Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yekaterina (Kato) Semyonovna Svanidze-Cuqaşvili (gürc. ეკატერინა (კატო) სვიმონის ასული სვანიძე-ჯუღაშვილი, translit. Ekaterina Svimonis asuli Svanidze-Cuğaşvili; rus. Екатери́на Семёновна Свани́дзе, translit. Yekaterina Semyonovna Svanidze; 2 (14) aprel 1885, Baci (Gürcüstan), Kutaisi quberniyası, Rusiya imperiyası – 22 noyabr (5 dekabr) 1907, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası) — İosif Cuqaşvilinin (Stalin) ilk həyat yoldaşı, onun ən böyük oğlu Yakovun anası, dərzi.
| Kato Svanidze | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 2 (14) aprel 1885 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 noyabr (5 dekabr) 1907 (22 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | vərəm, səpmə yatalaq |
| Dəfn yeri | |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşağı | |
| Atası | Svimon Svanidze[d] |
| Anası | Sepora Dvali[d] |
| Fəaliyyəti | seamstress[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gürcüstanın qərbində yerləşən anadan olan Svanidze daha sonra iki bacısı və bir qardaşı ilə Tiflisə köçmüş, orada dərzi işləmişdir. Onun qardaşı Aleksandr o vaxtlar İosif Cuqaşvili kimi tanınan Stalinin yaxın bir dostu idi və 1905-ci ildə onu Svanidze ilə tanış etmişdir. Onlar növbəti il – 1906-cı ildə evlənmiş, bir neçə ay sonra isə onların Yakov adlı bir oğulları olmuşdur. Svanidze həyat yoldaşı ilə həbs olunmaqdan qaçınmaq üçün Bakıya köçmüşdü, lakin Svanidze orada ağır xəstəliyə yoluxduğundan 1907-ci ildə onlar Tiflisə geri qayıtmalı olmuşdular. O, Tiflisə qayıtdıqdan az müddət sonra vəfat etmişdir. Ehtimal olunur ki, Svanidze ya səpmə yatalaq, ya da ki vərəm xəstəliyinə yoluxmuşdu. Onun ölümü Stalinə çox təsir göstərmişdir, çünki o, Svanidzeyə çox əhəmiyyət verirdi. O, Yakovu Svanidze ailəsinin himayəsinə buraxdı və onu görməyə nadir hallarda getdi.
Həyatı
Ailəsi
Ketevan Svanidze Gürcüstanın Raça regionunda yerləşən Baci kəndində anadan olmuşdur. Olduqca kiçik olan bu kənd Rusiya imperiyasının Kutaisi quberniyasının ərazisində yerləşirdi. Onun valideynləri dəmiryol işçisi, eləcə də mülkədar olan Svimon və o qədər də əhəmiyyətə malik olmayan bir gürcü zadəgan ailəsindən olan Sepora idi. Onun iki bacısı var idi. Aleksandra (Saşiko; həy. 1878–1936) və Mariya (Mariko; həy. 1888–1942). Əlavə olaraq, onun kiçik bir qardaşı var idi Aleksandr (Alyoşa; həy. 1886–1941).
İlk illəri
Valideynlərinin Kutaisiyə köçmələrinə baxmayaraq, Svanidze bacı-qardaşları Tiflisə köçür və birlikdə İrəvan meydanında (indiki Azadlıq meydanı), Cənubi Qafqaz Hərbi Dairəsinin Baş Qərargahının arxasında yerləşən evdə yaşamağa başlayır. Alyoşa Rusiya Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyasının (bolşeviklər) Gürcüstan bölməsinin üzvü və İosif Cuqaşvilinin yaxın bir dostu idi. Svanidze bacıları hərbi zabitlər və onların həyat yoldaşları üçün formalar və paltarlar hazırlayan fransız kuterye Madam Ervyenin atelyesində işləməyə başlayır. Saşiko Mixail Monaselidze ilə evlənir. Monaselidze İosif Cuqaşvilini getdiyi Tblisi Ruhani Seminariyasıdan tanıyan başqa bir bolşevik idi.
1905-ci ildə Alyoşa Cuqaşviliyə öz evində onunla birlikdə yaşamaq təklifini verir. Bu zaman Alyoşa bacıları və yeznəsi Mixail Monaselidze ilə bir evdə yaşayırdı. Madam Ervyenin atelyesi yuxarı təbəqədən olan müştəriləri cəlb edirdi. Həmçinin, bu mağaza şəhərin mərkəzində yerləşirdi. Buna görə də gizlənmək üçün çox yaxşı bir yer idi. Monaselidze növbəti illərdə yazır – "Bizim yerimiz polis şübhəsinin üzərində idi. Yoldaşlarım bir otaqda qeyri-qanuni əməllərə imza atarkən, mənim arvadım o biri otaqda generalların arvadlarına paltarlar görsədirdi". Ehtimal olunur ki, Cuqaşvili Svanidze ilə bu zaman tanış olub.
Çox keçmədən İosif Cuqaşvilidə Svanidzeyə maraq yarandı. Stalin növbəti illərdə qızı Svetlanaya Svanidzenin "çox şirin və gözəl" olduğunu və onun Stalinin "qəlbini əritdiyini" demişdir. Svanidze özü "Cuqaşviliyə yarı-tanrı kimi pərəstiş edirdi, ancaq onu anlayırdı. Cuqaşvilinin ideyaları onu heyran edirdi və təkmilləşdirirdi". Svanidze Cuqaşvilini cəzbedici olaraq görürdü. Sosial təbəqə baxımdan Cuqaşvilidən üstün olan Svanidze bolşevizmlə maraqlanmağa başlayır, sosial-demokratlar üçün fandrayzinq layihələri təşkil edir və zorakı münaqişələrdə yaralanan inqilabçılara qulluq edirdi.
Stalinlə evliliyi
Svanidze və Cuqaşvili demək olar ki, 1906-cı ilin yayında evlənmək qərarına gəlirlər. Bu dövrdə Svanidzə hamilə qalmışdı, lakin onun bundan xəbərdar olub-olmaması naməlumdur. Tarixşünas görə, bu, onların evlənməsinin hərəkətverici qüvvəsi idi. Cuqaşvilinin anası Keke Geladze kimi, Svanidze də çox dindar idi və Cuqaşviliyə israr etmişdir ki, kilsədə dini nikah etsinlər. Ateist olmasına baxmayaraq, Cuqaşvili bu təkliflə razılaşır. Svanidze və Cuqaşvili onları evləndirəcək bir keşiş tapmaqda çətinlik çəkirdilər, çünki Cuqaşvili saxta sənədlərdən və "Qaliyaşvili" soyadından istifadə edirdi. Monaselidze axırda onları evləndirməyə razı olan bir keşiş tapır. O, Cuqaşvilinin seminariyadan sinif yoldaşı Kita Txinvaleli idi. Txinvaleli onları evləndirməyə bir şərtlə razılaşdırmışdır ki, bu evlilik yalnız gecə saatlarında gerçəkləşsin. Svanidze və Cuqaşvili 16 iyul 1906-cı il tarixində, saat 02:00 radələrində Svanidzegilin evinə yaxın olan bir kilsədə evlənirlər.
Evlilik mərasimindən sonra onlar on nəfər üçün qonaqlıq verirlər. Cuqaşvilinin inqilabçı bolşevik müəllimi tamada olaraq fəaliyyət göstərirdi. Cuqaşvili öz anasını evlilik mərasiminə dəvət etməmiş, heç ona bu hadisə ilə bağlı əvvəlcədən xəbər belə verməmişdi. Evlilik mərasimi sona çatdıqdan sonra bir polis zabiti onların evini ziyarət edir, lakin Cuqaşvili ona rüşvət verir ki, polis nəzarətinə alınmasın.
Baxmayaraq ki, qanun evliliklərin birinin daxili pasportunda qeyd edilməsini tələb edir, Svanidze Rusiya imperiya gizli polisi olan tanıdığı Cuqaşvilini qorumaq üçün belə etmir. O həmçinin, bolşeviklərə fəal şəkildə kömək etməyə davam edir və 1906-cı ildə Moskvadan gələn bir qonağı qəbul edir. Bu şəxs ikili agent idi. O, Svanidze və onun qohumu Spiridon Dvalini tərk etdikdən sonra – 13 noyabr 1906-cı il tarixində polis nəzarətinə alınır. Svanidze həbs edilir, Dvali isə bombalar hazırlamaqla ittiham olunaraq edama məhkum olunur. Altı həftə azadlıqdan məhrum edildiksən sonra Svanidze sərbəst buraxılır. Onun tez buraxılmasına səbəb Svanidzenin dörd aylıq hamilə olması və Saşikonun atelyedəki müştərilərindən kömək istəməsi idi. Dvalinin cəzası da yumşaldılır. Sərbəst buraxılmasına baxmayaraq, onun öz evinə qayıtmasına icazə verilmirdi. Bunun yerinə o, iki ay polis rəisinin evində yaşayır. Bu dövrdə Cuqaşvili onu tez-tez ziyarət edir, çünki zabitlər onu üzdən tanıya bilmirdi.
18 mart 1907-ci ildə Svanidze oğlu Yakovu doğur. Yakovun anadan olduğu zaman həm Cuqaşvili, həm də ki onun anası orada olur. Yakovun anadan olmasından bir neçə ay sonra Cuqaşvili Tiflisdə gerçəkləşən çox böyük bir bank soyğununda iştirak edir. Onların üçü də həbs edilməmək üçün Bakıya qaçırlar. Onlar şəhərdən azca aralıda, Xəzər dənizinin sahilində, "Bayılov yarımadasında alçaq tavanlı bir tatar evi"ndə kirayə qalırlar.
Xəstəliyi və ölümü
Cuqaşvili tez-tez evdən xaricdə olurdu və Svanidzeni çox adamı tanımadığı bir məkanda tək qoyurdu. Cuqaşvilidən ötrü narahat olmasından yaranan stress, eləcə də yalnızlıq və isti iqlim onun sağlamlığına təsir göstərirdi. Svanidze çox keçməmiş xəstəliyə tutulur. Onun ailəsi Svanidzeni daha mülayim iqlimə malik Raçaya dəvət edir ki, sağalsın və tanıdığı insanlarla bir mühitdə olsun, lakin o, həyat yoldaşını yalnız buraxmamaq üçün bu təklifi rədd edir. Oktyabr ayında onun vəziyyəti daha da pisləşir. Cuqaşvili onu Tiflisə geri aparacaq qədər narahat olmuşdu. Arvadının vəziyyətinə baxmayaraq, çox keçməmiş o, Bakıya qayıdır. Bakıdan Tiflisə olan on üç saatlıq səyahət zamanı Svanidze çirklənmiş su içir. Ehtimal olunur ki, bu su ya , ya da ki vərəm xəstəliyini daşıyırdı. Tiflisdə olarkən Svanidze qida borusunda qanama yaşayır. Cuqaşvili ona baş çəkməyə bir dəfə gəlir. Yekaterina "Kato" Svanidze Tiflisə qayıtmasından üç həftə sonra, 22 noyabr 1907-ci il tarixində, 22 yaşında ikən vəfat etmişdir.
Onun ölümü "Tsğaro" (gürc. წყარო; mənası – Mənbə) qəzətində elan edilir. Svanidzenin dəfn mərasimi 25 noyabr 1907-ci il tarixində, saat 09:00-da, Cuqaşvili ilə evləndiyi eyni kilsədə keçirilir. Onun meyiti Tiflisin Kukiya ərazisində yerləşən bir kilsədə dəfn edilir. Həyat yoldaşının ölümü Cuqaşvilinin ağlını itirməyinə səbəb olur. Deyilənə görə, o, dəfn mərasimi zamanı "Bu məxluq mənim daşdan olan ürəyimi yumşaltdı. O, mənim bəşəriyyətə olan son mehriban hisslərimlə birlikdə öldü" demişdir. Cuqaşvili sonrakı dövrlərdə sevgililərindən birinə deyir: "Kədər məni elə boğmuşdu ki, yoldaşlarım mənim silahımı əlimdən almalı oldular". Həmçinin, deyilənə görə, Cuqaşvili özünü onun məzarına atır və dəfn mərasimində iştirak edənlər onu oradan sürüyə-sürüyə çəkməli olur. Oxrana agentləri tərəfindən izlənildiyindən Cuqaşvili mərasim sona çatdıqdan dərhal sonra oranı tərk etməli olur. O, Tiflisi tərk edir və Bakıya qayıdır. Onun səkkiz aylıq oğlu Yakov anasının qohumları tərəfindən böyüdülür. Cuqaşvilini oğlunu yalnız bir neçə il sonra ziyarət edir.
Ölümündən sonra
Yakov həyatının ilk on dörd ilini Svanidze ailəsi ilə birlikdə yaşamaqla keçirir. O, 1921-ci ildə atası ilə birlikdə yaşamaq üçün Moskvaya yollanır. Bu dövr sadəcə gürcü dilində danışan və rus dilini başa düşməyən Yakov üçün çətin idi. Atası ona pis davranırdı. Sonrakı dövrlərdə Svanidze ailəsinin digər üzvləri də Moskvaya köçür. Artıq İosif Stalin olaraq tanınan Cuqaşvili arabir onları ziyarət edirdi.
Svanidzenin qardaşı Alyoşa daha sonralar opera müğənnisi Mariya Anisimovna Korona ilə evlənir və tədricən Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsində rütbələr adlayır. Onun bacısı Mariko da Moskvaya köçür və ilə birlikdə katib olaraq işləyir. 1937-ci ildə, Stalin repressiyası dövründə o, Yenukidzeyə qarşı olan ittihamların bir parçası olaraq, polis nəzarətinə alınır. Yenukidze çox keçməmiş edam olunur. 1938-ci ildə Stalin Alyoşa və həyat yoldaşı Mariyanın həbs edilir. Stalin Alyoşadan tələb edir ki, Nasist Almaniyası üçün işləyən bir casus olduğunu öz boynuna alsın, lakin o, bunu etmir. Alyoşa 1941-ci ildə edam olunur, Mariko və Mariya isə 1942-ci ildə güllənəlirlər. Alyoşa və Mariyanın yeganə oğlu Stalinin yeganə qızı Svetlana Aliluyeva ilə qısa bir müddətə evlənir. Onlar 1959-cu ildə boşanırlar.
Qeydlər
- Bəzi mənbələrdə onun adını Yekaterina olaraq göstərir ki, bu da həmin gürcü adının ruslaşdırılmış variantıdır.
- Gürcü adları adətən ixtisarlaşdırılır.
- müəllifi olduğu kitabında bir qədər məşhur bir gürcü soyadı olan Monaselidzenin (gürc. მონასელიძე) soyadını "Monoselidze" yazaraq orfoqrafik səhvlər buraxır.
- Tarixşünas qeyd edir ki, Yakovun adı Cuqaşvili uşaq ikən ona və onun anasına yardım etmiş Yakov Yeqnaraşviliyə bir hörmət əlaməti olaraq qoyulub.
- Svanidzenin ölümünün əsl səbəbi müəyyən deyil. Kotkin yazır ki, onun ölümünə səbəb ya səpmə yatalaq, ya da ki vərəm xəstəliyi idi. Buna baxmayaraq, Montefiore Svanidzenin bir qohumuna istinadən qeyd edir ki, onun ölümünə səbəb olan dəqiq olaraq, səpmə yatalaq xəstəliyi idi.
- Montefiore ehtimal edir ki, Yakov Cuqaşviliyə Svanidzeni və onun ölümünü xatırladırdı.
Mənbə
İstinadlar
- Montefiore, 2007. səh. 144
- Kotkin, 2014. səh. 753, qeyd 81
- Zenkoviç, 2005. səh. 368
- Kotkin, 2014. səh. 105
- Montefiore, 2007. səh. 144–145
- Cavaxişvili, 1939
- Kun, 2003. səh. 341
- Montefiore, 2007. səh. 164
- Montefiore, 2007. səh. 165
- Kun. səh. 342
- Montefiore, 2007. səh. 166–167
- Kotkin, 2014. səh. 106
- Montefiore, 2007. səh. 173
- Montefiore, 2007. səh. 173–174
- Montefiore, 2007. səh. 174
- Montefiore, 2007. səh. 188
- Montefiore, 2007. səh. 194
- Kotkin, 2014. səh. 115
- Montefiore, 2007. səh. 200
- Montefiore, 2007. səh. 199
- Montefiore, 2007. səh. 202
- Kotkin, 2014. səh. 753, qeyd 83
- Montefiore, 2007. səh. 202–203
- Montefiore, 2007. səh. 203
- Kotkin, 2014. səh. 116
- Kotkin, 2014. səh. 466
- Kotkin, 2014. səh. 594
- Montefiore, 2007. səh. 379
- Kun, 2003. səh. 417
- Kun, 2003. səh. 413–414
Ədəbiyyat
- Cavaxişvili, Giorgi, სემინარიის კურსდამთავრებულები (gürcü), Gürcüstan Milli Parlament Kitabxanası, 1939, 2022-08-30 tarixində , İstifadə tarixi: 7 aprel 2019
- , Stalin, Volume I: Paradoxes of Power, 1878–1928 (ingilis), Nyu-York: Penguin Press, 2014, ISBN (#accessdate_missing_url)
- Kun, Miklos, Stalin: An Unknown Portrait (ingilis), Budapeşt: Central European University Press, 2003, ISBN (#accessdate_missing_url)
- , Young Stalin (ingilis), London: Phoenix, 2007, ISBN (#accessdate_missing_url)
- Zenkoviç, Nikolay, Самые секретные родственники (rus), Koskva: OLMA-Press, 2005, ISBN (#accessdate_missing_url)
Xarici keçidlər
- Svanidze Aleksandr Semenoviç — hrono.ru saytında. (rus.)
- Mikalay Alyaksandraviç Zyankoviç, Nikolay A. Zenkoviç. Собрание сочинений. Т. 5. Вожди и сподвижники. Слежка. Оговоры. Травля (rus). ОЛМА Медиа Групп. 2004.
- "Огонек: Портрет тирана в молодости". www.ogoniok.com (rus). Oqonyok. March 3, 2013 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yekaterina Kato Semyonovna Svanidze Cuqasvili gurc ეკატერინა კატო სვიმონის ასული სვანიძე ჯუღაშვილი translit Ekaterina Svimonis asuli Svanidze Cugasvili rus Ekateri na Semyonovna Svani dze translit Yekaterina Semyonovna Svanidze 2 14 aprel 1885 Baci Gurcustan Kutaisi quberniyasi Rusiya imperiyasi 22 noyabr 5 dekabr 1907 Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasi Iosif Cuqasvilinin Stalin ilk heyat yoldasi onun en boyuk oglu Yakovun anasi derzi Kato SvanidzeDogum tarixi 2 14 aprel 1885Dogum yeri Baci Gurcustan Kutaisi quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 22 noyabr 5 dekabr 1907 22 yasinda Vefat yeri Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat sebebi verem sepme yatalaqDefn yeri TiflisHeyat yoldasi Iosif Stalin 1906 1907 Usagi Yakov CuqasviliAtasi Svimon Svanidze d Anasi Sepora Dvali d Fealiyyeti seamstress d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Gurcustanin qerbinde yerlesen anadan olan Svanidze daha sonra iki bacisi ve bir qardasi ile Tiflise kocmus orada derzi islemisdir Onun qardasi Aleksandr o vaxtlar Iosif Cuqasvili kimi taninan Stalinin yaxin bir dostu idi ve 1905 ci ilde onu Svanidze ile tanis etmisdir Onlar novbeti il 1906 ci ilde evlenmis bir nece ay sonra ise onlarin Yakov adli bir ogullari olmusdur Svanidze heyat yoldasi ile hebs olunmaqdan qacinmaq ucun Bakiya kocmusdu lakin Svanidze orada agir xesteliye yoluxdugundan 1907 ci ilde onlar Tiflise geri qayitmali olmusdular O Tiflise qayitdiqdan az muddet sonra vefat etmisdir Ehtimal olunur ki Svanidze ya sepme yatalaq ya da ki verem xesteliyine yoluxmusdu Onun olumu Staline cox tesir gostermisdir cunki o Svanidzeye cox ehemiyyet verirdi O Yakovu Svanidze ailesinin himayesine buraxdi ve onu gormeye nadir hallarda getdi HeyatiAilesi Ketevan Svanidze Gurcustanin Raca regionunda yerlesen Baci kendinde anadan olmusdur Olduqca kicik olan bu kend Rusiya imperiyasinin Kutaisi quberniyasinin erazisinde yerlesirdi Onun valideynleri demiryol iscisi elece de mulkedar olan Svimon ve o qeder de ehemiyyete malik olmayan bir gurcu zadegan ailesinden olan Sepora idi Onun iki bacisi var idi Aleksandra Sasiko hey 1878 1936 ve Mariya Mariko hey 1888 1942 Elave olaraq onun kicik bir qardasi var idi Aleksandr Alyosa hey 1886 1941 Ilk illeri Valideynlerinin Kutaisiye kocmelerine baxmayaraq Svanidze baci qardaslari Tiflise kocur ve birlikde Irevan meydaninda indiki Azadliq meydani Cenubi Qafqaz Herbi Dairesinin Bas Qerargahinin arxasinda yerlesen evde yasamaga baslayir Alyosa Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasinin bolsevikler Gurcustan bolmesinin uzvu ve Iosif Cuqasvilinin yaxin bir dostu idi Svanidze bacilari herbi zabitler ve onlarin heyat yoldaslari ucun formalar ve paltarlar hazirlayan fransiz kuterye Madam Ervyenin atelyesinde islemeye baslayir Sasiko Mixail Monaselidze ile evlenir Monaselidze Iosif Cuqasvilini getdiyi Tblisi Ruhani Seminariyasidan taniyan basqa bir bolsevik idi 1905 ci ilde Alyosa Cuqasviliye oz evinde onunla birlikde yasamaq teklifini verir Bu zaman Alyosa bacilari ve yeznesi Mixail Monaselidze ile bir evde yasayirdi Madam Ervyenin atelyesi yuxari tebeqeden olan musterileri celb edirdi Hemcinin bu magaza seherin merkezinde yerlesirdi Buna gore de gizlenmek ucun cox yaxsi bir yer idi Monaselidze novbeti illerde yazir Bizim yerimiz polis subhesinin uzerinde idi Yoldaslarim bir otaqda qeyri qanuni emellere imza atarken menim arvadim o biri otaqda generallarin arvadlarina paltarlar gorsedirdi Ehtimal olunur ki Cuqasvili Svanidze ile bu zaman tanis olub Cox kecmeden Iosif Cuqasvilide Svanidzeye maraq yarandi Stalin novbeti illerde qizi Svetlanaya Svanidzenin cox sirin ve gozel oldugunu ve onun Stalinin qelbini eritdiyini demisdir Svanidze ozu Cuqasviliye yari tanri kimi perestis edirdi ancaq onu anlayirdi Cuqasvilinin ideyalari onu heyran edirdi ve tekmillesdirirdi Svanidze Cuqasvilini cezbedici olaraq gorurdu Sosial tebeqe baximdan Cuqasviliden ustun olan Svanidze bolsevizmle maraqlanmaga baslayir sosial demokratlar ucun fandrayzinq layiheleri teskil edir ve zoraki munaqiselerde yaralanan inqilabcilara qulluq edirdi Stalinle evliliyi Iosif Stalin hebs edilmezden evvel Batumi 1902 ci il Kato Svanidze tex 1905 ci il Svanidze ve Cuqasvili demek olar ki 1906 ci ilin yayinda evlenmek qerarina gelirler Bu dovrde Svanidze hamile qalmisdi lakin onun bundan xeberdar olub olmamasi namelumdur Tarixsunas gore bu onlarin evlenmesinin hereketverici quvvesi idi Cuqasvilinin anasi Keke Geladze kimi Svanidze de cox dindar idi ve Cuqasviliye israr etmisdir ki kilsede dini nikah etsinler Ateist olmasina baxmayaraq Cuqasvili bu teklifle razilasir Svanidze ve Cuqasvili onlari evlendirecek bir kesis tapmaqda cetinlik cekirdiler cunki Cuqasvili saxta senedlerden ve Qaliyasvili soyadindan istifade edirdi Monaselidze axirda onlari evlendirmeye razi olan bir kesis tapir O Cuqasvilinin seminariyadan sinif yoldasi Kita Txinvaleli idi Txinvaleli onlari evlendirmeye bir sertle razilasdirmisdir ki bu evlilik yalniz gece saatlarinda gerceklessin Svanidze ve Cuqasvili 16 iyul 1906 ci il tarixinde saat 02 00 radelerinde Svanidzegilin evine yaxin olan bir kilsede evlenirler Evlilik merasiminden sonra onlar on nefer ucun qonaqliq verirler Cuqasvilinin inqilabci bolsevik muellimi tamada olaraq fealiyyet gosterirdi Cuqasvili oz anasini evlilik merasimine devet etmemis hec ona bu hadise ile bagli evvelceden xeber bele vermemisdi Evlilik merasimi sona catdiqdan sonra bir polis zabiti onlarin evini ziyaret edir lakin Cuqasvili ona rusvet verir ki polis nezaretine alinmasin Baxmayaraq ki qanun evliliklerin birinin daxili pasportunda qeyd edilmesini teleb edir Svanidze Rusiya imperiya gizli polisi olan tanidigi Cuqasvilini qorumaq ucun bele etmir O hemcinin bolseviklere feal sekilde komek etmeye davam edir ve 1906 ci ilde Moskvadan gelen bir qonagi qebul edir Bu sexs ikili agent idi O Svanidze ve onun qohumu Spiridon Dvalini terk etdikden sonra 13 noyabr 1906 ci il tarixinde polis nezaretine alinir Svanidze hebs edilir Dvali ise bombalar hazirlamaqla ittiham olunaraq edama mehkum olunur Alti hefte azadliqdan mehrum edildiksen sonra Svanidze serbest buraxilir Onun tez buraxilmasina sebeb Svanidzenin dord ayliq hamile olmasi ve Sasikonun atelyedeki musterilerinden komek istemesi idi Dvalinin cezasi da yumsaldilir Serbest buraxilmasina baxmayaraq onun oz evine qayitmasina icaze verilmirdi Bunun yerine o iki ay polis reisinin evinde yasayir Bu dovrde Cuqasvili onu tez tez ziyaret edir cunki zabitler onu uzden taniya bilmirdi 18 mart 1907 ci ilde Svanidze oglu Yakovu dogur Yakovun anadan oldugu zaman hem Cuqasvili hem de ki onun anasi orada olur Yakovun anadan olmasindan bir nece ay sonra Cuqasvili Tiflisde gerceklesen cox boyuk bir bank soygununda istirak edir Onlarin ucu de hebs edilmemek ucun Bakiya qacirlar Onlar seherden azca aralida Xezer denizinin sahilinde Bayilov yarimadasinda alcaq tavanli bir tatar evi nde kiraye qalirlar Xesteliyi ve olumu Kato Svanidzenin defn merasimi Bu defn merasiminde onun ailesi ve heyat yoldasi Stalin en sagda istirak etmisdir Tiflis 1907 ci il Cuqasvili tez tez evden xaricde olurdu ve Svanidzeni cox adami tanimadigi bir mekanda tek qoyurdu Cuqasviliden otru narahat olmasindan yaranan stress elece de yalnizliq ve isti iqlim onun saglamligina tesir gosterirdi Svanidze cox kecmemis xesteliye tutulur Onun ailesi Svanidzeni daha mulayim iqlime malik Racaya devet edir ki sagalsin ve tanidigi insanlarla bir muhitde olsun lakin o heyat yoldasini yalniz buraxmamaq ucun bu teklifi redd edir Oktyabr ayinda onun veziyyeti daha da pislesir Cuqasvili onu Tiflise geri aparacaq qeder narahat olmusdu Arvadinin veziyyetine baxmayaraq cox kecmemis o Bakiya qayidir Bakidan Tiflise olan on uc saatliq seyahet zamani Svanidze cirklenmis su icir Ehtimal olunur ki bu su ya ya da ki verem xesteliyini dasiyirdi Tiflisde olarken Svanidze qida borusunda qanama yasayir Cuqasvili ona bas cekmeye bir defe gelir Yekaterina Kato Svanidze Tiflise qayitmasindan uc hefte sonra 22 noyabr 1907 ci il tarixinde 22 yasinda iken vefat etmisdir Onun olumu Tsgaro gurc წყარო menasi Menbe qezetinde elan edilir Svanidzenin defn merasimi 25 noyabr 1907 ci il tarixinde saat 09 00 da Cuqasvili ile evlendiyi eyni kilsede kecirilir Onun meyiti Tiflisin Kukiya erazisinde yerlesen bir kilsede defn edilir Heyat yoldasinin olumu Cuqasvilinin aglini itirmeyine sebeb olur Deyilene gore o defn merasimi zamani Bu mexluq menim dasdan olan ureyimi yumsaltdi O menim beseriyyete olan son mehriban hisslerimle birlikde oldu demisdir Cuqasvili sonraki dovrlerde sevgililerinden birine deyir Keder meni ele bogmusdu ki yoldaslarim menim silahimi elimden almali oldular Hemcinin deyilene gore Cuqasvili ozunu onun mezarina atir ve defn merasiminde istirak edenler onu oradan suruye suruye cekmeli olur Oxrana agentleri terefinden izlenildiyinden Cuqasvili merasim sona catdiqdan derhal sonra orani terk etmeli olur O Tiflisi terk edir ve Bakiya qayidir Onun sekkiz ayliq oglu Yakov anasinin qohumlari terefinden boyudulur Cuqasvilini oglunu yalniz bir nece il sonra ziyaret edir Olumunden sonra Yakov heyatinin ilk on dord ilini Svanidze ailesi ile birlikde yasamaqla kecirir O 1921 ci ilde atasi ile birlikde yasamaq ucun Moskvaya yollanir Bu dovr sadece gurcu dilinde danisan ve rus dilini basa dusmeyen Yakov ucun cetin idi Atasi ona pis davranirdi Sonraki dovrlerde Svanidze ailesinin diger uzvleri de Moskvaya kocur Artiq Iosif Stalin olaraq taninan Cuqasvili arabir onlari ziyaret edirdi Svanidzenin qardasi Alyosa daha sonralar opera mugennisi Mariya Anisimovna Korona ile evlenir ve tedricen Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinde rutbeler adlayir Onun bacisi Mariko da Moskvaya kocur ve ile birlikde katib olaraq isleyir 1937 ci ilde Stalin repressiyasi dovrunde o Yenukidzeye qarsi olan ittihamlarin bir parcasi olaraq polis nezaretine alinir Yenukidze cox kecmemis edam olunur 1938 ci ilde Stalin Alyosa ve heyat yoldasi Mariyanin hebs edilir Stalin Alyosadan teleb edir ki Nasist Almaniyasi ucun isleyen bir casus oldugunu oz boynuna alsin lakin o bunu etmir Alyosa 1941 ci ilde edam olunur Mariko ve Mariya ise 1942 ci ilde gullenelirler Alyosa ve Mariyanin yegane oglu Stalinin yegane qizi Svetlana Aliluyeva ile qisa bir muddete evlenir Onlar 1959 cu ilde bosanirlar QeydlerBezi menbelerde onun adini Yekaterina olaraq gosterir ki bu da hemin gurcu adinin ruslasdirilmis variantidir Gurcu adlari adeten ixtisarlasdirilir muellifi oldugu kitabinda bir qeder meshur bir gurcu soyadi olan Monaselidzenin gurc მონასელიძე soyadini Monoselidze yazaraq orfoqrafik sehvler buraxir Tarixsunas qeyd edir ki Yakovun adi Cuqasvili usaq iken ona ve onun anasina yardim etmis Yakov Yeqnarasviliye bir hormet elameti olaraq qoyulub Svanidzenin olumunun esl sebebi mueyyen deyil Kotkin yazir ki onun olumune sebeb ya sepme yatalaq ya da ki verem xesteliyi idi Buna baxmayaraq Montefiore Svanidzenin bir qohumuna istinaden qeyd edir ki onun olumune sebeb olan deqiq olaraq sepme yatalaq xesteliyi idi Montefiore ehtimal edir ki Yakov Cuqasviliye Svanidzeni ve onun olumunu xatirladirdi MenbeIstinadlar Montefiore 2007 seh 144 Kotkin 2014 seh 753 qeyd 81 Zenkovic 2005 seh 368 Kotkin 2014 seh 105 Montefiore 2007 seh 144 145 Cavaxisvili 1939 Kun 2003 seh 341 Montefiore 2007 seh 164 Montefiore 2007 seh 165 Kun seh 342 Montefiore 2007 seh 166 167 Kotkin 2014 seh 106 Montefiore 2007 seh 173 Montefiore 2007 seh 173 174 Montefiore 2007 seh 174 Montefiore 2007 seh 188 Montefiore 2007 seh 194 Kotkin 2014 seh 115 Montefiore 2007 seh 200 Montefiore 2007 seh 199 Montefiore 2007 seh 202 Kotkin 2014 seh 753 qeyd 83 Montefiore 2007 seh 202 203 Montefiore 2007 seh 203 Kotkin 2014 seh 116 Kotkin 2014 seh 466 Kotkin 2014 seh 594 Montefiore 2007 seh 379 Kun 2003 seh 417 Kun 2003 seh 413 414 Edebiyyat Cavaxisvili Giorgi სემინარიის კურსდამთავრებულები gurcu Gurcustan Milli Parlament Kitabxanasi 1939 2022 08 30 tarixinde Istifade tarixi 7 aprel 2019 Stalin Volume I Paradoxes of Power 1878 1928 ingilis Nyu York Penguin Press 2014 ISBN 978 1 59420 379 4 accessdate missing url Kun Miklos Stalin An Unknown Portrait ingilis Budapest Central European University Press 2003 ISBN 963 9241 19 9 accessdate missing url Young Stalin ingilis London Phoenix 2007 ISBN 978 0 297 85068 7 accessdate missing url Zenkovic Nikolay Samye sekretnye rodstvenniki rus Koskva OLMA Press 2005 ISBN 5 94850 408 5 accessdate missing url Xarici kecidlerVikianbarda Kato Svanidze ile elaqeli mediafayllar var Svanidze Aleksandr Semenovic hrono ru saytinda rus Mikalay Alyaksandravic Zyankovic Nikolay A Zenkovic Sobranie sochinenij T 5 Vozhdi i spodvizhniki Slezhka Ogovory Travlya rus OLMA Media Grupp 2004 Ogonek Portret tirana v molodosti www ogoniok com rus Oqonyok March 3 2013 tarixinde