Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yavuz Sultan Səlim külliyəsi – İstanbulda XVI əsrdə Sultan Süleyman Qanuni tərəfindən atası Yavuz Sultan Səlimin şərəfinə inşa olunan külliyə.
| Yavuz Sultan Səlim külliyəsi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Yerləşir | Fateh, İstanbul |
| Sifarişçi | Sultan Süleyman Qanuni |
| Tikilmə tarixi | 1522 |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Material | qranit, mərmər |
| Vəziyyəti | Fəaliyyətdədir |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Fateh ilçəsinin Yavuzsəlim səmtində yerləşən külliyənin əsas strukturu məscid, iki mehmanxana, Sultan Səlim və Hafsa Sultan türbələri, şahzadələr türbəsi, Sultan Əbdülməcid türbəsi, məktəb və imarətdən ibarətdir. Əsas binalardan uzaq olsa da, yaxınlıqdakı qoşa hamam da külliyəyə aid edilir. Bundan başqa yenə Sultan Süleyman dövründə Memar Sənan tərəfindən nisbətən kiçik olan ikinci bir Sultan Səlim külliyəsi də inşa edilib. İbrahim Peçəviyə görə, Sultan Süleyman atasının vəfatından sonra məzarı üzərinə bir türbə, məscid, imarət, məktəb, mədrəsə, darüş-şəfa (xəstəxana) və darüz-ziyafə (yeməkxana) inşa edilməsini əmr etmiş, bunun üçün daxili xəzinədən 400 min qızıl ayrılmışdır. Külliyənin məscid, mehmanxana, türbə, məktəb və imarəti dövrün baş memarı olan Əli Əcəmi tərəfindən, hamam və karvansara isə Memar Sənan tərəfindən inşa edilmişdir. Bunlardan başqa sonradan əlavə olunan Sultan Əbdülməcid türbəsi və külliyə çalışanlarının yaşaması üçün ayrılan bina da külliyənin strukturuna aid edilir. Məscidin əsas qapısı üzərindəki 3 sətirlik ərəbcə kitabəyə görə, külliyənin inşası 1522-ci ilin dekabrında Sultan Səlimin əmriylə başlamışdır. Lakin Sultan Səlimin 21 sentyabr 1520 tarixində vəfat etdiyini nəzərə alsaq, məscidin inşasının Sultan Səlim tərəfindən əmr edildiyini, ancaq gözlənilmədən vəfatının ardından inşanın oğlu tərəfindən tamamlandığını başa düşərik. İsmayıl Danışmənd isə heç bir mənbə göstərmədən məscidin inşasının 17 may 1521 tarixində başladığını qeyd edir.
Məscidinin məsrəflərinin ödənilməsi üçün isə əvvəlcə Rumeli, daha sonra Anadoludakı bəzi əmlaklar və gəlirlər vəqf edilmişdir. Bundan başqa külliyənin vəqfiyyəsinə İstanbulda yerləşən qoşa hamam və bir neçə dükan, Rumeli və Anadoludakı bəzi kənd və tarlaların gəlirləri aid edilir.
Külliyənin dörd qapısı var. Övliya Çələbi, bu qapılara ad vermişdir: Haliç istiqamətindəki qırxpillə qapısı, qiblə tərəfindəki türbə qapısı, şimal-qərb tərəfində yerləşən bazar qapısı və Çuxurbostan qapısı. Külliyənin şimalındakı boş ərazidə isə vaxtilə imarətin olduğu bilinir. Məscidin qibləsində Sultan Səlim türbəsi və digər türbələr yerləşir.
Məscid böyük günbəzi və təkşərəfəli iki minarəsi ilə mehmanxanası olan məscidlərin ən sonuncusudur. Kəsmə daşdan inşa olunan məscidin tikintisində bəzi yerlərdə qırmızı daşlardan istifadə edilmişdir. Klassik üslubdakı daxili meydança 3 qapılıdır və kənarları günbəzlə örtülüdür. Mərmərlə döşənən meydançanın ortasında çeşmə yerləşir. Övliya Çələbinin yazdığına görə, səkkiz sütunlu və iti uclu günbəzi olan bu çeşmə IV Murad tərəfindən inşa edilmişdir.
Günbəzi divarın içərisində gizlədilən 4 böyük kəmərin üzərində yerləşir. Minarələri isə mehmanxanalara bitişik vəziyyətdə ucalır. Məscidin günbəzi əsas divarlara görə olduqca böyük olsa da, bu görünüş məscidi heybətli göstərir. Meydançanın divarlarında isə klassik üsluba uyğun olaraq iki sıralı pəncərələr yerləşir. Bundan başqa meydançanın yan qapıları sadə, ön tərəfindəki ana qapısı isə olduqca dəbdəbəli bəzəmələrlə hazırlanmışdır. Məscidin daxili interyeri 24,35 × 24,30 m. ölçülərində kvadrat planlı inşa edilmişdir. Qiblə tərəfindəki divarda altda 4, yanlarda isə 2 pəncərə var.
Mənbə
- Peçuylu İbrâhim, Târih, I, 425;
- Evliya Çelebi, Seyahatnâme, I, 147-148, 315, 325, 344;
- İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri 953 (1546), tür.yer.;
- Süleymaniye Vakfiyesi (haz. Kemâl Edîb Kürkçüoğlu), Ankara 1962;
- İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri: 1009 (1600) Tarihli (haz. Mehmet Canatar), İstanbul 2004, tür.yer.;
- Hezârfen Hüseyin Efendi, Telhîsü’l-beyân fî Kavânin-i Âl-i Osmân (haz. Sevim İlgürel), Ankara 1998, s. 50;
- Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, I, 14, 15, 125;
- Danişmend, Kronoloji, II, 45, 65, 68, 85;
- Ekrem Hakkı Ayverdi, XIX. Asır İstanbul Haritası, İstanbul 1958, Pafta C 6;
- Semavi Eyice, İlk Osmanlı Devrinin Dinî-İçtimaî Bir Müessesesi: Zaviyeler ve Zaviyeli Camiler, İstanbul 1963;
- Tahsin Öz, İstanbul Camileri, Ankara 1965, II, 129-131;
- Selâhattin Tansel, Yavuz Sultan Selim, Ankara 1969, s. 250;
- Cahid Baltacı, XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İstanbul 1976, s. 536-542;
- M. Çağatay Uluçay, Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1980, s. 29, 30, 32;
- Yüksel, Osmanlı Mi‘mârîsi VI, s. 516-547;
- M. Kâzım Çeçen, Mimar Sinan ve Kırkçeşme Tesisleri, İstanbul 1988, s. 165;
- a.mlf., II. Bayezid Su Yolu Haritaları, İstanbul 1997;
- Hakkı Önkal, Osmanlı Hanedan Türbeleri, Ankara 1992, s. 122, 128;
- C. Gurlitt, İstanbul’un Mimari Sanatı (trc. Rezan Kızıltan), Ankara 1999, s. 78;
- Mübahat S. Kütükoğlu, XX. Asra Erişen İstanbul Medreseleri, Ankara 2000;
- Stefanos Yerasimos, Süleymaniye (trc. Alp Tümertekin), İstanbul 2002, s. 17, 28;
- Yıldırım Yavuz, “Abdülhamid I Medresesi”, DBİst.A, I, 37;
- Doğan Kuban, “Sultan Selim Külliyesi”, a.e., VII, 63.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yavuz Sultan Selim kulliyesi Istanbulda XVI esrde Sultan Suleyman Qanuni terefinden atasi Yavuz Sultan Selimin serefine insa olunan kulliye Yavuz Sultan Selim kulliyesi41 01 18 sm e 28 56 51 s u Olke TurkiyeYerlesir Fateh IstanbulSifarisci Sultan Suleyman QanuniTikilme tarixi 1522Uslubu Osmanli memarligiMaterial qranit mermerVeziyyeti FealiyyetdedirYavuz Selim mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Fateh ilcesinin Yavuzselim semtinde yerlesen kulliyenin esas strukturu mescid iki mehmanxana Sultan Selim ve Hafsa Sultan turbeleri sahzadeler turbesi Sultan Ebdulmecid turbesi mekteb ve imaretden ibaretdir Esas binalardan uzaq olsa da yaxinliqdaki qosa hamam da kulliyeye aid edilir Bundan basqa yene Sultan Suleyman dovrunde Memar Senan terefinden nisbeten kicik olan ikinci bir Sultan Selim kulliyesi de insa edilib Ibrahim Peceviye gore Sultan Suleyman atasinin vefatindan sonra mezari uzerine bir turbe mescid imaret mekteb medrese darus sefa xestexana ve daruz ziyafe yemekxana insa edilmesini emr etmis bunun ucun daxili xezineden 400 min qizil ayrilmisdir Kulliyenin mescid mehmanxana turbe mekteb ve imareti dovrun bas memari olan Eli Ecemi terefinden hamam ve karvansara ise Memar Senan terefinden insa edilmisdir Bunlardan basqa sonradan elave olunan Sultan Ebdulmecid turbesi ve kulliye calisanlarinin yasamasi ucun ayrilan bina da kulliyenin strukturuna aid edilir Mescidin esas qapisi uzerindeki 3 setirlik erebce kitabeye gore kulliyenin insasi 1522 ci ilin dekabrinda Sultan Selimin emriyle baslamisdir Lakin Sultan Selimin 21 sentyabr 1520 tarixinde vefat etdiyini nezere alsaq mescidin insasinin Sultan Selim terefinden emr edildiyini ancaq gozlenilmeden vefatinin ardindan insanin oglu terefinden tamamlandigini basa duserik Ismayil Danismend ise hec bir menbe gostermeden mescidin insasinin 17 may 1521 tarixinde basladigini qeyd edir Mescidinin mesreflerinin odenilmesi ucun ise evvelce Rumeli daha sonra Anadoludaki bezi emlaklar ve gelirler veqf edilmisdir Bundan basqa kulliyenin veqfiyyesine Istanbulda yerlesen qosa hamam ve bir nece dukan Rumeli ve Anadoludaki bezi kend ve tarlalarin gelirleri aid edilir Kulliyenin dord qapisi var Ovliya Celebi bu qapilara ad vermisdir Halic istiqametindeki qirxpille qapisi qible terefindeki turbe qapisi simal qerb terefinde yerlesen bazar qapisi ve Cuxurbostan qapisi Kulliyenin simalindaki bos erazide ise vaxtile imaretin oldugu bilinir Mescidin qiblesinde Sultan Selim turbesi ve diger turbeler yerlesir Mescid boyuk gunbezi ve tekserefeli iki minaresi ile mehmanxanasi olan mescidlerin en sonuncusudur Kesme dasdan insa olunan mescidin tikintisinde bezi yerlerde qirmizi daslardan istifade edilmisdir Klassik uslubdaki daxili meydanca 3 qapilidir ve kenarlari gunbezle ortuludur Mermerle dosenen meydancanin ortasinda cesme yerlesir Ovliya Celebinin yazdigina gore sekkiz sutunlu ve iti uclu gunbezi olan bu cesme IV Murad terefinden insa edilmisdir Gunbezi divarin icerisinde gizledilen 4 boyuk kemerin uzerinde yerlesir Minareleri ise mehmanxanalara bitisik veziyyetde ucalir Mescidin gunbezi esas divarlara gore olduqca boyuk olsa da bu gorunus mescidi heybetli gosterir Meydancanin divarlarinda ise klassik usluba uygun olaraq iki sirali pencereler yerlesir Bundan basqa meydancanin yan qapilari sade on terefindeki ana qapisi ise olduqca debdebeli bezemelerle hazirlanmisdir Mescidin daxili interyeri 24 35 24 30 m olculerinde kvadrat planli insa edilmisdir Qible terefindeki divarda altda 4 yanlarda ise 2 pencere var MenbePecuylu Ibrahim Tarih I 425 Evliya Celebi Seyahatname I 147 148 315 325 344 Istanbul Vakiflari Tahrir Defteri 953 1546 tur yer Suleymaniye Vakfiyesi haz Kemal Edib Kurkcuoglu Ankara 1962 Istanbul Vakiflari Tahrir Defteri 1009 1600 Tarihli haz Mehmet Canatar Istanbul 2004 tur yer Hezarfen Huseyin Efendi Telhisu l beyan fi Kavanin i Al i Osman haz Sevim Ilgurel Ankara 1998 s 50 Ayvansarayi Hadikatu l cevami I 14 15 125 Danismend Kronoloji II 45 65 68 85 Ekrem Hakki Ayverdi XIX Asir Istanbul Haritasi Istanbul 1958 Pafta C 6 Semavi Eyice Ilk Osmanli Devrinin Dini Ictimai Bir Muessesesi Zaviyeler ve Zaviyeli Camiler Istanbul 1963 Tahsin Oz Istanbul Camileri Ankara 1965 II 129 131 Selahattin Tansel Yavuz Sultan Selim Ankara 1969 s 250 Cahid Baltaci XV XVI Asirlarda Osmanli Medreseleri Istanbul 1976 s 536 542 M Cagatay Ulucay Padisahlarin Kadinlari ve Kizlari Ankara 1980 s 29 30 32 Yuksel Osmanli Mi marisi VI s 516 547 M Kazim Cecen Mimar Sinan ve Kirkcesme Tesisleri Istanbul 1988 s 165 a mlf II Bayezid Su Yolu Haritalari Istanbul 1997 Hakki Onkal Osmanli Hanedan Turbeleri Ankara 1992 s 122 128 C Gurlitt Istanbul un Mimari Sanati trc Rezan Kiziltan Ankara 1999 s 78 Mubahat S Kutukoglu XX Asra Erisen Istanbul Medreseleri Ankara 2000 Stefanos Yerasimos Suleymaniye trc Alp Tumertekin Istanbul 2002 s 17 28 Yildirim Yavuz Abdulhamid I Medresesi DBIst A I 37 Dogan Kuban Sultan Selim Kulliyesi a e VII 63