Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Yusif bəy Həşim bəy oğlu Yusifbəyli — Türk Sosialist-Federativ İnqilabi Partiyası və ya Qeyrət Partiyasının qurucularından biri, Difai Partiyasının Şuşa təşkilatının rəhbər üzvlərindən biri, Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin baş naziri Nəsib bəy Yusifbəylinin və Qeyrət Partiyasının qurucularından Həmid bəy Yusifbəylinin atası.
| Yusif bəy Yusifbəyli | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1852 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1922 |
| Partiya | |
| Atası | Həşim bəy Yusifbəyli |
| Anası | Bəşirət xanım |
| Həyat yoldaşı | Cəmilə xanım Xanbudaqova |
| Uşaqları | Oğulları: Nəsib bəy Yusifbəyli Həmid bəy Yusifbəyli Eyyub bəy Yusifbəyli; Qızları: Dilşad xanım Yusifbəyli |
Həyatı
Yusif bəy 1852-ci ildə Gəncədə tanınmış ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Atası Həşim bəy Gəncə xanı Cavad xanın vəziri Usuf bəyin oğlu Eyyub bəyin oğludur.
Yusif bəy anası Bəşirət xanımın himayəsində böyümüşdür. Peterburqda oğlunu universitetə qoymaq üçün Bəşirət xanım Gəncə qubernatorunun verdiyi sənəd əsasında Rusiya imperatoru II Aleksandrın qəbuluna getmişdir. Yusif bəyi anası ilə birlikdə imperatorun qardaşı qəbul edib və Yusif bəy Peterburq Universitetinin hüquq fakültəsinə qəbul olunur.
Ali təhsil aldıqdan sonra Yusif bəy Gəncəyə qayıdır. Lakin müsəlman olması səbəbi ilə Yelizavetpol Qəza Məhkəməsində aşağı dərəcəli vəzifə olan tərcüməçi vəzifəsinə işə götürülür.
Yusif bəy uzun sürən xəstəlikdən sonra 1922-ci ildə vəfat edib. Ölümünün sürətlənməsinə səbəb isə Nəsib bəy Yusifbəylinin qətl edilməsi xəbərini eşitməsi olub.
Hacıkənddəki ev
Yusif bəyin Hacıkənddə ikimərtəbəli evi vardı. Yaylaq evinə arabir Gəncənin sayılıb-seçilən adamları yığışardı. İstiqlal, müstəqillik, muxtariyyat haqqında çoxlu söhbətlər gedərdi. Hacıkənddə qubernatorun da yaylağı var idi. Qubernatora Yusif bəyin evində yığıncaqlar keçirilməsi barədə məlumat verilir.[] Bundan sonra isə ermənilərə evi yandırmaq göstərişi verilir. 1905-ci ilin yanvarında ermənilər həmin evi yandırırlar.
1964-cü ildə Hacıkənddəki İnşaatçılar pioner düşərgəsində ermənilərin yaşadığı Çaykənd kəndindən olan 80 yaşlı Levon düşərgədə ocaqçı işləyirdi. Levon danışırdı:
 | 1905-ci ildə Gəncə qubernatoru atamı yanına çağırdı. O vaxt 21 yaşım var idi. Atamla bərabər mən və əmim oğlu da qubernatorun qəbulunda olduq. Qubernator bizə Yusif bəyin Hacıkənddəki evinə od vurmağı tapşırdı. Tapşırığa elə həmin günün axşamı əməl olundu. |  |
Sonradan yandırılmış evin birinci mərtəbəsini Yusif bəy bərpa etdirib. Sovet vaxtı bu evin bir hissəsində mülki müdafiə komitəsi yerləşirdi.
Siyasi fəaliyyəti
1905-ci ildə Yusif bəy Yusifbəyli, oğlu Həmid bəy Yusifbəyli, dostu Ələkbər bəy Rəfibəyli, Ələsgər bəy Xasməmmədov bərpa edilmiş evdə Türk Sosial-Federalist İnqilabi Komitəsini yaradırlar. Toplantıda intibahnamə hazırlanmaq, çap etdirmək və kütlələr arasında paylanmaq qərara alınır.
Təşkilat Azərbaycana muxtariyyat verilməsi və Rusiyanın federativ şəkildə qurulması ideyasını qoyan ilk siyasi qüvvə olmuşdur. Qısa müddət sonra komitənin əsasında Türk Sosialist-Federativ İnqilabi Partiyası və ya Qeyrət Partiyası yaradıldı. Bəzi sənədlərdə yazılana görə partiyanın rəhbərliyinə Ələkbər bəy Rəfibəyli, Yusif bəy Yusifbəyli, Ələsgər bəy Xasməmmədov və Həmid bəy Yusifbəyli daxil idilər. Bəzi mənbələrdə Ələkbər bəy Rəfibəylinin təklifi ilə partiyaya rəhbərliyin Həmid bəy Yusifbəyliyə tapşırıldığı qeyd olunub.
Azərbaycanlılara qarşı soyqırımların qarşısını almaq məqsədilə Əhməd bəy Ağaoğlu 1906-cı ildə Şuşada Difai Partiyasını yaratdı.
Difai Partiyasının Gəncə təşkilatının ilk sədri Məhəmmədəli Pişnamazzadə, müavini isə Ələkbər bəy Rəfibəyli idi. Ələkbər bəy Xasməmmədov və qardaşı Ələsgər bəy Xasməmmədov, doktor Həsən bəy Ağayev, Ələkbər bəy Rəfibəyli, Şeyxülislam Məhəmmədəli Pişnamazzadə, Yusif bəy Yusifbəyli və oğlu Həmid bəy Yusifbəyli, gimnaziyada din müəllimi işləyən Mirzə Məhəmməd Axundzadə, müəllim Mirzə Cavad, gənc müəllimlərdən İdris Axundzadə və başqaları Gəncədə təsis olunan Difai Təşkilat Komitəsinin üzvləri idilər.
Həm Qeyrət Partiyasının, həm də Difai Partiyasının gizli yığıncaqları Yusif bəyin Hacıkənddəki "Lemsə bulağı" deyilən yerdəki yaylaq evində keçirilirdi. Çünki, bu ev şəhərdən nisbətən uzaq ərazidə yerləşirdi.
1917-ci il fevral inqilabından sonra Nəsib bəy Yusifbəylinin rəhbərliyi ilə Qeyrət Partiyası siyasi arenaya yeni ad altında — Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Partiyası kimi daxil oldu. Bundan sonra Yusif bəy öz siyasi fəaliyyətini dayandırıb.
Varidatı
Gəncə Toxuculuq Kombinatının ərazisi, qəsəbəsinin sahəsi, "Quruqov" adlanan torpaqlar, Gəncənin kənarındakı Quşqara deyilən yerdəki ağ torpaqlar Yusif bəyə məxsus olub.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin arxiv sənədlərindən məlum olur ki, şəhərin kənarında Yusif bəyin kərpic zavodu da olub. Yusif bəy Gəncədə üç kəhriz çəkdirib. Həmin kəhrizlərdən biri Yusif bəyin məhləsində, biri toxuculuq kombinatının ərazisində, biri isə yeni İrəvan qəsəbəsi yerləşən yerdə çəkilib. 1960-cı illərin əvvəllərinə qədər fəaliyyət göstərən kəhrizlər baxımsızlıqdan batıb.
Ailəsi
- Ulu babası — Usub bəy Gəncə xanlığının vəziri. Usuf bəy Cavad xanın vəziri olmuşdur. Usuf bəyin bacısı Cavad xanın həyat yoldaşı idi. Nəsib bəyin ulu babası Usuf bəy Cavad xanın dəftərxanasında ilk məktəb açmışdır. Bütün həyatı boyu həmvətənlərinin elmli, təhsilli olması naminə çalışmış və onun əməllərinin şöləsi bütün nəslin yolunu işıqlandırmışdır.
- Babası Eyyub bəy — 1804-cü ildə Cavad xan öldürüləndə rus zabiti onun meyidinə tüpürməsini istəyib. Eyyub bəy kütlə içindən çıxaraq rus zabitini öldürmüşdü.
- Atası Həşim bəy — iş üçün İrana gedir və bir daha geri qayıtmır.
- Anası Bəşirət xanım — dövrünün maarifpərvər qadınlarından idi. Bəşirət xanım Üzeyir bəy Hacıbəyov atası Əbdülhüseyn bəyin bibisidir. Gəncədə xüsusi rus məktəbinin açılmasında fəal iştirak etmişdir.
- Oğlu Nəsib bəy Yusifbəyli — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü və Nazirlər Şurasının sədri.
- Oğlu Həmid bəy Yusifbəyli -Qeyrət Partiyasının qurucu üzvlərindən biri.
Mənbə
- "Milli mövqeyindən çəkinməyən dönməz mübarizlər". "Ülfət" qəzeti.
- Müəllif: Nazif Qəhrəmanlı — "Nəsib bəy nümunəsi"
İstinadlar
- N. Şeyxzamanlı. "Azərbaycan İstiqlal Mücadiləsi xatirələri", B., 1997, səh.20
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Yusif bey Hesim bey oglu Yusifbeyli Turk Sosialist Federativ Inqilabi Partiyasi ve ya Qeyret Partiyasinin qurucularindan biri Difai Partiyasinin Susa teskilatinin rehber uzvlerinden biri Azerbaycan Demokratik Cumhuriyyetinin bas naziri Nesib bey Yusifbeylinin ve Qeyret Partiyasinin qurucularindan Hemid bey Yusifbeylinin atasi Yusif bey YusifbeyliSexsi melumatlarDogum tarixi 1852Dogum yeri Yelizavetpol Yelizavetpol qezasi Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1922Partiya Qeyret Partiyasi Difai Partiyasi Turk Edemi Merkeziyyet Firqesi 1917 1917 Atasi Hesim bey YusifbeyliAnasi Besiret xanimHeyat yoldasi Cemile xanim XanbudaqovaUsaqlari Ogullari Nesib bey Yusifbeyli Hemid bey Yusifbeyli Eyyub bey Yusifbeyli Qizlari Dilsad xanim YusifbeyliHeyatiYusif bey 1852 ci ilde Gencede taninmis ziyali ailesinde anadan olmusdur Atasi Hesim bey Gence xani Cavad xanin veziri Usuf beyin oglu Eyyub beyin ogludur Yusif bey anasi Besiret xanimin himayesinde boyumusdur Peterburqda oglunu universitete qoymaq ucun Besiret xanim Gence qubernatorunun verdiyi sened esasinda Rusiya imperatoru II Aleksandrin qebuluna getmisdir Yusif beyi anasi ile birlikde imperatorun qardasi qebul edib ve Yusif bey Peterburq Universitetinin huquq fakultesine qebul olunur Ali tehsil aldiqdan sonra Yusif bey Genceye qayidir Lakin muselman olmasi sebebi ile Yelizavetpol Qeza Mehkemesinde asagi dereceli vezife olan tercumeci vezifesine ise goturulur Yusif bey uzun suren xestelikden sonra 1922 ci ilde vefat edib Olumunun suretlenmesine sebeb ise Nesib bey Yusifbeylinin qetl edilmesi xeberini esitmesi olub Hacikenddeki evYusif beyin Hacikendde ikimertebeli evi vardi Yaylaq evine arabir Gencenin sayilib secilen adamlari yigisardi Istiqlal musteqillik muxtariyyat haqqinda coxlu sohbetler gederdi Hacikendde qubernatorun da yaylagi var idi Qubernatora Yusif beyin evinde yigincaqlar kecirilmesi barede melumat verilir menbe gosterin Bundan sonra ise ermenilere evi yandirmaq gosterisi verilir 1905 ci ilin yanvarinda ermeniler hemin evi yandirirlar 1964 cu ilde Hacikenddeki Insaatcilar pioner dusergesinde ermenilerin yasadigi Caykend kendinden olan 80 yasli Levon dusergede ocaqci isleyirdi Levon danisirdi 1905 ci ilde Gence qubernatoru atami yanina cagirdi O vaxt 21 yasim var idi Atamla beraber men ve emim oglu da qubernatorun qebulunda olduq Qubernator bize Yusif beyin Hacikenddeki evine od vurmagi tapsirdi Tapsiriga ele hemin gunun axsami emel olundu Sonradan yandirilmis evin birinci mertebesini Yusif bey berpa etdirib Sovet vaxti bu evin bir hissesinde mulki mudafie komitesi yerlesirdi Siyasi fealiyyeti1905 ci ilde Yusif bey Yusifbeyli oglu Hemid bey Yusifbeyli dostu Elekber bey Refibeyli Elesger bey Xasmemmedov berpa edilmis evde Turk Sosial Federalist Inqilabi Komitesini yaradirlar Toplantida intibahname hazirlanmaq cap etdirmek ve kutleler arasinda paylanmaq qerara alinir Teskilat Azerbaycana muxtariyyat verilmesi ve Rusiyanin federativ sekilde qurulmasi ideyasini qoyan ilk siyasi quvve olmusdur Qisa muddet sonra komitenin esasinda Turk Sosialist Federativ Inqilabi Partiyasi ve ya Qeyret Partiyasi yaradildi Bezi senedlerde yazilana gore partiyanin rehberliyine Elekber bey Refibeyli Yusif bey Yusifbeyli Elesger bey Xasmemmedov ve Hemid bey Yusifbeyli daxil idiler Bezi menbelerde Elekber bey Refibeylinin teklifi ile partiyaya rehberliyin Hemid bey Yusifbeyliye tapsirildigi qeyd olunub Azerbaycanlilara qarsi soyqirimlarin qarsisini almaq meqsedile Ehmed bey Agaoglu 1906 ci ilde Susada Difai Partiyasini yaratdi Difai Partiyasinin Gence teskilatinin ilk sedri Mehemmedeli Pisnamazzade muavini ise Elekber bey Refibeyli idi Elekber bey Xasmemmedov ve qardasi Elesger bey Xasmemmedov doktor Hesen bey Agayev Elekber bey Refibeyli Seyxulislam Mehemmedeli Pisnamazzade Yusif bey Yusifbeyli ve oglu Hemid bey Yusifbeyli gimnaziyada din muellimi isleyen Mirze Mehemmed Axundzade muellim Mirze Cavad genc muellimlerden Idris Axundzade ve basqalari Gencede tesis olunan Difai Teskilat Komitesinin uzvleri idiler Hem Qeyret Partiyasinin hem de Difai Partiyasinin gizli yigincaqlari Yusif beyin Hacikenddeki Lemse bulagi deyilen yerdeki yaylaq evinde kecirilirdi Cunki bu ev seherden nisbeten uzaq erazide yerlesirdi 1917 ci il fevral inqilabindan sonra Nesib bey Yusifbeylinin rehberliyi ile Qeyret Partiyasi siyasi arenaya yeni ad altinda Turk Edemi Merkeziyyet Partiyasi kimi daxil oldu Bundan sonra Yusif bey oz siyasi fealiyyetini dayandirib VaridatiGence Toxuculuq Kombinatinin erazisi qesebesinin sahesi Quruqov adlanan torpaqlar Gencenin kenarindaki Qusqara deyilen yerdeki ag torpaqlar Yusif beye mexsus olub Milli Tehlukesizlik Nazirliyinin arxiv senedlerinden melum olur ki seherin kenarinda Yusif beyin kerpic zavodu da olub Yusif bey Gencede uc kehriz cekdirib Hemin kehrizlerden biri Yusif beyin mehlesinde biri toxuculuq kombinatinin erazisinde biri ise yeni Irevan qesebesi yerlesen yerde cekilib 1960 ci illerin evvellerine qeder fealiyyet gosteren kehrizler baximsizliqdan batib AilesiUlu babasi Usub bey Gence xanliginin veziri Usuf bey Cavad xanin veziri olmusdur Usuf beyin bacisi Cavad xanin heyat yoldasi idi Nesib beyin ulu babasi Usuf bey Cavad xanin defterxanasinda ilk mekteb acmisdir Butun heyati boyu hemvetenlerinin elmli tehsilli olmasi namine calismis ve onun emellerinin solesi butun neslin yolunu isiqlandirmisdir Babasi Eyyub bey 1804 cu ilde Cavad xan oldurulende rus zabiti onun meyidine tupurmesini isteyib Eyyub bey kutle icinden cixaraq rus zabitini oldurmusdu Atasi Hesim bey is ucun Irana gedir ve bir daha geri qayitmir Anasi Besiret xanim dovrunun maarifperver qadinlarindan idi Besiret xanim Uzeyir bey Hacibeyov atasi Ebdulhuseyn beyin bibisidir Gencede xususi rus mektebinin acilmasinda feal istirak etmisdir Oglu Nesib bey Yusifbeyli Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu ve Nazirler Surasinin sedri Oglu Hemid bey Yusifbeyli Qeyret Partiyasinin qurucu uzvlerinden biri Menbe Milli movqeyinden cekinmeyen donmez mubarizler Ulfet qezeti Muellif Nazif Qehremanli Nesib bey numunesi Istinadlar N Seyxzamanli Azerbaycan Istiqlal Mucadilesi xatireleri B 1997 seh 20