Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vardan Areveltsi, həmçinin Şərqli Vardan (erm. Վարդան Արևելցի) və ya Böyük Vardan (təq. 1198, Gəncə, Arran, Eldənizlər – 1271, Xorvirab monastırı) — ermeni tarixçisi, coğrafiyaçısı, filosofu, dilçisi, tərcüməçisi, müəllimi və kilsəsi və ictimai xadimi.
| Vardan Areveltsi | |
|---|---|
| Doğum tarixi | təq. 1198 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1271 |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | tarix |
Həyatı
Vardan ya Kilikiyada, ya da indiki Bərdə şəhəri yaxınlıqlarında anadan olmuşdur. İbtidai təhsilini evdə və Qoşavəng monastırında almış, Mxitar Qoşun tələbəsi olmuşdur. Bundan sonra o, ilə indiki Tavuş mərzinin Çinari kəndi ərazisində yerləşən təhsilini davam etdirmiş, burada qrammatika, ilahiyyat və kitab biliyini təkmilləşdirmişdir. O, erməni dili ilə yanaşı, yunan, süryani, fars, həmçinin ivrit və latın dillərini də bilirdi. O, vardapet və 1235-ci ildən rabunapeta dərəcəsi aldıqdan sonra tədqiqat fəaliyyətini inkişaf etdirmişdir. Vardan 1235–1239 və 1252–1255-ci illərdə Kayenaberddə Müqəddəs Andrey monastırının məktəbini qurmuşdur. 1239-cu ildə Yerusəlimə yola düşmüşdür. Qayıdandan sonra kral I Hetumun dəvəti ilə Kilikiyaya baş çəkmişdir. O, burada Burada o, məhkəməyə və katolikosluğa yaxın idi. O, 1243-cü ildə Sis milli kilsə şurasında iştirak etmiş, onun qanunlarını daha sonra Ermənistanın müxtəlif bölgələrinə gətirmişdir. 1248-ci ildə yenidən Kilikiyada olmuş, Kilikiya çarlığının ictimai-siyasi həyatında, Bizans və Vatikanın ekspansionist siyasətinə qarşı mübarizədə iştirak etmişdir. Katolikos adından Ermənistan xalqına müraciət yazmışdır. 1251-ci ildə Sis kilsə məclisində iştirak etmişdir. Elə həmin il Ermənistana qayıtmış, müəllimlik fəaliyyətini bərpa etmiş, və Dzaqavanda sinodlar təşkil etmişdir. 1255-ci ildə o, Xorvirabda məktəb yaratmış, burada qədim fəlsəfə, məntiq, qrammatika və s. tədrisini tətbiq etmişdir. Burada onun tələbələri orta əsrlərin mədəniyyət xadimləri , , , , Qriqor Baluetsi, Qriqor Bcnetsi və başqaları idi. 1264-cü ildə Təbrizə getmiş, burada monqol hökmdarı Hülaku ilə danışıqlar aparmış və sonuncudan Ərməniyyədə vergi toplamaq üçün xüsusi etibarnamələr almışdır. Vardan Areveltsi 120-yə yaxın əsərin müəllifidir. O, Xorvirabda vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur.
İstinadlar
- Վարդան Արևելցի // Հայաստանի գրադարանների համահավաք գրացուցակ.
- The Cambridge History of Iran. 5. Cambridge University Press. Edited by J. A. Boyle. 1968. 42.
- V. Minorsky. Studies in Caucasian History. CUP Archive. 1953. 105.
- Steven Runciman. A History of the Crusades. I. Cambridge University Press. 1987. 335.
- C. J. F. Dowsett. The Albanian Chronicle of Mxit'ar Goš // BSOAS . XXI. № 3. 1958. 472.
- Emeri J. van Donzel, Andrea Barbara Schmidt. Gog and Magog in Early Eastern Christian and Islamic Sources: Sallam's Quest for Alexander's Wall. . 2010. 41.Orijinal mətn (ing.)
The translator is the prominent Armenian historian Vardan Areweltsi (d. 1271) who, dependent on the Syriac chronicle, renders faithfully the precise indications of his Vorlage.
- Всемирная история. Энциклопедия. Глава XXXVII. 3. 3. М. 1957.Orijinal mətn (rus.)
В Армении из памятников светского зодчества необходимо отметить караван-сараи, дворец Саргиса в Ани и дворец Сахмадина в Мрене (XIII в.). В церковной архитектуре этого периода новшеством являлись колокольни и обширные залы-притворы церквей, так называемые жаматуны, служившие и для собраний светского характера. В Армении в XIII—XIV вв. в монастырях Гладзоре, Ахпате, Санаине, Татеве и др. продолжали действовать старинные высшие школы, где преподавались светские науки. Из армянских историков этого времени наибольшее значение имели Киракос Гандзакский и Вардан Великий (XIII в.), оставившие ценные сведения о социальном строе и быте монголов, их завоеваниях и приёмах управления. Степаннос Орбелян, автор истории княжества Сюник, собрал большое количество социально-экономического материала (начало XIV в.); Товма (Фома) Мецопский (XV в.) написал историю Армении в период владычества Тимура и его преемников. В монастырях сохранялись библиотеки и мастерские по переписке книг, а также мастерские живописцев. Особенно высоким искусством отличалась Ванская школа миниатюристов (XIV в.). К числу величайших армянских поэтов принадлежал Фрик (XIII в.), стихи которого проникнуты гневным обличением монгольских ханов, иноземных и местных феодалов, угнетавших народ, а также лирический поэт Константин Ерзнкайский (около 1250—1340), гуманист и передовой мыслитель, автор замечательной поэмы «Весна».
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.Orijinal mətn (rus.)
В XIII в. А. литература снова падает; самым славным писателем этого времени был Вардан Великий из Бардзерберда в Киликии: он написал «Всеобщую историю от начала мира до 1267 г.» (изд. Эмином, Москва, 1861; Венеция, 1862), комментарии к некоторым книгам Св. Писания, поучения, гимн в честь св. Григория Просветителя и сборник басен, изданный на арм. и франц. яз. (Париж, 1825)
- Robert W. Thomson. Vardan Arevelc'i // Christian-Muslim Relations. A Bibliographical History. (1200-1350). 4. BRILL. Edited by David Thomas and Alex Mallett. 2012. 443–447.
- Марр Н. Я. // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- П. П. Антабян. Вардан Аревелци (1197—1271) (PDF) // Ист.-филол. журн (erməni). № 4. 1972. 59–66. 2014-03-26 tarixində (PDF).
- Robert W. Thomson. Vardan Arevelc'i // Christian-Muslim Relations. A Bibliographical History. (1200-1350). 4. BRILL. Edited by David Thomas and Alex Mallett. 2012. 443–447.
- Armenia and Iran. vi. Armeno-Iranian Relations in the Islamic Period 2011-08-10 at the Wayback Machine. G. Bournoutian.Orijinal mətn (ing.)
In 1264, Vardan Vardapet Arevelcʿi, a great scholar, spiritual and community agent of his time, went to Hūlāgū trying to influence the Mongol ruler with his authority
- A. J. Hacikyan, G. Basmajian, Ed. S. Franchuk, N. Ouzounian. The Heritage of Armenian Literature. . 2. Wayne State University Press. 2002.
Əlavə ədəbiyyat
- П. П. Айнтапян. Вардан Аревелци: жизнь и деятельность, 1987 (erm.)
- География Вардапета Вардана (PDF). Париж. Критич. изд. А. Перперяна. 1960.
Xarici keçidlər
- "Вардан Великий". Восточная литература. İstifadə tarixi: 2011-02-20.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vardan Areveltsi hemcinin Serqli Vardan erm Վարդան Արևելցի ve ya Boyuk Vardan teq 1198 Gence Arran Eldenizler 1271 Xorvirab monastiri ermeni tarixcisi cografiyacisi filosofu dilcisi tercumecisi muellimi ve kilsesi ve ictimai xadimi Vardan AreveltsiDogum tarixi teq 1198Dogum yeri Gence Arran EldenizlerVefat tarixi 1271Vefat yeri Xorvirab monastiriElm sahesi tarixHeyatiVardan ya Kilikiyada ya da indiki Berde seheri yaxinliqlarinda anadan olmusdur Ibtidai tehsilini evde ve Qosaveng monastirinda almis Mxitar Qosun telebesi olmusdur Bundan sonra o ile indiki Tavus merzinin Cinari kendi erazisinde yerlesen tehsilini davam etdirmis burada qrammatika ilahiyyat ve kitab biliyini tekmillesdirmisdir O ermeni dili ile yanasi yunan suryani fars hemcinin ivrit ve latin dillerini de bilirdi O vardapet ve 1235 ci ilden rabunapeta derecesi aldiqdan sonra tedqiqat fealiyyetini inkisaf etdirmisdir Vardan 1235 1239 ve 1252 1255 ci illerde Kayenaberdde Muqeddes Andrey monastirinin mektebini qurmusdur 1239 cu ilde Yeruselime yola dusmusdur Qayidandan sonra kral I Hetumun deveti ile Kilikiyaya bas cekmisdir O burada Burada o mehkemeye ve katolikosluga yaxin idi O 1243 cu ilde Sis milli kilse surasinda istirak etmis onun qanunlarini daha sonra Ermenistanin muxtelif bolgelerine getirmisdir 1248 ci ilde yeniden Kilikiyada olmus Kilikiya carliginin ictimai siyasi heyatinda Bizans ve Vatikanin ekspansionist siyasetine qarsi mubarizede istirak etmisdir Katolikos adindan Ermenistan xalqina muraciet yazmisdir 1251 ci ilde Sis kilse meclisinde istirak etmisdir Ele hemin il Ermenistana qayitmis muellimlik fealiyyetini berpa etmis ve Dzaqavanda sinodlar teskil etmisdir 1255 ci ilde o Xorvirabda mekteb yaratmis burada qedim felsefe mentiq qrammatika ve s tedrisini tetbiq etmisdir Burada onun telebeleri orta esrlerin medeniyyet xadimleri Qriqor Baluetsi Qriqor Bcnetsi ve basqalari idi 1264 cu ilde Tebrize getmis burada monqol hokmdari Hulaku ile danisiqlar aparmis ve sonuncudan Ermeniyyede vergi toplamaq ucun xususi etibarnameler almisdir Vardan Areveltsi 120 ye yaxin eserin muellifidir O Xorvirabda vefat etmis ve orada defn olunmusdur IstinadlarՎարդան Արևելցի Հայաստանի գրադարանների համահավաք գրացուցակ The Cambridge History of Iran 5 Cambridge University Press Edited by J A Boyle 1968 42 V Minorsky Studies in Caucasian History CUP Archive 1953 105 Steven Runciman A History of the Crusades I Cambridge University Press 1987 335 C J F Dowsett The Albanian Chronicle of Mxit ar Gos BSOAS XXI 3 1958 472 Emeri J van Donzel Andrea Barbara Schmidt Gog and Magog in Early Eastern Christian and Islamic Sources Sallam s Quest for Alexander s Wall 2010 41 Orijinal metn ing The translator is the prominent Armenian historian Vardan Areweltsi d 1271 who dependent on the Syriac chronicle renders faithfully the precise indications of his Vorlage Vsemirnaya istoriya Enciklopediya Glava XXXVII 3 3 M 1957 Orijinal metn rus V Armenii iz pamyatnikov svetskogo zodchestva neobhodimo otmetit karavan sarai dvorec Sargisa v Ani i dvorec Sahmadina v Mrene XIII v V cerkovnoj arhitekture etogo perioda novshestvom yavlyalis kolokolni i obshirnye zaly pritvory cerkvej tak nazyvaemye zhamatuny sluzhivshie i dlya sobranij svetskogo haraktera V Armenii v XIII XIV vv v monastyryah Gladzore Ahpate Sanaine Tateve i dr prodolzhali dejstvovat starinnye vysshie shkoly gde prepodavalis svetskie nauki Iz armyanskih istorikov etogo vremeni naibolshee znachenie imeli Kirakos Gandzakskij i Vardan Velikij XIII v ostavivshie cennye svedeniya o socialnom stroe i byte mongolov ih zavoevaniyah i priyomah upravleniya Stepannos Orbelyan avtor istorii knyazhestva Syunik sobral bolshoe kolichestvo socialno ekonomicheskogo materiala nachalo XIV v Tovma Foma Mecopskij XV v napisal istoriyu Armenii v period vladychestva Timura i ego preemnikov V monastyryah sohranyalis biblioteki i masterskie po perepiske knig a takzhe masterskie zhivopiscev Osobenno vysokim iskusstvom otlichalas Vanskaya shkola miniatyuristov XIV v K chislu velichajshih armyanskih poetov prinadlezhal Frik XIII v stihi kotorogo proniknuty gnevnym oblicheniem mongolskih hanov inozemnyh i mestnyh feodalov ugnetavshih narod a takzhe liricheskij poet Konstantin Erznkajskij okolo 1250 1340 gumanist i peredovoj myslitel avtor zamechatelnoj poemy Vesna Armyanskaya literatura Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Orijinal metn rus V XIII v A literatura snova padaet samym slavnym pisatelem etogo vremeni byl Vardan Velikij iz Bardzerberda v Kilikii on napisal Vseobshuyu istoriyu ot nachala mira do 1267 g izd Eminom Moskva 1861 Veneciya 1862 kommentarii k nekotorym knigam Sv Pisaniya poucheniya gimn v chest sv Grigoriya Prosvetitelya i sbornik basen izdannyj na arm i franc yaz Parizh 1825 Robert W Thomson Vardan Arevelc i Christian Muslim Relations A Bibliographical History 1200 1350 4 BRILL Edited by David Thomas and Alex Mallett 2012 443 447 Marr N Ya Vardan armyanskie pisateli Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 P P Antabyan Vardan Arevelci 1197 1271 PDF Ist filol zhurn ermeni 4 1972 59 66 2014 03 26 tarixinde PDF Robert W Thomson Vardan Arevelc i Christian Muslim Relations A Bibliographical History 1200 1350 4 BRILL Edited by David Thomas and Alex Mallett 2012 443 447 Armenia and Iran vi Armeno Iranian Relations in the Islamic Period 2011 08 10 at the Wayback Machine G Bournoutian Orijinal metn ing In 1264 Vardan Vardapet Arevelcʿi a great scholar spiritual and community agent of his time went to Hulagu trying to influence the Mongol ruler with his authority A J Hacikyan G Basmajian Ed S Franchuk N Ouzounian The Heritage of Armenian Literature 2 Wayne State University Press 2002 Elave edebiyyatP P Ajntapyan Vardan Arevelci zhizn i deyatelnost 1987 erm Geografiya Vardapeta Vardana PDF Parizh Kritich izd A Perperyana 1960 Xarici kecidler Vardan Velikij Vostochnaya literatura Istifade tarixi 2011 02 20