Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atatürk Abidəsi (türk. Sarayburnu Atatürk Anıtı) — İstanbul Bələdiyyəsi tərəfindən avstriyalı heykəltaraş tərəfindən hazırlanan Türkiyənin ilk abidə heykəli. Heykəl Türkiyədə qoyulan heykəl eyni zamanda ilk Atatürk heykəldir. Abidə Mustafa Kamal Atatürkün, Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsini başlatmaq üçün Samsuna getmək məqsədilə yola çıxdığı yerdə qoyulmuşdur. Abidə, 3 oktyabr 1926-cı ildə dövrün bələdiyə sədri, (1924–1928) tərəfindən açılmışdır.
| Atatürk abidəsi | |
|---|---|
| türk. Sarayburnu Atatürk Anıtı | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Şəhər | İstanbul |
| Yerləşir | Fateh |
| Memar | Henrix Krippel |
| Tikilmə tarixi | 25 avqust 1925 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix
Abidə yerləşir. Buraya bir Atatürk heykəlinin dikilməsi fikri dövrün Bələdiyyə Sədri, aiddir. Bələdiyyə Məclisi tərəfindən də icazəsi verilən bu təklifin gerçəkləşdirilməsi üçün bir komissiya qurularaq işlərə başlanmışdır. Heykəlin hazırlanması heykəltaraş həvalə edilmişdi. Heykəlin hazırlanmasına 15.000 türk lirəsi xərclənmişdir. Heykəl sənətçinin Vyanada yerləşən atelyesində, tökümüdə Vyanada Birləşmiş Mədən müəssisələrində hazırlanmış, parçalar halında Türkiyəyə gətirilmiş və heykəltaraşın nəzarəti altında yerinə oturdulmuşdur. 25 avqust 1925-ci ildə hazırlanmasına başlanan abidə, 3 oktyabr 1926-da mərasimlə açılmışdır. İstanbul sakinləri abidəyə büyük maraq göstərmiş və gecənin gec saatlarına qədər insanlar seyrə gəlmişdir. Atatürk, heykəlin açılışından sonra bələdiyyə nümayəndələrinə göndərdiyi teleqrafda bunları söyləmişdir:
 | Möhtərəm İstanbul Xalqının ilk dəfə heykəlimi tikmək surətiylə göstərdiyi yüksək qədirşünaslıqdan və yüksək həvəslə izləmə münasibətiylə nəcib hissiyatdan dolayı səmimi təşəkkürlərimi ərz edirəm. Sözün bundan sonrası heykəltaraşlarındır. |  |
Abidənin heykəltaraşı , Ankaradakı , Samsundakı və Konyadakı Atatürk abidəsinə də imzasını atmışdır. Abidənin son illərdə baxımsız qalması mübahisə mövzusu olmuşdur.
Xüsusiyyətləri
Atatürkün Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi üçün Samsuna gedərkən İstanbuldan hərəkət etdiyi yerə qoyulan abidə, mərmər qaidə və bürünc heykəl olmaqla iki qisimdən ibarətdir və İki pilləli platforma üzərində qoyulmuşdur. Qaidənin üç tərəfinə bürünc medalyon şəklində yazılar həkk edilmişdir. Fəqət artıq bunların heç biri mövcud deyil.
Atatürk, qaidə üzərinde sivil geyimli dövlət adamı görkəmində görünür. Atatürkün sol əli belinə qoyulmuş, sağ əlini yumruq formasında sıxaraq aşağıya doğru uzatmış, başı dik, qaşları azca çatılmış, gözləri azca qısılmış; dinamik duruşu ilə qərarlı bir ifadə içində görünür.
Heykəlin qaidəsinin önündə xəttat yazısı ilə "tarixi mənimsəmə 1336", arxa üzündə heykəlin qoyulma tarixi olan 1926, yan tərəfində isə Cümhuriyyətin elan tarixi yazılmışdır.
Baxımsız dövrü
Türkiyədə qoyulmuş ilk Atatürk heykəli olan bu abidənin görünüşü 2004-cü ildən etibarən dəmir lövhələrlə məhdudlaşdırılmışdır. Marmaray proyektinin həyata keçirildiyi dönəmdə zərər almaması məqsədilə ətrafı bağlanmışdır. Heykəlin kirli və paslanmış vəziyyətdə idi. Marmaray proyektinin 29 oktyabr 2013-də tamamlanmasına baxmayaraq heykəlin çevrəsi dəmir lövhələrlə qapalı idi. Buna cavab olaraq 2018-ci ildə Cümhuriyyət Xalq Partiyası hərəkətə keçdi və heykəlin çevrəsində bələdiyyə tərəfindən təmir işlərinə başlandı.
Xarici keçidlər
- Sarayburnu Atatürk Anıtı'nın açılış videosu (1926)
- Cumhuriyet Türkiye’sinin ilk heykeli (Anıtın çeşitli açılardan fotoğrafları)
- Tekiner, Aylin, Atatürk Heykelleri 2015-09-25 at the Wayback Machine (ss. 69–76 Sarayburnu Atatürk anıtı hakkındadır.)
İstinadlar
- "İlk Atatürk heykelini çeviren metal paravanlar kaldırıldı" (Türkçe). ntv.com.tr. 19 Ağustos 2018.
- [ https://isteataturk.com/g/icerik/Sarayburnu-Ataturk-Aniti-Istanbul/1007 2022-01-29 at the Wayback Machine Sarayburnu Atatürk Anıtı, İstanbul// "https://isteataturk.com/g/icerik/Sarayburnu-Ataturk-Aniti-Istanbul/1007” 2022-01-29 at the Wayback Machine]
- "Türkiye'de yapılan ilk Atatürk heykeli, perdelerin arkasında". . 2015-10-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-21. (#apostrophe_markup)
- A A M Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykelleri, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Osma, Ankara 2003, s.32–33, .
- "Sarayburnu'nda utandıran manzara// """. 2022-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-22.
- "CHP Sarayburnu'ndaki Atatürk heykelinin önünü açtırdı// """. 2018-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-22.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Ataturk abidesi Ataturk Abidesi turk Sarayburnu Ataturk Aniti Istanbul Belediyyesi terefinden avstriyali heykeltaras terefinden hazirlanan Turkiyenin ilk abide heykeli Heykel Turkiyede qoyulan heykel eyni zamanda ilk Ataturk heykeldir Abide Mustafa Kamal Ataturkun Turkiye Istiqlaliyyet muharibesini baslatmaq ucun Samsuna getmek meqsedile yola cixdigi yerde qoyulmusdur Abide 3 oktyabr 1926 ci ilde dovrun belediye sedri 1924 1928 terefinden acilmisdir Ataturk abidesiturk Sarayburnu Ataturk Aniti41 00 58 sm e 28 59 10 s u Olke TurkiyeSeher IstanbulYerlesir FatehMemar Henrix KrippelTikilme tarixi 25 avqust 1925 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixAbide yerlesir Buraya bir Ataturk heykelinin dikilmesi fikri dovrun Belediyye Sedri aiddir Belediyye Meclisi terefinden de icazesi verilen bu teklifin gerceklesdirilmesi ucun bir komissiya qurularaq islere baslanmisdir Heykelin hazirlanmasi heykeltaras hevale edilmisdi Heykelin hazirlanmasina 15 000 turk liresi xerclenmisdir Heykel senetcinin Vyanada yerlesen atelyesinde tokumude Vyanada Birlesmis Meden muessiselerinde hazirlanmis parcalar halinda Turkiyeye getirilmis ve heykeltarasin nezareti altinda yerine oturdulmusdur 25 avqust 1925 ci ilde hazirlanmasina baslanan abide 3 oktyabr 1926 da merasimle acilmisdir Istanbul sakinleri abideye buyuk maraq gostermis ve gecenin gec saatlarina qeder insanlar seyre gelmisdir Ataturk heykelin acilisindan sonra belediyye numayendelerine gonderdiyi teleqrafda bunlari soylemisdir Mohterem Istanbul Xalqinin ilk defe heykelimi tikmek suretiyle gosterdiyi yuksek qedirsunasliqdan ve yuksek hevesle izleme munasibetiyle necib hissiyatdan dolayi semimi tesekkurlerimi erz edirem Sozun bundan sonrasi heykeltaraslarindir Abidenin heykeltarasi Ankaradaki Samsundaki ve Konyadaki Ataturk abidesine de imzasini atmisdir Abidenin son illerde baximsiz qalmasi mubahise movzusu olmusdur XususiyyetleriAtaturk abidesinin arxadan gorunusu Ataturkun Turkiye Istiqlaliyyet muharibesi ucun Samsuna gederken Istanbuldan hereket etdiyi yere qoyulan abide mermer qaide ve burunc heykel olmaqla iki qisimden ibaretdir ve Iki pilleli platforma uzerinde qoyulmusdur Qaidenin uc terefine burunc medalyon seklinde yazilar hekk edilmisdir Feqet artiq bunlarin hec biri movcud deyil Ataturk qaide uzerinde sivil geyimli dovlet adami gorkeminde gorunur Ataturkun sol eli beline qoyulmus sag elini yumruq formasinda sixaraq asagiya dogru uzatmis basi dik qaslari azca catilmis gozleri azca qisilmis dinamik durusu ile qerarli bir ifade icinde gorunur Heykelin qaidesinin onunde xettat yazisi ile tarixi menimseme 1336 arxa uzunde heykelin qoyulma tarixi olan 1926 yan terefinde ise Cumhuriyyetin elan tarixi yazilmisdir Baximsiz dovruTurkiyede qoyulmus ilk Ataturk heykeli olan bu abidenin gorunusu 2004 cu ilden etibaren demir lovhelerle mehdudlasdirilmisdir Marmaray proyektinin heyata kecirildiyi donemde zerer almamasi meqsedile etrafi baglanmisdir Heykelin kirli ve paslanmis veziyyetde idi Marmaray proyektinin 29 oktyabr 2013 de tamamlanmasina baxmayaraq heykelin cevresi demir lovhelerle qapali idi Buna cavab olaraq 2018 ci ilde Cumhuriyyet Xalq Partiyasi herekete kecdi ve heykelin cevresinde belediyye terefinden temir islerine baslandi Xarici kecidlerSarayburnu Ataturk Aniti nin acilis videosu 1926 Cumhuriyet Turkiye sinin ilk heykeli Anitin cesitli acilardan fotograflari Tekiner Aylin Ataturk Heykelleri 2015 09 25 at the Wayback Machine ss 69 76 Sarayburnu Ataturk aniti hakkindadir Istinadlar Ilk Ataturk heykelini ceviren metal paravanlar kaldirildi Turkce ntv com tr 19 Agustos 2018 https isteataturk com g icerik Sarayburnu Ataturk Aniti Istanbul 1007 2022 01 29 at the Wayback Machine Sarayburnu Ataturk Aniti Istanbul https isteataturk com g icerik Sarayburnu Ataturk Aniti Istanbul 1007 2022 01 29 at the Wayback Machine Turkiye de yapilan ilk Ataturk heykeli perdelerin arkasinda 2015 10 13 tarixinde Istifade tarixi 2018 12 21 apostrophe markup A A M Cumhuriyet Donemi Anit Heykelleri Yrd Doc Dr Kivanc Osma Ankara 2003 s 32 33 ISBN 975 16 1678 6 Sarayburnu nda utandiran manzara 2022 01 29 tarixinde Istifade tarixi 2018 12 22 CHP Sarayburnu ndaki Ataturk heykelinin onunu actirdi 2018 11 12 tarixinde Istifade tarixi 2018 12 22