Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yukatan sincabı ― Yukatan dələsi (/ˌjuːkəˈtæn/ Sciurus yucatanensis), əvvəlcə Yukatan boz dələsi, həm də vaxtilə Campeche dələsi adlandırılan, Yukatan yarımadasında və ona bitişik ərazilərdə tapılan Sciurus cinsinə aid bir ağac dələsidir. Onun vətəni Belizin şimalı, şimal-şərqi Qvatemala və cənub-şərqi Meksikadır.
| Yukatan sincabı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Yukatan sincabı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| Sciurus yucatanensis | ||||||||||
| ||||||||||
Biologiyası
Yukatan dələsi quru yarpaqlı və həmişəyaşıl meşələrdə, yarımquraq şam-palıd meşələrində və əvvəllər ağac kəsilmiş ərazilərdə böyüyən ikinci dərəcəli meşələrdə yaşayır. Onlara 750 metr (2,460 fut) hündürlükdən aşağı düzənliklərdə rast gəlinir. Gündüzlər aktivdirlər, gecələr isə istirahət edirlər, vaxtlarının çoxunu ağaclarda keçirirlər. Ağacların hündür budaqlarında tapılan qurudulmuş yuvalardan , yarpaqlardan və budaqlardan yuvalar tikirlər.
Onların qidası yumşaq meyvələr, qoz-fındıq və toxumlardan ibarətdir, halbuki Reid 2009-cu ildə onların əsas qidasının çiçəklər, qönçələr və tumurcuqlardan ibarət olduğu qənaətinə gəlib. Dişilər aprel-avqust aylarında iki və ya üç bala doğur.
Xarici görünüşü
Yukatan dələsi 450–500 millimetr (18–20 düym) uzunluğundadır, ölçüsünə görə Şərqi boz dələdən (Sciurus carolinensis) daha böyükdür. Nisbətən uzun yetkin quyruğu 240 mm (9,4 düym) uzunluğundadır. Bədənin aşağı hissəsi tünd ağ, sarı-boz və qara rəngdədir. Quyruğu ağdır, yaxşı müəyyən edilmiş qara xətləri var və mərkəzi ağ sahənin hər iki tərəfində qaradır. Quyruq tükləri baş və bədəndən daha qısadır. Üzdə burnun üstündə tünd rəngli yamaq var, baş tərəfləri əsasən qara rəngdədir.
Taksanomiyası
Bu növ 1877-ci ildə amerikalı zooloq Joel Asaph Allen tərəfindən, 1865-ci ildə Alman-Amerikalı kolleksiyaçı Artur Şott tərəfindən toplanmış Merida, Yukatandan aldığı dörd nümunə əsasında tanınmışdır. 1877-ci ildə yazdığı Şimali Amerika Rodentiasının Monoqrafiyaları adlı hesabatında Allen, topladığı nümunələrin müşahidə edilən fərqliliyinə əsaslanaraq heyvanı ayrıca bir növ kimi adlandırmağın daha məqsədəuyğun olmadığı barədə fikirləşdi. O, "Yukatan boz dələ" adını qoydu.
S. yucatanensis ssp. baliolus amerikalı təbiətşünas Edvard Uilyam Nelson tərəfindən 1901-ci ildə Apazote, Meksikanın Campeche şəhərindəki bir nümunə əsasında nəşr edilmişdir.
Onun üç alt növü tanınır:
S. yucatanensis yucatanensis (J.A. Allen), 1877 - Meksikanın Yukatan əyalətlərində Yukatan yarımadasının sonunda, cənub-qərbdə Campeche'dən Champoton Bələdiyyəsinə və Quintana Roo'ya qədər və daha cənubda Orange Walk və Belizin şimal rayonlarına qədər tapıldı. Corozal. Ən böyük məlum paylamaya malikdir. Quru meşəlik ərazilərdə rast gəlinir.
S. yucatanensis baliolus Nelson, 1901 - Champoton Bələdiyyəsindən Yukatan yarımadası boyunca və Campeche əyalətindəki Laguna de Terminos'un cənub-qərbində və Meksika çayının şərqindəki Tabasko əyalətinin şərqində, Nominat formasının diapazonundan daha cənub-qərbdə tapıldı. Qvatemaladakı şimal-şərq Peten Departamenti vasitəsilə Belizdəki Cayo və Belize rayonlarında aşkarlanmışdır. O, daha tünd lələk olması ilə nominasiya şəklindən seçilir. O, nominal formadan daha çox nəmli, həmişəyaşıl meşəlik ərazilərdə yaşayır. Nelson 1901-ci ildə onun üçün Campeche dələ adını qoydu.
S. yucatanensis phaeopus Goodwin, 1932 - Meksikanın şimal-qərb və şərqindəki Çiapas əyalətlərindən şərqdən Qvatemalanın cənub Peten və Alta Verapaz departamentlərindən və Belizdəki Beliz rayonunun sahilləri boyunca daha şərqdən Yukatan yarımadasının bazasında tapıldı. Qara ayaqları, quyruğu və qulaqların dibində olan üçünün ən tünd növü olan digər yarımnövlərdən fərqlənir. Əvvəlcə təxminən 366 metr (1,201 fut) hündürlükdə şam-palıd meşələrində məskunlaşdı.
İnsanlarla qarşılıqlı əlaqəsi
Meşələrin qırılması əhali üçün “əsas təhlükə” hesab edilir ki, buna ovçuluq da təsir edə bilər, xüsusən də Yukatan yarımadasının şimal ucunda.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Юкатанская Белка S
- iNaturalist
İstinadlar
- "Sciurus yucatanensis J.A.Allen, 1877". GBIF Backbone Taxonomy - Checklist dataset. GBIF Secretariat. 2017. doi:10.15468/39omei. Retrieved 10 August 2018.
- Vázquez, E.; Emmons, L.; Reid, F. & Cuarón, A. D. (2008). "Sciurus yucatanensis". IUCN Red List of Threatened Species. 2008. Retrieved 6 January 2009.
- Vázquez, E.; Emmons, L.; Reid, F. & Cuarón, A. D. (2008). "Sciurus yucatanensis". IUCN Red List of Threatened Species. 2008. Retrieved 6 January 2009.
- Valdés Alarcón, Manuel (November 2003). "Las Ardillas de México" (PDF). Biodiversitas (in Spanish). No. 51. Mexico City: Comisión Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad. Retrieved 9 August 2018.
- Vázquez, E.; Emmons, L.; Reid, F. & Cuarón, A. D. (2008). "Sciurus yucatanensis". IUCN Red List of Threatened Species. 2008. Retrieved 6 January 2009.
- Thorington, Richard W.; Koprowski, John L.; Steele, Michael A.; Whatton, James F. (2012). Squirrels of the World. Baltimore: Johns Hopkins University Press. .
- Vázquez, E.; Emmons, L.; Reid, F. & Cuarón, A. D. (2008). "Sciurus yucatanensis". IUCN Red List of Threatened Species. 2008. Retrieved 6 January 2009.
- Best, Troy L.; Ruiz-Piiia, Hugo A.; Leon-Paniagua, Livia S. "Sciurus yucatanensis". Mammalian Species. The American Society of Mammalogists (506). 20 October 1995: 1–4.
- Coues, Elliott; Allen, Joel Asaph (1877). Monographs of North American Rodentia. Washington, Govt. print. off. pp. 705–710. OCLC 1083697215.
- Coues, Elliott; Allen, Joel Asaph (1877). Monographs of North American Rodentia. Washington, Govt. print. off. pp. 705–710. OCLC 1083697215.
- Coues, Elliott; Allen, Joel Asaph (1877). Monographs of North American Rodentia. Washington, Govt. print. off. pp. 705–710. OCLC 1083697215.
- "Descriptions of Two New Squirrels from Mexico". Proceedings of the Biological Society of Washington. Washington D. C.: Biological Society of Washington. 14. 9 August 1901: 131. 10 August 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 10 August 2018.
- "Sciurus yucatanensis subsp. yucatanensis J.A.Allen, 1877". GBIF Backbone Taxonomy - Checklist dataset. GBIF Secretariat. 2017. doi:10.15468/39omei. 10 August 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 10 August 2018.
- "Sciurus yucatanensis subsp. baliolus Nelson, 1901". GBIF Backbone Taxonomy - Checklist dataset. GBIF Secretariat. 2017. doi:10.15468/39omei. 10 August 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 10 August 2018.
- Nelson, E. W. (9 August 1901). "Descriptions of Two New Squirrels from Mexico". Proceedings of the Biological Society of Washington. Washington D. C.: Biological Society of Washington. 14: 131. Retrieved 10 August 2018.
- "Sciurus yucatanensis subsp. phaeopus Goodwin, 1932". GBIF Backbone Taxonomy - Checklist dataset. GBIF Secretariat. 2017. doi:10.15468/39omei. 10 August 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 10 August 2018.
- Goodwin, George G. (22 October 1932). "A new squirrel from Guatemala" (PDF). American Museum Novitates (574): 1–2. Retrieved 10 August 2018.
- Reid, Fiona. A Field Guide to the Mammals of Central America and Southeast Mexico. Oxford ; New York: Oxford University Press. 2009. səh. 188. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yukatan sincabi Yukatan delesi ˌjuːkeˈtaen Sciurus yucatanensis evvelce Yukatan boz delesi hem de vaxtile Campeche delesi adlandirilan Yukatan yarimadasinda ve ona bitisik erazilerde tapilan Sciurus cinsine aid bir agac delesidir Onun veteni Belizin simali simal serqi Qvatemala ve cenub serqi Meksikadir Yukatan sincabiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarMaqndeste Desteustu EuarxontoqlireslerKlad Klad Klad Deste GemiricilerYarimdeste SincabkimilerFesile SincablarYarimfesile Triba Cins SincabNov Yukatan sincabiBeynelxalq elmi adiSciurus yucatanensisSekil axtarisiITIS 632440NCBI 2594271EOL 1037910BiologiyasiYukatan delesi quru yarpaqli ve hemiseyasil meselerde yarimquraq sam palid meselerinde ve evveller agac kesilmis erazilerde boyuyen ikinci dereceli meselerde yasayir Onlara 750 metr 2 460 fut hundurlukden asagi duzenliklerde rast gelinir Gunduzler aktivdirler geceler ise istirahet edirler vaxtlarinin coxunu agaclarda kecirirler Agaclarin hundur budaqlarinda tapilan qurudulmus yuvalardan yarpaqlardan ve budaqlardan yuvalar tikirler Onlarin qidasi yumsaq meyveler qoz findiq ve toxumlardan ibaretdir halbuki Reid 2009 cu ilde onlarin esas qidasinin cicekler qonceler ve tumurcuqlardan ibaret oldugu qenaetine gelib Disiler aprel avqust aylarinda iki ve ya uc bala dogur Xarici gorunusu Yukatan delesi 450 500 millimetr 18 20 duym uzunlugundadir olcusune gore Serqi boz deleden Sciurus carolinensis daha boyukdur Nisbeten uzun yetkin quyrugu 240 mm 9 4 duym uzunlugundadir Bedenin asagi hissesi tund ag sari boz ve qara rengdedir Quyrugu agdir yaxsi mueyyen edilmis qara xetleri var ve merkezi ag sahenin her iki terefinde qaradir Quyruq tukleri bas ve bedenden daha qisadir Uzde burnun ustunde tund rengli yamaq var bas terefleri esasen qara rengdedir TaksanomiyasiBu nov 1877 ci ilde amerikali zooloq Joel Asaph Allen terefinden 1865 ci ilde Alman Amerikali kolleksiyaci Artur Sott terefinden toplanmis Merida Yukatandan aldigi dord numune esasinda taninmisdir 1877 ci ilde yazdigi Simali Amerika Rodentiasinin Monoqrafiyalari adli hesabatinda Allen topladigi numunelerin musahide edilen ferqliliyine esaslanaraq heyvani ayrica bir nov kimi adlandirmagin daha meqsedeuygun olmadigi barede fikirlesdi O Yukatan boz dele adini qoydu S yucatanensis ssp baliolus amerikali tebietsunas Edvard Uilyam Nelson terefinden 1901 ci ilde Apazote Meksikanin Campeche seherindeki bir numune esasinda nesr edilmisdir Onun uc alt novu taninir S yucatanensis yucatanensis J A Allen 1877 Meksikanin Yukatan eyaletlerinde Yukatan yarimadasinin sonunda cenub qerbde Campeche den Champoton Belediyyesine ve Quintana Roo ya qeder ve daha cenubda Orange Walk ve Belizin simal rayonlarina qeder tapildi Corozal En boyuk melum paylamaya malikdir Quru meselik erazilerde rast gelinir S yucatanensis baliolus Nelson 1901 Champoton Belediyyesinden Yukatan yarimadasi boyunca ve Campeche eyaletindeki Laguna de Terminos un cenub qerbinde ve Meksika cayinin serqindeki Tabasko eyaletinin serqinde Nominat formasinin diapazonundan daha cenub qerbde tapildi Qvatemaladaki simal serq Peten Departamenti vasitesile Belizdeki Cayo ve Belize rayonlarinda askarlanmisdir O daha tund lelek olmasi ile nominasiya seklinden secilir O nominal formadan daha cox nemli hemiseyasil meselik erazilerde yasayir Nelson 1901 ci ilde onun ucun Campeche dele adini qoydu S yucatanensis phaeopus Goodwin 1932 Meksikanin simal qerb ve serqindeki Ciapas eyaletlerinden serqden Qvatemalanin cenub Peten ve Alta Verapaz departamentlerinden ve Belizdeki Beliz rayonunun sahilleri boyunca daha serqden Yukatan yarimadasinin bazasinda tapildi Qara ayaqlari quyrugu ve qulaqlarin dibinde olan ucunun en tund novu olan diger yarimnovlerden ferqlenir Evvelce texminen 366 metr 1 201 fut hundurlukde sam palid meselerinde meskunlasdi Insanlarla qarsiliqli elaqesiMeselerin qirilmasi ehali ucun esas tehluke hesab edilir ki buna ovculuq da tesir ede biler xususen de Yukatan yarimadasinin simal ucunda Hemcinin baxDeleler SincablarXarici kecidlerYukatanskaya Belka S iNaturalistIstinadlar Sciurus yucatanensis J A Allen 1877 GBIF Backbone Taxonomy Checklist dataset GBIF Secretariat 2017 doi 10 15468 39omei Retrieved 10 August 2018 Vazquez E Emmons L Reid F amp Cuaron A D 2008 Sciurus yucatanensis IUCN Red List of Threatened Species 2008 Retrieved 6 January 2009 Vazquez E Emmons L Reid F amp Cuaron A D 2008 Sciurus yucatanensis IUCN Red List of Threatened Species 2008 Retrieved 6 January 2009 Valdes Alarcon Manuel November 2003 Las Ardillas de Mexico PDF Biodiversitas in Spanish No 51 Mexico City Comision Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad Retrieved 9 August 2018 Vazquez E Emmons L Reid F amp Cuaron A D 2008 Sciurus yucatanensis IUCN Red List of Threatened Species 2008 Retrieved 6 January 2009 Thorington Richard W Koprowski John L Steele Michael A Whatton James F 2012 Squirrels of the World Baltimore Johns Hopkins University Press ISBN 978 1 4214 0469 1 Vazquez E Emmons L Reid F amp Cuaron A D 2008 Sciurus yucatanensis IUCN Red List of Threatened Species 2008 Retrieved 6 January 2009 Best Troy L Ruiz Piiia Hugo A Leon Paniagua Livia S Sciurus yucatanensis Mammalian Species The American Society of Mammalogists 506 20 October 1995 1 4 Coues Elliott Allen Joel Asaph 1877 Monographs of North American Rodentia Washington Govt print off pp 705 710 OCLC 1083697215 Coues Elliott Allen Joel Asaph 1877 Monographs of North American Rodentia Washington Govt print off pp 705 710 OCLC 1083697215 Coues Elliott Allen Joel Asaph 1877 Monographs of North American Rodentia Washington Govt print off pp 705 710 OCLC 1083697215 Descriptions of Two New Squirrels from Mexico Proceedings of the Biological Society of Washington Washington D C Biological Society of Washington 14 9 August 1901 131 10 August 2018 tarixinde Istifade tarixi 10 August 2018 Sciurus yucatanensis subsp yucatanensis J A Allen 1877 GBIF Backbone Taxonomy Checklist dataset GBIF Secretariat 2017 doi 10 15468 39omei 10 August 2018 tarixinde Istifade tarixi 10 August 2018 Sciurus yucatanensis subsp baliolus Nelson 1901 GBIF Backbone Taxonomy Checklist dataset GBIF Secretariat 2017 doi 10 15468 39omei 10 August 2018 tarixinde Istifade tarixi 10 August 2018 Nelson E W 9 August 1901 Descriptions of Two New Squirrels from Mexico Proceedings of the Biological Society of Washington Washington D C Biological Society of Washington 14 131 Retrieved 10 August 2018 Sciurus yucatanensis subsp phaeopus Goodwin 1932 GBIF Backbone Taxonomy Checklist dataset GBIF Secretariat 2017 doi 10 15468 39omei 10 August 2018 tarixinde Istifade tarixi 10 August 2018 Goodwin George G 22 October 1932 A new squirrel from Guatemala PDF American Museum Novitates 574 1 2 Retrieved 10 August 2018 Reid Fiona A Field Guide to the Mammals of Central America and Southeast Mexico Oxford New York Oxford University Press 2009 seh 188 ISBN 9780195343229