Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kakapo (mao. Kākāpō; lat. Strigops habroptilus) və ya bayquş tutuquşu — Yeni Zelandiyanın təbii meşələrində yayılmış taksonomik ranq olan Yeni Zelandiya tutuquşularının böyük növlərindən biri olan tutuquşu növü. Kakapo dünyada uça bilməyən yeganə tutuquşu növüdür. Sayıları həddən artıq azdır. Strigopidae fəsiləsinin yeganə yaşayan növüdür. Gecə həyat tərzi keçirmələri, yumuşaq lələklərə malik olmaları, bayquşlara oxşamalarına görə bəzən bayquş tutuquşu adlandırılırlar.
| Kakapo | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Kakapo | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Təkamül
Aparılan araşdırmalar kakapoların digər quşlardan 82.000-85.000 il əvvəl ayrılmışlar. Kakapoların nə zaman Yeni Zelandiyaya köç etdikləri məlum deyil. Amma onların buraya gəlməzdən əvvəl uça bildikləri məlumdur. Yeni Zelandiyanın Qondvanadan ayrılmasından sonra digər yerlərdən təcrid olması, yırtıcıların və rəqabətin olmaması kakapolar üçün əlverişli şərait yaratmış, buna görə də uçmaq qabiliyyətlərinə ehtiyac qalmamışdır. Uça bilmək qabiliyyətini buranın ətraf mühitinə uyğunlaşdıqdan və təkamül keçirdikdən sonra itirmişlər.
Haqqında
Kakapolar Yeni Zelandiyanın nəmli torpaqlarında yaşayırlar. Yaşıl rəngdə olurlar. Kakapolar dünyada ən uzun, ən ağır, ən iri və ən uzunömürlü tutuquşulardır. Ağırlıqları 4 kq-a çatır. Uzunluqları isə 60 sm olur. Əsasən 60-90 il ömür sürürlər.
Uça bilməyən və gecələr aktiv həyat tərzi keçirən yeganə tutuquşu növü də kakapodur. Kakapolar uça bilmirlər, yavaş hərəkət edirlər. Buna görə də müdafiəsizdirlər. Ətrafa saçdıqları qoxu də onların ovlanmalarını asanlaşdırır. Qanadlarından ancaq bədənlərinin tarazlığını saxlamaq üçün istifadə edirlər. Təbiətdə ən böyük düşmənləri gəlinciklər, pişiklər və siçavullardır.
Ağaclara sürətlə dırmaşa bilirlər. Əsasən ot, meyvə, yarpaq, böcək və onurğasızlarla qidalanırlar. Gündüz dincəlir, gecələr ova çıxırlar. Buna baxmayaraq görmə qabiliyyətləri zəifdir, amma qoxubilmə qabiliyyətləri güclüdür. Açdıqları çuxura bir dəfəyə 2-3 yumurta qoyurlar. İldə iki dəfə yumurtlayırlar.
Kakapoları yerli Maori xalqı həm ovlayaraq yem kimi, həm də tutaraq ev heyvanı kimi istifadə edirdilər.
Qorunması
E.ə. 900-cü ildə Yeni Zelandiyaya ilk dəfə insanlar gələndə kakapolar müdafiəsiz idilər. Nəsilləri avropalılar bu torpaqlara pişikləri gətirdikləri dövrdə daha da təhlükəyə düşdü. Nəsillərinin təhlükəyə düşməsinin səbəblərindən biri də kakapoların dişi yumurtadan çox, erkək yumurta buraxmasıdır (dişi fərdlər erkək fərdlərə nisbətən döllənmədə daha məhsuldar iştirak edir). Hər 2 dişiyə 3 erkək düşür. 1974-cü ildə bioloqlar nəsli kəsilməyə başlayan bu quş növünü qorumaq üçün onları digər məməlilərdən təcrid edərək başqa Kodfiş, Maud və Kiçik Barrier adalarına köçürdülər.1989-cu ildə isə Kakapo Bərpaolunma Planı başladıldı. 1995-ci ildə sayıları cəmi 51 idi. Hazırda təcrid olunmuş adalarda 138 kakapo yaşamaqdadır.2023-cü ildə sayıları 247 olmuşdur. Bioloqların fikrincə kakapoların əvvəlki saylarına çatdırılması 12-109 il vaxt ala bilər.
Kakapo Bərpaolunma Planı
| Köçürülən ada | Say | Ölüm < 6 ay | Sağ qalanlar (1992, noyabr) |
|---|---|---|---|
| Maud (1974–81) | 9 (6♂, 3♀) | 3 (2♂, 1♀) | 4 (2♂, 2♀) |
| Kiçik Barrier (1982) | 22 (13♂, 9♀) | 2 (1♂, 1♀) | 15–19 (10–12♂, 5–7♀) |
| Kodfiş (1987–92) | 30 (20♂, 10♀) | 0 | 20–30 (13–20♂, 7–10♀) |
| Maud (1989–91) | 6 (4♂, 2♀) | 0 | 5 (3♂, 2♀) |
| Mana (1992) | 2 (2♀) | 1 (1♀) | 1 (1♀) |
| Cəmi | 65 (43♂, 22♀) | 6 (3♂, 3♀) | 41–55 (27–36♂, 14–19♀) |
| Qeyd: ♂ = erkək, ♀ = dişi. | |||
Qalereya
İstinadlar
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- World Bird List (ing.): IOC World Bird List. 6.4 IOU, 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.4
- "Uçamayan papağan kakapo". 2021-10-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
- "Dünyanın Uçamayan Tek Papağanı: Kakapo". 2021-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
- "Kakapo Nedir?". 2022-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-28.
Xarici keçidlər
- Kakapo Bərpaolunma Planı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kakapo mao Kakapō lat Strigops habroptilus ve ya bayqus tutuqusu Yeni Zelandiyanin tebii meselerinde yayilmis taksonomik ranq olan Yeni Zelandiya tutuqusularinin boyuk novlerinden biri olan tutuqusu novu Kakapo dunyada uca bilmeyen yegane tutuqusu novudur Sayilari hedden artiq azdir Strigopidae fesilesinin yegane yasayan novudur Gece heyat terzi kecirmeleri yumusaq leleklere malik olmalari bayquslara oxsamalarina gore bezen bayqus tutuqusu adlandirilirlar KakapoElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir KakapoBeynelxalq elmi adiStrigops habroptila George Robert Gray 1845 Sekil axtarisiITIS 714021NCBI 2489341EOL 45517890FW 372521TekamulKakapo ile insanin muqayisesi Aparilan arasdirmalar kakapolarin diger quslardan 82 000 85 000 il evvel ayrilmislar Kakapolarin ne zaman Yeni Zelandiyaya koc etdikleri melum deyil Amma onlarin buraya gelmezden evvel uca bildikleri melumdur Yeni Zelandiyanin Qondvanadan ayrilmasindan sonra diger yerlerden tecrid olmasi yirticilarin ve reqabetin olmamasi kakapolar ucun elverisli serait yaratmis buna gore de ucmaq qabiliyyetlerine ehtiyac qalmamisdir Uca bilmek qabiliyyetini buranin etraf muhitine uygunlasdiqdan ve tekamul kecirdikden sonra itirmisler HaqqindaKakapolar Yeni Zelandiyanin nemli torpaqlarinda yasayirlar Yasil rengde olurlar Kakapolar dunyada en uzun en agir en iri ve en uzunomurlu tutuqusulardir Agirliqlari 4 kq a catir Uzunluqlari ise 60 sm olur Esasen 60 90 il omur sururler Uca bilmeyen ve geceler aktiv heyat terzi keciren yegane tutuqusu novu de kakapodur Kakapolar uca bilmirler yavas hereket edirler Buna gore de mudafiesizdirler Etrafa sacdiqlari qoxu de onlarin ovlanmalarini asanlasdirir Qanadlarindan ancaq bedenlerinin tarazligini saxlamaq ucun istifade edirler Tebietde en boyuk dusmenleri gelincikler pisikler ve sicavullardir Agaclara suretle dirmasa bilirler Esasen ot meyve yarpaq bocek ve onurgasizlarla qidalanirlar Gunduz dincelir geceler ova cixirlar Buna baxmayaraq gorme qabiliyyetleri zeifdir amma qoxubilme qabiliyyetleri gucludur Acdiqlari cuxura bir defeye 2 3 yumurta qoyurlar Ilde iki defe yumurtlayirlar Kakapolari yerli Maori xalqi hem ovlayaraq yem kimi hem de tutaraq ev heyvani kimi istifade edirdiler QorunmasiE e 900 cu ilde Yeni Zelandiyaya ilk defe insanlar gelende kakapolar mudafiesiz idiler Nesilleri avropalilar bu torpaqlara pisikleri getirdikleri dovrde daha da tehlukeye dusdu Nesillerinin tehlukeye dusmesinin sebeblerinden biri de kakapolarin disi yumurtadan cox erkek yumurta buraxmasidir disi ferdler erkek ferdlere nisbeten dollenmede daha mehsuldar istirak edir Her 2 disiye 3 erkek dusur 1974 cu ilde bioloqlar nesli kesilmeye baslayan bu qus novunu qorumaq ucun onlari diger memelilerden tecrid ederek basqa Kodfis Maud ve Kicik Barrier adalarina kocurduler 1989 cu ilde ise Kakapo Berpaolunma Plani basladildi 1995 ci ilde sayilari cemi 51 idi Hazirda tecrid olunmus adalarda 138 kakapo yasamaqdadir 2023 cu ilde sayilari 247 olmusdur Bioloqlarin fikrince kakapolarin evvelki saylarina catdirilmasi 12 109 il vaxt ala biler Kakapo Berpaolunma PlaniKakapolarin sayi 1974 1992 Kocurulen ada Say Olum lt 6 ay Sag qalanlar 1992 noyabr Maud 1974 81 9 6 3 3 2 1 4 2 2 Kicik Barrier 1982 22 13 9 2 1 1 15 19 10 12 5 7 Kodfis 1987 92 30 20 10 0 20 30 13 20 7 10 Maud 1989 91 6 4 2 0 5 3 2 Mana 1992 2 2 1 1 1 1 Cemi 65 43 22 6 3 3 41 55 27 36 14 19 Qeyd erkek disi QalereyaFeliks adli kakapo Kodfis adasinda kakapo Kakapo skleti Kakapo maketi 1904 cu ilde cekilmis kakapo sekli 1808 ci ilde cekilmis kakapo sekli 1873 cu ilde cekilmis kakapo sekli IstinadlarIOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 World Bird List ing IOC World Bird List 6 4 IOU 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 4 Ucamayan papagan kakapo 2021 10 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 Dunyanin Ucamayan Tek Papagani Kakapo 2021 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 Kakapo Nedir 2022 01 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 28 Xarici kecidlerKakapo Berpaolunma Plani