Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tofiq Süleymanov (azərb. Tofiq Nuri oğlu Süleymanov; 10 iyul 1941, Cəbrayıl – 12 avqust 2018, Əbu-Dabi) — Azərbaycanlı kimyaçı alim, professor.
| Tofiq Süleymanov | |
|---|---|
| Tofiq Nuri oğlu Süleymanov | |
 | |
| Doğum tarixi | 10 iyul 1941 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 12 avqust 2018 (77 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Təhsili | |
Həyatı
Təhsili
Tofiq Nuri oğlu Süleymanov 10 iyul 1941-ci ildə Cəbrayıl rayonu Karxulu kəndində anadan olmuşdur. 1948-ci ildə Karxulu kənd ibtidai məktəbinin birinci sinfinə daxil olmuş, sonrakı illərdə təhsilini Maralyan kənd 7 illik məktəbində və Böyük Mərcanlı kənd orta məktəbində davam etdirmişdir. 1959-cu ildə orta məktəbi bitirərək 4 saylı texniki-peşə məktəbinə daxil olmuşdur. 1962–1964-cü illərdə Rusiyanın paytaxtı Moskva şəhərində Sovet Ordusu sıralarında — Mərkəzi Ordu İdman Klubunda xidmət etmişdir. Hərbi xidmətdə qeyri-adi bacarığı, çalışqanlığı ilə fərqlənmiş, sərbəst güləş üzrə SSRİ çempionu olmuş, SSRİ İdman Ustası fəxri adına layiq görülmüşdür. Tofiq Süleyman əsgəri xidmətdən sonra, Azərbaycana qayıtmış və Bakı şəhərində Leytenant Şmidt (indiki Səttərxan) adına Maşınqayırma zavodunda əmək fəaliyyətinə başlamışdır. 1966-cı ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun kimya fakultəsinə daxil olmuşdur. Tələbəlik illərində təhsil aldığı universitetin ictimai-mədəni həyatında fəal iştirak etmiş, müəllim-professor heyətinin hörmətini qazanmışdır.
Elmi fəaliyyəti
1970-ci ildə ali təhsilini fərqlənmə diplomu ilə bitirdikdən sonra institutun komsomol komitəsi katibinin birinci müavini vəzifəsində çalışmışdır. Lakin kimya elminə olan maraq onu Yusif Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutuna gətirmiş və burada kiçik elmi işçi vəzifəsində fəaliyyətə başlamışdır. 1976-cı ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyası Yusif Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu "Yüksək molekullu polimerlər kimyası" üzrə aspiranturaya daxil olmuş, 1979-cu ildə Leninqrad (indiki Sank-Peterburq) Elmlər Akademiyası Yüksək molekullu Polimerlər İnstitutunun professoru İ. S. Lisanskiy və Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü, professor A. M. Quliyevin elmi rəhbərliyi altında dissertasiya müdafiə etmiş və kimya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.
1974–1993-cü illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyası Yusif Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu və Fotoelektronika İnstitutunda çalışmışdır. 1987–1989-cu illərdə SSRİ EA Üzvi kimya (Moskva) İnstitutunun doktorantı olmuş, "Pirolizin səmərələşdirilmiş şəraitində aşağı molekullu doymamış, aromatik karbohidrogenlərin alınması" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1995-ci ildə kimya üzrə professor elmı adını almış və Ali Hərbi Akademiyanın Elmi Şurasının üzvi olmuş alimin 1974–1993-cü illərdə elmi-tədqiqat işlərindən bəhs edən 40-dan çox məqaləsi respublikamızın, eləcə də xarici ölkələrin elmi jurnallarında, Ali Hərbi Məktəblərdə çalışdığı dönəmlərdə isə 60-dan cox elmi-metodiki məqaləsi, məruzə və çıxışları Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya, Ukrayna, Belorusiya, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin hərbi, elmi dərgilərində çap olunmuşdur. 1993-cü ildə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin əmri ilə Bakı Ali Dənizçilik Məktəbinə müəllim göndərilmiş, sonralar baş müəllim, dosent, Ali Hərbi Məktəbin Elmi Şurasının qərarı ilə professor vəzifəsinə seçilmişdir. 2003-cü ilə qədər Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbinin professoru və Elmi Şurasının üzvü olmuş, 2004-cü ildən isə respublika Müdafiə Nazirliyinin əmri ilə Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbinin "Taktika" kafedrasında çalışmışdır.
Tofiq Süleymanovun kimya və hərbi sənaye sahəsində kəşf və ixtiraları, elmi uğurları bir çox beynəlxalq sərgi və müsabiqələrdə qızıl, gümüş medallara layiq görülmüş, müxtəlif diplomlar və fəxri ödüllərlə təltif olunmuşdur. Alimin elmi-tədqiqat işləri müasir texnikanın müxtəlif sahələrində, cihazqayırma, gəmiqayırma, maşınqayırma, hərbi sənayedə, xüsusilə hərbi texnikada fotoqəbuledici cihazların istehsalında tətbiq edilmiş, 15-dən çox elmi ixtirasına müəlliflik şəhadətnaməsi verilmişdir. Bir neçə il ardıcıl olaraq keçirilən hərbi-elmi sınaqlardan sonra SSRİ Kəşflər və İxtiralar Komitəsi alimin yeni metodlarına patentlər verərək, qeydə almışdır. Tofiq Süleymanovun əldə etdiyi elmi kəşflər məhz SSRİ Müdafiə Nazirliyi tərəfindən gizli kod altında həyata keçirilən hərbi silahların hazırlanmasında istifadə edilmişdir.
Elmi-metodiki əsərləri
- "Kursantlar üçün dərs vəsaiti"
- "Azərbaycan-Türkiyə türkcəsində hərbi dəniz sözlüyü"
- "Hərbi Ekologiyanın müasir tələbləri"
- "Qarabağda ekoloji terror"
- "Kütləvi qırğın silahlarına qarşı mühafizə tədbirləri"
- "Hərbi məktəblərdə Ekologiyanın tədrisi üzrə metodik göstəriş"
- "Üzvi kimya" dərs vəsaiti və s.
Beynəlxalq konfranslarda iştirakı
Ömrünü elmə həsr etmiş kimyaçı alim, kimya üzrə elmlər doktoru, professor Tofiq Süleymanov bir sıra beynəlxalq forum, konfrans və simpoziumlarda: Sant-Peterburq (Leninqrad, SSRİ, 1981), Nalçik (Kabarda Balkar Muxtar Respublikası, 1982), Bratislava (Çexslovakiya, 1983), Riqa (Latviya, 1983), Tallin (Estoniya, 1984), Moskva (SSRİ,1985), Minsk (Belorusiya, 1991), Kiyev (Ukrayna, 1992), Əbu-Dabi (BƏƏ, 1994), Ankara (Türkiyə, 2000), İstanbul (Türkiyə, 2001) və s. şəhərlərdə elmi məruzələrlə çıxış etmişdir.
Mükafatları
4 Azərbaycan və 3 Rusiya patentinin, 5 monoqrafiya, xeyli sayda elmi-metodiki kitabların, məqalələrin, eləcə də, dərs vəsaitlərinin müəllifi olan kimyaçı alim Tofiq Süleymanov kimya sahəsində göstərdiyi xidmətlərə görə dəfələrlə SSRİ Elmlər Akademiyası, SSRİ Müdafiə Nazirliyi, Azərbaycan Elmlər Akademiyası, Azərbaycan Müdafə Nazirliyinin, Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbinin, Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbinin, D. İ. Mendeleyev adına Kimyaçılar Cəmiyyətinin, Səudiyyə Ərəbistanın Elmi Araşdırmalar Fondunun, Əbu-Dabi Dövlət Universitetinin fəxri fərmanları ilə təltif olunmuşdur.
Vəfatı
Tofiq Süleymanov 12 avqust 2018-ci ildə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin paytaxtı Əbu-Dabi şəhərində vəfat etmişdir.
İstinadlar
- Tariyel Abbaslı. Cəbrayıl alimləri. Bakı: Adiloğlu. 2008.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Tofiq Suleymanov Tofiq Suleymanov azerb Tofiq Nuri oglu Suleymanov 10 iyul 1941 Cebrayil 12 avqust 2018 Ebu Dabi Azerbaycanli kimyaci alim professor Tofiq SuleymanovTofiq Nuri oglu SuleymanovDogum tarixi 10 iyul 1941 1941 07 10 Dogum yeri Cebrayil Cebrayil rayonu Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 12 avqust 2018 2018 08 12 77 yasinda Vefat yeri Ebu Dabi Abu Dhabi BEEVetendasligi AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliTehsili Azerbaycan Dovlet Pedaqoji UniversitetiHeyatiTehsili Tofiq Nuri oglu Suleymanov 10 iyul 1941 ci ilde Cebrayil rayonu Karxulu kendinde anadan olmusdur 1948 ci ilde Karxulu kend ibtidai mektebinin birinci sinfine daxil olmus sonraki illerde tehsilini Maralyan kend 7 illik mektebinde ve Boyuk Mercanli kend orta mektebinde davam etdirmisdir 1959 cu ilde orta mektebi bitirerek 4 sayli texniki pese mektebine daxil olmusdur 1962 1964 cu illerde Rusiyanin paytaxti Moskva seherinde Sovet Ordusu siralarinda Merkezi Ordu Idman Klubunda xidmet etmisdir Herbi xidmetde qeyri adi bacarigi calisqanligi ile ferqlenmis serbest gules uzre SSRI cempionu olmus SSRI Idman Ustasi fexri adina layiq gorulmusdur Tofiq Suleyman esgeri xidmetden sonra Azerbaycana qayitmis ve Baki seherinde Leytenant Smidt indiki Setterxan adina Masinqayirma zavodunda emek fealiyyetine baslamisdir 1966 ci ilde Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Institutunun kimya fakultesine daxil olmusdur Telebelik illerinde tehsil aldigi universitetin ictimai medeni heyatinda feal istirak etmis muellim professor heyetinin hormetini qazanmisdir Elmi fealiyyeti1970 ci ilde ali tehsilini ferqlenme diplomu ile bitirdikden sonra institutun komsomol komitesi katibinin birinci muavini vezifesinde calismisdir Lakin kimya elmine olan maraq onu Yusif Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutuna getirmis ve burada kicik elmi isci vezifesinde fealiyyete baslamisdir 1976 ci ilde Azerbaycan Elmler Akademiyasi Yusif Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutu Yuksek molekullu polimerler kimyasi uzre aspiranturaya daxil olmus 1979 cu ilde Leninqrad indiki Sank Peterburq Elmler Akademiyasi Yuksek molekullu Polimerler Institutunun professoru I S Lisanskiy ve Azerbaycan EA nin muxbir uzvu professor A M Quliyevin elmi rehberliyi altinda dissertasiya mudafie etmis ve kimya elmleri namizedi alimlik derecesi almisdir 1974 1993 cu illerde Azerbaycan Elmler Akademiyasi Yusif Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutu ve Fotoelektronika Institutunda calismisdir 1987 1989 cu illerde SSRI EA Uzvi kimya Moskva Institutunun doktoranti olmus Pirolizin semerelesdirilmis seraitinde asagi molekullu doymamis aromatik karbohidrogenlerin alinmasi movzusunda doktorluq dissertasiyasini mudafie etmisdir 1995 ci ilde kimya uzre professor elmi adini almis ve Ali Herbi Akademiyanin Elmi Surasinin uzvi olmus alimin 1974 1993 cu illerde elmi tedqiqat islerinden behs eden 40 dan cox meqalesi respublikamizin elece de xarici olkelerin elmi jurnallarinda Ali Herbi Mekteblerde calisdigi donemlerde ise 60 dan cox elmi metodiki meqalesi meruze ve cixislari Azerbaycan Turkiye Rusiya Ukrayna Belorusiya Birlesmis Ereb Emirliklerinin herbi elmi dergilerinde cap olunmusdur 1993 cu ilde Azerbaycan Mudafie Nazirliyinin emri ile Baki Ali Denizcilik Mektebine muellim gonderilmis sonralar bas muellim dosent Ali Herbi Mektebin Elmi Surasinin qerari ile professor vezifesine secilmisdir 2003 cu ile qeder Azerbaycan Ali Herbi Denizcilik Mektebinin professoru ve Elmi Surasinin uzvu olmus 2004 cu ilden ise respublika Mudafie Nazirliyinin emri ile Heyder Eliyev adina Azerbaycan Ali Herbi Mektebinin Taktika kafedrasinda calismisdir Tofiq Suleymanovun kimya ve herbi senaye sahesinde kesf ve ixtiralari elmi ugurlari bir cox beynelxalq sergi ve musabiqelerde qizil gumus medallara layiq gorulmus muxtelif diplomlar ve fexri odullerle teltif olunmusdur Alimin elmi tedqiqat isleri muasir texnikanin muxtelif sahelerinde cihazqayirma gemiqayirma masinqayirma herbi senayede xususile herbi texnikada fotoqebuledici cihazlarin istehsalinda tetbiq edilmis 15 den cox elmi ixtirasina muelliflik sehadetnamesi verilmisdir Bir nece il ardicil olaraq kecirilen herbi elmi sinaqlardan sonra SSRI Kesfler ve Ixtiralar Komitesi alimin yeni metodlarina patentler vererek qeyde almisdir Tofiq Suleymanovun elde etdiyi elmi kesfler mehz SSRI Mudafie Nazirliyi terefinden gizli kod altinda heyata kecirilen herbi silahlarin hazirlanmasinda istifade edilmisdir Elmi metodiki eserleri Kursantlar ucun ders vesaiti Azerbaycan Turkiye turkcesinde herbi deniz sozluyu Herbi Ekologiyanin muasir telebleri Qarabagda ekoloji terror Kutlevi qirgin silahlarina qarsi muhafize tedbirleri Herbi mekteblerde Ekologiyanin tedrisi uzre metodik gosteris Uzvi kimya ders vesaiti ve s Beynelxalq konfranslarda istirakiOmrunu elme hesr etmis kimyaci alim kimya uzre elmler doktoru professor Tofiq Suleymanov bir sira beynelxalq forum konfrans ve simpoziumlarda Sant Peterburq Leninqrad SSRI 1981 Nalcik Kabarda Balkar Muxtar Respublikasi 1982 Bratislava Cexslovakiya 1983 Riqa Latviya 1983 Tallin Estoniya 1984 Moskva SSRI 1985 Minsk Belorusiya 1991 Kiyev Ukrayna 1992 Ebu Dabi BEE 1994 Ankara Turkiye 2000 Istanbul Turkiye 2001 ve s seherlerde elmi meruzelerle cixis etmisdir Mukafatlari4 Azerbaycan ve 3 Rusiya patentinin 5 monoqrafiya xeyli sayda elmi metodiki kitablarin meqalelerin elece de ders vesaitlerinin muellifi olan kimyaci alim Tofiq Suleymanov kimya sahesinde gosterdiyi xidmetlere gore defelerle SSRI Elmler Akademiyasi SSRI Mudafie Nazirliyi Azerbaycan Elmler Akademiyasi Azerbaycan Mudafe Nazirliyinin Heyder Eliyev adina Azerbaycan Ali Herbi Mektebinin Ali Herbi Denizcilik Mektebinin D I Mendeleyev adina Kimyacilar Cemiyyetinin Seudiyye Erebistanin Elmi Arasdirmalar Fondunun Ebu Dabi Dovlet Universitetinin fexri fermanlari ile teltif olunmusdur VefatiTofiq Suleymanov 12 avqust 2018 ci ilde Birlesmis Ereb Emirliklerinin paytaxti Ebu Dabi seherinde vefat etmisdir IstinadlarTariyel Abbasli Cebrayil alimleri Baki Adiloglu 2008