Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı memarlığı — Osmanlı Dövlətinin bəylik olaraq qurulub, imperatorluq olaraq yayıldığı və hökm sürdüyü dövrlərdə ucaltdığı və ya irəli sürülən memarlıq üslubları və əsərlərini əhatə edir. Osmanlı memarlığı özündən əvvəl gələn , , Bizans memarlığı, İran memarlığı və təsirlənmişdir. Osmanlı memarlığının, Aralıq dənizi regionu ilə Orta Şərq memarığı ənənələrinin sintezi olduğunu düşünən memarlıq tənqidçiləri də vardır.
Hər nə qədər fərqli dövrlərdəki ehtiyaca və texnologiyaya görə fərqli quruluş növləri inşa edildisə də, ümumiyyətlə Osmanlının hakim olduğu bölgələrdə məscidlər və ətrafında strukturların inşa edilməsi sıxlıqla rast gəlinən bir hal idi. Məscidlər, ətraflarına edilən ictimai strukturlarla birlikdə bir kompleks təşkil edirdilər.
Osmanlı əvvəlki dövr
Erkən dövr arxitekturası və ya Bursa üslubu (1299–1501)
arxitekturası 1299-ci ildə Osmanlı Dövlətinin Osman Qazi tərəfindən Söğütdə Osmanlı tərəfindən qurulması ilə 1501-ci ildə Bəyazid məscidinin (1501–1505) tikintisinin başlaması arasındakı dövrü əhatə edir. Bəzi tədqiqatçılar isə bu dövrün Ədirnədə yer alan inşaatının 1437-ci ildə tamamlanmasıyla bitdiyini qəbul edərlər. 1437-ci ildə tikintisi tamamlanan Üçşərəfəli Məscidi həm erkən dövrün ən əhəmiyyətli əsərlərindən qəbul edilməkdədir; həm də klassik dövrün xüsusiyyətlərindən olan daxili həyətə malik planlar və ana qübbə elementlərinin ilk dəfə tətbiq olunduğu bir quruluşdur.
Bu dövrə aid strukturlar əsasən İznik, Bursa və Ədirnə şəhərlərində inşa edilmişdir. Osmanlı arxitekturasına aid ilk təqdirəlayiq tətbiqlər İznikdə inşa edildi. Ancaq 1335–1365-ci illəri arasında paytaxt olan Bursa da daha tətbiqlərin reallaşması səbəbiylə bu dövrə Bursa üslubu adı da verilir. 1365 ilə 1453-cü illəri arasında dövlətə paytaxtlıq etmiş olan Ədirnədə isə əsasən olaraq məscid və mədrəsə inşa edildi. Bizans memarlığı və təsirlərini daşısa da bu dövrdə klassik dövrə dayaq meydana gətirəcək fikirlərin ilk tətbiqləri reallaşdı. Həmçinin, Klassik dövrün ən əhəmiyyətli arxitektura anlayışlarından biri olacaq istifadə praktikası ortaya çıxdı.
Geniş və işıqlı məkanların yaradılmasına əhəmiyyət verilən bu dövrün əvvəllərində tək qübbəli strukturlar inşa edilərkən, irəliləyən müddətdə cüt və ya çox qübbəli strukturlar da tətbiq olundu. 1333 ilə 1334-cü illərində inşa edilən Osmanlı memarlıq tarixində inşa edilmiş ilk məscid olaraq qəbul edilir. İznikdə iştirak edən bu quruluş eyni zamanda tək qübbəli Osmanlı məscidi növünə də ilk nümunədir. Dövrün təqdirəlayiq digər strukturlarının başında 1472-ci ildə inşa edilən gəlir. Çinili Köşk Osmanlı arxitekturasında daha sonra çox rəğbət görməyəcək olan çini nin xarici örtmə olaraq istifadə nadir tətbiqlərdən biridir. Erkən dövr Osmanlı arxitekturasına nümunə verilə digər bir tətbiq da nun təxminən 600 illik tarixinin 400-ci il ərzində dövlətin idarə mərkəzi olaraq istifadə edilən və yaşadığı məkan olan Topqapı Sarayıdır.
-
![image]()
Bəyazid məscidinin (1501-1505) inşa edildiyi 1501-ci ilin, Klassik dövrün başlanğıcı olaraq qəbul edilir. -
![image]()
Bəzi araşdırmaçılar isə 1437-ci ildə tikintisi tamamlanan nin Erkən dövrdə sona və ilk tətbiqi olduğunu qəbul edirlər. -
![image]()
-
![image]()
Klassik dövr (1501–1703)
1501–1703-cü illər arasında hakim olan nümunələri əsasən olaraq da iştirak edir. Xüsusi mülkiyyət anlayışının olmamasından ötəri vətəndaş arxitektura nümunələrin olmadığı bu dövrdə daha çox dini strukturlar və ictimai strukturları inşa edildi. memarlarının ümumi yanaşması yüksək və görkəmli strukturlar inşa etmək istiqamətində idi. Bu səbəbdən erkən dövrdə tətbiq olunmağa başlanan günbəzli və mərkəzi planlı strukturlar, klassik dövrdə daha monumental tərəzi tətbiq olundu. Bu dövrü təsir edən əhəmiyyətli strukturlardan biri də 537-ci ildə inşa edilən Ayasofya idi. Ayasofya kimi böyük ana günbəzlərin inşa edilə bilməsi üçün yarım günbəzlərin istifadə praktikası də bu dövrdə yayıldı. Bu məqsədlə inşa edilən strukturların başında gələn məscidlərdə əsasən olaraq günbəzli və yan qübbəli örtülü və tavanı dəstəkləyən istifadə. Material kimi və mərmər in sıxlıqla istifadə klassik dövr strukturlarının dizaynında ümumiyyətlə yuxarıdan aşağıya əyildikcə genişlənən bir dizayn tərkibi hakim oldu.
XV və XVI əsrlər
Memar Sinanın dövrü
 | Şəyirdliyimi İstanbuldakı başladım. Ustalığı da Süleymaniyyə məscidi ndə tamamladım. Lakin bütün gücümü bu sərf edib ustalığımı əyan və bəyan etdim. Memar Sinan.Övliya Çələbi Səyahətnaməsi |  |
Memar Sinan və Osmanlı məscid memarlığının inkişafında rolu
Müasirləşmə və Osmanlı arxitekturasına təsirləri
Lalə dövrü (1703–1757)
Bu dövrün başlamasıyla, Osmanlı İmperiyasındakı üst sinif açıq və ümumi sahələri sıxlıqla istifadə etməyə başladı. Ənənəvi və içə dönük cəmiyyət dəyişməyə başladı.Bulaqlər və Aynalıkavak Kasrı kimi sahil sahilindəki residanslar yayıldı. Bir su kanalı (digər adı hakimi-i Sim) gəzinti sahəsi, Dəftərxana istirahət sahəsi olaraq təsis edildi. Lalə dövrünün Patron Xəlil üsyanı ilə sona çatmasına baxmayaraq, Qərbliləşmə davranışının bir modeli oldu. 1720–1890 illəri arasında Osmanlı arxitekturası klassik dövr prinsiplərindən azdı. un səltənətinin sürdüyü dövrdə (1730–1754) Barok stili məscidlərin inşasına başlandı.
Barok dövrü (1757–1808)
Bu dövrün strukturları içində dairəvi, dalğalı və qıvrımlı xətlər xüsusiylə nəzərə çarpırdı. arxitekturasında işıq və daxili həcm əhəmiyyətli olduğu kimi burada da əhəmiyyətlidir.Bunun böyük nümunələri Nuruosmaniye Məscidi, Ayazma Məscidi, Zeynəb Sultan Məscidi, Laləli Məscidi, Fatih Türbəsi, Laleli Çukurçeşme Hanı, Birge Çakırağa evin, Aynalıkavak Qəsri və Səlimiyə Qışlası dır. Məmməd Tahir Ağa zamanın ən məşhur memarıdır.
Ampir üslub dövrü (1808–1876)
, , , Mevlevi Dervişleri'nin , , Bəylərbəyi Sarayı, , Qərbliləşmə tətbiqləriylə paralel bir şəkildə gedən ən əhəmiyyətli nümunələrdir. dövrə adını qızıl hərflərlə yazdırmışdır.
Tənzimat dövrü (1876–1922)
, Şeyx Zafir Binalar Qrupu, Haydarpaşa Əczaçılıq Məktəbi, İstanbul Lisesi # məktəb binası,Böyük Məktubuna, Tayyar mənzilləri stilinin hakim olduğu dövrün ən əhəmiyyətli yapılarındandır. Raimondo D'Aronco, Alexandre Vallaury zamanın öndə gələn memarlarıdır.
Memarlıq təşkilatlanmalar
Osmanlı İmperiyası dövründə qurulmuş ilk memarlıq təşkilatlanması idi. Hassa Memarlar Ocağının əsas vəzifələri arasında Osmanlı İmperiyasına aid yeni strukturları dizayn, kəşf işlərini etmək və tikintisi reallaşdırmaq vardı. Həmçinin inşa edilmiş köhnə strukturların baxımından və onarımından da məsuliyyət daşıyırdılar. İstanbul un xaricində isə Hassa Memarlar Ocağına bağlı olan əyalət memarları bu vəzifəni yerinə gətirərdilər. Hassa Memarlar Ocağındaki təhsil və tədris usta-şəyird əlaqəsinə əsaslanaraq reallaşardı. Bu təşkilatda yetişən memarlar inşaatların tətbiqlərində da iştirak etməsinlər. Təcrübəsinə görə bir inşaatda bir baş memar, köməkçi memarlar, ustalar, kalfalar və digər mütəxəssislər bir qrup halında çalışardılar.
Osmanlı İmperiyasında ilk müasir memarlıq təşkilatlanması 1908-ci ildə in liderliyində qurulan idi. 1908-ci ildə elan edilən və qəbul edilən konstitusiyanın dərnək qurma azadlığı gətirməsinin təsiriylə qurulan Osmanlı Mühəndis və Memar Cəmiyyəti, Birinci Dünya Müharibəsi və dərhal ardından başlayan proseslərində kəsintilərlə də olsa varlığını davam etdirdi. Həmçinin, 1909–1910 illəri arasında 12 sayı yayımlanan bir jurnal da çıxardıldı.
2-ci Hökumət müddətində qəbul edilən konstitusiyanın dərnək qurma azadlığı gətirməsi ilə qurulan başqa bir memarlıq təşkilatlanması də idi. 1909-ci ildə məzunları tərəfindən qurulan bu təşkilatlanma Türkiyə Respublikasının qurulmasından sonra, 9 mart 1927-ci il tarixindən etibarən İncəsənət Birliyi adıyla yenidən təşkilatlandı, 1934-cü ildə isə İstanbul şöbəsi oldu.
Tikinti növləri
- Məscid: Osmanlı Dövləti bir çox növdə quruluş inşa etmişdir. Bunlardan ən əhəmiyyətliləri məscidlərdir. Məscid, bir şəhərdə mərkəz təşkil edir və bir müxtəlif binalar ətrafını çevirərək bir mədəniyyət saytı halını alırdı. Məscidlərdən padşah adına edilən və nisbətən böyük olanları adıyla xatırlanırdı. Məscidlərdə çini, mərmər, taxta və ya suvaq üzərinə naxış kimi bəzəmələr tapılır.
- İmarət: Yoxsul xalqa pulsuz yemək paylayan aşevleridir.
- : Əcnəbilərin və səyyahların pulsuz qalıb bəsləndiyi yerdir.
- Karvansara: Yol üzərində sərnişinlərin yerləşdikləri və heyvanların sığındığı binalar.
- : Kasıbların sığındığı hayratlardır. Buraların yeməyi imarəti qarşılanır.
- (Xəstəxana): Xəstələrin müalicə edildiyi və tibb mezunlarının praktik etdiyi xəstəxana tipli yerlərdir.
- : Qala görünüşlü müdafiə binalarının.
- : Əsas tikintisi məscid olan və müxtəlif ehtiyacları qarşılayan bina birliyidir. Ümumiyyətlə bir məscid ətrafında qurulmuş mədrəsə, kitabxana, imarətxanalar və şifahane (xəstəxana) və hamam kimi strukturlardan ibarətdir.
- Bulaq
- Xan
- Mədrəsə
- Türbə
- Yalı
- Zaviyə
Həmçinin bax
İstinadlar
- . 2014-09-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- . 2015-08-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- Ottoman Architecture in Bursa 2017-02-11 at the Wayback Machine (ing.)
- "Osmanlı Dövrü mədəni avadanlıqlar". 2014-02-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- "Erken Osmanlı Sanatı(Başlangıcından Fatih Dönemi Sonuna Kadar)". 2012-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- "Center of Ottoman Power, 1993". 2020-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- "Memar Sinanın dövrü". 2012-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- (PDF). 2015-04-13 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- . 2013-05-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- Osmanlı Mühendis ve Mimar Cemiyeti Kuruluş Bildirgesi, Çeviri: Şeref Etker[ölü keçid]
- "Osmanlı Mühendis ve Mimar Cemiyeti (OMMC), Cüneyd Okay". 2016-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-03.
Mənbə
- Türk vikipediyasından 03.10.14 tarixli tərcümə
Xarici keçidlər
- Allaboutturkey
- Osmanlı
- Osmanlı mimarisi 2008-04-14 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Turk memarligi deqiqlesdirme Osmanli memarligi Osmanli Dovletinin beylik olaraq qurulub imperatorluq olaraq yayildigi ve hokm surduyu dovrlerde ucaltdigi ve ya ireli surulen memarliq uslublari ve eserlerini ehate edir Osmanli memarligi ozunden evvel gelen Bizans memarligi Iran memarligi ve tesirlenmisdir Osmanli memarliginin Araliq denizi regionu ile Orta Serq memarigi enenelerinin sintezi oldugunu dusunen memarliq tenqidcileri de vardir Bir Osmanli vetendas memarliq numunesi Beypazari Das mekteb Her ne qeder ferqli dovrlerdeki ehtiyaca ve texnologiyaya gore ferqli qurulus novleri insa edildise de umumiyyetle Osmanlinin hakim oldugu bolgelerde mescidler ve etrafinda strukturlarin insa edilmesi sixliqla rast gelinen bir hal idi Mescidler etraflarina edilen ictimai strukturlarla birlikde bir kompleks teskil edirdiler Osmanli evvelki dovrErken dovr arxitekturasi ve ya Bursa uslubu 1299 1501 arxitekturasi 1299 ci ilde Osmanli Dovletinin Osman Qazi terefinden Sogutde Osmanli terefinden qurulmasi ile 1501 ci ilde Beyazid mescidinin 1501 1505 tikintisinin baslamasi arasindaki dovru ehate edir Bezi tedqiqatcilar ise bu dovrun Edirnede yer alan insaatinin 1437 ci ilde tamamlanmasiyla bitdiyini qebul ederler 1437 ci ilde tikintisi tamamlanan Ucserefeli Mescidi hem erken dovrun en ehemiyyetli eserlerinden qebul edilmekdedir hem de klassik dovrun xususiyyetlerinden olan daxili heyete malik planlar ve ana qubbe elementlerinin ilk defe tetbiq olundugu bir qurulusdur Bu dovre aid strukturlar esasen Iznik Bursa ve Edirne seherlerinde insa edilmisdir Osmanli arxitekturasina aid ilk teqdirelayiq tetbiqler Iznikde insa edildi Ancaq 1335 1365 ci illeri arasinda paytaxt olan Bursa da daha tetbiqlerin reallasmasi sebebiyle bu dovre Bursa uslubu adi da verilir 1365 ile 1453 cu illeri arasinda dovlete paytaxtliq etmis olan Edirnede ise esasen olaraq mescid ve medrese insa edildi Bizans memarligi ve tesirlerini dasisa da bu dovrde klassik dovre dayaq meydana getirecek fikirlerin ilk tetbiqleri reallasdi Hemcinin Klassik dovrun en ehemiyyetli arxitektura anlayislarindan biri olacaq istifade praktikasi ortaya cixdi Genis ve isiqli mekanlarin yaradilmasina ehemiyyet verilen bu dovrun evvellerinde tek qubbeli strukturlar insa edilerken irelileyen muddetde cut ve ya cox qubbeli strukturlar da tetbiq olundu 1333 ile 1334 cu illerinde insa edilen Osmanli memarliq tarixinde insa edilmis ilk mescid olaraq qebul edilir Iznikde istirak eden bu qurulus eyni zamanda tek qubbeli Osmanli mescidi novune de ilk numunedir Dovrun teqdirelayiq diger strukturlarinin basinda 1472 ci ilde insa edilen gelir Cinili Kosk Osmanli arxitekturasinda daha sonra cox regbet gormeyecek olan cini nin xarici ortme olaraq istifade nadir tetbiqlerden biridir Erken dovr Osmanli arxitekturasina numune verile diger bir tetbiq da nun texminen 600 illik tarixinin 400 ci il erzinde dovletin idare merkezi olaraq istifade edilen ve yasadigi mekan olan Topqapi Sarayidir Beyazid mescidinin 1501 1505 insa edildiyi 1501 ci ilin Klassik dovrun baslangici olaraq qebul edilir Bezi arasdirmacilar ise 1437 ci ilde tikintisi tamamlanan nin Erken dovrde sona ve ilk tetbiqi oldugunu qebul edirler Topqapi SarayiKlassik dovr 1501 1703 1501 1703 cu iller arasinda hakim olan numuneleri esasen olaraq da istirak edir Xususi mulkiyyet anlayisinin olmamasindan oteri vetendas arxitektura numunelerin olmadigi bu dovrde daha cox dini strukturlar ve ictimai strukturlari insa edildi memarlarinin umumi yanasmasi yuksek ve gorkemli strukturlar insa etmek istiqametinde idi Bu sebebden erken dovrde tetbiq olunmaga baslanan gunbezli ve merkezi planli strukturlar klassik dovrde daha monumental terezi tetbiq olundu Bu dovru tesir eden ehemiyyetli strukturlardan biri de 537 ci ilde insa edilen Ayasofya idi Ayasofya kimi boyuk ana gunbezlerin insa edile bilmesi ucun yarim gunbezlerin istifade praktikasi de bu dovrde yayildi Bu meqsedle insa edilen strukturlarin basinda gelen mescidlerde esasen olaraq gunbezli ve yan qubbeli ortulu ve tavani destekleyen istifade Material kimi ve mermer in sixliqla istifade klassik dovr strukturlarinin dizayninda umumiyyetle yuxaridan asagiya eyildikce genislenen bir dizayn terkibi hakim oldu XV ve XVI esrler Memar Sinanin dovru Seyirdliyimi Istanbuldaki basladim Ustaligi da Suleymaniyye mescidi nde tamamladim Lakin butun gucumu bu serf edib ustaligimi eyan ve beyan etdim Memar Sinan Ovliya Celebi Seyahetnamesi Memar Sinan ve Osmanli mescid memarliginin inkisafinda roluMuasirlesme ve Osmanli arxitekturasina tesirleriLale dovru 1703 1757 Bu dovrun baslamasiyla Osmanli Imperiyasindaki ust sinif aciq ve umumi saheleri sixliqla istifade etmeye basladi Enenevi ve ice donuk cemiyyet deyismeye basladi Bulaqler ve Aynalikavak Kasri kimi sahil sahilindeki residanslar yayildi Bir su kanali diger adi hakimi i Sim gezinti sahesi Defterxana istirahet sahesi olaraq tesis edildi Lale dovrunun Patron Xelil usyani ile sona catmasina baxmayaraq Qerblilesme davranisinin bir modeli oldu 1720 1890 illeri arasinda Osmanli arxitekturasi klassik dovr prinsiplerinden azdi un seltenetinin surduyu dovrde 1730 1754 Barok stili mescidlerin insasina baslandi Barok dovru 1757 1808 Bu dovrun strukturlari icinde dairevi dalgali ve qivrimli xetler xususiyle nezere carpirdi arxitekturasinda isiq ve daxili hecm ehemiyyetli oldugu kimi burada da ehemiyyetlidir Bunun boyuk numuneleri Nuruosmaniye Mescidi Ayazma Mescidi Zeyneb Sultan Mescidi Laleli Mescidi Fatih Turbesi Laleli Cukurcesme Hani Birge Cakiraga evin Aynalikavak Qesri ve Selimiye Qislasi dir Memmed Tahir Aga zamanin en meshur memaridir Ampir uslub dovru 1808 1876 Mevlevi Dervisleri nin Beylerbeyi Sarayi Qerblilesme tetbiqleriyle paralel bir sekilde geden en ehemiyyetli numunelerdir dovre adini qizil herflerle yazdirmisdir Tenzimat dovru 1876 1922 Seyx Zafir Binalar Qrupu Haydarpasa Eczaciliq Mektebi Istanbul Lisesi mekteb binasi Boyuk Mektubuna Tayyar menzilleri stilinin hakim oldugu dovrun en ehemiyyetli yapilarindandir Raimondo D Aronco Alexandre Vallaury zamanin onde gelen memarlaridir Memarliq teskilatlanmalarOsmanli Imperiyasi dovrunde qurulmus ilk memarliq teskilatlanmasi idi Hassa Memarlar Ocaginin esas vezifeleri arasinda Osmanli Imperiyasina aid yeni strukturlari dizayn kesf islerini etmek ve tikintisi reallasdirmaq vardi Hemcinin insa edilmis kohne strukturlarin baximindan ve onarimindan da mesuliyyet dasiyirdilar Istanbul un xaricinde ise Hassa Memarlar Ocagina bagli olan eyalet memarlari bu vezifeni yerine getirerdiler Hassa Memarlar Ocagindaki tehsil ve tedris usta seyird elaqesine esaslanaraq reallasardi Bu teskilatda yetisen memarlar insaatlarin tetbiqlerinde da istirak etmesinler Tecrubesine gore bir insaatda bir bas memar komekci memarlar ustalar kalfalar ve diger mutexessisler bir qrup halinda calisardilar Osmanli Imperiyasinda ilk muasir memarliq teskilatlanmasi 1908 ci ilde in liderliyinde qurulan idi 1908 ci ilde elan edilen ve qebul edilen konstitusiyanin dernek qurma azadligi getirmesinin tesiriyle qurulan Osmanli Muhendis ve Memar Cemiyyeti Birinci Dunya Muharibesi ve derhal ardindan baslayan proseslerinde kesintilerle de olsa varligini davam etdirdi Hemcinin 1909 1910 illeri arasinda 12 sayi yayimlanan bir jurnal da cixardildi 2 ci Hokumet muddetinde qebul edilen konstitusiyanin dernek qurma azadligi getirmesi ile qurulan basqa bir memarliq teskilatlanmasi de idi 1909 ci ilde mezunlari terefinden qurulan bu teskilatlanma Turkiye Respublikasinin qurulmasindan sonra 9 mart 1927 ci il tarixinden etibaren Incesenet Birliyi adiyla yeniden teskilatlandi 1934 cu ilde ise Istanbul sobesi oldu Tikinti novleriMescid Osmanli Dovleti bir cox novde qurulus insa etmisdir Bunlardan en ehemiyyetlileri mescidlerdir Mescid bir seherde merkez teskil edir ve bir muxtelif binalar etrafini cevirerek bir medeniyyet sayti halini alirdi Mescidlerden padsah adina edilen ve nisbeten boyuk olanlari adiyla xatirlanirdi Mescidlerde cini mermer taxta ve ya suvaq uzerine naxis kimi bezemeler tapilir Imaret Yoxsul xalqa pulsuz yemek paylayan asevleridir Ecnebilerin ve seyyahlarin pulsuz qalib beslendiyi yerdir Karvansara Yol uzerinde sernisinlerin yerlesdikleri ve heyvanlarin sigindigi binalar Kasiblarin sigindigi hayratlardir Buralarin yemeyi imareti qarsilanir Xestexana Xestelerin mualice edildiyi ve tibb mezunlarinin praktik etdiyi xestexana tipli yerlerdir Qala gorunuslu mudafie binalarinin Esas tikintisi mescid olan ve muxtelif ehtiyaclari qarsilayan bina birliyidir Umumiyyetle bir mescid etrafinda qurulmus medrese kitabxana imaretxanalar ve sifahane xestexana ve hamam kimi strukturlardan ibaretdir Bulaq Xan Medrese Turbe Yali ZaviyeHemcinin baxVikianbarda Osmanli mimarisi ile elaqeli mediafayllar var Bizans memarligiIstinadlar 2014 09 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 03 2015 08 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 03 Ottoman Architecture in Bursa 2017 02 11 at the Wayback Machine ing Osmanli Dovru medeni avadanliqlar 2014 02 18 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 03 Arxivlenmis suret 2023 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 03 Erken Osmanli Sanati Baslangicindan Fatih Donemi Sonuna Kadar 2012 10 29 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 03 Center of Ottoman Power 1993 2020 04 30 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 03 Memar Sinanin dovru 2012 12 14 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 03 PDF 2015 04 13 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 03 2013 05 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 03 Osmanli Muhendis ve Mimar Cemiyeti Kurulus Bildirgesi Ceviri Seref Etker olu kecid Osmanli Muhendis ve Mimar Cemiyeti OMMC Cuneyd Okay 2016 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 03 MenbeTurk vikipediyasindan 03 10 14 tarixli tercumeXarici kecidlerAllaboutturkey Osmanli Osmanli mimarisi 2008 04 14 at the Wayback Machine