Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Benua Mandelbrot (fr. Benoît B. Mandelbrot; 20 noyabr 1924[…], Varşava, Polşa – 14 oktyabr 2010[…], Kembric, Massaçusets) — fransız və amerikan riyaziyyatçısı, fraktal həndəsənin yaradıcısı, fizika üzrə (1993) laureatı.
| Benua Mandelbrot | |
|---|---|
| fr. Benoît B. Mandelbrot fr. Benoît Mandelbrot | |
 | |
| Doğum tarixi | 20 noyabr 1924[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 14 oktyabr 2010[…](85 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | mədəaltı vəzin xərçəngi |
| Elm sahəsi | Fraktal |
| Elmi dərəcəsi |
|
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
| Tanınmış yetirməsi | Eqini Fema |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları | |
| users.math.yale.edu/mand… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Benua Mandelbrot 1924-cü ildə Varşavada Litva yəhudilərinin ailəsində anadan olmuşdur.Onun anası Bella Lurye həkim, atası Karl Mandelbrot isə xırvatçı olmuşdur. Amma onun əmisi Fransada yaşamış və kifayət qədər tanınmış riyaziyyatçı olmuşdur. Şolem Mandelbrot məşhur "Nikola Burbake" ləqəbli riyaziyyatçılar qrupunun üzvü olmuşdur. Benua 12 yaşı olanda ailəsi ilə birlikdə Parisə emiqrasiya edir.
Müharibənin başlamasından sonra Mandelbrotlar ailəsi alman işğalından azad olan Fransanın cənubundakı Tulle şəhərciyinə qaçırlar. Benua orada məktəbə getsə də, tezliklə oxumağa marağını itirmişdir.
Amma Benua Mandelbrot özündəki qeyri-adi riyaziyyat vergisini kəşf edir, o müharibədən dərhal sonra Paris Politexnik məktəbinin tələbəsi olur. Məlum olur ki, Benua əla fəza təxəyyülünə malikdir. O, hətta cəbri məsələləri həndəsi üsulla həll edirdi. Onun etdiyi həllərin qəribəliyi ona universitetə daxil olmağa imkan vermişdir.
Universiteti bitirəndən sonra, Mandelbrot ABŞ-yə gedərək Kaliforniya Texnologiya İnstitutunu bitirmişdir. Mandelbrot Fransaya qayıtdıqdan sonra, 1952-ci ildə Paris Universitetinin doktorluq dərəcəsini almışdır.1955-ci ildə Aliyet Kaqanla evlənərək Cenevrəyə yollanmışdır.
1958-ci ildə Mandelbrot qəti surətdə ABŞ-də məskunlaşaraq, Yorktaunda İBM-in elmi-tədqiqat mərkəzində işə başlamışdır.
O, İBM-də linqvistika, oyunlar nəzəriyyəsi, iqtisadiyyat, aeronavtika, coğrafiya, fiziologiya, astronomiya, fizika sahələrində çalışmışdır. O, bir mövzudan digərinə keçməyi, müxtəlif istiqamətləri araşdırmağı xoşlayırdı.
Benua Mandelbrot böyük zaman müddəti ərzində (100 ildən çox) pambığın qiymətlər statistikasının öyrənilməsi ilə məşğul olmuşdur. Qiymətlərin gün ərzində dəyişməsi təsadüfi olsa da, Mandelbrot onların dəyişmə tendensiyasını öyrənə bilmişdir. O, uzun və qısa müddətli qiymət dalğalanmalarındakı simmetriyanı izlədi. Bu tapıntı iqtisadçılar üçün gözlənilməz olmuşdur.
Benua bu problemin həlli üçün öz fraktal metodunun rüşeymlərindən istifadə etmişdir.
"Fraktal" anlayışını Mandelbrot özü icad etmişdir (lat. fractus, "sındırılmış, sınıq" mənasını verir). 1975 ci ildə Mandelbrot fraktallara aid ilk tədqiqat işini — Böyük Britaniya sahillərinin uzunluğu nə qədərdir? əsərini nəşr etdirdi. Mandelbrot əlində olan IBM kompüterlərindən istifadə edərək Mandelbrot çoxluğundan ibarət qrafik təsvirlər yaratdı. Riyaziyyatçının sözlərinə görə, ondan əvvəl heç kimin belə bir şeyi yaratmamasına baxmayaraq, o, özünü ixtiraçı kimi hiss etməyib.
O, 2010-cu il 14 dekabrda Kembricdə (Massaçusest,ABŞ) 85 yaşında mədəaltı vəzin xərçəngindən dünyasını dəyişmişdir.
Fraktallardan ibarət qalereya
 |  |  |  |  |
 |  |  |  |  |
 |  |  |  |  |
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- Benoit Mandelbrot // Encyclopædia Britannica (ing.).
- https://www.webofstories.com/play/benoit.mandelbrot/44;jsessionid=D6046BD42065DF221746023F949C985A.
- https://users.math.yale.edu/mandelbrot/web_pdfs/inHisOwnWords.pdf.
- https://www.ias.edu/scholars/benoit-b-mandelbrot.
- https://www.theguardian.com/science/2010/oct/17/benoit-mandelbrot-obituary.
- Bell A. Benoit Mandelbrot // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- NNDB (ing.). 2002.
- https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam.
- https://www.nytimes.com/2010/10/17/us/17mandelbrot.html.
- "Uşaqlar üçün ensiklopediya. Riyaziyyat.", Bakı, "Şərq-Qərb", 2008. səh.609
- Fractals: Form, Chance and Dimension, by Benoît Mandelbrot; W H Freeman and Co, 1977; ISBN 0-7167-0473-0 Arxivləşdirilib 2023-07-03 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Benua Mandelbrot fr Benoit B Mandelbrot 20 noyabr 1924 Varsava Polsa 14 oktyabr 2010 Kembric Massacusets fransiz ve amerikan riyaziyyatcisi fraktal hendesenin yaradicisi fizika uzre 1993 laureati Benua Mandelbrotfr Benoit B Mandelbrot fr Benoit MandelbrotDogum tarixi 20 noyabr 1924 1924 11 20 Dogum yeri Varsava PolsaVefat tarixi 14 oktyabr 2010 2010 10 14 85 yasinda Vefat yeri Kembric Midlseks d Massacusets ABSVefat sebebi medealti vezin xercengiElm sahesi FraktalElmi derecesi doktorluq derecesi d 1952 Is yerleri IBM 1958 1987 Yel Universiteti 1987 Ali Arasdirmalar Institutu d 1953 1954 Milli Elmi Tedqiqat Merkezi d 1954 1958 Tehsili Fransa Politexnik Mektebi 1945 1947 Kaliforniya Texnologiya Institutu 1947 1949 Paris Universiteti 1952 Taninmis yetirmesi Eqini FemaUzvluyu ABS Milli Elmler Akademiyasi 1987 Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi 1982 Ekonometrik Cemiyyet 1967 Mukafatlariusers math yale edu mand Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiBenua Mandelbrot 1924 cu ilde Varsavada Litva yehudilerinin ailesinde anadan olmusdur Onun anasi Bella Lurye hekim atasi Karl Mandelbrot ise xirvatci olmusdur Amma onun emisi Fransada yasamis ve kifayet qeder taninmis riyaziyyatci olmusdur Solem Mandelbrot meshur Nikola Burbake leqebli riyaziyyatcilar qrupunun uzvu olmusdur Benua 12 yasi olanda ailesi ile birlikde Parise emiqrasiya edir Muharibenin baslamasindan sonra Mandelbrotlar ailesi alman isgalindan azad olan Fransanin cenubundaki Tulle seherciyine qacirlar Benua orada mektebe getse de tezlikle oxumaga maragini itirmisdir Amma Benua Mandelbrot ozundeki qeyri adi riyaziyyat vergisini kesf edir o muharibeden derhal sonra Paris Politexnik mektebinin telebesi olur Melum olur ki Benua ela feza texeyyulune malikdir O hetta cebri meseleleri hendesi usulla hell edirdi Onun etdiyi hellerin qeribeliyi ona universitete daxil olmaga imkan vermisdir Universiteti bitirenden sonra Mandelbrot ABS ye gederek Kaliforniya Texnologiya Institutunu bitirmisdir Mandelbrot Fransaya qayitdiqdan sonra 1952 ci ilde Paris Universitetinin doktorluq derecesini almisdir 1955 ci ilde Aliyet Kaqanla evlenerek Cenevreye yollanmisdir 1958 ci ilde Mandelbrot qeti suretde ABS de meskunlasaraq Yorktaunda IBM in elmi tedqiqat merkezinde ise baslamisdir O IBM de linqvistika oyunlar nezeriyyesi iqtisadiyyat aeronavtika cografiya fiziologiya astronomiya fizika sahelerinde calismisdir O bir movzudan digerine kecmeyi muxtelif istiqametleri arasdirmagi xoslayirdi Benua Mandelbrot boyuk zaman muddeti erzinde 100 ilden cox pambigin qiymetler statistikasinin oyrenilmesi ile mesgul olmusdur Qiymetlerin gun erzinde deyismesi tesadufi olsa da Mandelbrot onlarin deyisme tendensiyasini oyrene bilmisdir O uzun ve qisa muddetli qiymet dalgalanmalarindaki simmetriyani izledi Bu tapinti iqtisadcilar ucun gozlenilmez olmusdur Benua bu problemin helli ucun oz fraktal metodunun ruseymlerinden istifade etmisdir Fraktal anlayisini Mandelbrot ozu icad etmisdir lat fractus sindirilmis siniq menasini verir 1975 ci ilde Mandelbrot fraktallara aid ilk tedqiqat isini Boyuk Britaniya sahillerinin uzunlugu ne qederdir eserini nesr etdirdi Mandelbrot elinde olan IBM komputerlerinden istifade ederek Mandelbrot coxlugundan ibaret qrafik tesvirler yaratdi Riyaziyyatcinin sozlerine gore ondan evvel hec kimin bele bir seyi yaratmamasina baxmayaraq o ozunu ixtiraci kimi hiss etmeyib O 2010 cu il 14 dekabrda Kembricde Massacusest ABS 85 yasinda medealti vezin xercenginden dunyasini deyismisdir Fraktallardan ibaret qalereyadair numuneler IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi 1994 Benoit Mandelbrot Encyclopaedia Britannica ing https www webofstories com play benoit mandelbrot 44 jsessionid D6046BD42065DF221746023F949C985A https users math yale edu mandelbrot web pdfs inHisOwnWords pdf https www ias edu scholars benoit b mandelbrot https www theguardian com science 2010 oct 17 benoit mandelbrot obituary Bell A Benoit Mandelbrot Encyclopaedia Britannica brit ing Encyclopaedia Britannica Inc 1768 NNDB ing 2002 https www econometricsociety org society organization and governance fellows memoriam https www nytimes com 2010 10 17 us 17mandelbrot html Usaqlar ucun ensiklopediya Riyaziyyat Baki Serq Qerb 2008 seh 609 Fractals Form Chance and Dimension by Benoit Mandelbrot W H Freeman and Co 1977 ISBN 0 7167 0473 0 Arxivlesdirilib 2023 07 03 at the Wayback Machine