Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yakov Smuşkeviç (lit. Jakovas Smuškevičius; rus. Яков Владимирович Смушкевич) - Sovet ordusunun Aviasiya general-leytenantı, 1939-1940-cı illərdə Sovet Hərbi Hava Qüvvələrinin (VVS) komandanı vəzifəsini icra edib. Smuşkeviç Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adını almış ilk yəhudi kimi tarixə düşüb. Barbarossa əməliyyatının başlamasından qısa müddət öncə həbs edilmiş və Qızıl Ordu daxilində 1941-ci ildə baş vermiş repressiya kampaniyası çərçivəsində güllələnərək edam edilmişdir.
| Yakov Smuşkeviç | |
|---|---|
| lit. Jakovas Smuškevičius rus. Яков Владимирович Смушкевич | |
 Yakov Smuşkeviçin 1940-cı illərin əvvəllərində Sovet təbliğat posterləri üçün çəkdirdiyi foto. | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Digər adı | General Duqlas |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Rokişkis, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (39 yaşında) |
| Vəfat yeri | Kuybişev, Samara, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ |
| Milliyyəti | Litvalı və yəhudi |
| Həyat yoldaşı | Basia Solomonovna |
| Təhsili | Frunze adına Hərbi Akademiya |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Sovet ordusu |
| Qoşun növü |  Sovet Hərbi Hava Qüvvələri |
| Xidmət illəri | 1918-1941 |
| Rütbəsi | Aviasiya General-leytenantı |
| Döyüşlər | Rusiyada vətəndaş müharibəsi İspaniyada vətəndaş müharibəsi Xalxin-Qol döyüşü SSRİ–Finlandiya müharibəsi |
| Əlaqələri | Pavel Rıçaqov |
| Təltifləri |   |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
O, iki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüş və sonradan vətənə xəyanət ittihamı ilə edam edilmiş yeganə şəxsdir. 1954-cü ildə İosif Stalinin ölümündən 1 il sonra sabiq Aviasiya General-leytenantının üzərindəki bütün ittihamlar götürülmüş və bəraət almışdır. İspaniyada vətəndaş müharibəsində olduğu zaman xidmətləri ilə önə çıxan Smuşkeviç orada General Duqlas təxəllüsü ilə məşhurlaşıb.Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adına ilk dəfə İspaniyada göstərdiyi xidmətlərinə görə layiq görülüb.
SSRİ və Yaponiya arasında 1939-cu ildə baş vermiş Xalxin-Qol döyüşü zamanı I Ordu Korpusunun aviasiyasına rəhbərlik edib və bu dəfə Yaponiyada göstərdiyi xidmətlərinə görə ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adını alıb. O, 1939-1940-cı illərdə Sovet Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı, 1940-1941-ci illərdə isə Baş Qərargah rəisinin müavini kimi mühüm vəzifələri icra edib.
Antisovet təşkilatlardan birinə üzv olmaqda günahlandırılaraq 1941-ci ilin iyun ayında həbs edilmişdir. Lavrenti Beriyanın 1941-ci ildə İosif Stalinə edam edilməsini təklif etdiyi 46 generalın siyahısında Smuşkeviçin də adı vardı. Yakov Smuşkeviç Qızıl Ordu daxilində 1941-ci ildə baş vermiş repressiya kampaniyası çərçivəsində, Lavrenti Beriyanın şəxsi göstərişi ilə 1941-ci ilin 28 oktyabr tarixində keçmiş Kuybişev, indiki Samara şəhərində güllələnərək edam edilib.
Həyatı
Yakov Vladimiroviç Smuşkeviç 1902-ci ilin 14 aprel tarixində həmin zamanlar Rusiya imperiyasının tərkib hissəsi olan Rokişkis şəhərində, litvalı yəhudi ailəsində anadan olub. 1917-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Litvaya qayıtmağına icazə verilənə qədər çörək zavodunda və körpüdə fəhlə kimi çalışmışdır. 1918-ci ildə Qızıl Ordu sıralarına qəbul edilir və I Minsk Kommunist Batalyonunun tərkibində döyüşür. 1919-cu ildə üzvü olduğu batalyon Sovet-Polşa müharibəsində döyüşmək üçün Qərb cəbhəsinə göndərilmişdir.
Batalyon kommisarı olduğu zaman Belarusda gedən şiddətli döyüşlərdə yaralanaraq əsir düşmüşdür. 1920-ci ilin yazında əsirlikdən qaçmazdan əvvəl Baranoviçi və Vilnüs şəhərlərində həbs həyatı yaşayıb. Əsirlik və həbs həyatlarından sonra o, 144-cü atıcı alayının siyasi təlimatçısı kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1921-1922-ci illərdə indiki Bryansk vilayətinin Klints rayonunda Çeka rəhbəri vəzifəsində çalışıb.
Rəhbərlik etdiyi polis bölməsi Qomel vilayətindəki bir çox əməliyyatlarda iştirak etmiş və həmin birlik 1922-ci ilin 3 mart tarixində III Piyada Alayının tərkibinə verilmişdir.
Minsk şəhərində yerləşən IV Əlahiddə Döyüş Aviasiya Eskadrilyasının partiya təşkilatçısı olana qədər yerli komissarın müavini vəzifəsində çalışmışdır. 1923-1926-cı illərdə xidmət etdiyi eskadronun siyasi təlimatçısı kimi çalışıb.
Siyasi təlimatçı olduğu müddətdə Belarus Dövlət Universitetində təhsil almağa başlayıb, lakin yeni və daha yüksək vəzifəyə təyinat aldığı üçün təhsilini yarımçıq dayandırıb. 1930-cu ildə M.V.Frunze adına Hərbi Akademiyanı bitirməzdən əvvəl bir necə dəfə vəzifədə irəli çəkilmiş, II Aviasiya Briqadasının siyasi şöbəsinin rəis müavini vəzifəsinə təyin edilmişdir.
1931-ci ilin sonlarına yaxın II Ümumiləşdirilmiş Aviasiya Briqadasının komandiri təyin edilmiş və rəhbərlik etdiyi briqada qısa zamanda Sovet ordusunda nümunəvi hərbi birləşmələrdən birinə çevirilmişdir. Smuşkeviçin hərbi xidmətləri Belorusiya Sovet Sosialist Respublikasının hökuməti tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdir. 1932-ci ildə Polikarpov I-5 təyyarəsini idarə etməyi öyrənmişdir. 1936-cı ildə İspaniyada vətəndaş müharibəsinin başlaması ilə əlaqədər olaraq briqada komandiri vəzifəsini tərk edib.
İspaniyadakı vətəndaş müharibəsində iştirakı
Smuşkeviç 1936-cı ilin oktyabr ayında sovet könüllüləri ilə birlikdə İspaniyaya göndərilib. İspaniyada Respublika Hərbi Hava Qüvvələri komandirinin xüsusi məsləhətçisi kimi fəaliyyət göstərən Smuşkeviç ispanlar tərəfindən General Duqlas təxəllüsü ilə tanınmışdır. Vətəndaş müharibəsi dövründə müxtəlif qırıcı təyyarələrdə 223 saatlıq uçuş saatı əldə edib. O, Madrid şəhərində hava hücumundan müdafiə komandanı kimi ispanlara rəhbərlik etmək əvəzinə, döyüş tapşırıqlarını şəxsən yerinə yetirməyə üstünlük verdiyi üçün yuxarı rəhbərlik tərəfindən xəbərdarlıq almışdır.
1937-ci ildə Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqına qayıtmışdır. 1936-1939-cu illəri əhatə etmiş İspaniya vətəndaş müharibəsində göstərmiş olduğu yüksək xidmətlərə görə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adına layiq görülmüşdür.
1939-cu ilin noyabr ayında göstərdiyi xidmətlərə görə Sovet Hərbi Hava Qüvvələlərinin Baş Komandanı təyin edilib. 1939-1940-cı illərdə SSRİ və Finlandiya arasında baş vermiş və tarixə Qış müharibəsi kimi keçmiş müharibədə Smuşkeviç dəfələrlə ön cəbhələrdə xidmət edib və onun əsas vəzifəsi pis hava şəraitində uçmaq üçün təlim görmüş pilotlardan ibarət aviasiya alayına rəhbərlik etmək olmuşdur.
Qəza keçirməsi və digər müharibələrdəki iştirakı
1938-ci ilin 30 aprel tarixində Smuşkeviçin idarə etdiyi R-10 tipli təyyarə nasazlıq səbəbindən qəza keçirir və pilot ağır yaralanır. Qəzadan əvvəl Smuşkeviç həmin təyyarə ilə hərbi parada hazırlaşmaqda idi. Təyyarə Xarkov şəhərinin rəhbərliyi tərəfindən pilotun tabe olduğu hərbi hissəyə hədiyyə edilmişdi və qəzadan az əvvəl təyyarənin yerlə olan məsafəsi 50 metrə qədər yüksəlmişdir. Xilasedicilər pilotu huşsuz və çox pis halda aşkarlamışdılar. Bel nahiyəsində yanıqlar, ayaq hissəsində çoxlu sınıq, bud sümüklərinin əzilmiş xəsarətləri və başından ağır zədələrlə xəstəxanaya yerləşdirilmişdir.
Xəsarətlərin ağırlığına görə Smuşkeviçin ayaqlarını həkimlər amputasiya etmək istəsələrdə, sonradan bu qərardan vaz keçilib. Müxtəlif cərrahiyyə əməliyyatları keçirən pilot uzun müddət sərbəst hərəkət edə bilməmiş və ömrünün sonuna qədər bir ayağı digərinə nəzərən gödək qalmışdır.
1939-cu ilin mayında Yaponiya ordusunun mübahisəli Xalxin-Qol çayının şərq sahillərindəki monqol süvarilərinə hücum etməsindən sonra Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı və Yaponiya arasında 5 ay müddətinə davam edəcək Xalxin-Qol döyüşü başlamışdır. Smuşkeviç I Ordu Korpusunun hava qüvvələri hissəsinin komandiri kimi Monqolustana ezam edilmişdir.
Monqolustandakı döyüş mövqeylərində olduğu müddətdə vaxtının əksər hissəsini I-16 və I-153 tipli döyüş qırıcıları üçün pilotların hazırlanması prosesinə həsr etmişdir. Həmin ilin sentyabr ayında müharibə SSRİ-nin qələbəsi ilə başa çatır və Yakov Smuşkeviçə 1939-cu ilin 17 noyabr tarixində Xalxin-Qol döyüşü zamanı yaponlar üzərində havadan qazanılan üstünlüyə görə ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adı verilmişdir. Qızıl Ordunun Baş Hərbi Şurasına təqdim etdiyi yekun hesabatda o, SSRİ ordusunun döyüş qabiliyyətini tənqid etmiş və müharibədəki uğursuzluqlarını ortaya çıxaran müxtəlif səbəblər haqqında yazmışdır.
Vəzifədən kənarlaşdırılması və edamı
1940-cı ilin avqust ayında Smuşkeviç Hərbi Hava Qüvvələrnin Baş Müfəttişi təyin edilir və bir müddət sonra Pavel Rıçaqov onu SSRİ Hərbi Hava Qüvvələrini komandanı vəzifəsində əvəzləyir. Həmin il yeni pilotların yetişdirilməsi üçün yaradılacaq hərbi akademiyanın formalaşdırılmasında təşəbbüs göstərmişdir. Dekabr ayında Sovet Hərbi Hava Qüvvələlərinin Baş Qərargah rəisinin köməkçisi təyin edilir və bu vəzifədə olduğu müddətdə vaxtının çox hissəsini pilotların pis hava şəraitlərində uçmaq bacarıqlarına yiyələnməsi istiqamətindəki fəaliyyətləri inkişaf etdirməklə keçirmişdir.
Yakov Smuşkeviç tez-tez Qızıl Ordunu tənqid edirdi. Pilotların müharibələr zaman hava döyüşlərində tez-tez məğlub olması, pis hava şəraitlərində yetərli uçuş bacarıqlarının olmaması, pilotların hazırlanmasında həmin dövrdə SSRİ-yə rəqib olan ölkələrə nəzərən daha az infrastruktur ayrılması general-leytenantı narahat edən məqamlardan idi və o öz narahatçılığını təşkil edilən yüksək səviyyəli yığıncaqlarda tez-tez dilə gətirirdi. Gələcəkdə Aviasiya marşalı olacaq , Smuşkeviçə təklif edir ki, öz şikayətlərindən və təkliflərindən ibarət bir məktubu İosif Stalinə yazsın və rəhbərə ünvanlasın.
Yakov Smuşkeviç 1941-ci ilin iyun ayının əvvəlində xəstəxanada ayaqlarından növbəti cərrahiyyə əməliyyatı keçirdikdən bir necə gün sonra həbs edilmişdir. Tarix ədəbiyyatlarında Qızıl Orduda 1941-ci il repressiyası olaraq daxil olmuş repressiya dalğası zamanı 46-dan çox general rütbəli şəxs həbs edilərək edam edilmişdir və həmin şəxslərdən biri də Smuşkeviç olmuşdur. O, hansısa anti-sovet təşkilatına üzv olmaqda və vətənə xəyanət etməkdə günahlandırılmışdır.
Barbarossa əməliyyatının başlamasından qısa zaman sonra baş vermiş repressiya dalğası almanların şiddətli hücumları və böyük üstünlüklərinə baxmayaraq davam etmişdir. Dindirmə zamanı ağır işgəncələrə məruz qalan Smuşkeviç Pavel Rıçaqovla üzləşdirilmişdir və üzləşmə zamanı sabiq generallar bir-birini vətənə xəyanətdə ittiham etmək məcburiyyətində buraxılmışdılar. Ailəsi ilə təhdid edilməsinə baxmayaraq o, özünü günahkar bilmədiyini və hər hansısa etirafa qol çəkməyəcəyini bəyan etmişdir. Edam edilməmişdən əvvəlki həftə ərzində fasiləsiz şəkildə döyülmüş, xüsusi ilə əməliyyat yaralarından ona işgəncələr verilmişdir.
1941-ci ilin 28 oktyabr tarixində keçmiş Kuybişev, indiki Samara şəhərində məhkəmə hökmü olmadan güllələnmişdir. Smuşkeviçin tez-tələsik güllələnməsinin arxasında Lavrenti Beriyanın dayandığı güman edilir. 1947-ci ildə ona verilmiş bütün ali mükafatlar ləğv edilmiş, yalnız İosif Stalinin 1953-cü ildə vəfat etməsindən sonra 1954-cü ilin 25 dekabr tarixində sabiq general-leytenanta bəraət verilmişdir. 1957-ci ilin 15 mart tarixində repressiya nəticəsində xüsusi amansız işgəncələrlə qətlə yetirilmiş Yakov Smuşkeviçin 2 qat Sovet İttifaqı Qəhrəmanı mükafatı başda olmaqla bütün fəxri adları geri qaytarılmışdır.
İstinadlar
- Bolloten, Burnett. The Spanish Civil War: Revolution and Counterrevolution (ingilis). Univ of North Carolina Press. 1991. səh. 159. ISBN .
- Beevor, Antony. The Battle for Spain: The Spanish Civil War, 1936-1939 (ingilis). Penguin. 2006. səh. 151. ISBN .
Smushkevich Yakov.
- Nagorski, Andrew. The Greatest Battle: Stalin, Hitler, and the Desperate Struggle for Moscow That Changed the Course of World War II (ingilis). Simon and Schuster. 2007-09-18. səh. 74. ISBN .
Smushkevich Yakov.
- Bortakovsky, 2012. səh. 130
- Simonov, Bodrikhin, 2017. səh. 323
- Simonov, Bodrikhin, 2017. səh. 324
- Zilmanovičius, 1979. səh. 184
- Zilmanovičius, 1979. səh. 182-184
- Simonov, Bodrikhin, 2017. səh. 325
- Zilmanovičius, 1979. səh. 184-189
- Voinov, A. I. Крылатое племя. Воспоминания о летчиках трех поколений (rus). Moscow: Voenizdat. 1962. 69–72. OCLC 749094151.
- Rabinovich, Yakov. В поисках судьбы: еврейский народ в круговороте истории (rus). Международные отношения. 2001. 395. ISBN .
- Simonov, Bodrikhin, 2017. səh. 325-326
- Simonov, Bodrikhin, 2017. səh. 326-327
- Simonov, Bodrikhin, 2017. səh. 327
- Zilmanovičius, 1979. səh. 254-255
- Bunich, Igor. Пятисотлетняя война в России. Saint Petersburg: Oblik. 1997. 528–529. ISBN . OCLC 41037894.
- Murphy, David E. What Stalin Knew: The Enigma of Barbarossa (ingilis). Yale University Press. 2006. 230. ISBN .
- Simonov, Bodrikhin, 2017. səh. 328
Ədəbiyyat
- ; Bodrikhin, Nikolai. Боевые лётчики — дважды и трижды Герои Советского Союза [Combat pilots — twice and thrice Heroes of the Soviet Union] (rus). Moscow: Russian Knights Foundation and Vadim Zadorozhny Museum of Technology. 2017. ISBN . OCLC 1005741956.
- Bortakovsky, Timur. Расстрелянные Герои Советского Союза [Executed Heroes of the Soviet Union]. Moscow: Veche. 2012. 129–161. ISBN . OCLC 784099768.
- Zilmanovičius, Dmitrijus. Jakovas Smuškevičius (litva). Vilnius: Mintis. 1979. OCLC 9897068.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yakov Smuskevic lit Jakovas Smuskevicius rus Yakov Vladimirovich Smushkevich Sovet ordusunun Aviasiya general leytenanti 1939 1940 ci illerde Sovet Herbi Hava Quvvelerinin VVS komandani vezifesini icra edib Smuskevic Sovet Ittifaqi Qehremani adini almis ilk yehudi kimi tarixe dusub Barbarossa emeliyyatinin baslamasindan qisa muddet once hebs edilmis ve Qizil Ordu daxilinde 1941 ci ilde bas vermis repressiya kampaniyasi cercivesinde gullelenerek edam edilmisdir Yakov Smuskeviclit Jakovas Smuskevicius rus Yakov Vladimirovich SmushkevichYakov Smuskevicin 1940 ci illerin evvellerinde Sovet tebligat posterleri ucun cekdirdiyi foto Sexsi melumatlarDiger adi General DuqlasDogum tarixi 14 aprel 1902Dogum yeri Rokiskis Rusiya imperiyasiVefat tarixi 28 oktyabr 1941 39 yasinda Vefat yeri Kuybisev Samara SSRIVetendasligi SSRIMilliyyeti Litvali ve yehudiHeyat yoldasi Basia SolomonovnaTehsili Frunze adina Herbi AkademiyaHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Sovet ordusuQosun novu Sovet Herbi Hava QuvveleriXidmet illeri 1918 1941Rutbesi Aviasiya General leytenantiDoyusler Rusiyada vetendas muharibesi Ispaniyada vetendas muharibesi Xalxin Qol doyusu SSRI Finlandiya muharibesiElaqeleri Pavel RicaqovTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllar O iki defe Sovet Ittifaqi Qehremani adina layiq gorulmus ve sonradan vetene xeyanet ittihami ile edam edilmis yegane sexsdir 1954 cu ilde Iosif Stalinin olumunden 1 il sonra sabiq Aviasiya General leytenantinin uzerindeki butun ittihamlar goturulmus ve beraet almisdir Ispaniyada vetendas muharibesinde oldugu zaman xidmetleri ile one cixan Smuskevic orada General Duqlas texellusu ile meshurlasib Sovet Ittifaqi Qehremani fexri adina ilk defe Ispaniyada gosterdiyi xidmetlerine gore layiq gorulub SSRI ve Yaponiya arasinda 1939 cu ilde bas vermis Xalxin Qol doyusu zamani I Ordu Korpusunun aviasiyasina rehberlik edib ve bu defe Yaponiyada gosterdiyi xidmetlerine gore ikinci defe Sovet Ittifaqi Qehremani fexri adini alib O 1939 1940 ci illerde Sovet Herbi Hava Quvvelerinin komandani 1940 1941 ci illerde ise Bas Qerargah reisinin muavini kimi muhum vezifeleri icra edib Antisovet teskilatlardan birine uzv olmaqda gunahlandirilaraq 1941 ci ilin iyun ayinda hebs edilmisdir Lavrenti Beriyanin 1941 ci ilde Iosif Staline edam edilmesini teklif etdiyi 46 generalin siyahisinda Smuskevicin de adi vardi Yakov Smuskevic Qizil Ordu daxilinde 1941 ci ilde bas vermis repressiya kampaniyasi cercivesinde Lavrenti Beriyanin sexsi gosterisi ile 1941 ci ilin 28 oktyabr tarixinde kecmis Kuybisev indiki Samara seherinde gullelenerek edam edilib HeyatiYakov Vladimirovic Smuskevic 1902 ci ilin 14 aprel tarixinde hemin zamanlar Rusiya imperiyasinin terkib hissesi olan Rokiskis seherinde litvali yehudi ailesinde anadan olub 1917 ci ilde ailesi ile birlikde Litvaya qayitmagina icaze verilene qeder corek zavodunda ve korpude fehle kimi calismisdir 1918 ci ilde Qizil Ordu siralarina qebul edilir ve I Minsk Kommunist Batalyonunun terkibinde doyusur 1919 cu ilde uzvu oldugu batalyon Sovet Polsa muharibesinde doyusmek ucun Qerb cebhesine gonderilmisdir Batalyon kommisari oldugu zaman Belarusda geden siddetli doyuslerde yaralanaraq esir dusmusdur 1920 ci ilin yazinda esirlikden qacmazdan evvel Baranovici ve Vilnus seherlerinde hebs heyati yasayib Esirlik ve hebs heyatlarindan sonra o 144 cu atici alayinin siyasi telimatcisi kimi fealiyyet gostermisdir 1921 1922 ci illerde indiki Bryansk vilayetinin Klints rayonunda Ceka rehberi vezifesinde calisib Rehberlik etdiyi polis bolmesi Qomel vilayetindeki bir cox emeliyyatlarda istirak etmis ve hemin birlik 1922 ci ilin 3 mart tarixinde III Piyada Alayinin terkibine verilmisdir Minsk seherinde yerlesen IV Elahidde Doyus Aviasiya Eskadrilyasinin partiya teskilatcisi olana qeder yerli komissarin muavini vezifesinde calismisdir 1923 1926 ci illerde xidmet etdiyi eskadronun siyasi telimatcisi kimi calisib Siyasi telimatci oldugu muddetde Belarus Dovlet Universitetinde tehsil almaga baslayib lakin yeni ve daha yuksek vezifeye teyinat aldigi ucun tehsilini yarimciq dayandirib 1930 cu ilde M V Frunze adina Herbi Akademiyani bitirmezden evvel bir nece defe vezifede ireli cekilmis II Aviasiya Briqadasinin siyasi sobesinin reis muavini vezifesine teyin edilmisdir 1931 ci ilin sonlarina yaxin II Umumilesdirilmis Aviasiya Briqadasinin komandiri teyin edilmis ve rehberlik etdiyi briqada qisa zamanda Sovet ordusunda numunevi herbi birlesmelerden birine cevirilmisdir Smuskevicin herbi xidmetleri Belorusiya Sovet Sosialist Respublikasinin hokumeti terefinden de yuksek qiymetlendirilmisdir 1932 ci ilde Polikarpov I 5 teyyaresini idare etmeyi oyrenmisdir 1936 ci ilde Ispaniyada vetendas muharibesinin baslamasi ile elaqeder olaraq briqada komandiri vezifesini terk edib Ispaniyadaki vetendas muharibesinde istiraki Smuskevic 1936 ci ilin oktyabr ayinda sovet konulluleri ile birlikde Ispaniyaya gonderilib Ispaniyada Respublika Herbi Hava Quvveleri komandirinin xususi meslehetcisi kimi fealiyyet gosteren Smuskevic ispanlar terefinden General Duqlas texellusu ile taninmisdir Vetendas muharibesi dovrunde muxtelif qirici teyyarelerde 223 saatliq ucus saati elde edib O Madrid seherinde hava hucumundan mudafie komandani kimi ispanlara rehberlik etmek evezine doyus tapsiriqlarini sexsen yerine yetirmeye ustunluk verdiyi ucun yuxari rehberlik terefinden xeberdarliq almisdir 1937 ci ilde Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqina qayitmisdir 1936 1939 cu illeri ehate etmis Ispaniya vetendas muharibesinde gostermis oldugu yuksek xidmetlere gore Sovet Ittifaqi Qehremani fexri adina layiq gorulmusdur 2 defe Sovet Ittifaqi Qehremani fexri adina layiq gorulmus Sovet ordusunun generallarinin eks olundugu tebligat posteri Yakov Smuskevic posterin merkezinde tesvir edilib 1940 1939 cu ilin noyabr ayinda gosterdiyi xidmetlere gore Sovet Herbi Hava Quvvelelerinin Bas Komandani teyin edilib 1939 1940 ci illerde SSRI ve Finlandiya arasinda bas vermis ve tarixe Qis muharibesi kimi kecmis muharibede Smuskevic defelerle on cebhelerde xidmet edib ve onun esas vezifesi pis hava seraitinde ucmaq ucun telim gormus pilotlardan ibaret aviasiya alayina rehberlik etmek olmusdur Qeza kecirmesi ve diger muharibelerdeki istiraki 1938 ci ilin 30 aprel tarixinde Smuskevicin idare etdiyi R 10 tipli teyyare nasazliq sebebinden qeza kecirir ve pilot agir yaralanir Qezadan evvel Smuskevic hemin teyyare ile herbi parada hazirlasmaqda idi Teyyare Xarkov seherinin rehberliyi terefinden pilotun tabe oldugu herbi hisseye hediyye edilmisdi ve qezadan az evvel teyyarenin yerle olan mesafesi 50 metre qeder yukselmisdir Xilasediciler pilotu hussuz ve cox pis halda askarlamisdilar Bel nahiyesinde yaniqlar ayaq hissesinde coxlu siniq bud sumuklerinin ezilmis xesaretleri ve basindan agir zedelerle xestexanaya yerlesdirilmisdir Xesaretlerin agirligina gore Smuskevicin ayaqlarini hekimler amputasiya etmek isteselerde sonradan bu qerardan vaz kecilib Muxtelif cerrahiyye emeliyyatlari keciren pilot uzun muddet serbest hereket ede bilmemis ve omrunun sonuna qeder bir ayagi digerine nezeren godek qalmisdir Yakov Smuskevicin serefine Litvanin Rokiskis seherinde ucaldilmis bust 1939 cu ilin mayinda Yaponiya ordusunun mubahiseli Xalxin Qol cayinin serq sahillerindeki monqol suvarilerine hucum etmesinden sonra Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqi ve Yaponiya arasinda 5 ay muddetine davam edecek Xalxin Qol doyusu baslamisdir Smuskevic I Ordu Korpusunun hava quvveleri hissesinin komandiri kimi Monqolustana ezam edilmisdir Monqolustandaki doyus movqeylerinde oldugu muddetde vaxtinin ekser hissesini I 16 ve I 153 tipli doyus qiricilari ucun pilotlarin hazirlanmasi prosesine hesr etmisdir Hemin ilin sentyabr ayinda muharibe SSRI nin qelebesi ile basa catir ve Yakov Smuskevice 1939 cu ilin 17 noyabr tarixinde Xalxin Qol doyusu zamani yaponlar uzerinde havadan qazanilan ustunluye gore ikinci defe Sovet Ittifaqi Qehremani fexri adi verilmisdir Qizil Ordunun Bas Herbi Surasina teqdim etdiyi yekun hesabatda o SSRI ordusunun doyus qabiliyyetini tenqid etmis ve muharibedeki ugursuzluqlarini ortaya cixaran muxtelif sebebler haqqinda yazmisdir Vezifeden kenarlasdirilmasi ve edami 1940 ci ilin avqust ayinda Smuskevic Herbi Hava Quvvelernin Bas Mufettisi teyin edilir ve bir muddet sonra Pavel Ricaqov onu SSRI Herbi Hava Quvvelerini komandani vezifesinde evezleyir Hemin il yeni pilotlarin yetisdirilmesi ucun yaradilacaq herbi akademiyanin formalasdirilmasinda tesebbus gostermisdir Dekabr ayinda Sovet Herbi Hava Quvvelelerinin Bas Qerargah reisinin komekcisi teyin edilir ve bu vezifede oldugu muddetde vaxtinin cox hissesini pilotlarin pis hava seraitlerinde ucmaq bacariqlarina yiyelenmesi istiqametindeki fealiyyetleri inkisaf etdirmekle kecirmisdir Yakov Smuskevic tez tez Qizil Ordunu tenqid edirdi Pilotlarin muharibeler zaman hava doyuslerinde tez tez meglub olmasi pis hava seraitlerinde yeterli ucus bacariqlarinin olmamasi pilotlarin hazirlanmasinda hemin dovrde SSRI ye reqib olan olkelere nezeren daha az infrastruktur ayrilmasi general leytenanti narahat eden meqamlardan idi ve o oz narahatciligini teskil edilen yuksek seviyyeli yigincaqlarda tez tez dile getirirdi Gelecekde Aviasiya marsali olacaq Smuskevice teklif edir ki oz sikayetlerinden ve tekliflerinden ibaret bir mektubu Iosif Staline yazsin ve rehbere unvanlasin Yakov Smuskevic 1941 ci ilin iyun ayinin evvelinde xestexanada ayaqlarindan novbeti cerrahiyye emeliyyati kecirdikden bir nece gun sonra hebs edilmisdir Tarix edebiyyatlarinda Qizil Orduda 1941 ci il repressiyasi olaraq daxil olmus repressiya dalgasi zamani 46 dan cox general rutbeli sexs hebs edilerek edam edilmisdir ve hemin sexslerden biri de Smuskevic olmusdur O hansisa anti sovet teskilatina uzv olmaqda ve vetene xeyanet etmekde gunahlandirilmisdir Barbarossa emeliyyatinin baslamasindan qisa zaman sonra bas vermis repressiya dalgasi almanlarin siddetli hucumlari ve boyuk ustunluklerine baxmayaraq davam etmisdir Dindirme zamani agir isgencelere meruz qalan Smuskevic Pavel Ricaqovla uzlesdirilmisdir ve uzlesme zamani sabiq generallar bir birini vetene xeyanetde ittiham etmek mecburiyyetinde buraxilmisdilar Ailesi ile tehdid edilmesine baxmayaraq o ozunu gunahkar bilmediyini ve her hansisa etirafa qol cekmeyeceyini beyan etmisdir Edam edilmemisden evvelki hefte erzinde fasilesiz sekilde doyulmus xususi ile emeliyyat yaralarindan ona isgenceler verilmisdir 1941 ci ilin 28 oktyabr tarixinde kecmis Kuybisev indiki Samara seherinde mehkeme hokmu olmadan gullelenmisdir Smuskevicin tez telesik gullelenmesinin arxasinda Lavrenti Beriyanin dayandigi guman edilir 1947 ci ilde ona verilmis butun ali mukafatlar legv edilmis yalniz Iosif Stalinin 1953 cu ilde vefat etmesinden sonra 1954 cu ilin 25 dekabr tarixinde sabiq general leytenanta beraet verilmisdir 1957 ci ilin 15 mart tarixinde repressiya neticesinde xususi amansiz isgencelerle qetle yetirilmis Yakov Smuskevicin 2 qat Sovet Ittifaqi Qehremani mukafati basda olmaqla butun fexri adlari geri qaytarilmisdir IstinadlarBolloten Burnett The Spanish Civil War Revolution and Counterrevolution ingilis Univ of North Carolina Press 1991 seh 159 ISBN 9780807819067 Beevor Antony The Battle for Spain The Spanish Civil War 1936 1939 ingilis Penguin 2006 seh 151 ISBN 9780143037651 Smushkevich Yakov Nagorski Andrew The Greatest Battle Stalin Hitler and the Desperate Struggle for Moscow That Changed the Course of World War II ingilis Simon and Schuster 2007 09 18 seh 74 ISBN 9781416545736 Smushkevich Yakov Bortakovsky 2012 seh 130 Simonov Bodrikhin 2017 seh 323 Simonov Bodrikhin 2017 seh 324 Zilmanovicius 1979 seh 184 Zilmanovicius 1979 seh 182 184 Simonov Bodrikhin 2017 seh 325 Zilmanovicius 1979 seh 184 189 Voinov A I Krylatoe plemya Vospominaniya o letchikah treh pokolenij rus Moscow Voenizdat 1962 69 72 OCLC 749094151 Rabinovich Yakov V poiskah sudby evrejskij narod v krugovorote istorii rus Mezhdunarodnye otnosheniya 2001 395 ISBN 9785713310790 Simonov Bodrikhin 2017 seh 325 326 Simonov Bodrikhin 2017 seh 326 327 Simonov Bodrikhin 2017 seh 327 Zilmanovicius 1979 seh 254 255 Bunich Igor Pyatisotletnyaya vojna v Rossii Saint Petersburg Oblik 1997 528 529 ISBN 5859760205 OCLC 41037894 Murphy David E What Stalin Knew The Enigma of Barbarossa ingilis Yale University Press 2006 230 ISBN 9780300130263 Simonov Bodrikhin 2017 seh 328Edebiyyat Bodrikhin Nikolai Boevye lyotchiki dvazhdy i trizhdy Geroi Sovetskogo Soyuza Combat pilots twice and thrice Heroes of the Soviet Union rus Moscow Russian Knights Foundation and Vadim Zadorozhny Museum of Technology 2017 ISBN 9785990960510 OCLC 1005741956 Bortakovsky Timur Rasstrelyannye Geroi Sovetskogo Soyuza Executed Heroes of the Soviet Union Moscow Veche 2012 129 161 ISBN 9785953361903 OCLC 784099768 Zilmanovicius Dmitrijus Jakovas Smuskevicius litva Vilnius Mintis 1979 OCLC 9897068