Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Noyenqam həbs düşərgəsi (alm. Konzentrationslager Neuengamme) - Üçüncü Reyx tərəfindən İkinci dünya müharibəsi dövründə Almaniyanın Hamburq şəhərində yaradılmış, 1938 - 1945-ci illərdə fəaliyyət göstərmiş Nasist həbs düşərgəsi. İkinci dünya müharibəsinin sonuna kimi düşərgədə 106 min nəfər şəxsin yarısı ölmüşdür. Britaniya ordusunun işğalı nəticəsində isə SS qoşununun saxlanılma mərkəzi kimi istifadə olunmuşdur. Həmin ərazi hal-hazırda muzey kimi fəaliyyət göstərir.
İşgəncələr
Düşərgədə məhbuslardan, əsasən, alman ordusuna məxsus silahların daşınmasında istifadə olunurdu. Onlar çətin mövqelərdəki ağır işlərə göndərilib istismar olunmuşdur. Mənbələrə görə 50 min insan bunlara dözməyərək həlak olmuşdur. Qadınlar isə bina və kanalların tikintisində zorla işlədirlirdi.
Qurbanlar
Təxmini, 28 millətdən olan nümayəndələr, həmçinin yerli yəhudi məhbuslar saxlanılırdı. Bu siyahıya kommunistləri, homoseksualları, qaraçıları və s. əlavə etmək olar. 20 min şəxsin adı memorialda əks olunmuşdur.
Məhkumların sayı
| Ölkə | Kişilər | Qadınlar | Cəmi |
|---|---|---|---|
| SSRİ | 28,450 | 5,900 | 34,350 |
| Polşa | 13,000 | 3,900 | 16,900 |
| Fransa | 11,000 | 500 | 11,500 |
| Almaniya | 8,800 | 400 | 9,200 |
| Hollandiya | 6,650 | 300 | 6,950 |
| Belçika | 4,500 | 300 | 4,800 |
| Danimarka | 4,800 | - | 4,800 |
| Macarıstan | 1,400 | 1,200 | 2,600 |
| Norveç | 2,200 | - | 2,200 |
| Yuqoslaviya | 1,400 | 100 | 1,500 |
| Çexoslovakiya | 800 | 580 | 1,380 |
| Yunanıstan | 1,250 | - | 1,250 |
| İtaliya | 850 | - | 850 |
| İspaniya | 750 | - | 750 |
| Avstriya | 300 | 20 | 320 |
| Lüksenburq | 50 | - | 50 |
| İslandiya | 1 | - | 1 |
| digər ölkələr | 1,300 | 300 | 1,600 |
| Ümumi | 87,500 | 13,500 | 101,000 |
| qeyri-rəsmi | - | - | 5,000 |
| Qlobal miqyas | - | - | 106,000 |
| Deportasiyada ölənlər | - | - | 55,000 |
Tarix
1938
13 dekabr 1938-ci ildə artıq Noyenqamın tikintisi başa çatmışdı və Zaksenhauzen həbs düşərgəsidən 100 məhbus gətirilmişdi.
1940
Aprel 1940-cı ildə SS və Hamburq şəhəri Almaniyada fəaliyyət göstərən kərpic zavodu ilə müqavilə imzaladı. Bunun nəticəsində düşərgə genişləndi və müstəqil fəaliyyət göstərdi.
1942
Şahidlərin sözlərinə görə həmin il 200 SSRİ əsgəri xüsusi qaz kameralarında öldürülmüşdür. Artıq Hamburqda ölənləri yandırmaq üçün krematoriya tikilmişdir.
1943
Noyabr ayında düşərgəyə artıq ilk qadınlar gətirildi.
1944
1944-cı ilin yayında Auşvits həbs düşərgəsindən onlarla qadın məhbus Noyenqama köçürüldü.Həmin ilin sonuna kimi düşərgədəki ümumi məhbus sayı 49 min idi.
1945
15 mart 1945-ci ildə düşərgəyə Skandinaviyadan əsirlər gətirildi.Müharibənin son günlərində məhbuslar Almaniyanın işğal olunmamış bölgələrinə köçürülürdü. 2 may 1945-ci ildə sağ qalanlar Noyenqamı tərk etdi.
Müharibədən sonra
Müharibənin ardınca düşərgə Britaniya qüvvələrinin nəzarətinə keçərək SS hərbi qulluqçularının və Nasist rəsmilərinin məhkəməyə qədər saxlanıldığı yer idi.
İstinadlar
- , , 2009-04-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2012-11-03
Xarici keçidlər
- Noyenqam memorialının rəsmi veb saytı
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Noyenqam hebs dusergesi alm Konzentrationslager Neuengamme Ucuncu Reyx terefinden Ikinci dunya muharibesi dovrunde Almaniyanin Hamburq seherinde yaradilmis 1938 1945 ci illerde fealiyyet gostermis Nasist hebs dusergesi Ikinci dunya muharibesinin sonuna kimi dusergede 106 min nefer sexsin yarisi olmusdur Britaniya ordusunun isgali neticesinde ise SS qosununun saxlanilma merkezi kimi istifade olunmusdur Hemin erazi hal hazirda muzey kimi fealiyyet gosterir Noyenqam hebs dusergesinde Der sterbende Haftling olmus mehbus adli Francis Salmonun yaratdigi heykel IsgencelerDusergede mehbuslardan esasen alman ordusuna mexsus silahlarin dasinmasinda istifade olunurdu Onlar cetin movqelerdeki agir islere gonderilib istismar olunmusdur Menbelere gore 50 min insan bunlara dozmeyerek helak olmusdur Qadinlar ise bina ve kanallarin tikintisinde zorla isledirlirdi QurbanlarTexmini 28 milletden olan numayendeler hemcinin yerli yehudi mehbuslar saxlanilirdi Bu siyahiya kommunistleri homoseksuallari qaracilari ve s elave etmek olar 20 min sexsin adi memorialda eks olunmusdur Mehkumlarin sayi Olke Kisiler Qadinlar CemiSSRI 28 450 5 900 34 350Polsa 13 000 3 900 16 900Fransa 11 000 500 11 500Almaniya 8 800 400 9 200Hollandiya 6 650 300 6 950Belcika 4 500 300 4 800Danimarka 4 800 4 800Macaristan 1 400 1 200 2 600Norvec 2 200 2 200Yuqoslaviya 1 400 100 1 500Cexoslovakiya 800 580 1 380Yunanistan 1 250 1 250Italiya 850 850Ispaniya 750 750Avstriya 300 20 320Luksenburq 50 50Islandiya 1 1diger olkeler 1 300 300 1 600Umumi 87 500 13 500 101 000qeyri resmi 5 000Qlobal miqyas 106 000Deportasiyada olenler 55 000Tarix1938 13 dekabr 1938 ci ilde artiq Noyenqamin tikintisi basa catmisdi ve Zaksenhauzen hebs dusergesiden 100 mehbus getirilmisdi 1940 Aprel 1940 ci ilde SS ve Hamburq seheri Almaniyada fealiyyet gosteren kerpic zavodu ile muqavile imzaladi Bunun neticesinde duserge genislendi ve musteqil fealiyyet gosterdi 1942 Sahidlerin sozlerine gore hemin il 200 SSRI esgeri xususi qaz kameralarinda oldurulmusdur Artiq Hamburqda olenleri yandirmaq ucun krematoriya tikilmisdir Noyenqam abidesi 1943 Noyabr ayinda dusergeye artiq ilk qadinlar getirildi 1944 1944 ci ilin yayinda Ausvits hebs dusergesinden onlarla qadin mehbus Noyenqama kocuruldu Hemin ilin sonuna kimi dusergedeki umumi mehbus sayi 49 min idi 1945 15 mart 1945 ci ilde dusergeye Skandinaviyadan esirler getirildi Muharibenin son gunlerinde mehbuslar Almaniyanin isgal olunmamis bolgelerine kocurulurdu 2 may 1945 ci ilde sag qalanlar Noyenqami terk etdi Muharibeden sonra Muharibenin ardinca duserge Britaniya quvvelerinin nezaretine kecerek SS herbi qulluqcularinin ve Nasist resmilerinin mehkemeye qeder saxlanildigi yer idi Istinadlar 2009 04 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 11 03Xarici kecidlerNoyenqam memorialinin resmi veb saytiHemcinin baxNasist hebs dusergeleri