Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Çay mərasimi (yap. 茶の湯 ("çayın yolu", "çay incəsənəti"|茶道|sado:, tyado ) — orta əsrlərdə Yaponiyada yaradılmış və indi də həyata keçirilən birgə çayiçmə ritualı. İlk əvvəl buddist monaxların meditasiya formalarından biri kimi yaransa da, sonradan yapon mədəniyyətinin ayrılmaz elementinə çevrilmiş və digər mədəni hadisələrlə sıx bağlı olmuşdur.
Tarixi
Bir sıra mənbələrə əsasən, Yaponiyada çaydan istifadə – əsrlərə aid edilir. Yaponiyaya çay materikdən gətirilmişdir. Hesab olunur ki, bunu Yaponiyaya buddist rahiblər gətirmişdir. Belə ki rahiblər çayı meditasiya zamanı içir və Buddaya aparırdılar. Yaponiyada dzen-buddizm yayıldıqca, rahiblər ölkənin siyasi və mədəni həyatına böyük təsir göstərməyə başlamışdılar. XII əsrdə Eysayu adlı monax saray daxilində çay içilməsi mərasiminə nail olmuş, syoqun Minamoto no Sanetomoya çay vasitəsilə sağlamlığın qorunmasından bəhs edən "Kissa Yedzeki" kitabını yazmışdır. Eysayu çayın müalicəvi xüsusiyyətlərə malik olmasını və çoxsaylı xəstəliklərin sağalmasında mühüm rol oynayacağını bildirmişdir. XIII əsrdə çay içmə mərasimi samuray təbəqəsinin gündəlik işinə çevrilmişdir. Zaman ötdükcə monastrlardan zadəgan mühitinə "çay yarışları" praktikası keçməyə başlamışdır. Belə ki bu yarışlar zamanı çoxsaylı çay sortları dequstasiya olunmaqla yanaşı, iştirakçılar çayı içdikdən sonra onun növünü və mənşəyini müəyyən etməli idilər. Çayiçmə ənənəsi həmçinin, sadə xalq arasında da yayılmağa başlamışdır. Sadə xalq zadəganlardakılardan fərqli olaraq, sadəcə çay içmək üçün yığılan kütlədən ibarət idi. Yapon monaxlar birgə çay içmə ritualını Çinin Sun sülaləsinin çay mərasimi nümunəsindən götürmüş və tərtib etmişdilər. Ritualın ilkin forması rahib Dayo (1236 – 1308) tərəfindən irəli sürülmüş və tərtib olunmuşdur. İlk çay ustaları Dayödən bu mərasimi öyrənmişdilər. Bir əsr sonra adlı keşiş Murata Dzuko adlı tələbəsinə çay mərasimini öyrətmişdir. Sonuncu çay mərasimini inkişaf etdirərək təkmilləşdirmişdir.
Murata mərasimin əsasını təşkil edən "vabi" ideyasına əməl etmişdir. Vabi ideyasının əsasını sadəlik və təbiilik, samuray təbəqəsinin dəbdəbəli "çay mərasimləri"nə qarşı ziddiyyət təşkil edirdi. "Vabi" — dünya qayğılarından azad, sakit həyatın estetik və əxlaqi prinsipidir. O çay mərasimin 4 əsas prinsipini : harmoniya, ehtiram, təmizlik və sakitliyi(rahatlığı) birləşdirmişdir. Çay mərasimin sonrakı inkişafını Dzeo Takeno (1502–1555) təmin etmişdir. O, çay mərasimi üçün xüsusi tikili – ("çay evi") istifadə etməyə başlamışdır. Çatşisu saman damlı və "vabi" prinsipinə əsaslanan kəndli evi idi. O mərasim zamanı keramik qablardan istifadə etməyi irəli sürmüşdür.
Dzeo Takenonun tələbəsi, tanınmış çay mərasimi ustası Sen no Rikyu çay evinin tərtibatı ilə məşğul olmuş, praktikaya bağ (tyaniva) və bağdan evə doğru uzanan daş yol (rodzi) gətirmişdir. Sen no Rikyu mərasim etiketini, iştirakçıların fəaliyyət ardıcıllığını formalaşdırmışdır. O, hətta qayğılardan uzaq sakitlik hissi yaratmaq, həqiqət və gözəlliyə cəh etmək üçün mərasim zamanı nə vaxt hansı söhbətlərin aparılmalı olmasını müəyyənləşdirmişdir. Keramika ustasıTodziro ilə birlikdə mərasim zamanı istifadə olunan qabların standartını hazırlamışdır. Rikyu tərəfindən edilən yeniliklər nəfislik və gözləllik prinsipi hesab edilən "sabi" prinsipinə yeni məna bəxş etmişdir. Sabi anlayışı "vabi" anlayışına sinonim kimi götürülür və yapon estetikasının mühüm prinsipi kimi təzahür olunurdu. "Sabi" qocalıqla assosiasiya edilərək barışıq və sakitliyi tərənnüm edir. Mərasimin quruluşu aydınlığı, parlaqlığı, gözə çarpmağı yox, sadə əşyalarda, aydın olmayan rənglərdə və sakit səslərdə gizlədilən gözəlliyi nümayiş etdirməyə yönəlmişdir. Nəticədə XVI əsrdə çay mərasimi sadə kollektiv çayiçmədən hər detalı, hər əşyası simvolik məna kəsb edən mini-tamaşaya çevrildi. Yaponlar "çay mərasimini Boşluq və Sakitliyin zərifliyini təcəssüm etdirən sənət" adlandırırlar.
Sen no Rikyunun həyatı faciəvi sonluqla bitir. Belə ki onun estetik prinsipləri onun süzeri olan [[Toyotomi Xidzezinin zövqünə zidd idi. Toyotomi dəbdəbəli qəbulları, bahalı çay dəstgahlarına üstünlük verirdi. Hətta 1585-ci ildə onun üçün qızılı folqa örtülmüş çay otağı, təmiz qızıldan çay ləvazimatları hazırlanmışdır. 1591-ci ildə çay ustası Toyotaminin əmri ilə seppuku etmişdir. Buna baxmayaraq, çay mərasimi Sen no Rikyu tərəfindən işlənib hazırlanmış prinsiplər əsasında inkişaf etmişdir. Məktəbin mövqelərinin gücləndirilməsində Rikyunun nəvəsi, mühüm rol oynamışdır. Onun və oğullarının sayəsində çay mərasimi yapon cəmiyyətinin bütün təbəqələri arasında yayılmışdır. XVIII əsrin əvvəllərində Yaponiyada çay məktəblərinin bütöv sistemi formalaşmışdər. Onların hamısı Senke məktəbinin qolları sayılırdı. Hər bir məktəbin başında yaşlı çay ustaları və rəhbər dururdu. Onları iemoto adlandırırdılar. Onlar məktəbi idarə edir, ondan təhsil alan şagirdləri imtahan edirdilər. Məktəblərdə çay ustalarının əldə etməli olduğu vərdişlər üçün tapşırıqlar toplusu işlənib hazırlanmışdır. Təbii ki, dərslərdə çayın hazırlanması, söhbətlərin necə aparılması və lazımi mühitin yaradılması keçirilirdi.
Ardıcıllıq və çay mərasiminin simvolikası
Çay mərasimi bütövlükdə ev sahibinin-çay ustası və onun qonaqlarının gözəllikdən həzz alaraq birgə istirahəti üçün xüsusi təşkil olunmuş mərasimdir. Mərasim xüsusi ləvazimatlar təchiz olunmuş yerdə keçirilir və ciddi ardıcıllığa riayət edildiyi bir neçə fəaliyyətdən ibarətdir.
Mərasimin ənənəvi növləri
Çay mərasimin çoxsaylı növləri olsa da, onlardan 6-sı digərlərinə nisbətdə daha çox seçilir: gecə, günəşin zühuru zamanı, səhər, nahardan sonra, axşam və xüsusi.
- Gecə mərasimi. Adətən ayın olduğu vaxt keçirilir. Qonaqların yığılması gecıyarısı yığılır və mərasim gecə saat 4-ə qədər davam eləyir. Gecə mərasimin özəlliyi ondadır ki, toz şəklində olan çayı müntəzəm olaraq mərasim zamanı hazırlayırlar. Çay yarpaqlarından istifadə edərək çox tünd hazırlanır.
- Günəşin zühuru vaxtı keçirilən mərasim. Bu mərasim gecə saat 3–4 arası başlayır və səhər saat 6-ya qədər davam edir.
- Səhər mərasimi. Adətən isti havada keçirilir. Adətən saat 6 da başlayır.
- Nahardan sonra. Təxminən günün yarısı başlanılır, yeməklərdən ancaq piroq verilir.
- Axşam. Günortadan sonra təqribən saat 6da başlayır.
- Xüsusi (rindzityanoyu) mərasim xüsusi hallarda keçirilir: bayram, dostların görüşü, hər hansı bir hadisənin qeyd olunması zamanı təşkil olunur. Bu çay mərasimini vacib hadisələr, məsələn, döyüşə və ya seppukuya hazırlaşan vaxt da keçirmək olardı. Bu zaman "çay ustası" xüsusi rol oynayır. O, zəngin daxili keyfiyyətlərə sahib olmalıdır. O qonaqlarını hər hansı bir vacib addım atmamışdan qabaq fikrində əminlik yaratmalı idi.
Mərasimin keçirilmə yeri
Klassik çay mərasimi xüsusi təchiz olunmuş yerdə keçirilir. Adətən belə yerləri ağac darvazaları olan yerdən girməsi mümkün olan ərazilərdə seçirdilər. Belə ki mərasim keçirilməmişdən qabaq, qonaqlar yığışan zaman qapılar hər dəfə açılmalı olurdu. Ağac darvazaların olması isə hər dəfə qapının evin sahibi tərəfindən açılmaması və onun hazırlığına mane olmaması üçün üstünlük yaradırdı. Çay mərasimin keçirildiyi ərazidə bir neçə tikili və bağ olur. Məkan üçün "təbiətin davamı" təəssüratını yarada bilən maksimal estetik ansambl yaradılmalı idi. Təbii ki qapının yanında qonaqların əşyalarını qoymaq, ayaqqabılarını dəyişmək üçün xüsusi yerlər də vardı. Hətta qonaqların yığışıb gözləməsi üçün pavilyon da yaradılmışdır. Əsas tikili sayılan çaşitsu adlanan çay evi idi. Həm çay mərasiminin keçirilməsi üçün ayrıca tikilmiş məkanlar, həm də evin içərisində yerləşən və çay mərasimi üçün nəzərdə tutulan otaqlar yapon dilində "çaşitsu" adlanır.. O bağın içərisində tikilirdi. Ora getmək üçün bağın (tyaniva) içərisindən salınmış daş yoldan (rodzi) istifadə etmək lazım idi. Klassik variantda keçirilmə mümkün olmadıqda çay mərasiminin həmin situasiyalara uyğun olaraq müxtəlif məhdudlaşdırılmış növləri vardır.
Çay bağı (Tyaniva)
Çay bağı böyük olmur. Çay bağının elementləri elə yığılır ki, aydın havada parlaq günəşdən qorunmaq üçün sakit kölgəlik yarada bilsin. Bağa müxtəlif həmişəyaşıl kolluqlar, bambuk, şam, sərv ağacları əkirlər. Həmçinin bağda üstü mamır basmış daşlar, köhnə daş fənərlə təbii düzümdə təbiətin nizamsızlığını bildirmək üçün qoyulur. Əgər mərasim qaranlıq vaxtı keçirilirsə, qonaqların çay evinə gedə bilməsi üçün həmin daş fənərlər işıqlandırılır. Fənərlərin işıqları parlaq olmasa da, yolu görmək üçün kifayət edir. Çünki parlaq olsa diqqəti özünə cəlb etməməli və diqqəti pozmamalıdır.
Çay evinə gedən yol (rodzi)
Bu yol təbii forma və ölçülərdə olan daşlardan salınır. Bu yol elə salınır ki, dağlardakı cığır təəssüratını yaratsın və çay bağının təbiiliyini qorruyub saxlamağa yardımçı olsun. "Rodzi" adı hərfi tərcümədə "şehlə örtülmüş yol" deməkdir. Rəvayətə görə, çay mərasimini syoqun Asiqakiyə öyrədən Murata Dzuko syoqunun paltarının uclarının çay evinə gedən yolun üzərində bitən otların üzərindəki şehə batmaması üçün kağız vərəqər səpmişdir. Rodzinin sonunda çay evinin girişində daş quyu vardır ki, gələn qonaqlar mərasimdən əvvəl əllərini yuya bilsinlər.
Çay evi (Çaşitsu)
Çay evi çay mərasimində "vabi" prinsipinin (təbiilik və sadəlik) əsas təcəssümü sayılır. Onun təşəkkülü orta əsr zahidlik ənənələrindən irəli gəlirdi; o sadə, təmiz gözəlliyi, ruhun vəsfini təşkil edir. Bu prinsip əsasında çay mərasimi dururdu ki, bu da vaka, renqa, xayku adlanırdı. Vabi sözü "qəmli olmaq" felindən götürülmüşdü. Bunda kəskin şəkildə seçilən nəsə olmamalıdır. Rəvayətə görə, Murata Dzuko syoqun Asikaqinin sarayında ən kiçik , zənginlik və cah-cəlaldan uzaq, sadə quruluşa malik Dodzinsi adlı otağında çay mərasimini keçirmişdir. Bura ancaq çayiçmə üçün zadəganlar gələrək özlərini dünyanın çirkabından azad olmuş şəkildə hiss edirdilər. Dzeo Takeno "vabi" prinsipinə əsaslanaraq, mərasimin keçirilməsi üçün xüsusi çay evi hazırlamağı fikirləşmişdir.
Çay evi bir otaqdan ibarətdir. Ora gedən giriş isə dar və alçaq olduğundan yalnız əyilib keçmək mümkün idi. Girişin bu cür konstruksiyası simvolik məna daşıyır. O ora evə daxil olan hər bir şəxsi ictimai statusundan asılı olmayaraq əyilib keçməyə məcbur edir. Girişin alçaq olması bir vaxtlar samurayların çay evinə uzun qılıncla gəlməsinə mane olurdu. Bu səbəbdən onlar evə girməmişdən qabaq qılınclarını qapının kandarına qoyurdular. Bununla çay evinə daxil olan şəxslərin dünyadan ayrılmasına və ancaq mərasimə köklənməsinə nail olunurdu.
Çay evinin pəncərələri müxtəlif ölçü və formalara malik olan çoxlu (6–8 ədəd) pəncərələrdən ibarət ola bilər. Qaydaya uyğun olaraq, bu pəncərələr çölə baxmaq üçün yox, sadəcə günəş işığının otağa düşməsi üçün hündürdə quraşdırılırdı. Bəzən evin qarşısında baxımlı mənzərə olduqda, çərçivələri hərəkət elətdirib qonaqlar təbiətin gözəlliyindən həzz ala bilərlər. Evin daxili səhmanı çox sadədir. İşığın əks olunaraq sakitlik və kölgəlik yaratması üçün divarlar boz gildən hazırlanmış, döşəmə isə tatamidən salınmışdır. Evin ən mühüm hissəsi tokonoma adlanan girişə əks istiqamətdə yerləşdirilən divardakı taxçadır. Mərasimdən əvvəl taxçada dzen-buddist üslubunda ətirli maddələr yandırmaq üçün qab, güllər və bağlamalar yerləşdirilir. Çay ustası bütün bunları xüsusi olaraq konkret bir hadisəyə uyğun olaraq seçir. Çay evində başqa hər hansısa bir bəzəmələrə icazə verilmir. İstisna hal odur ki, bu bəzəmələr ancaq yaşlı çay ustasının rəsmləri ola bilər. Otağın mərkəzində çayın hazırlandığı tunc ocaq vardır. Mərasimdən əvvəl yuyulmuş kül "2 dağı olan vadilər" formasında ocağa səpilir və onun üzərinə kömür atılaraq alov yandırılır.
Qab-qacaq və ləvazimatlar
Çay mərasimi zamanı istifadə olunan ləvazimatlar vahid bədii ansabl təşkil etməlidir. Bu ləvazimatların daima eyni cür olması anlamına gəlmək deyil. Bu ona görədir ki, əşyalar bir-birnə uyğun olsun və onlardan hər hansısa biri ümumi dəstdən kəskin şəkildə fərqlənməsin. Mərasim zamanı çayın saxlanması üçün şkatulka, qazan və ya çaydan, birgə çay içmək üçün ümumi fincan, qonaqların hər biri üçün fincan, çay qaşığı və ev sahibinin çayın hazırlanması zamanı çayı qarışdırmaq üçün istifadə etdiyi çay qarışdıran lazımdır. Əşyaların hamısı sadə görünüşə malik olmalıdırlar. Qaydaya uyğun olaraq, çay sadə taxta qutuda saxlanılr. Çaydan və ya qazan sadə və misdən, çay qaşığı və qarışdıran bambukdan hazırlanmış olmalıdır. Mərasim zamanı istifadə olunan fincanlar müxtəlif üslublarda ola bilər. Onlardan daha çox Raku keramikası üslubundan istifadə olunur. Bu üslub özünün sadə və bəzəksiz görünüşü ilə seçilir. Yaponiyada bu üslubda olan qara "kuro-raku" və qırmızı "aka raku" adlanan qab növlərindən geniş istifadə olunurdu. Baxmayaraq ki, avadanlıqlıqlar təmizlənmir, lakin onlar qüsursuz təmizdir. Avropalılardan fərqli olaraq, metal qabı güzgü kimi parıldayana qədər sürtməkdənsə, yaponlar əşyaların "öz keçmişləri haqda xatirə"ni, yəni vaxt keçdikcə qaralmasına üstünlük verirlər. Avandanlığın "qədimi" görünüşü çay mərasimi estetikasının elementlərindən biridir.
Mərasim keçirilmə nizamı
Mərasimdən əvvəl qonaqlar bir otağa yığışırlar. Burada onlara kiçik fincanlardan qaynar su verilir. Bu mərhələnin təyinatı qonaqlarda qarşıda olacaq mərasim üçün ümumi əhvalın yaradılmasıdır. Sonra qonaqlıar bağdan keçərək çay evinə gəlirlər. Çay bağından daşlar salınmış yoldan keçid çox vacib sayılır və bu gündəlik təlaşlar, adi qayğılar, həyəcan və xoşagəlməz hadisələrdən qurtulmanı simvolizə edir. Qonaqlar bağdakı daşları və bitkiləri seyr edərək mərasimə diqqətini cəmləyə bilirlər.
Yolun sonunda çay evinin qarşısında qonaqları evin sahibi qarşılayır. Qarşılıqlı salamlaşmadan sonra qonaqlar yaxınlıqdakı daş quyuya yaxınlaşaraq yuma adətini yerinə yetirirlər. Qonaqlar əllərini, sifətini sifətini yuduqdan sonra tayqulpunda qulpunu da yuyurlar. Təmizlnmə cismani və mənəvi təmizliyi simvolizə edir.
Yuyunduqdan sonra qonaqlar çay evinə daxil olaraq əyləşirlər. Alçaq və dar girişdən otağa daxil olmaq onların sanki çöldə baş verən hadisələrdən qurtulmasını simvolizə edir. Girişin narahatlığı və girərkən mütləq əyilmə mərasim iştirakçılarının zənginliyindən, məşhurluğundan, ictimai statusundan asılı olmayaraq hamının bərabərhüquqlu olmasını simvolizə edir. Ənənəvi yapon evlərindəki adətə uyğun olaraq, çay evinə daxil olan qonaqlar astanada ayaqqabılarını soyunurlar.
Qonaqların gəlmə vaxtı ocaq artıq yanır, su olan qazan isə alovun üzərində olur. Evə daxil olan qonaq ilk növbədə girişə əks istiqamətdə olan taxtçaya – tokonomaya diqqət yetirməlidir. Qonaqlar gəlməmişdən əvvəl ev sahibi ora kəlamlar olan bağlama, gül dəstəsi və ətirli maddələr yandırmaq üçün istifadə olunan qab qoyurlar. Kəlamlar mərasimin həsr olunacağı olunacağı mövzuları müəyyənləşdirir. Evin sahivi evə hamıdan sonda daxil olur, lakin qonaqlardan dərhal sonra yox, bir qədər gözlədikdən sonra daxil olur. Bu, qonaqlara tələsmədən əşyalara baxıb onu qiymətləndirmək imkanını verir. Evə daxil olaraq evin sahibi qonaqlara baş əyir və qonaqlara əks istiqamətdə ocağın ətrafında yerləşən yerini tutur. Ev sahibinin oturduğu yerin yaxınlığında çay hazırlanması üçün lazımi əşyalar yerləşdirilir : içində çay olan ağac qutu, fincan və bambukdan hazırlanmış qarışdıran. Su qaynayana qədər qonaqlara kayseki adlanan doyumlu olmayan sadə qidalardan ibarət yüngül yemək verilir. Yaponlar çayla verilən yeməklər ilk öncə gözə baxımlı olmalı, sonra doyumcul olmalıdır. "" adı qədimdə dzen monaxlarının aclıqlarını azaltmaq üçün qoltuqlarının altına qoyduğu isti daşlara gedib çıxır. Son növbədə çayla içmək üçün "" adlanan şirniyyatlar verilir.
Kaysekidən sonra qonaqlar bir müddət çay evindən çıxaraq ayaqlarını yuyurıar. Bundan sonra onlar mərasimin əsas hissəsinə — birgə acı çayiçməyə hazırlaşırlar. Bu müddətdə ev sahibi tyabanada olan tokonomadakı bağlamaları, gül və ya çələng kompozisiyasını dəyişir. Kompozisiya ziddiyyət vahidliyi prinsipinə əsaslanır. Məsələn, şam ağacının budağı uzunömürlüyü və möhkəmliyi bildirsə də, kameliya gülünün çiçəkləri zərifliyi simvolizə edir. Mərasimin ən vacib hissəsi tünd yaşıl çay tozunun hazırlanması və içilməsidir. Qonaqlar yenidən evə yığışır, ev sahibi isə çayın hazırlanmasına başlayır. Bütün proses tam sükutda aparılır. Hər kəs ev sahibinin hərəkətlərini diqqətlə izləyir və alovun, qaynayan suyun, qazandan çıxan buxarın səsinə qulaq asır. Ev sahibi bütün istifadə olunacaq avadanlıın simvolik təmizlənməsini həyata keçirir, sonra çayın hazırlanmasına başlayır. Bu prosesdə bütün hərəkətlər ciddi yerinə yetirilməlidir. Ev sahibi nəfəs alıb verməsinə uyğun hərəkət eləyir. Qonaqlar təbii ki onun hərəkətlərini izləyirlər. Bu mərasimin ən düşündürücü hissəsidir. Çay kobud keramik qabına tökülür, sonra onun üzərinə qaynar suyun çox az bir hissəsi əlavə olunur. Qabın içərisində olan məhlul bambukdan hazırlanan qarışdıranla yaşıl tutqun köpüyün əmələ gəlməsinə qədər qarışdırılır. Sonra yenə qaynadılmış sudan əlavə olunur ki, çay lazımi konsistensiyada qala bilsin.
İçərisində hazırlanmış çay olan qabı ev sahibi təzim edərək qonaqlara verir. (Ənənəvi olaraq ən yaşlı və ya ən fəxri qonaqdan başlanılır) Qonaq sol ovucuna ipək dəsmalı (fukusa) alaraq badəni sağ əllə götürüb sol ovucun içərisinə qoyur. Ardıcıllığa davam edərək növbəti qonağa təzim edib badədən çayı içir. Sonra o fukusanı həsirin üzərinə qoyur, qabın kənarını kağız salfetlə silərək növbəti qonağa ötürür. Hər bir qonaq bu proseduru təkrarlayır və sonda qab ev sahibinə geri qayıdır.
Ümumi qabdan çay içmək mərasimə yığılanların birliyini simvolizə edir. İçərisində çay olan qabdan bütün qonaqlar içdikdən sonra ev sahibi bu dəfə boş qabı qonaqlara ötürür ki, hər kəs badəyə diqqətlə baxsın və yenidən əlinə alaraq onun formasını qiymətləndirsin. Bu andan sonra mərasimin növbəti mərhələsi başlayır. Ev sahibi hər bir qonaq üçün ayrıca qabda yüngül çay hazırlayır. Bundan sonra söhbət başlanır. Mərasimin bu hissəsi artıq istirahət sayılır. Çünki bu zaman iş haqda və gündəlik qayğılardan danışılmır. Bu zaman tokonomada saxlanılan bağlamadakı kəlam, gül kompozisiyasının gözəlliyi, qab, digər avadanlıqlar, çayın özü müzakirənin əsas nəzər nöqtəsinə çevrilir. Bilavasitə çay verilməmişdən qabaq qonaqlara şirniyyatlar verilir. Mərasimin bu hissəsinin də sonunda yenidən çayın hazırlanmasında istifadə olunan avadanlığa baxmaq təklif olunur.
Söhbətin sonunda ev sahibi qonaqların bütün suallarına cavab verir və üzrxahlıq edərək çay evini tərk edir. Bununla o mərasimin sona çatdığını bildirir. Ev sahibinin olmadığı vaxtda qonaqlar çayın hazırlandığı ocağa tamaşa eləyir, artıq mərasimin sonunda açılmalı olan tokonomadakı güllərə bir daha baxırlar. Açılmış güllər onlara mərasim iştirakçılarının birgə keçirdiyi vaxtı xatırladır.
Qonaqlar çay evini tərk etdiyi vaxt ev sahibi girişin yaxınlığında duraraq gedənlərə sakit şəkildə baş əyir. Qonaqlar getdikdən sonra ev sahibi bir müddət çay evində əyləşərək keçən mərasimi xatırlayır və mərasimdən qalan təəssüratı yaddaşında yenidən canlandırır. Sonra o bütün avadanlığı aparır, gülləri yığışdırır, evin tatamisini silir və evi tərk edir. Çay evi mərasimdən əvvəlki vəziyyətinə qayıdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2021-12-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-20.
- A Chanoyu Vocabulary, entry for 'chashitsu'.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-12-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-20.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Cay merasimi yap 茶の湯 cayin yolu cay inceseneti 茶道 sado tyado orta esrlerde Yaponiyada yaradilmis ve indi de heyata kecirilen birge cayicme rituali Ilk evvel buddist monaxlarin meditasiya formalarindan biri kimi yaransa da sonradan yapon medeniyyetinin ayrilmaz elementine cevrilmis ve diger medeni hadiselerle six bagli olmusdur Urasenke cay mektebinin XV boyuk ustasi Dr Gensitsu Sen cay merasimini kecirerkenTarixiBir sira menbelere esasen Yaponiyada caydan istifade esrlere aid edilir Yaponiyaya cay materikden getirilmisdir Hesab olunur ki bunu Yaponiyaya buddist rahibler getirmisdir Bele ki rahibler cayi meditasiya zamani icir ve Buddaya aparirdilar Yaponiyada dzen buddizm yayildiqca rahibler olkenin siyasi ve medeni heyatina boyuk tesir gostermeye baslamisdilar XII esrde Eysayu adli monax saray daxilinde cay icilmesi merasimine nail olmus syoqun Minamoto no Sanetomoya cay vasitesile saglamligin qorunmasindan behs eden Kissa Yedzeki kitabini yazmisdir Eysayu cayin mualicevi xususiyyetlere malik olmasini ve coxsayli xesteliklerin sagalmasinda muhum rol oynayacagini bildirmisdir XIII esrde cay icme merasimi samuray tebeqesinin gundelik isine cevrilmisdir Zaman otdukce monastrlardan zadegan muhitine cay yarislari praktikasi kecmeye baslamisdir Bele ki bu yarislar zamani coxsayli cay sortlari dequstasiya olunmaqla yanasi istirakcilar cayi icdikden sonra onun novunu ve menseyini mueyyen etmeli idiler Cayicme enenesi hemcinin sade xalq arasinda da yayilmaga baslamisdir Sade xalq zadeganlardakilardan ferqli olaraq sadece cay icmek ucun yigilan kutleden ibaret idi Yapon monaxlar birge cay icme ritualini Cinin Sun sulalesinin cay merasimi numunesinden goturmus ve tertib etmisdiler Ritualin ilkin formasi rahib Dayo 1236 1308 terefinden ireli surulmus ve tertib olunmusdur Ilk cay ustalari Dayoden bu merasimi oyrenmisdiler Bir esr sonra adli kesis Murata Dzuko adli telebesine cay merasimini oyretmisdir Sonuncu cay merasimini inkisaf etdirerek tekmillesdirmisdir Murata merasimin esasini teskil eden vabi ideyasina emel etmisdir Vabi ideyasinin esasini sadelik ve tebiilik samuray tebeqesinin debdebeli cay merasimleri ne qarsi ziddiyyet teskil edirdi Vabi dunya qaygilarindan azad sakit heyatin estetik ve exlaqi prinsipidir O cay merasimin 4 esas prinsipini harmoniya ehtiram temizlik ve sakitliyi rahatligi birlesdirmisdir Cay merasimin sonraki inkisafini Dzeo Takeno 1502 1555 temin etmisdir O cay merasimi ucun xususi tikili cay evi istifade etmeye baslamisdir Catsisu saman damli ve vabi prinsipine esaslanan kendli evi idi O merasim zamani keramik qablardan istifade etmeyi ireli surmusdur cay evi Katsusika Hokusay Dzeo Takenonun telebesi taninmis cay merasimi ustasi Sen no Rikyu cay evinin tertibati ile mesgul olmus praktikaya bag tyaniva ve bagdan eve dogru uzanan das yol rodzi getirmisdir Sen no Rikyu merasim etiketini istirakcilarin fealiyyet ardicilligini formalasdirmisdir O hetta qaygilardan uzaq sakitlik hissi yaratmaq heqiqet ve gozelliye ceh etmek ucun merasim zamani ne vaxt hansi sohbetlerin aparilmali olmasini mueyyenlesdirmisdir Keramika ustasiTodziro ile birlikde merasim zamani istifade olunan qablarin standartini hazirlamisdir Rikyu terefinden edilen yenilikler nefislik ve gozlellik prinsipi hesab edilen sabi prinsipine yeni mena bexs etmisdir Sabi anlayisi vabi anlayisina sinonim kimi goturulur ve yapon estetikasinin muhum prinsipi kimi tezahur olunurdu Sabi qocaliqla assosiasiya edilerek barisiq ve sakitliyi terennum edir Merasimin qurulusu aydinligi parlaqligi goze carpmagi yox sade esyalarda aydin olmayan renglerde ve sakit seslerde gizledilen gozelliyi numayis etdirmeye yonelmisdir Neticede XVI esrde cay merasimi sade kollektiv cayicmeden her detali her esyasi simvolik mena kesb eden mini tamasaya cevrildi Yaponlar cay merasimini Bosluq ve Sakitliyin zerifliyini tecessum etdiren senet adlandirirlar Sen no Rikyunun heyati facievi sonluqla bitir Bele ki onun estetik prinsipleri onun suzeri olan Toyotomi Xidzezinin zovqune zidd idi Toyotomi debdebeli qebullari bahali cay destgahlarina ustunluk verirdi Hetta 1585 ci ilde onun ucun qizili folqa ortulmus cay otagi temiz qizildan cay levazimatlari hazirlanmisdir 1591 ci ilde cay ustasi Toyotaminin emri ile seppuku etmisdir Buna baxmayaraq cay merasimi Sen no Rikyu terefinden islenib hazirlanmis prinsipler esasinda inkisaf etmisdir Mektebin movqelerinin guclendirilmesinde Rikyunun nevesi muhum rol oynamisdir Onun ve ogullarinin sayesinde cay merasimi yapon cemiyyetinin butun tebeqeleri arasinda yayilmisdir XVIII esrin evvellerinde Yaponiyada cay mekteblerinin butov sistemi formalasmisder Onlarin hamisi Senke mektebinin qollari sayilirdi Her bir mektebin basinda yasli cay ustalari ve rehber dururdu Onlari iemoto adlandirirdilar Onlar mektebi idare edir ondan tehsil alan sagirdleri imtahan edirdiler Mekteblerde cay ustalarinin elde etmeli oldugu verdisler ucun tapsiriqlar toplusu islenib hazirlanmisdir Tebii ki derslerde cayin hazirlanmasi sohbetlerin nece aparilmasi ve lazimi muhitin yaradilmasi kecirilirdi Ardicilliq ve cay merasiminin simvolikasiCay merasimi butovlukde ev sahibinin cay ustasi ve onun qonaqlarinin gozellikden hezz alaraq birge istiraheti ucun xususi teskil olunmus merasimdir Merasim xususi levazimatlar techiz olunmus yerde kecirilir ve ciddi ardicilliga riayet edildiyi bir nece fealiyyetden ibaretdir Merasimin enenevi novleriCay merasimin coxsayli novleri olsa da onlardan 6 si digerlerine nisbetde daha cox secilir gece gunesin zuhuru zamani seher nahardan sonra axsam ve xususi Gece merasimi Adeten ayin oldugu vaxt kecirilir Qonaqlarin yigilmasi geciyarisi yigilir ve merasim gece saat 4 e qeder davam eleyir Gece merasimin ozelliyi ondadir ki toz seklinde olan cayi muntezem olaraq merasim zamani hazirlayirlar Cay yarpaqlarindan istifade ederek cox tund hazirlanir Gunesin zuhuru vaxti kecirilen merasim Bu merasim gece saat 3 4 arasi baslayir ve seher saat 6 ya qeder davam edir Seher merasimi Adeten isti havada kecirilir Adeten saat 6 da baslayir Nahardan sonra Texminen gunun yarisi baslanilir yemeklerden ancaq piroq verilir Axsam Gunortadan sonra teqriben saat 6da baslayir Xususi rindzityanoyu merasim xususi hallarda kecirilir bayram dostlarin gorusu her hansi bir hadisenin qeyd olunmasi zamani teskil olunur Bu cay merasimini vacib hadiseler meselen doyuse ve ya seppukuya hazirlasan vaxt da kecirmek olardi Bu zaman cay ustasi xususi rol oynayir O zengin daxili keyfiyyetlere sahib olmalidir O qonaqlarini her hansi bir vacib addim atmamisdan qabaq fikrinde eminlik yaratmali idi Merasimin kecirilme yeriKlassik cay merasimi xususi techiz olunmus yerde kecirilir Adeten bele yerleri agac darvazalari olan yerden girmesi mumkun olan erazilerde secirdiler Bele ki merasim kecirilmemisden qabaq qonaqlar yigisan zaman qapilar her defe acilmali olurdu Agac darvazalarin olmasi ise her defe qapinin evin sahibi terefinden acilmamasi ve onun hazirligina mane olmamasi ucun ustunluk yaradirdi Cay merasimin kecirildiyi erazide bir nece tikili ve bag olur Mekan ucun tebietin davami teessuratini yarada bilen maksimal estetik ansambl yaradilmali idi Tebii ki qapinin yaninda qonaqlarin esyalarini qoymaq ayaqqabilarini deyismek ucun xususi yerler de vardi Hetta qonaqlarin yigisib gozlemesi ucun pavilyon da yaradilmisdir Esas tikili sayilan casitsu adlanan cay evi idi Hem cay merasiminin kecirilmesi ucun ayrica tikilmis mekanlar hem de evin icerisinde yerlesen ve cay merasimi ucun nezerde tutulan otaqlar yapon dilinde casitsu adlanir O bagin icerisinde tikilirdi Ora getmek ucun bagin tyaniva icerisinden salinmis das yoldan rodzi istifade etmek lazim idi Klassik variantda kecirilme mumkun olmadiqda cay merasiminin hemin situasiyalara uygun olaraq muxtelif mehdudlasdirilmis novleri vardir Cay bagi Tyaniva Cay bagi boyuk olmur Cay baginin elementleri ele yigilir ki aydin havada parlaq gunesden qorunmaq ucun sakit kolgelik yarada bilsin Baga muxtelif hemiseyasil kolluqlar bambuk sam serv agaclari ekirler Hemcinin bagda ustu mamir basmis daslar kohne das fenerle tebii duzumde tebietin nizamsizligini bildirmek ucun qoyulur Eger merasim qaranliq vaxti kecirilirse qonaqlarin cay evine gede bilmesi ucun hemin das fenerler isiqlandirilir Fenerlerin isiqlari parlaq olmasa da yolu gormek ucun kifayet edir Cunki parlaq olsa diqqeti ozune celb etmemeli ve diqqeti pozmamalidir Cay evine geden yol rodzi Bu yol tebii forma ve olculerde olan daslardan salinir Bu yol ele salinir ki daglardaki cigir teessuratini yaratsin ve cay baginin tebiiliyini qorruyub saxlamaga yardimci olsun Rodzi adi herfi tercumede sehle ortulmus yol demekdir Revayete gore cay merasimini syoqun Asiqakiye oyreden Murata Dzuko syoqunun paltarinin uclarinin cay evine geden yolun uzerinde biten otlarin uzerindeki sehe batmamasi ucun kagiz vereqer sepmisdir Rodzinin sonunda cay evinin girisinde das quyu vardir ki gelen qonaqlar merasimden evvel ellerini yuya bilsinler Cay evi Casitsu Esas meqale CasitsuYugao tey kimi taninan cay evi Kanazava Yaponiya Cay evi cay merasiminde vabi prinsipinin tebiilik ve sadelik esas tecessumu sayilir Onun tesekkulu orta esr zahidlik enenelerinden ireli gelirdi o sade temiz gozelliyi ruhun vesfini teskil edir Bu prinsip esasinda cay merasimi dururdu ki bu da vaka renqa xayku adlanirdi Vabi sozu qemli olmaq felinden goturulmusdu Bunda keskin sekilde secilen nese olmamalidir Revayete gore Murata Dzuko syoqun Asikaqinin sarayinda en kicik zenginlik ve cah celaldan uzaq sade qurulusa malik Dodzinsi adli otaginda cay merasimini kecirmisdir Bura ancaq cayicme ucun zadeganlar gelerek ozlerini dunyanin cirkabindan azad olmus sekilde hiss edirdiler Dzeo Takeno vabi prinsipine esaslanaraq merasimin kecirilmesi ucun xususi cay evi hazirlamagi fikirlesmisdir Cay evi bir otaqdan ibaretdir Ora geden giris ise dar ve alcaq oldugundan yalniz eyilib kecmek mumkun idi Girisin bu cur konstruksiyasi simvolik mena dasiyir O ora eve daxil olan her bir sexsi ictimai statusundan asili olmayaraq eyilib kecmeye mecbur edir Girisin alcaq olmasi bir vaxtlar samuraylarin cay evine uzun qilincla gelmesine mane olurdu Bu sebebden onlar eve girmemisden qabaq qilinclarini qapinin kandarina qoyurdular Bununla cay evine daxil olan sexslerin dunyadan ayrilmasina ve ancaq merasime koklenmesine nail olunurdu Cay evinin pencereleri muxtelif olcu ve formalara malik olan coxlu 6 8 eded pencerelerden ibaret ola biler Qaydaya uygun olaraq bu pencereler cole baxmaq ucun yox sadece gunes isiginin otaga dusmesi ucun hundurde qurasdirilirdi Bezen evin qarsisinda baximli menzere olduqda cerciveleri hereket eletdirib qonaqlar tebietin gozelliyinden hezz ala bilerler Evin daxili sehmani cox sadedir Isigin eks olunaraq sakitlik ve kolgelik yaratmasi ucun divarlar boz gilden hazirlanmis doseme ise tatamiden salinmisdir Evin en muhum hissesi tokonoma adlanan girise eks istiqametde yerlesdirilen divardaki taxcadir Merasimden evvel taxcada dzen buddist uslubunda etirli maddeler yandirmaq ucun qab guller ve baglamalar yerlesdirilir Cay ustasi butun bunlari xususi olaraq konkret bir hadiseye uygun olaraq secir Cay evinde basqa her hansisa bir bezemelere icaze verilmir Istisna hal odur ki bu bezemeler ancaq yasli cay ustasinin resmleri ola biler Otagin merkezinde cayin hazirlandigi tunc ocaq vardir Merasimden evvel yuyulmus kul 2 dagi olan vadiler formasinda ocaga sepilir ve onun uzerine komur atilaraq alov yandirilir Qab qacaq ve levazimatlar Cay merasimiXVI esre aid edilen Raku keramikasi uslubunda olan qab Tokio Milli Muzeyi Cay merasimi zamani istifade olunan levazimatlar vahid bedii ansabl teskil etmelidir Bu levazimatlarin daima eyni cur olmasi anlamina gelmek deyil Bu ona goredir ki esyalar bir birne uygun olsun ve onlardan her hansisa biri umumi destden keskin sekilde ferqlenmesin Merasim zamani cayin saxlanmasi ucun skatulka qazan ve ya caydan birge cay icmek ucun umumi fincan qonaqlarin her biri ucun fincan cay qasigi ve ev sahibinin cayin hazirlanmasi zamani cayi qarisdirmaq ucun istifade etdiyi cay qarisdiran lazimdir Esyalarin hamisi sade gorunuse malik olmalidirlar Qaydaya uygun olaraq cay sade taxta qutuda saxlanilr Caydan ve ya qazan sade ve misden cay qasigi ve qarisdiran bambukdan hazirlanmis olmalidir Merasim zamani istifade olunan fincanlar muxtelif uslublarda ola biler Onlardan daha cox Raku keramikasi uslubundan istifade olunur Bu uslub ozunun sade ve bezeksiz gorunusu ile secilir Yaponiyada bu uslubda olan qara kuro raku ve qirmizi aka raku adlanan qab novlerinden genis istifade olunurdu Baxmayaraq ki avadanliqliqlar temizlenmir lakin onlar qusursuz temizdir Avropalilardan ferqli olaraq metal qabi guzgu kimi parildayana qeder surtmekdense yaponlar esyalarin oz kecmisleri haqda xatire ni yeni vaxt kecdikce qaralmasina ustunluk verirler Avandanligin qedimi gorunusu cay merasimi estetikasinin elementlerinden biridir Merasim kecirilme nizami Maiko cay merasimini heyata kecirir Merasimden evvel qonaqlar bir otaga yigisirlar Burada onlara kicik fincanlardan qaynar su verilir Bu merhelenin teyinati qonaqlarda qarsida olacaq merasim ucun umumi ehvalin yaradilmasidir Sonra qonaqliar bagdan kecerek cay evine gelirler Cay bagindan daslar salinmis yoldan kecid cox vacib sayilir ve bu gundelik telaslar adi qaygilar heyecan ve xosagelmez hadiselerden qurtulmani simvolize edir Qonaqlar bagdaki daslari ve bitkileri seyr ederek merasime diqqetini cemleye bilirler Yolun sonunda cay evinin qarsisinda qonaqlari evin sahibi qarsilayir Qarsiliqli salamlasmadan sonra qonaqlar yaxinliqdaki das quyuya yaxinlasaraq yuma adetini yerine yetirirler Qonaqlar ellerini sifetini sifetini yuduqdan sonra tayqulpunda qulpunu da yuyurlar Temizlnme cismani ve menevi temizliyi simvolize edir Yuyunduqdan sonra qonaqlar cay evine daxil olaraq eylesirler Alcaq ve dar girisden otaga daxil olmaq onlarin sanki colde bas veren hadiselerden qurtulmasini simvolize edir Girisin narahatligi ve girerken mutleq eyilme merasim istirakcilarinin zenginliyinden meshurlugundan ictimai statusundan asili olmayaraq haminin beraberhuquqlu olmasini simvolize edir Enenevi yapon evlerindeki adete uygun olaraq cay evine daxil olan qonaqlar astanada ayaqqabilarini soyunurlar Qonaqlarin gelme vaxti ocaq artiq yanir su olan qazan ise alovun uzerinde olur Eve daxil olan qonaq ilk novbede girise eks istiqametde olan taxtcaya tokonomaya diqqet yetirmelidir Qonaqlar gelmemisden evvel ev sahibi ora kelamlar olan baglama gul destesi ve etirli maddeler yandirmaq ucun istifade olunan qab qoyurlar Kelamlar merasimin hesr olunacagi olunacagi movzulari mueyyenlesdirir Evin sahivi eve hamidan sonda daxil olur lakin qonaqlardan derhal sonra yox bir qeder gozledikden sonra daxil olur Bu qonaqlara telesmeden esyalara baxib onu qiymetlendirmek imkanini verir Eve daxil olaraq evin sahibi qonaqlara bas eyir ve qonaqlara eks istiqametde ocagin etrafinda yerlesen yerini tutur Ev sahibinin oturdugu yerin yaxinliginda cay hazirlanmasi ucun lazimi esyalar yerlesdirilir icinde cay olan agac qutu fincan ve bambukdan hazirlanmis qarisdiran Su qaynayana qeder qonaqlara kayseki adlanan doyumlu olmayan sade qidalardan ibaret yungul yemek verilir Yaponlar cayla verilen yemekler ilk once goze baximli olmali sonra doyumcul olmalidir adi qedimde dzen monaxlarinin acliqlarini azaltmaq ucun qoltuqlarinin altina qoydugu isti daslara gedib cixir Son novbede cayla icmek ucun adlanan sirniyyatlar verilir Kaysekiden sonra qonaqlar bir muddet cay evinden cixaraq ayaqlarini yuyuriar Bundan sonra onlar merasimin esas hissesine birge aci cayicmeye hazirlasirlar Bu muddetde ev sahibi tyabanada olan tokonomadaki baglamalari gul ve ya celeng kompozisiyasini deyisir Kompozisiya ziddiyyet vahidliyi prinsipine esaslanir Meselen sam agacinin budagi uzunomurluyu ve mohkemliyi bildirse de kameliya gulunun cicekleri zerifliyi simvolize edir Merasimin en vacib hissesi tund yasil cay tozunun hazirlanmasi ve icilmesidir Qonaqlar yeniden eve yigisir ev sahibi ise cayin hazirlanmasina baslayir Butun proses tam sukutda aparilir Her kes ev sahibinin hereketlerini diqqetle izleyir ve alovun qaynayan suyun qazandan cixan buxarin sesine qulaq asir Ev sahibi butun istifade olunacaq avadanliin simvolik temizlenmesini heyata kecirir sonra cayin hazirlanmasina baslayir Bu prosesde butun hereketler ciddi yerine yetirilmelidir Ev sahibi nefes alib vermesine uygun hereket eleyir Qonaqlar tebii ki onun hereketlerini izleyirler Bu merasimin en dusundurucu hissesidir Cay kobud keramik qabina tokulur sonra onun uzerine qaynar suyun cox az bir hissesi elave olunur Qabin icerisinde olan mehlul bambukdan hazirlanan qarisdiranla yasil tutqun kopuyun emele gelmesine qeder qarisdirilir Sonra yene qaynadilmis sudan elave olunur ki cay lazimi konsistensiyada qala bilsin Icerisinde hazirlanmis cay olan qabi ev sahibi tezim ederek qonaqlara verir Enenevi olaraq en yasli ve ya en fexri qonaqdan baslanilir Qonaq sol ovucuna ipek desmali fukusa alaraq badeni sag elle goturub sol ovucun icerisine qoyur Ardicilliga davam ederek novbeti qonaga tezim edib badeden cayi icir Sonra o fukusani hesirin uzerine qoyur qabin kenarini kagiz salfetle silerek novbeti qonaga oturur Her bir qonaq bu proseduru tekrarlayir ve sonda qab ev sahibine geri qayidir Umumi qabdan cay icmek merasime yigilanlarin birliyini simvolize edir Icerisinde cay olan qabdan butun qonaqlar icdikden sonra ev sahibi bu defe bos qabi qonaqlara oturur ki her kes badeye diqqetle baxsin ve yeniden eline alaraq onun formasini qiymetlendirsin Bu andan sonra merasimin novbeti merhelesi baslayir Ev sahibi her bir qonaq ucun ayrica qabda yungul cay hazirlayir Bundan sonra sohbet baslanir Merasimin bu hissesi artiq istirahet sayilir Cunki bu zaman is haqda ve gundelik qaygilardan danisilmir Bu zaman tokonomada saxlanilan baglamadaki kelam gul kompozisiyasinin gozelliyi qab diger avadanliqlar cayin ozu muzakirenin esas nezer noqtesine cevrilir Bilavasite cay verilmemisden qabaq qonaqlara sirniyyatlar verilir Merasimin bu hissesinin de sonunda yeniden cayin hazirlanmasinda istifade olunan avadanliga baxmaq teklif olunur Sohbetin sonunda ev sahibi qonaqlarin butun suallarina cavab verir ve uzrxahliq ederek cay evini terk edir Bununla o merasimin sona catdigini bildirir Ev sahibinin olmadigi vaxtda qonaqlar cayin hazirlandigi ocaga tamasa eleyir artiq merasimin sonunda acilmali olan tokonomadaki gullere bir daha baxirlar Acilmis guller onlara merasim istirakcilarinin birge kecirdiyi vaxti xatirladir Qonaqlar cay evini terk etdiyi vaxt ev sahibi girisin yaxinliginda duraraq gedenlere sakit sekilde bas eyir Qonaqlar getdikden sonra ev sahibi bir muddet cay evinde eyleserek kecen merasimi xatirlayir ve merasimden qalan teessurati yaddasinda yeniden canlandirir Sonra o butun avadanligi aparir gulleri yigisdirir evin tatamisini silir ve evi terk edir Cay evi merasimden evvelki veziyyetine qayidir Hemcinin baxCasitsuIstinadlar Arxivlenmis suret 2021 12 01 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 20 A Chanoyu Vocabulary entry for chashitsu Arxivlenmis suret 2021 12 06 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 20