Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kral III Bela (mac. 'III. Béla; 1148[…], Macarıstan krallığı – 23 aprel 1196, Macarıstan krallığı) - Macarıstan və Xorvatiyanın kralı. Bizans imperatoru I Manuelin sarayında Manuelin oğlu doğulana qədər Bizans imperiyasının gələcəkdəki imperatoru olacağı düşüncəsi ilə böyüdülmüş və təhsil görmüşdür.
| III Bela | |
|---|---|
| mac. III. Béla | |
 | |
 | |
| 1172 – 1196 | |
| Əvvəlki | Macarıstanlı III Stefan |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | (47 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | Sekeşfexervar bazilikası sonradan Mateyus kilsəsi |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | mac. II. Géza |
| Anası | Kiyevli Yefrosin |
| Həyat yoldaşları | Antioxiyalı Aqnes Fransalı Marqaret (İngiltərə və Macarıstanın kraliçası) |
| Uşaqları | oğlanları Macarıstanlı Emerik Macarıstanlı Andrey qızları Bizans kraliçası Marqaret Macarıstanlı Konstans |
| Ailəsi | Arpad sülaləsi |
| Dini | Katolik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bela Macarıstanın ən güclü və dövrünün ən zəngin hökmdarlarından biridir. Belanın ildə 23 ton saf gümüş gəliri var idi. Bu Fransa kralı üçün o dövrdə 17 ton, ingilis kralı üçün isə təxminən 10 ton idi.
İlk illəri
Macarıstan kralı ilə Kiyevli Yefrosinin ikinci oğlu olmuşdur. 1161-ci ildə atası tərəfindən Xorvatiyanın və Dalmasiyanın hersoqu təyin edilmişdir. 31 may 1162-ci ildə atasının ölümündən sonra kral olan qardaşı dövründə də bu vəzifəsində qalmışdır.
Despot Aleksios
1164-cü ildə Bizans imperatoru I Manuel razılığa gəldi. Bu razılığa görə Bela İstanbuldakı imperiya sarayına təhsil almaq üçün göndərildi. Qanuni olaraq oğlu olmayan imperator Belanı qızı Mariya Komnini ilə evləndirib gələcəyin imperatoru etmək istəyirdi. Belaya yunanca Aleksios adını və imperatordan sonra ən yüksək titul olan Despot adını verildi.
1164 və 1165-ci illərdə Bela I Manuelin onun ata torpağı olan Macarıstana qarşı çıxdığı yürüşə qatıldı. I Xorvatiya, və bölgələrinin idarəçiliyini I Manuelə verdi. 1165-ci ildə Manuel Bela və qızını özünün varisləri olduğunu elan etdi. 1166-cı ilin əvvəlində Manuel və Bela Konstantinapoldakı Bizan kilsə məclisi olan Sinod iclasına birlikdə rəhbərlik etdilər.
Manuelin ikinci arvadı Antioxiyalı Mariya 1166-cı ildə oğlan uşağı dünyaya gətirdi. Belanın Mariyailə olan nişanı ləğv edildi. Bela eyni zamanda Despot fəxri adını itirdi və daha aşağı titul olan Caesar titulunu aldı. Manuelin baldızı Aqnes ilə evlənərək, imperator ilə bacanaq oldu.
Bu evlilikdən sonra Bela və arvadı Qüdsə ziyarətə getdilər və orada Hospitalier Cəngavərlərinə pul bağışladılar.
Macarıstana dönüşü
Böyük qardaşı övladsız olaraq 4 mart 1172-ci ildə öldü. Bela Macarıstan taxtı üçün ən uyğun namizəd idi. Lakin anası və bəzi baronlar kiçik qardaşı Şahzadə Qezanın taxta keçməsini istəyirdilər. Bela İmperator I Manuelin və oğlu Aleksiosun hakimiyyəti dövründə Bizansa hücum etməyəcəyinə dair söz verməsindən sonra xeyli miqdarda borc pul aldı.
Bela Macarıstana çatdığı zaman Eszterqom yepiskopu Lukas Belanın başına tac qoyması üçün ona verilən hədiyələrin rüşvət olduğunu bildirərək rədd etdi və bunun dinə zidd olduğunu bildirdi. Bundan sonra Bela Papa kömək istədi və Papanın əmri ilə yepiskop Kaloşca 13 yanvar 1173-cü ildə Belanın başına Macarıstan kralının tacını qoydu.
Tacqoyma mərasimindən sonra Bela qardaşını həbs etdirmək istəyirdi, lakin qardaşı qaçaraq Avstriyaya sığındı. Belanın tələblərinə baxmayaraq, Avstriya Qezanı təhvil vermirdi, buna görə Bela Bohemiya hersoqu ilə ittifaqa girərək Avstriyaya hücum etdi. Şahzadə Qeza çexlər tərəfindən həbs edilərək Belaya təhvil verildi.
Bundan başqa Bela Avstriyanın 1178-ci ildəki hücumuna qarşı Bohemiya hersoqluğundan yardım almışdı.
Genişlənmə
24 iyul 1180-ci ildə Bizans imperatoru I Manuelin ölümündən sonra Bela Xorvatiya, vəə Srem bölgələrini geri aldı. Eyni il Zadar şəhəri Venesiyanın hakimiyyəti altından çıxaraq Belanın hakimiyyəti altına girdi.
Bela Bizans imperiyasının əlində olan Belqrad, Branicevo bölgələri və Morava çayı vadisini əldə etdi. 1185-ci ildə yeni imperator Belanın qızı Marqaret ilə Bizans imperatoru evləndi. Bela Morava çayının vadisini qızının cehizi olaraq Bizansa geri verdi.
Həyat yoldaşının ölümündən sonra keçmiş Bizans imperatoru I Manuelin qardaşı qızı Teodora Komnini ilə evlənmək istəsə də, Bizans kilsəsi bu evliliyə icazə vermədi. Bundan sonra 1186-cı ildə Fransa kralı II Flippin bacısı Fransalı Marqaret ilə evləndi. Marqaret İngiltərə kralı II Henrinin ən böyük oğlunun dul arvadı idi.
1188-ci ildə Şahzadə II Vladimir Yaroslaviç öz köməkçiləri tərəfindən hakimiyyətdən qovulduqdan sonra Belanın yanına sığındı. Haliçə hücum edən Bela, gözlənilənlərin əksinə olaraq, II Vladimiri həbs etdirdi və hakimiyyətə ikinci oğlu II Andreyi qoydu.
31 may 1189-cu il tarixində "Müqəddəs torpaqlara" III Səlib yürüşü təşkil edən Müqəddəs Roma imperatoru Fridrix Barbarossanı qarşıladı və imperatorun istəyi ilə qardaşı Şahzadə Qezanı həbsdən çıxardı. Qeza sərbəst buraxıldıqdan sonra Bizans imperiyasına getdi.
Belanın ilə münasibətləri pozulduğu zaman Şahzadə Qezanın vasitəçiliyi ilə münasibətlər normallaşdırılmışdı.
Bu dövrdə II Vladimir həbsdən qaça bildi və öz çarlığında hakimiyyəti yenidən ələ ala bildi.
Ömrünün sonlarına yaxın kürəkən II İsakiosa serblərə qarşı müharibədə kömək etmişdir.
Ailəsi
- Antioxiyalı Aqnes (1154-1184) - təxminən 1170-ci ildə evlənmişdirlər. Aqnes Antioxiya şahzadəsi Katillonlu Raynald ilə Antioxiyalı Konstansın qızıdır.
Uşaqları:
- (1174-1204)
- Marqaret (1175-1223), II İsakiosun, ondan sonra Kral və ən sonda Sain-Omerli Nikolasın həyat yoldaşı.
- Kral (təxminən 1177- 1235)
- Konstans (təxminən 1180- 1240), Bohemiya kralı I Ottokarın həyat yoldaşı.
1184-cü ildə birinci həyat yoldaşı Antioxiyalı Aqnes öldükdən sonra Fransalı Marqaret ilə evlənmişdir:
- Fransalı Marqaret (1158- 1197), Fransa kralı II Flippin bacısı, qızı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Lundy D. R. Béla III Arpád, King of Hungary // The Peerage (ing.).
- Béla (Béla III.) // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- "Béla III" (İngiliscə). www.britannica.com. 2013-10-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-18.
- Miklós Molnár. "A Concise History of Hungary" (İngiliscə). books.google.co.uk. 2021-11-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-18.
- Gyula, Kristó. Az Árpád-ház uralkodói. 1996.
- Ostrogorski, Georgjie. . History of the Byzantine State. 1986.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kral III Bela mac III Bela 1148 Macaristan kralligi 23 aprel 1196 Macaristan kralligi Macaristan ve Xorvatiyanin krali Bizans imperatoru I Manuelin sarayinda Manuelin oglu dogulana qeder Bizans imperiyasinin gelecekdeki imperatoru olacagi dusuncesi ile boyudulmus ve tehsil gormusdur III Belamac III BelaMacaristanin ve Xorvatiyanin krali1172 1196EvvelkiMacaristanli III StefanSonrakiSexsi melumatlarDogum tarixi 17 iyul 1148Dogum yeri Macaristan kralligiVefat tarixi 23 aprel 1196 47 yasinda Vefat yeri Macaristan kralligiDefn yeri Sekesfexervar bazilikasi sonradan Mateyus kilsesiFealiyyeti siyasetciAtasi mac II GezaAnasi Kiyevli YefrosinHeyat yoldaslari Antioxiyali Aqnes Fransali Marqaret Ingiltere ve Macaristanin kralicasi Usaqlari oglanlari Macaristanli Emerik Macaristanli Andrey qizlari Bizans kralicasi Marqaret Macaristanli KonstansAilesi Arpad sulalesiDini Katolik Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bela Macaristanin en guclu ve dovrunun en zengin hokmdarlarindan biridir Belanin ilde 23 ton saf gumus geliri var idi Bu Fransa krali ucun o dovrde 17 ton ingilis krali ucun ise texminen 10 ton idi Ilk illeriMacaristan krali ile Kiyevli Yefrosinin ikinci oglu olmusdur 1161 ci ilde atasi terefinden Xorvatiyanin ve Dalmasiyanin hersoqu teyin edilmisdir 31 may 1162 ci ilde atasinin olumunden sonra kral olan qardasi dovrunde de bu vezifesinde qalmisdir Despot Aleksios1164 cu ilde Bizans imperatoru I Manuel raziliga geldi Bu raziliga gore Bela Istanbuldaki imperiya sarayina tehsil almaq ucun gonderildi Qanuni olaraq oglu olmayan imperator Belani qizi Mariya Komnini ile evlendirib geleceyin imperatoru etmek isteyirdi Belaya yunanca Aleksios adini ve imperatordan sonra en yuksek titul olan Despot adini verildi 1164 ve 1165 ci illerde Bela I Manuelin onun ata torpagi olan Macaristana qarsi cixdigi yuruse qatildi I Xorvatiya ve bolgelerinin idareciliyini I Manuele verdi 1165 ci ilde Manuel Bela ve qizini ozunun varisleri oldugunu elan etdi 1166 ci ilin evvelinde Manuel ve Bela Konstantinapoldaki Bizan kilse meclisi olan Sinod iclasina birlikde rehberlik etdiler Manuelin ikinci arvadi Antioxiyali Mariya 1166 ci ilde oglan usagi dunyaya getirdi Belanin Mariyaile olan nisani legv edildi Bela eyni zamanda Despot fexri adini itirdi ve daha asagi titul olan Caesar titulunu aldi Manuelin baldizi Aqnes ile evlenerek imperator ile bacanaq oldu Bu evlilikden sonra Bela ve arvadi Qudse ziyarete getdiler ve orada Hospitalier Cengaverlerine pul bagisladilar Macaristana donusuBoyuk qardasi ovladsiz olaraq 4 mart 1172 ci ilde oldu Bela Macaristan taxti ucun en uygun namized idi Lakin anasi ve bezi baronlar kicik qardasi Sahzade Qezanin taxta kecmesini isteyirdiler Bela Imperator I Manuelin ve oglu Aleksiosun hakimiyyeti dovrunde Bizansa hucum etmeyeceyine dair soz vermesinden sonra xeyli miqdarda borc pul aldi Bela Macaristana catdigi zaman Eszterqom yepiskopu Lukas Belanin basina tac qoymasi ucun ona verilen hediyelerin rusvet oldugunu bildirerek redd etdi ve bunun dine zidd oldugunu bildirdi Bundan sonra Bela Papa komek istedi ve Papanin emri ile yepiskop Kalosca 13 yanvar 1173 cu ilde Belanin basina Macaristan kralinin tacini qoydu Tacqoyma merasiminden sonra Bela qardasini hebs etdirmek isteyirdi lakin qardasi qacaraq Avstriyaya sigindi Belanin teleblerine baxmayaraq Avstriya Qezani tehvil vermirdi buna gore Bela Bohemiya hersoqu ile ittifaqa girerek Avstriyaya hucum etdi Sahzade Qeza cexler terefinden hebs edilerek Belaya tehvil verildi Bundan basqa Bela Avstriyanin 1178 ci ildeki hucumuna qarsi Bohemiya hersoqlugundan yardim almisdi Genislenme24 iyul 1180 ci ilde Bizans imperatoru I Manuelin olumunden sonra Bela Xorvatiya vee Srem bolgelerini geri aldi Eyni il Zadar seheri Venesiyanin hakimiyyeti altindan cixaraq Belanin hakimiyyeti altina girdi Bela Bizans imperiyasinin elinde olan Belqrad Branicevo bolgeleri ve Morava cayi vadisini elde etdi 1185 ci ilde yeni imperator Belanin qizi Marqaret ile Bizans imperatoru evlendi Bela Morava cayinin vadisini qizinin cehizi olaraq Bizansa geri verdi Heyat yoldasinin olumunden sonra kecmis Bizans imperatoru I Manuelin qardasi qizi Teodora Komnini ile evlenmek istese de Bizans kilsesi bu evliliye icaze vermedi Bundan sonra 1186 ci ilde Fransa krali II Flippin bacisi Fransali Marqaret ile evlendi Marqaret Ingiltere krali II Henrinin en boyuk oglunun dul arvadi idi 1188 ci ilde Sahzade II Vladimir Yaroslavic oz komekcileri terefinden hakimiyyetden qovulduqdan sonra Belanin yanina sigindi Halice hucum eden Bela gozlenilenlerin eksine olaraq II Vladimiri hebs etdirdi ve hakimiyyete ikinci oglu II Andreyi qoydu 31 may 1189 cu il tarixinde Muqeddes torpaqlara III Selib yurusu teskil eden Muqeddes Roma imperatoru Fridrix Barbarossani qarsiladi ve imperatorun isteyi ile qardasi Sahzade Qezani hebsden cixardi Qeza serbest buraxildiqdan sonra Bizans imperiyasina getdi Belanin ile munasibetleri pozuldugu zaman Sahzade Qezanin vasiteciliyi ile munasibetler normallasdirilmisdi Bu dovrde II Vladimir hebsden qaca bildi ve oz carliginda hakimiyyeti yeniden ele ala bildi Omrunun sonlarina yaxin kureken II Isakiosa serblere qarsi muharibede komek etmisdir AilesiAntioxiyali Aqnes 1154 1184 texminen 1170 ci ilde evlenmisdirler Aqnes Antioxiya sahzadesi Katillonlu Raynald ile Antioxiyali Konstansin qizidir Usaqlari 1174 1204 Marqaret 1175 1223 II Isakiosun ondan sonra Kral ve en sonda Sain Omerli Nikolasin heyat yoldasi Kral texminen 1177 1235 Konstans texminen 1180 1240 Bohemiya krali I Ottokarin heyat yoldasi 1184 cu ilde birinci heyat yoldasi Antioxiyali Aqnes oldukden sonra Fransali Marqaret ile evlenmisdir Fransali Marqaret 1158 1197 Fransa krali II Flippin bacisi qizi Hemcinin baxMacaristan kralligiIstinadlarLundy D R Bela III Arpad King of Hungary The Peerage ing Bela Bela III Brockhauz Ensiklopediyasi alm Bela III Ingilisce www britannica com 2013 10 14 tarixinde Istifade tarixi 2018 12 18 Miklos Molnar A Concise History of Hungary Ingilisce books google co uk 2021 11 18 tarixinde Istifade tarixi 2018 12 18 Gyula Kristo Az Arpad haz uralkodoi 1996 Ostrogorski Georgjie History of the Byzantine State 1986