Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qazturbin mühərriki - istilik mühərrikidir. Onun daxilində qaz sıxılır və qızır, sonra sıxılmış və qızmış qazın enerjisi turbinin valının mexaniki işinə çevrilir.
İşləmə prinsipi
Qazturbinin işçi prosesi yanacağın sabit təzyiqdə fasiləsiz yanması və ya sabit həcmdə fasiləli yanması ilə müşayiət olunur. Sənayedə ən geniş yayılmış birinci növ mühərriklərdir. Bu mühərrikırdə sıxılmış hava yanma kamerasına daxil olur, buraya eyni zamanda yanacaq da verilir. Qaz yandıqda hava qızır və genişlənir, mexaniki enerjiyə çevrilir. enerji|Mexaniki enerjinin böyük hissəsi kompressorda havanın sıxılmasına sərf olunur. Qalan hissə isə aparıcı qurğuya ötürülür və faydalı işi təşkil edir. Daxili yanma mühərrikləri arasında qazturbin mühərriki ən böyük güc sıxlığına malikdir: 6 kVt/kq. İlk qaz turbinləri XİX əsrin sonunda qaz mühərrikləri şəklində yaradılmışdır. Onların işləmə prinsipi buxar maşınlarına bənzəyirdi. Qaz turbinləri kompressor, yanma kamerası, turbin, reaktiv ucluq və diffuzordan ibarətdir. Ucluq və diffuzordan başqa bütün təşkiledicilər bir və ya bir neçə valda oturdulurlar. Bu qazturbinlər bir və iki vallı maşınlar kimi yayılmışdır. Bir vallı maşınlarda kompressor və turbin çarxları ardıcıl olaraq bir valda oturdulurlar. Bununla bütün maşın bir dövrlər sayında işləyir. Hərəkətin xaricə ötürülməsi valın hər iki tərəfindən mümkündür. Generatorlarda ötürmə kompressor olan hissədə yerləşdirilir. Bununla qaz diffuzorunu əlverişli quraşdırmaq olur. İki vallı quruluşda turbin qazgenerator və işçi turbinə bölünür. İlk turbin pilləsində kompressor və qazgeneratoru hərəkət etdirlir. Bunun ardınca yerləşən bölmədə isə işçi turbin birincidən asılı olmayan başqa dövrlər sayı ilə fırlanır. Bu qaz turbinləri nasos, kompressor, qaz və neft kəmərlərində, həmçinin aviasiyada (aviasiya turbinləri) geniş tətbiq olunurlar. Qazturbinləri qaz axının istiqaməti (oxboyu, radial, toxunan, diaqonal), pillərin sayı (bir və ya çoxpilləli), istiliyin ötürlməsi (pilləli və ya pilləsiz tənzimləmə) və qazın pərli çarxlara verilməsindən (hissə-hissə və ya tam əhatə üzrə) asılı olaraq sinifləşdirilirlər.
Müasir qazturbinlərinin f.i.ə. 0,88-0,92 arasında yerləşir. İstifadə olunan qazın temperaturu daşınan və stasionar olan turbinlərdə 1100-1200 K, aviasiyada isə 1600 K təşkil edir. Belə yükəsk temperaturların əldə olunması qazturbin mühərriklərinin hissələrinin hazırlanmasında istiliyə davamlı materialların tətbiqi ilə mümkün olub. Mühərrikin f.i.ə.-nı artırmaq üçün turbindən çıxan isti qazdan işçi tsikl daxilində yanacaq kamerasına verilən sıxılmış qazın isidilməsində istifadə edilir. Çıxan qazla yanma kamerasına daxil olan qaz arasında istilik mübadiləsi regenrativ istilik qurğularında baş verir.
Qazturbin mühərriklərində yanacaq kimi qaz (təbii qaz, yanacaq qazlar, qazqneratorları qazı, domna sobaları üçün qazlar), maye yanacaqlar (kerosin, disel yanacağı, mazut) və bərk yanacaqlar (daş kömür, torf) istifadə oluna bilir. Maye və bərk maddələr yarımqapalı turbinlərdə tətbiq tapır. Qapalı tsikllə işləyən qazturbin mühərriklərində işçi cism turbində iş başa çatdıqdan sonra tullanmayıb, növbəti tsikldə istifadə olunur. Belə mühərriklər gücü artırmağa şərait yaradır və onlarda nüvə yanacaqlarından istifadə olunmasına şərait yaradır. Bunlar aviasiyada geniş istifadə olunurlar. Qazturbin mühərrikləri istilik elektrik stansiyalarında elektrik enerjisini əldə etmək, kompressorların işlədilməsi, avtobus, yük və minik avtomobillərində , traktor, tank, gəmi, sualtı qayıq və s. maşınlarda dartıcı mühərrik kimi geniş istifadə olunur.
İstinad
- Rezo Əliyev. Maşınqayırma leksikonu. I hissə, Bakı: Appostrof nəşriyyatı, 2012, 430 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qazturbin muherriki istilik muherrikidir Onun daxilinde qaz sixilir ve qizir sonra sixilmis ve qizmis qazin enerjisi turbinin valinin mexaniki isine cevrilir Isleme prinsipiBir pilleli kompressorlu rekuperatorlu ve hava yastiqlarinda oturdulmus qazturbin muherriki Qazturbinin isci prosesi yanacagin sabit tezyiqde fasilesiz yanmasi ve ya sabit hecmde fasileli yanmasi ile musayiet olunur Senayede en genis yayilmis birinci nov muherriklerdir Bu muherrikirde sixilmis hava yanma kamerasina daxil olur buraya eyni zamanda yanacaq da verilir Qaz yandiqda hava qizir ve genislenir mexaniki enerjiye cevrilir enerji Mexaniki enerjinin boyuk hissesi kompressorda havanin sixilmasina serf olunur Qalan hisse ise aparici qurguya oturulur ve faydali isi teskil edir Daxili yanma muherrikleri arasinda qazturbin muherriki en boyuk guc sixligina malikdir 6 kVt kq Ilk qaz turbinleri XIX esrin sonunda qaz muherrikleri seklinde yaradilmisdir Onlarin isleme prinsipi buxar masinlarina benzeyirdi Qaz turbinleri kompressor yanma kamerasi turbin reaktiv ucluq ve diffuzordan ibaretdir Ucluq ve diffuzordan basqa butun teskilediciler bir ve ya bir nece valda oturdulurlar Bu qazturbinler bir ve iki valli masinlar kimi yayilmisdir Bir valli masinlarda kompressor ve turbin carxlari ardicil olaraq bir valda oturdulurlar Bununla butun masin bir dovrler sayinda isleyir Hereketin xarice oturulmesi valin her iki terefinden mumkundur Generatorlarda oturme kompressor olan hissede yerlesdirilir Bununla qaz diffuzorunu elverisli qurasdirmaq olur Iki valli qurulusda turbin qazgenerator ve isci turbine bolunur Ilk turbin pillesinde kompressor ve qazgeneratoru hereket etdirlir Bunun ardinca yerlesen bolmede ise isci turbin birinciden asili olmayan basqa dovrler sayi ile firlanir Bu qaz turbinleri nasos kompressor qaz ve neft kemerlerinde hemcinin aviasiyada aviasiya turbinleri genis tetbiq olunurlar Qazturbinleri qaz axinin istiqameti oxboyu radial toxunan diaqonal pillerin sayi bir ve ya coxpilleli istiliyin oturlmesi pilleli ve ya pillesiz tenzimleme ve qazin perli carxlara verilmesinden hisse hisse ve ya tam ehate uzre asili olaraq siniflesdirilirler Muasir qazturbinlerinin f i e 0 88 0 92 arasinda yerlesir Istifade olunan qazin temperaturu dasinan ve stasionar olan turbinlerde 1100 1200 K aviasiyada ise 1600 K teskil edir Bele yukesk temperaturlarin elde olunmasi qazturbin muherriklerinin hisselerinin hazirlanmasinda istiliye davamli materiallarin tetbiqi ile mumkun olub Muherrikin f i e ni artirmaq ucun turbinden cixan isti qazdan isci tsikl daxilinde yanacaq kamerasina verilen sixilmis qazin isidilmesinde istifade edilir Cixan qazla yanma kamerasina daxil olan qaz arasinda istilik mubadilesi regenrativ istilik qurgularinda bas verir Qazturbin muherriklerinde yanacaq kimi qaz tebii qaz yanacaq qazlar qazqneratorlari qazi domna sobalari ucun qazlar maye yanacaqlar kerosin disel yanacagi mazut ve berk yanacaqlar das komur torf istifade oluna bilir Maye ve berk maddeler yarimqapali turbinlerde tetbiq tapir Qapali tsiklle isleyen qazturbin muherriklerinde isci cism turbinde is basa catdiqdan sonra tullanmayib novbeti tsiklde istifade olunur Bele muherrikler gucu artirmaga serait yaradir ve onlarda nuve yanacaqlarindan istifade olunmasina serait yaradir Bunlar aviasiyada genis istifade olunurlar Qazturbin muherrikleri istilik elektrik stansiyalarinda elektrik enerjisini elde etmek kompressorlarin isledilmesi avtobus yuk ve minik avtomobillerinde traktor tank gemi sualti qayiq ve s masinlarda dartici muherrik kimi genis istifade olunur IstinadRezo Eliyev Masinqayirma leksikonu I hisse Baki Appostrof nesriyyati 2012 430 s