Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Feliks əməliyyatı — İkinci Dünya müharibəsi zamanı Almaniyanın İspaniyaya hücumu və Cəbəllüttariqin ələ keçirilməsi təklifinin kod adı. İspan diktatoru Fransisko Frankonun əməkdaşlığı ilə bu əməliyyat, əsasən Frankonun təsiri ilə müharibəyə girmək istəməməsi səbəbindən baş vermədi.
| Feliks əməliyyatı | |
|---|---|
 | |
| Əməliyyatın yeri | |
| Tarix | 1940 |
Zəmin
İspaniya vətəndaş müharibəsini xatırladan respublikaçı nazir Federika Munçeni 1950-ci ildə tarixçi Börnet Bollotenə yazırdı ki, hökumət neytral mövqe saxlamaq müqabilində Almaniyaya Kanar və ya Balear adalarını təklif etməyi planlaşdırır. Ancaq hökuməti təklifin yazılı sübutunu təqdim edə bilmədi və almanlar Millətçiləri dəstəkləməyə davam etdilər.
1940-cı ilin iyununda Fransanın süqutundan sonra Herman Görinq Adolf Hitlerə Britaniya adalarını işğal etməkdənsə, İspaniya və Şimali Afrikanı işğal etməyi tövsiyə etdi. 1940-cı ilin iyununda, Fransa ilə atəşkəs imzalanmamışdan əvvəl, general Haynts Quderian da İngiltərənin Cəbəllütariqdəki strateji əhəmiyyətli hərbi dəniz bazasının ələ keçirilməli olduğunu vurğuladı.
Quderian hətta iki Panzer diviziyası ilə İspaniyadan keçə, Cəbəllütariqi ələ keçirə və Fransız Şimali Afrikasını işğal edə bilmək üçün Hitleri atəşkəs müqaviləsini təxirə salmağa çağırdı. Vermaxt Ali Komandanlığının (VAK) Baş Qərargah rəisi general Alfred Yodl Hitlerə İngiltərəni işğal etmək əvəzinə İspaniya, Cəbəllütariq, Şimali Afrika və Süveyş kanalını işğal edərək Britaniyanı imperiyasının şərqindən ayırmaq üçün rəsmi plan təqdim etdi.
12 iyul 1940-cı ildə VAK lazımi planlaşdırma üçün xüsusi qrup yaratdı. İyulun 22-də Abverin rəhbəri və İspaniya üzrə tanınmış ekspert admiral Vilhelm Kanaris bir neçə digər alman zabiti ilə İspaniyanın Madrid şəhərinə getdi və burada İspaniya diktatoru, general Fransisko Franko və İspaniyanın müharibə naziri general Xuan Viqon ilə danışıqlar apardı. Daha sonra getdilər, burada Cəbəllütariqə yanaşmaları kəşf etmək üçün bir neçə gün qaldılar və Franko rejiminin müharibəyə girmək istəmədiyi qənaətinə gələrək Almaniyaya qayıtdılar. Kanarisin qrupu, Cəbəllütariqin ən azı iki piyada alayı, üç mühəndis batalyonu və 12 artilleriya alayı tərəfindən havadan dəstəklənən quru hücumu ilə ələ keçirilə biləcəyini müəyyən etdi. Kanaris, əlçatmaz olduğunu bildiyi 380 mm (15 düym) ağır hücum topu olmadan Cəbəllütariqin alına bilməyəcəyini bildirdi. Kanaris, feldmarşal Vilhelm Keytelə məruzə edərkən bildirdi ki, hətta Almaniya İspaniyanın köməyi ilə Cəbəllütariqi ələ keçirə bilsə belə, ingilislər Mərakeş və gələcəklər.
Avqust ayında Kanaris İspaniyanın xarici işlər naziri olmaq üzrə olan Frankonun qaynı ilə görüşdü. Kanaris Suneri Frankonu müharibədən kənarda qalmağa inandırmaq üçün əlindən gələni etməyə çağırdı. Tezliklə Franko, Hitlerin münasibəti haqqında fikir əldə etmək üçün Suneri Berlinə göndərdi, çünki Kanaris onu Almaniyanın İspaniyaya hücum etməyəcəyinə inandırmışdı. Suner 16 sentyabrda Hitlerlə görüşəndə Hitler İspaniyanın müharibəyə qatılması üçün çox təzyiq göstərmədi. Ola bilsin ki, o, tezliklə Franko ilə görüşməyi planlaşdırırdı.
Avqustun 24-də Hitler Cəbəllütariqi ələ keçirmək üçün ümumi planı təsdiqlədi. Oktyabrın 23-də o, Fransanın Anday şəhərində Franko ilə görüşdü və İspaniyaya 1941-ci ilin yanvarında Almaniya tərəfdən müharibəyə girməyi təklif etdi. Cəbəllütariq Vermaxt xüsusi bölmələri tərəfindən ələ keçirilərək İspaniyaya veriləcəkdi, lakin Franko bu təklifi rədd etdi və İspaniyanın genişmiqyaslı hərbi və iqtisadi yardıma ehtiyacı olduğunu vurğuladı. Franko öz ərazisində ingilislərlə döyüşən almanların qələbəsinin mümkünlüyünə şübhə etdiyini bildirdikdə Hitler incidi. Franko onu da qeyd etdi ki, Britaniya adaları işğal edilsə belə, , eləcə də böyük hissəsi və Krallıq donanması, yəqin ki, Kanadaya çəkiləcək və ABŞ-nin dəstəyi ilə Atlantika müharibəsinə davam edəcək.
Andayda Franko və Hitler tərəfindən mənasız bir anlaşma memorandumu imzalandı, heç bir tərəf istədiyini ala bilmədi. Bir neçə gün sonra Hitlerin Benito Mussoliniyə "O adamla yenidən görüşməkdənsə, öz dörd dişimi çəkməyi üstün tuturam!" dediyi bildirildi.
İstinadlar
- Barreira, David. "El plan más descabellado de la República: ceder Baleares a Mussolini para que no apoyase a Franco". MSN (ispan). 2022-05-21. 2022-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 22 May 2022.
- Waller, John H. The Unseen War in Europe. I.B. Tauris. 1996. 155–156. ISBN .
- . (redaktor). Ciano's Diplomatic Papers. . 1948.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Feliks emeliyyati Ikinci Dunya muharibesi zamani Almaniyanin Ispaniyaya hucumu ve Cebelluttariqin ele kecirilmesi teklifinin kod adi Ispan diktatoru Fransisko Frankonun emekdasligi ile bu emeliyyat esasen Frankonun tesiri ile muharibeye girmek istememesi sebebinden bas vermedi Feliks emeliyyatiEmeliyyatin yeri IspaniyaPireney yarimadasiCebelluttariqTarix 1940ZeminIspaniya vetendas muharibesini xatirladan respublikaci nazir Federika Munceni 1950 ci ilde tarixci Bornet Bollotene yazirdi ki hokumet neytral movqe saxlamaq muqabilinde Almaniyaya Kanar ve ya Balear adalarini teklif etmeyi planlasdirir Ancaq hokumeti teklifin yazili subutunu teqdim ede bilmedi ve almanlar Milletcileri desteklemeye davam etdiler 1940 ci ilin iyununda Fransanin suqutundan sonra Herman Gorinq Adolf Hitlere Britaniya adalarini isgal etmekdense Ispaniya ve Simali Afrikani isgal etmeyi tovsiye etdi 1940 ci ilin iyununda Fransa ile ateskes imzalanmamisdan evvel general Haynts Quderian da Ingilterenin Cebellutariqdeki strateji ehemiyyetli herbi deniz bazasinin ele kecirilmeli oldugunu vurguladi Quderian hetta iki Panzer diviziyasi ile Ispaniyadan kece Cebellutariqi ele kecire ve Fransiz Simali Afrikasini isgal ede bilmek ucun Hitleri ateskes muqavilesini texire salmaga cagirdi Vermaxt Ali Komandanliginin VAK Bas Qerargah reisi general Alfred Yodl Hitlere Ingiltereni isgal etmek evezine Ispaniya Cebellutariq Simali Afrika ve Suveys kanalini isgal ederek Britaniyani imperiyasinin serqinden ayirmaq ucun resmi plan teqdim etdi 12 iyul 1940 ci ilde VAK lazimi planlasdirma ucun xususi qrup yaratdi Iyulun 22 de Abverin rehberi ve Ispaniya uzre taninmis ekspert admiral Vilhelm Kanaris bir nece diger alman zabiti ile Ispaniyanin Madrid seherine getdi ve burada Ispaniya diktatoru general Fransisko Franko ve Ispaniyanin muharibe naziri general Xuan Viqon ile danisiqlar apardi Daha sonra getdiler burada Cebellutariqe yanasmalari kesf etmek ucun bir nece gun qaldilar ve Franko rejiminin muharibeye girmek istemediyi qenaetine gelerek Almaniyaya qayitdilar Kanarisin qrupu Cebellutariqin en azi iki piyada alayi uc muhendis batalyonu ve 12 artilleriya alayi terefinden havadan desteklenen quru hucumu ile ele kecirile bileceyini mueyyen etdi Kanaris elcatmaz oldugunu bildiyi 380 mm 15 duym agir hucum topu olmadan Cebellutariqin alina bilmeyeceyini bildirdi Kanaris feldmarsal Vilhelm Keytele meruze ederken bildirdi ki hetta Almaniya Ispaniyanin komeyi ile Cebellutariqi ele kecire bilse bele ingilisler Merakes ve gelecekler Avqust ayinda Kanaris Ispaniyanin xarici isler naziri olmaq uzre olan Frankonun qayni ile gorusdu Kanaris Suneri Frankonu muharibeden kenarda qalmaga inandirmaq ucun elinden geleni etmeye cagirdi Tezlikle Franko Hitlerin munasibeti haqqinda fikir elde etmek ucun Suneri Berline gonderdi cunki Kanaris onu Almaniyanin Ispaniyaya hucum etmeyeceyine inandirmisdi Suner 16 sentyabrda Hitlerle gorusende Hitler Ispaniyanin muharibeye qatilmasi ucun cox tezyiq gostermedi Ola bilsin ki o tezlikle Franko ile gorusmeyi planlasdirirdi Avqustun 24 de Hitler Cebellutariqi ele kecirmek ucun umumi plani tesdiqledi Oktyabrin 23 de o Fransanin Anday seherinde Franko ile gorusdu ve Ispaniyaya 1941 ci ilin yanvarinda Almaniya terefden muharibeye girmeyi teklif etdi Cebellutariq Vermaxt xususi bolmeleri terefinden ele kecirilerek Ispaniyaya verilecekdi lakin Franko bu teklifi redd etdi ve Ispaniyanin genismiqyasli herbi ve iqtisadi yardima ehtiyaci oldugunu vurguladi Franko oz erazisinde ingilislerle doyusen almanlarin qelebesinin mumkunluyune subhe etdiyini bildirdikde Hitler incidi Franko onu da qeyd etdi ki Britaniya adalari isgal edilse bele elece de boyuk hissesi ve Kralliq donanmasi yeqin ki Kanadaya cekilecek ve ABS nin desteyi ile Atlantika muharibesine davam edecek Andayda Franko ve Hitler terefinden menasiz bir anlasma memorandumu imzalandi hec bir teref istediyini ala bilmedi Bir nece gun sonra Hitlerin Benito Mussoliniye O adamla yeniden gorusmekdense oz dord disimi cekmeyi ustun tuturam dediyi bildirildi IstinadlarBarreira David El plan mas descabellado de la Republica ceder Baleares a Mussolini para que no apoyase a Franco MSN ispan 2022 05 21 2022 05 22 tarixinde Istifade tarixi 22 May 2022 Waller John H The Unseen War in Europe I B Tauris 1996 155 156 ISBN 1 86064 092 3 redaktor Ciano s Diplomatic Papers 1948 Xarici kecidler