Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zülfiyyə (1 (14) mart 1915, Daşkənd, Rusiya Türkistanı general-qubernatorluğu – 1 avqust 1996 və ya 23 avqust 1996, Daşkənd) — Özbəkistan şairi, Özbəkistanın xalq şairi (1965), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1985) .
| Zülfiyyə | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 1 (14) mart 1915 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 avqust 1996(81 yaşında) və ya 23 avqust 1996 (81 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Həyat yoldaşı | |
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, baş redaktor |
| Əsərlərinin dili | Özbək dili, rus dili |
| İstiqamət | sosialist realizmi |
| Janr | şeir |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |   |
Həyatı
Zülfiyyə 1915-ci ildə Daşkənddə dəmirçi ailəsində doğulmuşdur. İbtidai təhsilini bitirdikdən sonra, qızlar üçün açılmış pedaqoji məktəbdə oxumuşdur. Burada o, böyük ədəbiyyat dünyasına daxil olmuş və ilk şeirlərini yazmışdır. Bu, 1930-cu ilə təsadüf etmişdir. İlk şeirini mətbuatda-qəzetdə dərc etdirmiş və sonralar mütəmadi olaraq müxtəlif qəzet və jurnallarda çap olunmuşdur. 1932-ci ildə "Həyat səhifələri" adlı ilk şeirlər kitabı çapdan çıxdı. Bu uğurlarına baxmayaraq, o, özünü zəif görürdü, həyat təcrübəsi az olduğundan hər addım çətin görünürdü. Əslində, ilk addımı atmışdı.
O, məqalələrinin birində yazırdı: "Mənim üçün həyatımın ən xoşbəxt çağları Həmid Alimcanla olan 10 illik ailə həyatım olmuşdur. Böyük şair, zəhmətkeş və nizam-intizamı sevən, xarakteri ilə dostlarını heyrətləndirən Həmid Alimcan təkcə ərim yox, həm də uşaqlarımın atası, sənət məsləhətçim idi. Mən düşünməyi, işləməyi, şeir yazmağı ondan öyrəndim". 1944 – cü ildə ərini itirən gənc qadın-şairə üçün dünya zülmətə döndü. Amma o övladlarını böyütməli idi. Əmək fəaliyyətinə nəşriyyatdan başlayan Zülfiyyə müxtəlif mətbuat orqanlarında jurnalist kimi çalışmışdır. Daha sonralar 1953-1985-ci illərdə isə "Özbəkistanın xatun qızları", "Səadət" jurnallarının baş redaktoru olmuşdur.
Özbək xalqının məşhur şairi Zülfiyyə haqqında yazmaq, düşünmək, araşdırmalar aparmaq özü xoş bir təəssüratdır. Zülfiyyə yaradıcılığını yaxından izlədikdə onun keçdiyi həyat yoluna, bütövlükdə ömürlüyünə, taleyinə də bələd oluruq. Bəri başdan onun şeir dünyasındakı sirli-soraqlı duyğulara toxunmamış Zülfiyyə obrazını işıqlandıran bir neçə xarakterik lövhəyə diqqət yetirək:
Zülfiyyə-dünyaya göz açanda dünya boyda Günəş üzünə doğub. Zülfiyyə-göydən enmiş mələyə bənzəyib. Zülfiyyə- sevilən-seçilən, pərilər bulağına səhənglə enən qız olub. Zülfiyyə-şair qəlbli olduğundan şair qəlbli ərlə ailə qurub. Zülfiyyə-ana ucalığına yetən, analıq səadətinə qovuşan bəxtəvər olub. Zülfiyyə-həyatı sevən, həyatın xoş gününə əl uzadan şair olub. Nəhayət, Zülfiyyə-həyatın acı badəsini də başına çəkməyə macal tapıb. Allah qismətinə bunu da yazıb. Zülfiyyə-şöhrətin zirvəsini fəth edib. Bütün bunlarla belə, Zülfiyyə-nakam qadın, övladlarına həm ata, həm ana olan bir zəhmətkeş olub. Ailə səadəti yolunu tək irəliləyib. Yar yoldaşı hayına-həyanına xəyalında yetib. Allahın qüdrəti böyükdür. Ürəyi qanamış şairi halal qazanılmış şöhrət havasıyla ovundurdu. Dünyanın xoşniyyətli yazıçılarıyla Hindistan konfransında bir məclis başında göründü.
Oradan könül quşunun ovladığı misralarla səs-soraq saldı.
"Müşairə" poeması Asiya və Afrika tərəqqipərvər yazıçılarının 1956-cı ildə Hindistanda keçirilən konfransının təəssüratları əsasında qələmə alınmışdır. Poema xalqlar dostluğu, insanpərvərlik və s. ideyaların təbliğini özündə əks etdirir". Onun bu poeması C. Nehru mükafatına layiq görülmüşdür -Fikirlər, xəyallar, gözəl duyğular, Araya qırılmaz bir körpü saldı.
…Məhəbbət, sədaqət, hörmət körpüsü,
Ürəkdən-ürəyə sənət körpüsü.
C. Nehru adına mükafatı və "Nilufər" mükafatını aldı. Oçerklər yazdı, publisistik qeydləri maraqla qarşılandı.
Tərcümə meydanına girdi – Nekrasovu, Mustay Kərimi, , Nazim Hikməti, M. Dilbazini. . . özbək dilinə çevirdi. Şair qəlbini çıraq edib düzü-dünyanı dolaşdı. Yolu Azərbaycandan-Bakıdan da keçdi. Özbəkistanın xalq şairi (1965), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1985) oldu. SSRİ deyilən dövlətin ən yüksək mükafatlarına layiq görüldü. El-oba, xalq-vətən məhəbbəti qazandı. Balalarını böyütdü – atalarının şeirlərini zümzüməylə iliklərinə işlətdi, özünün ruhuna nəğmələr toxudu. Bəlkə də, bir sübh çağı qələmini yerə qoyub yazdığını oxuyanda nakam sevgilisinin fikrindən qopmayan sətirlərini köçürdüyünü görüb. O, bu imtahana da artıq hazır idi. Sətir- lərlə dərdləşirdi: "Sən ölməmisən, sən sağsan, gözümün işığındasan, ürəyimin odundasan... Mən yaşayan qədər yaşayacaqsan..., əzizim...".
Nakam xoşbəxtlik, şöhrətin zirvəsi. Zülfiyyənin keçdiyi, yaşadığı ömürlük budur. Zülfiyyə də günlərin birində ruha döndü. 1994-cü il idi. Cismini özbək torpağına əmanət edib, ruhunu göylərə uçurdu-50 illik ayrılıqdan sonra sevimli ərinə qovuşmağa getdi. Nə yaşadısa onunla-onun xatirə- siylə yaşadı. Şeirlərində, publisistikasında bunlar görünür, oxuyan hər kəs bunları duyur. Həyat- da insan ovqatının yaşantısı iki cür olur: cəmiyyətə qatılmaq üçün zahiri həyat tərzi, bir də özünü dərk edərək mənəvi yaşantı – daxili həyat tərzi. Bunların qovuşuğunda səmimiyyət olanda ziddiy- yətli görünmür, əksinə bunların qovuşuq yaşantısı cəsurluq, mərdanəlik tələb edir – həyat eşqi, ruh müqəddəsliyi anlamında tarazlaşır.
Bu yaşantılar ağuşunda Zülfiyyənin şeirlərini – söz yox ki, Azərbaycan dilinə tərcümələrini şeir həvəsiylə, Zülfiyyə marağıyla bir daha oxumağa başlayırsan.
Bu mütaliədə "Özbək ədəbiyyatı antologiyası", "Özbək şerləri", "SSRİ xalqları ədəbiyyatı müntəxabatı", "Nəğməli Özbəkistan" adlı almanaxlarda, həmçinin 1969-cu ildə Mirvarid Dilbazi- nin ön sözüylə dərc olunmuş "Şeirlər"(279) kitabındakı poetik nümunələr bələdçilik edir. İbrahim Qafurovun "Sözün işığı" məcmuəsindəki Zülfiyyə yaradıcılığına ədəbi-tənqidi baxış da köməyini əsirgəmir. Zülfiyyənin şeirlərini ən çox Ələkbər Ziyatay, həmçinin İlyas Tapdıq, Mirvarid Dilbazi dilimizə tərcümə etmişdir. Bunlarla yanaşı, Azərbaycanda Özbəkistan həftəsi ərəfəsində şair Musa Ələkbərlinin redaktorluğu ilə nəşr olunmuş "Torpağa səcdə" (278) kitabında şairin 35-ə qədər şeiri verilmişdir.
Zülfiyyə şeirlərinin qayəsi nədən ibarətdir? Mirvari Dilbazinin təbirincə desək, "onun əsərləri- nin ən böyük məziyyəti onların obrazlığındadır. Onun mövzuları müxtəlif, boyaları rəngarəng, poeziyası nikbindir. Bu nikbin poeziya insanı yüksəlməyə, vüqarlı yaşamağa, mətanətli olmağa çağırır. Zülfiyyə vətənpərvər, insanpərvər şairdir" (48).
Orta Asiyanın toponimlərinə yaxından bələdliyim olmasa da şeir həvəsiylə, Zülfiyyə marağıyla Zülfiyyə şeirlərindəki bir ad – "Göyçədağ" diqqətimi çəkdi. Göyçə adına Türküstanda dağ olması faktı çox maraqlı göründü. İlıq bir duyğu yaşatdı.
Göyçədağ vəsfini Qazaxdan sorun,
Bu yerin havası eşqtək safdır.
Göldə əks olunan camalı onun
canlı kitabdır.
Daddım Göyçədağın saf qımızından,
Baharın ətrini duydum onda mən.
Uzandım otluğa, qırışlar bu an
İtdi üzümdən.
Getdim, burada qoyub qəlbimi, lakin
Özümü dağların vurğunu saydım.
Dedim: "Göyçədağın nəğməsi təkin
Nəğmə yazaydım!"
12 bəndlik bu şeiri oxuduqca sanki Göyçənin dağını, düzünü dolanırsan: qarış-qarış, hər otu, çiçəyi üçün əyilirsən, ətrini duyub bir başqa çiçək üstə yüyürürsən. Göyçə dağlarının ətəyində naz- lanan Göyçə gölündə Zülfiyyə şeirindəki Göyçədağ ətəyində olan Aynagölü aradım. Dağlardan əsən bahar küləyi bir ayrı əzəmətdir. Göy otluqda o qədər uzanıb göylərin dərinliyini seyr etmişik ki. . . Necə bəxtəvər günlər, çağlar idi. Zülfiyyə də şair könlüylə uşaqlığına dönüb göy otluğa uza- nıb, illərin üzündə açdığı qırışları, şırımları itirib. Nə gözəl ovqat! Bu ovqatı dağlar vurğunu olan hər kəs yaşaya bilər. Bu ovqata dolan kəs Göyçədağ nəğməsitək nəğmə yaza bilər. Zülfiyyə kimi. "Mənim poeziya müəllimim Həmid Alimcan olub. Mənə şeir yazmağı o öyrədib" – ustadı Hə- mid Alimcanın işıqlı obrazı yaradıcılığında qırmızı xətt kimi görünüb -
Sonsuz gözəlliklərə
nəzər yetirdikcə mən,
Sevimli dost, əziz dost
yadıma sən düşürsən.
Odlu ürək, odlu göz,
Polad iradə səndə,
Unutmağa onları
Qüvvə hardaydı məndə.
Xatirimdən çıxmayan
O xoş günlərimizdə
Küsüşmək də olurdu,
Orada söz də, bez də.
Ancaq bəzən inciyib
Qırılsa da qəlbimiz,
Onda necə bəxtiyar,
necə xoşbəxt idik biz.
Professor Pənah Xəlilov şairin bu duyğularını – poetik nümunələrini yüksək dəyərləndirərək yazmışdır: "Bu lirikada yalnız Zülfiyyəyə məxsus intim, fərdi duyğular və düşüncələr vardır. La- kin bu fərdi-intim aləm həm də bəşəridir, taleyin zərbəsinə məruz qalmış nakam qadınların, 28 yaşında dul qalıb ömrünü ailəsinə, ümidini qələminə bağlamış anaların və şairlərin könül aləmini təmsil edir". Bu yazıda ömrünün daha çox gənclik çağlarını, gənclik eşqini izlədiyimiz Züfiyyənin 90 illik yubileyi qarşısındayıq. Özbəkistan xalqı unudulmaz şairinin yubileyini yəqin ki, yurd boyu təntənəli qeyd edəcəkdir. Biz isə öz dostluq, qardaşlıq ehtiramımıza söykənib, şeirə- sənətə olan məhəbbətimizə güvənib bir yarpaq sözlə Zülfiyyənin poetik ömürlüyünü vərəqlədik. Poetik ömrün yaşıl yarpağına toxunduq.
Zülfiyyə gözəl tərcüməçi idi. O, dünya ədəbiyyatı nümunələri ilə yanaşı, Azərbaycan şeirini özbək dilinə çevirməkdən yorulmurdu. 30 il bundan əvvəl o, bir çıxışında xüsusi qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın qadın şairlərindən Mədinə xanımın, Nigar xanımın, Mirvarid xanımın, Hökumə xanımın əsərləri ilə fərəhlənirəm. Mən onların şeirlərini sevə-sevə özbək dilinə tərcümə edirəm.
Azərbaycanın klassik şairi, ictimai xadimi Molla Pənah Vaqifin şeirlərini Nəvai dilinə çevirərkən böyük sevinc hissi duydum. Cəmi iki-üç cümlədə əks olunan ümman məhəbbəti şərh etməyə lüzum yoxdur. Azərbaycan mətbuatında kifayət qədər Zülfiyyənin yaradıcılığından nümunələr, haqqında məqalələr dərc olunmuşdur. Hər iki xalqın ədəbiyyat və incəsənət xadimləri Zülfiyyə və M. Dilbazinin dostluğunu yüksək dəyərləndirmiş, tarixi əhəmiyyət vermişlər. Mirvarid xanım da Zülfiyyəni tərcümə etməkdən yorulmayıb. O, Zülfiyyəyə "günəş qızı" deyərdi. "Mən Zülfiyyə deyərkən, xəyalımda bir enerji çeşməsi çağlayır. Bu çeşmənin suları, böyük amallar, arzular, nəğməsi ilə Zülfiyyənin ürək sözüdür"(48). M. Dilbazinin "Əziz Zülfiyyə", "Zülfiyyə", "Zülfiyyə özbək xalqının şairidir" və s. məqalələri ədəbiyyatşünaslığımızın özbək qızının yaradıcılığına verdiyi yüksək dəyər və onların dostluğunun əziz xatirəsidir. Özbək akademiki Vahid Zahidov xalq şairi M. Dilbazi haqqında "İncə və od ürəkli sənətkar" (276) adlı irihəcmli məqalə yazıb, özbək mətbu- atında dərc etdirmişdi. Həmin məqaləni 1980-ci ildə Xəlil Rza tərcümə edib "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti vasitəsilə oxucuların diqqətinə yetirmişdir.
"Zülfiyyə poeziyasında yeni həyat və qadın azadlığı, ictimai həyata çağırış, yeni insan, cəhalətə nifrət, elmsevərlik, vətənpərvərlik mövzusu əsas xətti tutur" (1). O, uşaq ədəbiyyatının inkişafında misilsiz xidmətləri olan şairlərdəndir. "Güllərim" (1959) adlı kitabı körpə balalara şairin ən gözəl töfhəsidir. "Ona Fərhad deyirdilər", "İki yoldaş", "Müşairə", "Vadi ulduzları, "Nəğməli qələm" və s. poemaların müəllifidir. "Nəğməli qələm" poeması böyük şair və alim davamçısı xatirəsinə həsr olunmuş və əsərdə onun bədii obrazı yaradılmışdır.
"Zülfiyyənin şeirlərində parlaq boyalarla öz bədii ifadəsini tapan mövzulardan biri də xalqlar dostluğu, beynəlmiləlçilik, həmrəylikdir. Qardaşlıq, dostluq nəğmələri Zülfiyyənin şeirlərində ayrıca bir qüvvət və ilhamla səslənir". Yaqut Dilbazinin Zülfiyyə yaradıcılığından bəhs edən "Zülfiyyənin şeirləri Azərbaycan dilində" məqaləsi ədəbiyyatşünaslığımızda özbək qızının poeziyasına verilən yüksək dəyərin elmi ifadəsidir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Исраилова Зульфия // Homeland heroes (rus.). 2000.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #1030215448 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Зульфия // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Zulfiyye 1 14 mart 1915 Daskend Rusiya Turkistani general qubernatorlugu 1 avqust 1996 ve ya 23 avqust 1996 Daskend Ozbekistan sairi Ozbekistanin xalq sairi 1965 Sosialist Emeyi Qehremani 1985 ZulfiyyeDogum tarixi 1 14 mart 1915Dogum yeri Daskend Sirderya vilayeti Rusiya Turkistani general qubernatorlugu Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1 avqust 1996 1996 08 01 81 yasinda ve ya 23 avqust 1996 1996 08 23 81 yasinda Vefat yeri Daskend OzbekistanHeyat yoldasi Hemid AlimcanFealiyyeti sair yazici bas redaktorEserlerinin dili Ozbek dili rus diliIstiqamet sosialist realizmiJanr seirUzvluyu SSRI Yazicilar IttifaqiMukafatlariHeyatiZulfiyye 1915 ci ilde Daskendde demirci ailesinde dogulmusdur Ibtidai tehsilini bitirdikden sonra qizlar ucun acilmis pedaqoji mektebde oxumusdur Burada o boyuk edebiyyat dunyasina daxil olmus ve ilk seirlerini yazmisdir Bu 1930 cu ile tesaduf etmisdir Ilk seirini metbuatda qezetde derc etdirmis ve sonralar mutemadi olaraq muxtelif qezet ve jurnallarda cap olunmusdur 1932 ci ilde Heyat sehifeleri adli ilk seirler kitabi capdan cixdi Bu ugurlarina baxmayaraq o ozunu zeif gorurdu heyat tecrubesi az oldugundan her addim cetin gorunurdu Eslinde ilk addimi atmisdi O meqalelerinin birinde yazirdi Menim ucun heyatimin en xosbext caglari Hemid Alimcanla olan 10 illik aile heyatim olmusdur Boyuk sair zehmetkes ve nizam intizami seven xarakteri ile dostlarini heyretlendiren Hemid Alimcan tekce erim yox hem de usaqlarimin atasi senet meslehetcim idi Men dusunmeyi islemeyi seir yazmagi ondan oyrendim 1944 cu ilde erini itiren genc qadin saire ucun dunya zulmete dondu Amma o ovladlarini boyutmeli idi Emek fealiyyetine nesriyyatdan baslayan Zulfiyye muxtelif metbuat orqanlarinda jurnalist kimi calismisdir Daha sonralar 1953 1985 ci illerde ise Ozbekistanin xatun qizlari Seadet jurnallarinin bas redaktoru olmusdur Ozbek xalqinin meshur sairi Zulfiyye haqqinda yazmaq dusunmek arasdirmalar aparmaq ozu xos bir teessuratdir Zulfiyye yaradiciligini yaxindan izledikde onun kecdiyi heyat yoluna butovlukde omurluyune taleyine de beled oluruq Beri basdan onun seir dunyasindaki sirli soraqli duygulara toxunmamis Zulfiyye obrazini isiqlandiran bir nece xarakterik lovheye diqqet yetirek Zulfiyye dunyaya goz acanda dunya boyda Gunes uzune dogub Zulfiyye goyden enmis meleye benzeyib Zulfiyye sevilen secilen periler bulagina sehengle enen qiz olub Zulfiyye sair qelbli oldugundan sair qelbli erle aile qurub Zulfiyye ana ucaligina yeten analiq seadetine qovusan bextever olub Zulfiyye heyati seven heyatin xos gunune el uzadan sair olub Nehayet Zulfiyye heyatin aci badesini de basina cekmeye macal tapib Allah qismetine bunu da yazib Zulfiyye sohretin zirvesini feth edib Butun bunlarla bele Zulfiyye nakam qadin ovladlarina hem ata hem ana olan bir zehmetkes olub Aile seadeti yolunu tek irelileyib Yar yoldasi hayina heyanina xeyalinda yetib Allahin qudreti boyukdur Ureyi qanamis sairi halal qazanilmis sohret havasiyla ovundurdu Dunyanin xosniyyetli yazicilariyla Hindistan konfransinda bir meclis basinda gorundu Oradan konul qusunun ovladigi misralarla ses soraq saldi Musaire poemasi Asiya ve Afrika tereqqiperver yazicilarinin 1956 ci ilde Hindistanda kecirilen konfransinin teessuratlari esasinda qeleme alinmisdir Poema xalqlar dostlugu insanperverlik ve s ideyalarin tebligini ozunde eks etdirir Onun bu poemasi C Nehru mukafatina layiq gorulmusdur Fikirler xeyallar gozel duygular Araya qirilmaz bir korpu saldi Mehebbet sedaqet hormet korpusu Urekden ureye senet korpusu C Nehru adina mukafati ve Nilufer mukafatini aldi Ocerkler yazdi publisistik qeydleri maraqla qarsilandi Tercume meydanina girdi Nekrasovu Mustay Kerimi Nazim Hikmeti M Dilbazini ozbek diline cevirdi Sair qelbini ciraq edib duzu dunyani dolasdi Yolu Azerbaycandan Bakidan da kecdi Ozbekistanin xalq sairi 1965 Sosialist Emeyi Qehremani 1985 oldu SSRI deyilen dovletin en yuksek mukafatlarina layiq goruldu El oba xalq veten mehebbeti qazandi Balalarini boyutdu atalarinin seirlerini zumzumeyle iliklerine isletdi ozunun ruhuna negmeler toxudu Belke de bir subh cagi qelemini yere qoyub yazdigini oxuyanda nakam sevgilisinin fikrinden qopmayan setirlerini kocurduyunu gorub O bu imtahana da artiq hazir idi Setir lerle derdlesirdi Sen olmemisen sen sagsan gozumun isigindasan ureyimin odundasan Men yasayan qeder yasayacaqsan ezizim Nakam xosbextlik sohretin zirvesi Zulfiyyenin kecdiyi yasadigi omurluk budur Zulfiyye de gunlerin birinde ruha dondu 1994 cu il idi Cismini ozbek torpagina emanet edib ruhunu goylere ucurdu 50 illik ayriliqdan sonra sevimli erine qovusmaga getdi Ne yasadisa onunla onun xatire siyle yasadi Seirlerinde publisistikasinda bunlar gorunur oxuyan her kes bunlari duyur Heyat da insan ovqatinin yasantisi iki cur olur cemiyyete qatilmaq ucun zahiri heyat terzi bir de ozunu derk ederek menevi yasanti daxili heyat terzi Bunlarin qovusugunda semimiyyet olanda ziddiy yetli gorunmur eksine bunlarin qovusuq yasantisi cesurluq merdanelik teleb edir heyat esqi ruh muqeddesliyi anlaminda tarazlasir Bu yasantilar agusunda Zulfiyyenin seirlerini soz yox ki Azerbaycan diline tercumelerini seir hevesiyle Zulfiyye maragiyla bir daha oxumaga baslayirsan Bu mutaliede Ozbek edebiyyati antologiyasi Ozbek serleri SSRI xalqlari edebiyyati muntexabati Negmeli Ozbekistan adli almanaxlarda hemcinin 1969 cu ilde Mirvarid Dilbazi nin on sozuyle derc olunmus Seirler 279 kitabindaki poetik numuneler beledcilik edir Ibrahim Qafurovun Sozun isigi mecmuesindeki Zulfiyye yaradiciligina edebi tenqidi baxis da komeyini esirgemir Zulfiyyenin seirlerini en cox Elekber Ziyatay hemcinin Ilyas Tapdiq Mirvarid Dilbazi dilimize tercume etmisdir Bunlarla yanasi Azerbaycanda Ozbekistan heftesi erefesinde sair Musa Elekberlinin redaktorlugu ile nesr olunmus Torpaga secde 278 kitabinda sairin 35 e qeder seiri verilmisdir Zulfiyye seirlerinin qayesi neden ibaretdir Mirvari Dilbazinin tebirince desek onun eserleri nin en boyuk meziyyeti onlarin obrazligindadir Onun movzulari muxtelif boyalari rengareng poeziyasi nikbindir Bu nikbin poeziya insani yukselmeye vuqarli yasamaga metanetli olmaga cagirir Zulfiyye vetenperver insanperver sairdir 48 Orta Asiyanin toponimlerine yaxindan beledliyim olmasa da seir hevesiyle Zulfiyye maragiyla Zulfiyye seirlerindeki bir ad Goycedag diqqetimi cekdi Goyce adina Turkustanda dag olmasi fakti cox maraqli gorundu Iliq bir duygu yasatdi Goycedag vesfini Qazaxdan sorun Bu yerin havasi esqtek safdir Golde eks olunan camali onun canli kitabdir Daddim Goycedagin saf qimizindan Baharin etrini duydum onda men Uzandim otluga qirislar bu an Itdi uzumden Getdim burada qoyub qelbimi lakin Ozumu daglarin vurgunu saydim Dedim Goycedagin negmesi tekin Negme yazaydim 12 bendlik bu seiri oxuduqca sanki Goycenin dagini duzunu dolanirsan qaris qaris her otu ciceyi ucun eyilirsen etrini duyub bir basqa cicek uste yuyurursen Goyce daglarinin eteyinde naz lanan Goyce golunde Zulfiyye seirindeki Goycedag eteyinde olan Aynagolu aradim Daglardan esen bahar kuleyi bir ayri ezemetdir Goy otluqda o qeder uzanib goylerin derinliyini seyr etmisik ki Nece bextever gunler caglar idi Zulfiyye de sair konluyle usaqligina donub goy otluga uza nib illerin uzunde acdigi qirislari sirimlari itirib Ne gozel ovqat Bu ovqati daglar vurgunu olan her kes yasaya biler Bu ovqata dolan kes Goycedag negmesitek negme yaza biler Zulfiyye kimi Menim poeziya muellimim Hemid Alimcan olub Mene seir yazmagi o oyredib ustadi He mid Alimcanin isiqli obrazi yaradiciliginda qirmizi xett kimi gorunub Sonsuz gozelliklere nezer yetirdikce men Sevimli dost eziz dost yadima sen dusursen Odlu urek odlu goz Polad irade sende Unutmaga onlari Quvve hardaydi mende Xatirimden cixmayan O xos gunlerimizde Kususmek de olurdu Orada soz de bez de Ancaq bezen inciyib Qirilsa da qelbimiz Onda nece bextiyar nece xosbext idik biz Professor Penah Xelilov sairin bu duygularini poetik numunelerini yuksek deyerlendirerek yazmisdir Bu lirikada yalniz Zulfiyyeye mexsus intim ferdi duygular ve dusunceler vardir La kin bu ferdi intim alem hem de beseridir taleyin zerbesine meruz qalmis nakam qadinlarin 28 yasinda dul qalib omrunu ailesine umidini qelemine baglamis analarin ve sairlerin konul alemini temsil edir Bu yazida omrunun daha cox genclik caglarini genclik esqini izlediyimiz Zufiyyenin 90 illik yubileyi qarsisindayiq Ozbekistan xalqi unudulmaz sairinin yubileyini yeqin ki yurd boyu tenteneli qeyd edecekdir Biz ise oz dostluq qardasliq ehtiramimiza soykenib seire senete olan mehebbetimize guvenib bir yarpaq sozle Zulfiyyenin poetik omurluyunu vereqledik Poetik omrun yasil yarpagina toxunduq Zulfiyye gozel tercumeci idi O dunya edebiyyati numuneleri ile yanasi Azerbaycan seirini ozbek diline cevirmekden yorulmurdu 30 il bundan evvel o bir cixisinda xususi qeyd etmisdir ki Azerbaycanin qadin sairlerinden Medine xanimin Nigar xanimin Mirvarid xanimin Hokume xanimin eserleri ile ferehlenirem Men onlarin seirlerini seve seve ozbek diline tercume edirem Azerbaycanin klassik sairi ictimai xadimi Molla Penah Vaqifin seirlerini Nevai diline cevirerken boyuk sevinc hissi duydum Cemi iki uc cumlede eks olunan umman mehebbeti serh etmeye luzum yoxdur Azerbaycan metbuatinda kifayet qeder Zulfiyyenin yaradiciligindan numuneler haqqinda meqaleler derc olunmusdur Her iki xalqin edebiyyat ve incesenet xadimleri Zulfiyye ve M Dilbazinin dostlugunu yuksek deyerlendirmis tarixi ehemiyyet vermisler Mirvarid xanim da Zulfiyyeni tercume etmekden yorulmayib O Zulfiyyeye gunes qizi deyerdi Men Zulfiyye deyerken xeyalimda bir enerji cesmesi caglayir Bu cesmenin sulari boyuk amallar arzular negmesi ile Zulfiyyenin urek sozudur 48 M Dilbazinin Eziz Zulfiyye Zulfiyye Zulfiyye ozbek xalqinin sairidir ve s meqaleleri edebiyyatsunasligimizin ozbek qizinin yaradiciligina verdiyi yuksek deyer ve onlarin dostlugunun eziz xatiresidir Ozbek akademiki Vahid Zahidov xalq sairi M Dilbazi haqqinda Ince ve od urekli senetkar 276 adli irihecmli meqale yazib ozbek metbu atinda derc etdirmisdi Hemin meqaleni 1980 ci ilde Xelil Rza tercume edib Edebiyyat ve incesenet qezeti vasitesile oxucularin diqqetine yetirmisdir Zulfiyye poeziyasinda yeni heyat ve qadin azadligi ictimai heyata cagiris yeni insan cehalete nifret elmseverlik vetenperverlik movzusu esas xetti tutur 1 O usaq edebiyyatinin inkisafinda misilsiz xidmetleri olan sairlerdendir Gullerim 1959 adli kitabi korpe balalara sairin en gozel tofhesidir Ona Ferhad deyirdiler Iki yoldas Musaire Vadi ulduzlari Negmeli qelem ve s poemalarin muellifidir Negmeli qelem poemasi boyuk sair ve alim davamcisi xatiresine hesr olunmus ve eserde onun bedii obrazi yaradilmisdir Zulfiyyenin seirlerinde parlaq boyalarla oz bedii ifadesini tapan movzulardan biri de xalqlar dostlugu beynelmilelcilik hemreylikdir Qardasliq dostluq negmeleri Zulfiyyenin seirlerinde ayrica bir quvvet ve ilhamla seslenir Yaqut Dilbazinin Zulfiyye yaradiciligindan behs eden Zulfiyyenin seirleri Azerbaycan dilinde meqalesi edebiyyatsunasligimizda ozbek qizinin poeziyasina verilen yuksek deyerin elmi ifadesidir Hemcinin baxOzbekistan edebiyyatiIstinadlarIsrailova Zulfiya Homeland heroes rus 2000 Deutsche Nationalbibliothek Record 1030215448 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Zulfiya Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969