Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oni (yap. 鬼) — yapon mifologiyasında qırmızı, mavi və qara dəriyə malik olan, cəhənnəmin yaponlarda analoqu olan yaşayan, böyük caynaqları və buynuzu olan insanabənzər iblisdir.
Oninin Avropadakı analoqu şeytan və cindir.
Oni çox güclü və çətin öldürüləndir. Beləki bədəninin kəsilmiş hissələrinin yerində yenisi çıxır. Döyüşdə tikanları olan dəmir əmuddan — istifadə eləyir. Pələng dərisindən hazırlanan fundosi adlanan yan sarğı geyinirlər. Axmağa bənzər xarici görünüşünə baxmayaraq, oni çox hiyləgər və ağıllıdır, həmçinin, insanlara çevrilməyi bacarır.
İnsan ətini xoşlayır. Bəzi əfsanələrdə, onların soyaya nifrət eləməsi bildirilir. Hesab olunur ki, öz nifrətinə nəzarət edə bilməyən insanlar oniyə çevrilə bilər. Çox nadir hallarda oni insanlara qarşı mehriban olur və hətta onların qoruyucusu qismində çıxış edir.
İldə bir dəfə — 3 fevral tarixində Yaponiyada oninin qovulması mərasimi keçirilir.
Yaponiyada qaçdı-tutdu oyunu "oniqokko" ("oni oyunu") adlanır.
Mənşəyi
"Oni" sözünün "gizlənmək" mənasını verən onyomi (隠) — heroqlifin Çin tələffüzünün yapon interpretasiyasından yaranması təxmin edilir. Oni ilk əvvəl görünməz ruhları və fəlakət tanrılarını, xəstəlikləri və digər xoşagəlməz hadisələrlə bağlı işlədilirdi. Bu varlıqlar insanları aldatmaq üçün müxtəlif formalar ala bilərlər. Bu səbəbdən "kabus" mənasını verən çin heroqlifi qui formasız varlıqları bildirmək üçün işlədilməyə başlamışdır.
Görünməz Onilər son nəticədə insanabənzər və siması cildini almış, hinduizm və buddizmdən qəbul edilmiş və kimi varlıqlara, adlanan ac ruhlara, yapon folklorunda ölülərin tanrısı Emmanın Ciqokuda günahkarları cəzalandıran iblislərinə oxşamışdırlar.
Şeytan qapıları
Onilərin təsviri üçün daha bir mənbə Çinlə bağlılığı olan qədim yapon ezoterik kosmologiya konsepsiyası olan ommyodo göstərilir. Şimal-şərqi istiqamət Kimon (鬼门, "şeytan qapıları") adlanmış və zalım ruhların gəldiyi bədbəxrlik istiqaməti hesab olunurdu. Bürclərin dünyanın hissələrini bildirən Türk-monqol təqvimindəki təsvirində Usitora (丑寅), "öküz və pələng" adı ilə məlum idi. Oni obrazının vizual görüntüləri, öküz buynuzu, pişik köpək dişləri, caynaqları, pələng dərisindən olan yan tərəfdən olan sarğı bununla bağlı edilir.
Məbədlərin tikintisi prosesində bu halla tez-tez rastlaşılır. Belə ki yapon binaları şimal-şərq hissədən Q-şəkilli taxçalara malikdir. Bu oniləri qovmaq üçün nəzərdə tutulur. Kioto şəhərinin mərkəzindən şimal-şərq istiqamətində yerləşən Xiey dağındakı və yaxınlığında yerləşən Kanei-dzi bunlara bariz nümunədir. Yaponiyanın paytaxtı da VIII əsrdə Naqaoka-kedən cənub-qərb istiqamətinə, Kiotoya keçirilmişdir.
Ənənəvi mədəniyyət
Bəzi kəndlərdə hər il, xüsusən yazın əvvəlində onilərin qovulması mərasimi qeyd edilir. Setsubun festivalında soyanı evlərinin kənarına ataraq qışqırırlar. "Oni-va soto! Fuku-va uti! ("鬼は外! 福は内!" , "Oni gedir! Xeyir-dua gəlir!")." Meymun heykəlləri onilərdən qorunmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Belə ki, yapon dilində meymunu bildirən "saru" sözü "qoyub getmək"' sözünün sayılır. Yapon folkloruna əsasən, piknar bitkisi Onidən qorunmaq üçün istifadə olunurdu. Sonrakı dövrlərdə Oni özünün əvvəlki qəzəb hissini itirmiş, qoruyucu funksiyaları üzərilərinə götürmüşdülər. Yapon paradlarında istənilən bir uğursuzluğu əks etdirmək üçün kişilər çox vaxt Oni kostyumundan istifadə edirdilər. Yapon binalarında Oninin kirəmitdə təsvirinin yer aldığı elementlərə rast gəlmək olar. Həmin elementlər oniqavara adlanır. Hesab olunur ki, qərb ənənəsində istifadə olunan qarqulyalar kimi oniqavara da uğursuzluqların qarşısını alır.
Oni Momotaro (şaftalı oğlan) haqda yapon hekayəsində önəmli yer tutur.
Oniyə istinad edən çoxsaylı yapon deyimləri və atalar sözləri də vardır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Hastings, James. Encyclopedia of Religion and Ethics. Part 8. Kessinger Publishing. 2003. səh. 611. ISBN . 2014-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-26.
- Turnbull, Stephen R. The samurai and the sacred. Osprey Publishing. 2006. səh. 35. ISBN . 2020-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-26.
- Sosnoski, Daniel. Introduction to Japanese culture. Charles E. Tuttle Publishing. 1966. səh. 9. ISBN . 2014-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-26.
- toyozaki, yōko. 「日本の衣食住」まるごと事典. IBC PUBLISHING. 2007. səh. 21. ISBN . 2020-10-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Oni Oni yap 鬼 yapon mifologiyasinda qirmizi mavi ve qara deriye malik olan cehennemin yaponlarda analoqu olan yasayan boyuk caynaqlari ve buynuzu olan insanabenzer iblisdir Cehennemi qoruyan Oni heykeli Oninin Avropadaki analoqu seytan ve cindir Oni cox guclu ve cetin oldurulendir Beleki bedeninin kesilmis hisselerinin yerinde yenisi cixir Doyusde tikanlari olan demir emuddan istifade eleyir Peleng derisinden hazirlanan fundosi adlanan yan sargi geyinirler Axmaga benzer xarici gorunusune baxmayaraq oni cox hiyleger ve agillidir hemcinin insanlara cevrilmeyi bacarir Insan etini xoslayir Bezi efsanelerde onlarin soyaya nifret elemesi bildirilir Hesab olunur ki oz nifretine nezaret ede bilmeyen insanlar oniye cevrile biler Cox nadir hallarda oni insanlara qarsi mehriban olur ve hetta onlarin qoruyucusu qisminde cixis edir Ilde bir defe 3 fevral tarixinde Yaponiyada oninin qovulmasi merasimi kecirilir Yaponiyada qacdi tutdu oyunu oniqokko oni oyunu adlanir MenseyiOni maskasi Oni sozunun gizlenmek menasini veren onyomi 隠 heroqlifin Cin teleffuzunun yapon interpretasiyasindan yaranmasi texmin edilir Oni ilk evvel gorunmez ruhlari ve felaket tanrilarini xestelikleri ve diger xosagelmez hadiselerle bagli isledilirdi Bu varliqlar insanlari aldatmaq ucun muxtelif formalar ala bilerler Bu sebebden kabus menasini veren cin heroqlifi qui formasiz varliqlari bildirmek ucun isledilmeye baslamisdir Gorunmez Oniler son neticede insanabenzer ve simasi cildini almis hinduizm ve buddizmden qebul edilmis ve kimi varliqlara adlanan ac ruhlara yapon folklorunda olulerin tanrisi Emmanin Ciqokuda gunahkarlari cezalandiran iblislerine oxsamisdirlar Seytan qapilariOni Onilerin tesviri ucun daha bir menbe Cinle bagliligi olan qedim yapon ezoterik kosmologiya konsepsiyasi olan ommyodo gosterilir Simal serqi istiqamet Kimon 鬼门 seytan qapilari adlanmis ve zalim ruhlarin geldiyi bedbexrlik istiqameti hesab olunurdu Burclerin dunyanin hisselerini bildiren Turk monqol teqvimindeki tesvirinde Usitora 丑寅 okuz ve peleng adi ile melum idi Oni obrazinin vizual goruntuleri okuz buynuzu pisik kopek disleri caynaqlari peleng derisinden olan yan terefden olan sargi bununla bagli edilir Mebedlerin tikintisi prosesinde bu halla tez tez rastlasilir Bele ki yapon binalari simal serq hisseden Q sekilli taxcalara malikdir Bu onileri qovmaq ucun nezerde tutulur Kioto seherinin merkezinden simal serq istiqametinde yerlesen Xiey dagindaki ve yaxinliginda yerlesen Kanei dzi bunlara bariz numunedir Yaponiyanin paytaxti da VIII esrde Naqaoka keden cenub qerb istiqametine Kiotoya kecirilmisdir Enenevi medeniyyetBezi kendlerde her il xususen yazin evvelinde onilerin qovulmasi merasimi qeyd edilir Setsubun festivalinda soyani evlerinin kenarina ataraq qisqirirlar Oni va soto Fuku va uti 鬼は外 福は内 Oni gedir Xeyir dua gelir Meymun heykelleri onilerden qorunmaq ucun nezerde tutulmusdur Bele ki yapon dilinde meymunu bildiren saru sozu qoyub getmek sozunun sayilir Yapon folkloruna esasen piknar bitkisi Oniden qorunmaq ucun istifade olunurdu Sonraki dovrlerde Oni ozunun evvelki qezeb hissini itirmis qoruyucu funksiyalari uzerilerine goturmusduler Yapon paradlarinda istenilen bir ugursuzlugu eks etdirmek ucun kisiler cox vaxt Oni kostyumundan istifade edirdiler Yapon binalarinda Oninin kiremitde tesvirinin yer aldigi elementlere rast gelmek olar Hemin elementler oniqavara adlanir Hesab olunur ki qerb enenesinde istifade olunan qarqulyalar kimi oniqavara da ugursuzluqlarin qarsisini alir Oni Momotaro saftali oglan haqda yapon hekayesinde onemli yer tutur Oniye istinad eden coxsayli yapon deyimleri ve atalar sozleri de vardir Hemcinin baxSeytan CinIstinadlarHastings James Encyclopedia of Religion and Ethics Part 8 Kessinger Publishing 2003 seh 611 ISBN 0 7661 3678 7 2014 06 27 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 26 Turnbull Stephen R The samurai and the sacred Osprey Publishing 2006 seh 35 ISBN 1846030218 2020 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 26 Sosnoski Daniel Introduction to Japanese culture Charles E Tuttle Publishing 1966 seh 9 ISBN 0 8048 2056 2 2014 06 27 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 26 toyozaki yōko 日本の衣食住 まるごと事典 IBC PUBLISHING 2007 seh 21 ISBN 4896846400 2020 10 30 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 26