Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İkinci Kоmpyеn sülh sazişi (və yaxud 1940-cı ilin Kompyen sülh sazişi) — 1940-cı il iyunun 22-də də Fransada alman qoşunlarının müvəffəqiyyətli döyüş kampaniyasını tamlayan (may - iyun 1940) Nasist Almaniyası və Fransa arasında Kоmpyеn meşəsində bağlanmış barışıq. Sülh sazişi Fransanın Alman qoşunlarının işğal zonasına və Vişi rejimi tərəfindən idarə olunan bir marionet dövlətinə bölünməsi ilə nəticələndi. Hitler qəsdən israrla barışığın Kоmpyеn meşəsində imzalanmağını tələb etdi. Çünki, burada 1918-ci ildə Almaniya üçün əlverişsiz şərtlərlə Birinci Dünya Müharibəsinin sona çatmasını rəsmiləşdirən Almaniya ilə Antanta ölkələri arasında Kоmpyеn sülh sazişi imzalanmışdı.
| Kоmpyеn sülh sazişi (1940) | |
|---|---|
 Vilhelm Keytel və Şarl Huntziger barışığın imzalanması zamanı, 22 iyun 1940-cı il | |
| Müqavilənin tipi | barışıq sazişı |
| İmzalanma tarixi | 22 iyun 1940-cı il |
| İmzalanma yeri | Kоmpyеn meşəsi |
| Qüvvəyə minməsi | |
| • şərtləri | Fransanın Alman qoşunlarının işğal zonasına və Vişi rejimi tərəfindən idarə olunan bir marionet dövlətinə bölünməsi ilə nəticələndi |
| İmzalayanlar | Nasist Almaniyası və Fransa |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İmzalanma tarixi
1940-cı il mayın 10-da alman qoşunları Belçika, Hollandiya və Fransaya hücum edərək bir ay ərzində fransız ordusunu və qitədə yerləşən ingilis hərbi ekspedisiya birləşmələrini məğlub etdi. İyunun 14-də Paris işğal edildi və Fransa hökuməti Bordoya köçdü. Hökumət üzvləri arasında yekdil fikir yox idi. Bəziləri bunun üçün hətta Şimali Afrikaya (o dövrdə Fransa əraziləri orada da yerləşirdi) qədər çəkilmək lazım olsa belə müqavimət göstərməyi təklif edir, digərləri isə Almaniya ilə müharibədən çıxmaqda israr edirdilər. Fransanın baş naziri Paul Reyno sülh danışıqlarından imtina edərək iyunun 16-da istefa verdi. Onu bu vəzifədə Birinci Dünya müharibəsinin qəhrəmanı marşal Anri Filipp Paten əvəz etdi. O, dərhal Hitlerlə danışıqlara başladı.
Hitler sazişin imzalanma yeri olaraq Uaza departamentinin Kоmpyеn şəhəri yaxınlığındakı Kоmpyеn meşəsini seçdi. Bu seçim Fransa üçün tarixi qisasın simvolu olmalı idi. Belə ki, burada 1918-ci ildə I Dünya müharibəsinin Qərb Cəbhəsində hərbi əməliyyatların dayandırılmasını və Almaniya imperiyasının sonunu gətirən alçaldıcı sülh sazişi imzalanmışdı. Hitler barışığın imzalanacağı yer barədə qərarı hələ mayın 20-də, Fransa kampaniyasının bitməsinə xeyli qalmış vermişdi.
Bunun üçün xüsusi olaraq, 1918-ci ildə müqavilənin imzalandığı marşal Foşun ştab-vaqonu muzeydən çıxardılaraq imzalanma yerinə gətirildi. Danışıqlar iyunun 21-i günortadan sonra başladı. Reyxin bir neçə yüksək səlahiyətli hərbi və mülki məmuru ilə Kompeynə gələn Hitler barışığın mətninə ön söz elan edildikdən sonra mərasimi nümayişkəranə şəkildə tərk etdi. Almanlar tərəfdən nümayəndə heyətinə Ali Baş Komandanlığın qərargah rəisi Vilhelm Keytel, Fransa tərəfdən isə general Şarl Huntziger rəhbərlik edirdi. Əvvəlcə Huntzigerin barışıq sazişini imzalamaq səlahiyyəti yox idi, lakin danışıqlar yerindən Bordodakı hökumətlə rabitə əlaqəsi quruldu.
Keytel əvvəlcədən alman rəhbərliyinin tərtib etdiyi mətnin dəyişdirilməyəcəyini bildirdi. Danışıqlar əsnasında hökumət adından Bordo ilə əlaqə saxlayan Fransa nümayəndə heyəti və general Maksim Veqan müəyyən şərtlərə etiraz edirdilər (məsələn Almaniyanın Nasist siyasətinə görə Fransaya qaçan vətəndaşların təhvil verilməsi tələbinə qarşı). İyunun 22-si axşamı, saat 18:30-da Keytel, bir saat ərzində saziş mətninin imzalanmasını və ya rədd edilməsini tələb etdi; 18:50-də Huntziger onu imzaladı.
İyunun 24-də axşam Romada İtaliya ilə barışıq sazişi imzalandı.
Şərtlər
Barışıq sazişi Fransanın ümumi ərazisinin təxminən 60% -ində alman qoşunlarının işğal zonasının yaradılmasını nəzərdə tuturdu. Bu işğal zonası Paris və bütün Atlantik okeanı sahilləri də daxil olmaqla ölkənin şimalını və qərbini əhatə edirdi (II və III maddələr). Fransanın cənub-şərq əraziləri isə azad olaraq qalırdı. Fransa ordusu tərksilah edilməli və ağır silahları alman qoşunlarına təhvil verməli idi (IV - VI maddələr). Asayişi qorumaq üçün Almaniya və İtaliya tərəfindən müəyyənləşdiriləcək minimum sayda hərbi birləşmələrin saxlanılması nəzərdə tutulurdu. Fransız donanması demabilizə edilməli və işğalçı qüvvələrin nəzarəti altında limanlara yerləşdirilməli idi. Öz növbəsində almanlar donanmanın hərbi məqsədlər üçün istifadə edilməyəcəyinə söz verdilər (VIII maddə). Ticarət gəmiləri xüsusi icazə alınana qədər limanlarda saxlanılmalı idi (XI maddə). Həmçinin Fransa öz ərazisindəki alman qoşunlarını saxlamağa borclu idi (XVIII maddə).
Fransa bütün alman hərbi əsirlərini Reyxə təhvil verməli idi, fransız əsgərləri isə Qərbi Avropadakı döyüş əməliyyatlarının sonuna qədər həbs düşərgələrində qalmalı idilər (XIX-XX maddələr). Yarım milyona yaxın fransız hərbi əsirindən təxminən bir milyonu 1945-ci ilə qədər əsir düşərgələrində qaldılar .. Bundan əlavə Fransa onun ərazisində sığınacaq tapan alman vətəndaşlarını alman komandanlığının tələbi ilə Reyxə təhvil verəcəyinə söz verdi (XIX maddə; bu, ilk növbədə siyasi səbəblərə görə Fransaya qaçan Almaniya vətəndaşlarına aid idi).
Sonuncu XXIV maddədə sülh müqaviləsi bağlanana qədər barışıq sazişinin qüvvədə qalacağı bildirilirdi. Əslində belə bir razılaşma heç vaxt bağlanmadı.
Ədəbiyyat
- Ширер У. Второе перемирие в Компьене. // Взлёт и падение Третьего рейха. = The Rise and Fall of the Third Reich. — М.: Захаров, 2009. — Т. 2. — С. 159—166. — 704 с. — .
- Gates, Edward. End of the Affair: The Collapse of the Anglo-French Alliance, 1939–1940 (1980)
- Jackson, Julian. France: The Dark Years, 1940–1944 (2001) ch 6
- Lacouture, Jean. De Gaulle: The Rebel, 1890–1944 (1984; English ed. 1991),
- Potts, William J. The German-French Armistice of June, 1940, and the German Armistice Commission, 1940–1942 1966.
- Shirer, William. The Collapse of the Third Republic (1969)
- Marc Ferro, Pétain, Paris, librairie Arthème Fayard, 1987 (réimpr. 2008), 789 p. (). Document utilisé pour la rédaction de l’article
- Marc Ferro (avec la participation de Serge de Sampigny), Pétain en vérité, Paris, éditions Tallandier, 2013, 302 p. (, notice BnF no FRBNF43680883). Document utilisé pour la rédaction de l’article
- Eberhard Jäckel (trad. de l'allemand par Denise Meunier, préf. Alfred Grosser), La France dans l'Europe de Hitler [« Frankreich in Hitlers Europa – Die deutsche Frankreichpolitik im Zweiten Weltkrieg »], Paris, Fayard, coll. « Les grandes études contemporaines », 1968 (1re éd. Deutsche Verlag-Anstalg GmbH, Stuttgart, 1966), 554 p. (ASIN B0045C48VG). Document utilisé pour la rédaction de l’article
- Jean-Yves Mary, Alain Hohnadel et Jacques Sicard, Hommes et ouvrages de la ligne Maginot, t. III : Le destin tragique de la ligne Maginot, Paris, éditions Histoire & collections, coll. « L’Encyclopédie de l'Armée française » (no 2), 1er juin 2003, 246 p. (, notice BnF no FRBNF39020876)
- Pierre Miquel, La Seconde Guerre mondiale, Paris, Fayard, 24 septembre 1986 (réimpr. Paris, Club France Loisirs, 1987), 651 p. (, 978-2213018225 et 2-7242-3370-0). Document utilisé pour la rédaction de l’article
İstinadlar
- Ширер У. Взлёт и падение Третьего рейха. — С. 159.
- Ширер У. Взлёт и падение Третьего рейха. — С. 163.
- Pieter Lagrou. Victims of genocide and national memory: Belgium, France and the Netherlands 1945-1965 // Past & Present. Оксфорд: Oxford University Press. 1997, февраль. 24.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ikinci Kompyen sulh sazisi ve yaxud 1940 ci ilin Kompyen sulh sazisi 1940 ci il iyunun 22 de de Fransada alman qosunlarinin muveffeqiyyetli doyus kampaniyasini tamlayan may iyun 1940 Nasist Almaniyasi ve Fransa arasinda Kompyen mesesinde baglanmis barisiq Sulh sazisi Fransanin Alman qosunlarinin isgal zonasina ve Visi rejimi terefinden idare olunan bir marionet dovletine bolunmesi ile neticelendi Hitler qesden israrla barisigin Kompyen mesesinde imzalanmagini teleb etdi Cunki burada 1918 ci ilde Almaniya ucun elverissiz sertlerle Birinci Dunya Muharibesinin sona catmasini resmilesdiren Almaniya ile Antanta olkeleri arasinda Kompyen sulh sazisi imzalanmisdi Kompyen sulh sazisi 1940 Vilhelm Keytel ve Sarl Huntziger barisigin imzalanmasi zamani 22 iyun 1940 ci ilMuqavilenin tipi barisiq sazisiImzalanma tarixi 22 iyun 1940 ci ilImzalanma yeri Kompyen mesesiQuvveye minmesi sertleri Fransanin Alman qosunlarinin isgal zonasina ve Visi rejimi terefinden idare olunan bir marionet dovletine bolunmesi ile neticelendiImzalayanlar Nasist Almaniyasi ve Fransa Vikianbarda elaqeli mediafayllarHitler ve etrafi Kompyen mesesindeki memorial kompleksde Fosun abidesine baxirlar muzeyin divari dagidilaraq cixarilirImzalanma tarixi1940 ci il mayin 10 da alman qosunlari Belcika Hollandiya ve Fransaya hucum ederek bir ay erzinde fransiz ordusunu ve qitede yerlesen ingilis herbi ekspedisiya birlesmelerini meglub etdi Iyunun 14 de Paris isgal edildi ve Fransa hokumeti Bordoya kocdu Hokumet uzvleri arasinda yekdil fikir yox idi Bezileri bunun ucun hetta Simali Afrikaya o dovrde Fransa erazileri orada da yerlesirdi qeder cekilmek lazim olsa bele muqavimet gostermeyi teklif edir digerleri ise Almaniya ile muharibeden cixmaqda israr edirdiler Fransanin bas naziri Paul Reyno sulh danisiqlarindan imtina ederek iyunun 16 da istefa verdi Onu bu vezifede Birinci Dunya muharibesinin qehremani marsal Anri Filipp Paten evez etdi O derhal Hitlerle danisiqlara basladi Hitler sazisin imzalanma yeri olaraq Uaza departamentinin Kompyen seheri yaxinligindaki Kompyen mesesini secdi Bu secim Fransa ucun tarixi qisasin simvolu olmali idi Bele ki burada 1918 ci ilde I Dunya muharibesinin Qerb Cebhesinde herbi emeliyyatlarin dayandirilmasini ve Almaniya imperiyasinin sonunu getiren alcaldici sulh sazisi imzalanmisdi Hitler barisigin imzalanacagi yer barede qerari hele mayin 20 de Fransa kampaniyasinin bitmesine xeyli qalmis vermisdi Iyunun 21 de Ribbentrop Keytel onde Goring Hess Hitler Reder Hitlerin arxasinda ve fon Brauxic Fosun stab vaqonunun qarsisinda Bunun ucun xususi olaraq 1918 ci ilde muqavilenin imzalandigi marsal Fosun stab vaqonu muzeyden cixardilaraq imzalanma yerine getirildi Danisiqlar iyunun 21 i gunortadan sonra basladi Reyxin bir nece yuksek selahiyetli herbi ve mulki memuru ile Kompeyne gelen Hitler barisigin metnine on soz elan edildikden sonra merasimi numayiskerane sekilde terk etdi Almanlar terefden numayende heyetine Ali Bas Komandanligin qerargah reisi Vilhelm Keytel Fransa terefden ise general Sarl Huntziger rehberlik edirdi Evvelce Huntzigerin barisiq sazisini imzalamaq selahiyyeti yox idi lakin danisiqlar yerinden Bordodaki hokumetle rabite elaqesi quruldu Sarl Huntzigerin muqavileni imzalamasi Keytel evvelceden alman rehberliyinin tertib etdiyi metnin deyisdirilmeyeceyini bildirdi Danisiqlar esnasinda hokumet adindan Bordo ile elaqe saxlayan Fransa numayende heyeti ve general Maksim Veqan mueyyen sertlere etiraz edirdiler meselen Almaniyanin Nasist siyasetine gore Fransaya qacan vetendaslarin tehvil verilmesi telebine qarsi Iyunun 22 si axsami saat 18 30 da Keytel bir saat erzinde sazis metninin imzalanmasini ve ya redd edilmesini teleb etdi 18 50 de Huntziger onu imzaladi Iyunun 24 de axsam Romada Italiya ile barisiq sazisi imzalandi SertlerAlmanlarin Fransada isgal zonasi Barisiq sazisi Fransanin umumi erazisinin texminen 60 inde alman qosunlarinin isgal zonasinin yaradilmasini nezerde tuturdu Bu isgal zonasi Paris ve butun Atlantik okeani sahilleri de daxil olmaqla olkenin simalini ve qerbini ehate edirdi II ve III maddeler Fransanin cenub serq erazileri ise azad olaraq qalirdi Fransa ordusu terksilah edilmeli ve agir silahlari alman qosunlarina tehvil vermeli idi IV VI maddeler Asayisi qorumaq ucun Almaniya ve Italiya terefinden mueyyenlesdirilecek minimum sayda herbi birlesmelerin saxlanilmasi nezerde tutulurdu Fransiz donanmasi demabilize edilmeli ve isgalci quvvelerin nezareti altinda limanlara yerlesdirilmeli idi Oz novbesinde almanlar donanmanin herbi meqsedler ucun istifade edilmeyeceyine soz verdiler VIII madde Ticaret gemileri xususi icaze alinana qeder limanlarda saxlanilmali idi XI madde Hemcinin Fransa oz erazisindeki alman qosunlarini saxlamaga borclu idi XVIII madde Fransa butun alman herbi esirlerini Reyxe tehvil vermeli idi fransiz esgerleri ise Qerbi Avropadaki doyus emeliyyatlarinin sonuna qeder hebs dusergelerinde qalmali idiler XIX XX maddeler Yarim milyona yaxin fransiz herbi esirinden texminen bir milyonu 1945 ci ile qeder esir dusergelerinde qaldilar Bundan elave Fransa onun erazisinde siginacaq tapan alman vetendaslarini alman komandanliginin telebi ile Reyxe tehvil vereceyine soz verdi XIX madde bu ilk novbede siyasi sebeblere gore Fransaya qacan Almaniya vetendaslarina aid idi Sonuncu XXIV maddede sulh muqavilesi baglanana qeder barisiq sazisinin quvvede qalacagi bildirilirdi Eslinde bele bir razilasma hec vaxt baglanmadi EdebiyyatShirer U Vtoroe peremirie v Kompene Vzlyot i padenie Tretego rejha The Rise and Fall of the Third Reich M Zaharov 2009 T 2 S 159 166 704 s ISBN 978 5 8159 0920 5 Gates Edward End of the Affair The Collapse of the Anglo French Alliance 1939 1940 1980 Jackson Julian France The Dark Years 1940 1944 2001 ch 6 Lacouture Jean De Gaulle The Rebel 1890 1944 1984 English ed 1991 ISBN 084190927X Potts William J The German French Armistice of June 1940 and the German Armistice Commission 1940 1942 1966 Shirer William The Collapse of the Third Republic 1969 Marc Ferro Petain Paris librairie Artheme Fayard 1987 reimpr 2008 789 p ISBN 978 2 213 01833 1 Document utilise pour la redaction de l article Marc Ferro avec la participation de Serge de Sampigny Petain en verite Paris editions Tallandier 2013 302 p ISBN 979 10 210 0130 5 notice BnF no FRBNF43680883 Document utilise pour la redaction de l article Eberhard Jackel trad de l allemand par Denise Meunier pref Alfred Grosser La France dans l Europe de Hitler Frankreich in Hitlers Europa Die deutsche Frankreichpolitik im Zweiten Weltkrieg Paris Fayard coll Les grandes etudes contemporaines 1968 1re ed Deutsche Verlag Anstalg GmbH Stuttgart 1966 554 p ASIN B0045C48VG Document utilise pour la redaction de l article Jean Yves Mary Alain Hohnadel et Jacques Sicard Hommes et ouvrages de la ligne Maginot t III Le destin tragique de la ligne Maginot Paris editions Histoire amp collections coll L Encyclopedie de l Armee francaise no 2 1er juin 2003 246 p ISBN 978 2 913903 88 3 notice BnF no FRBNF39020876 Pierre Miquel La Seconde Guerre mondiale Paris Fayard 24 septembre 1986 reimpr Paris Club France Loisirs 1987 651 p ISBN 978 2 213 01822 5 978 2213018225 et 2 7242 3370 0 Document utilise pour la redaction de l articleIstinadlarShirer U Vzlyot i padenie Tretego rejha S 159 Shirer U Vzlyot i padenie Tretego rejha S 163 Pieter Lagrou Victims of genocide and national memory Belgium France and the Netherlands 1945 1965 Past amp Present Oksford Oxford University Press 1997 fevral 24