixarildi Mektebde oz iqtidarina qarsi olan azadliq terefdari genclerin yetisdiyini subhelenen padsahin isteyi uzerine musbet derslerin azaldilib din derslerinin sayi artirildi Artiq olke seviyyesindeki idadilerden Mulkiye ye kafi sayda sagird yetisdiyi ucun 1900 ci ilde mektebin Idadi hissesi legv edildi ve yalniz bir ali halina geldi Idadi bezi Mercandaki binaya yerleserek Mercan Idadisi adini aldi 1900 ci ilde Darulfununun Ilahiyyat Edebiyyat Riyaziyat Riyaziyyat Tabaqat Geologiya sobeleri fakulteleri Mulkuye Mektebinin dami altinda tehsile basladi Mesrutenin elani ile reallasan deyisiklikler Mesrutenin elan edilmesiyle mektebin resmi adi olan Mekteb i Sahane Mekteb i Mulkuye olaraq deyisdirildi Mudurluge getirilenMehmet Celal bey mektebin derslerinde tenzimleme etdi dini derslerin agirliqda oldugu proqramin yerine musbet derslerin agirliqda oldugu bir proqram getirdi Imtihatnla her il mektebe 40 sagird alinarken o il 413 sagird alindi Dovrun azadliq atmosferinden yararlarnarak Istanbuldaki mezunlar Mekteb i Mulkuye Mezunlari Ittihad ve Teavun Cemiyyeti ni sagirdler ise Mudavimi i Mulkuye Cemiyyeti ni qurdular Darulfunun sobesi halina gelmesi 1900 ci ilde Darulfununun dord sobesi Mulkuye Mektebinin dami altinda acilmisdi 1909 ci ilde edilen tenzimleme ile Mulkuye Darulfununun bir fakultesi veziyyetine geldi ve Darulfununun diger sobeleri ile birlikde ne dasindi Mulkuye 1912 ci ilde ise diger sobeleri ayrilaraq Hesen Fehmi Pasa evi ne dasindi Bu konak mektebin ilk musteqil binasiydi 1914 cu ilde mekteb yeniden internat sagird qebul etmeye basladi Bu dovrdeRakim bey 1909 1911 ve Mehmet Hikmet bey 1911 1915 mektebde mudir olaraq vezife etdiler Mektebin baglanmasi 56 il boyunca tehsile davam eden mekteb 24 Avqust 1915 ci ilde baglandi boyunca bagli qaldi Baglanma sebebleri arasinda doyus sebebiyle budcede qenaete gidilmek istenmesi Mulkuyedeki ders proqraminin Darulfunun un Huquq mektebinde daha quvvetli oxuduldugu gorusunun deputat ve nazirlar arasinda meshur olmasi ve uzun muddet Sultan II Ebdulhemidin himayesi altinda oldugu ucun Mesrute dovru deputat ve nazirlari arasinda mektebe qarsi aleyhtarlik olmasi gosterilir Mektebin yeniden acilmasi Doyusun son ci ilde dovrun Sedrezemi ve terapiya naziri Telet Pasanin isteyi uzerine Mekteb i Mulkiye nin Yeniden Mexanizmi haqqinda bir qanun teklifi hazirlanib meclisde qebul edildi Belece mekteb Terapiya nezaretinde bagli internat ve 3 illik bir mekteb olaraq yeniden acildi 1920 ci ilde Maarif Mezareti ne baglandi Dovrun padsahi Vahdettin in himayesine giren mekteb Mekteb i Mulkuye i Sahane adini aldi Mulkuye artiq her il 30 sagirdin imtahanla qebul edildiyi pulsuz bir tehsil teskilati idi Istanbul Sultanisi mudiriHuseyn Nazim bey mekteb mudiriyyetine getirildi Mekteb binasi Yildiz Sarayindaki Yaveran Dairesinin bir hissesi idi 1919 cu ilde mekteb Ethem Pasa evi ne isgal gucleri bu binaya el qoyunca Sineklibakkalda bir binaya dasindi Istanbulun isgal altinda oldugu bu dovrde mektebin bir sagirdi Cemal Ethem Bey terefinden daha sonra Mulkuye Marsi olacaq bir seir yazildi Siiri besteledi Mekteb 1925 de qeder bir nece defe daha ferqli binalara dasindi ve nehayet 1925 ci ilde Yildizdaki Yaveran Dairesine dasindi Ankaraya gedene qeder mekteb hemise bu binada tehsili davam etdirdi Ankaraya dasinma Ankarada Yaptirilacak Mulkuye Mektebi haqqinda Qanun 1935 iyununda Resmi Qezetde numayis olundu Tikinti basladi Qurulusun memari Avstriya menseli isvecreli memar seher planci ve pedaqoq olan ye etdirilen bina 1936 ci ilin oktyabr ayinda mekteb mudiriyyetine teslim edildi 5 noyabr 1936 da mektebin sagirdleri seher bandosu yoldasliginda Taksime getdiler ve qalxan xususi bir qatarla Ankaraya hereket etdiler Ertesi gun Kesikciler Alayi Bandosu yoldasliginda gedis edildi kortej hokumet ve meclis adina TBMM sedri qarsiladi Merasimin ardindan Mulkuye Cebecideki binasina yerlesdi Istinadlar